چه انتقادهایی علیه بیت‌کوین و اکوسیستم آن وجود دارد؟

در سال 2021 و هم‌زمان با پی بردن مؤسسات به پتانسیل بیت‌کوین به عنوان یک ذخیره ارزش (Store of Value)، ارزش بازار این ارز دیجیتال از 1 تریلیون دلار فراتر رفت.

کاملاً طبیعی است که در همان زمان انتقادات نسبت به بیت‌کوین بیشتر شد. ما در این مقاله به منظور ارائه دیدگاهی بی‌طرفانه از پتانسیل بیت‌کوین برای پذیرفته شدن سراسری، رایج‌ترین استدلال‌ها و انتقادها علیه این فناوری نسبتا جدید را تحلیل و بررسی کرده‌ایم.

افسانه و تصورات نادرست بسیار زیادی در مورد ارزهای دیجیتال یا دنیای کریپتو وجود دارد که شاید شما هم در انجمن‌های اینترنتی یا جمع‌های خودمانی آن‌ها را شنیده باشید.

ما در این مقاله بر روی پنج موضوع مهم اصلی که نیازمند روشنگری هستند بحث خواهیم کرد؛ این موضوع‌ها عبارت‌اند از:

1. تأثیر بیت‌کوین بر محیط زیست
2. نداشتن مورد استفاده
3. ماهیت پرمخاطره
4. تردید در مورد کمیاب بودن
5. ناشناسی و استفاده توسط مجرمان

در پایان این مقاله انتظار می‌رود دید متعادل‌تری نسبت به ارزهای دیجیتال داشته باشید و ساختار گسترده‌تری که کریپتو در آن فعالیت می‌کند را درک کنید.

چه به ارزهای دیجیتال ایمان داشته باشید چه نه، آشنایی با این ساختار گسترده نقش مهمی در درک طرح‌های رمزنگاری و آینده این فناوری دارد.

بیشتر بخوانید: پاسخی برای انتقادات وارن بافت از بیت‌کوین

تأثیر بیت‌کوین بر محیط زیست

مهم‌ترین بحث در حوزه بیت‌کوین، تأثیرات این فناوری بر محیط زیست است.

منتقدان به درستی استدلال می‌کنند که برای تولید و نگهداری ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین به حجمی غیرقابل منطقی از انرژی نیاز است و این اتلاف بی‌رویه انرژی نقش مخربی در افزایش گرمایش جهانی دارد.

ارزهای دیجیتال برای رسیدن به توافق (اجماع) در دفتر کل که صورت حساب پول دیجیتال کاربران را نشان می‌دهد و همچنین برای تائید تراکنش‌های جدید که نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد به یک روش مشخص نیاز دارند.

در بیت‌کوین برای انجام این عملیات از یک روش اجماع به نام اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌شود که از طریق استخراج یا ماینینگ (Mining) حاصل می‌شود.

ماینینگ شبیه فرآیند فیزیکی استخراج است، اما استخراج‌کنندگان بیت‌کوین به جای حفاری کردن برای رسیدن به طلا، به دنبال پاسخ یک معمای ریاضی تصادفی -اثبات کار- هستند و در ازای یافتن آن مقدار مشخصی پاداش به صورت بیت‌کوین دریافت می‌کنند.

این پاداش در حال حاضر معادل 6.5 بیت‌کوین در ازای استخراج هر بلوک جدیدی از تراکنش‌ها است و هر 10 دقیقه یک بار به شبکه همیشه در حال رشد بلاک‌چین افزوده می‌شوند. مقدار این پاداش هر چهار سال نصف می‌شود.

بیشتر بخوانید: هاوینگ بیت‌کوین چیست؟

فرآیند استخراج بسیار انرژی‌بر است چرا که عمدتاً توسط کامپیوترهای قدرتمندی انجام می‌شود که مشخصاً برای این کار طراحی شده‌اند. این کامپیوترها اغلب در کنار همدیگر در انبارهای بزرگی به نام مزرعه یا فارم نگهداری می‌شوند.

مزارع کریپتو برای اجرای دستگاه‌های موسوم به ریگ‌های استخراج و خنک نگه داشتن آن‌ها مقدار انرژی قابل توجهی را مصرف می‌کنند. با افزایش ارزش ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین، انگیزه کاربران برای استخراج بیشتر می‌شود، در نتیجه اثبات کار مورد نیاز برای استخراج سخت‌تر و انرژی مورد نیاز برای این کار بیشتر می‌شود؛ این چرخه به ظاهر بی‌پایان به همین شکل تکرار می‌شود.

در مطالعه جدیدی که توسط دانشگاه کمبریج انجام شد، آمده است که بیت‌کوین حدود 121.36 تراوات ساعت (TWh) در سال برق مصرف می‌کند که این رقم بیشتر از مصرف برخی کشورها است. در این مطالعه مصرف برق آرژانتین 121 تراوات ساعت و هلند 108.8 تراوات ساعت برآورد شده است.

این مصرف بالا با انتشار حجم بسیار زیادی از کربن در جو همراه است؛ اما قضیه چنان بغرنج که به نظر می‌رسد نیست. با بررسی بیشتر متوجه خواهید شد که 39 درصد از انرژی استخراج بیت‌کوین از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، عمدتاً انرژی آبی تأمین می‌شود، در حالی که در 73 درصد از مزارع به شکلی از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده می‌شود.

یکی از جوانب مهم این موضوع این است که استخراج ارزهای دیجیتال بخشی از یک اکوسیستم انرژی گسترده‌تر است که به دنبال راهی برای پایدارتر شدن است.

در اقتصاد بازار آزاد، ارزهای دیجیتال برای کسانی که آن را استخراج می‌کنند ارزش آفرینی می‌کند و به همین دلیل استخراج آن ادامه پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: بیت‌کوین جنبشی در جهت آزادی مالی است!

علاوه بر این، بسیاری از پروژه‌های کریپتویی به دنبال تغییر الگوی استخراج به یک مدل کم مصرف‌تر، مانند اتریوم و مکانیسم اثبات سهام (Proof of Stake) هستند. مطمئناً با راه‌اندازی این مدل‌ها بخش زیادی از دغدغه طرفداران محیط زیست در زمینه مصرف بالای انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای برطرف خواهد شد.

بیشتر بخوانید: 9 ارز دیجیتال دوست‌دار محیط زیست و نحوه عملکرد آن‌ها

نداشتن مورد استفاده

بحث رایج دیگری که علیه ارزهای دیجیتال مطرح است کاربرد نداشتن این فناوری در دنیای واقعی است.

این مورد هم یکی از استدلال‌های رایج مخالفان ارزهای دیجیتال است که پروژه‌های کریپتویی مانند بیت‌کوین یا اتریوم را فاقد ارزش ذاتی و عملی می‌دانند.

بیشتر بخوانید: چرا بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال دارای ارزش هستند؟

بحث به همین جا ختم نمی‌شود و برخی استدلال می‌کنند که اگر فناوری ارزهای دیجیتال یا بلاک‌چین یک مورد استفاده واقعی داشتند تا به حال پیدا شده بود، به همین دلیل آن‌ها ارزش زیادی برای این صنعت قائل نیستند.

در اینجا موضوع‌های زیادی مربوط به تصورات نادرست از اینکه پول چیست و چه کار می‌کند وجود دارد که باید در مورد آن‌ها توضیح داده شود. به طور خلاصه، پول باید به عنوان موارد زیر عمل کند:

• ذخیره ارزش
• وسیله مبادله
• واحد حساب

بیشتر بخوانید: پول باثبات (Sound Money) چیست و چرا بیت‌کوین باثبات است؟

اگرچه نسیم نیکلاس طالب در بلک پیپر بیت‌کوین خود که در آن استدلال‌هایش علیه بیت‌کوین را بیان کرده است، نظر دیگری دارد و هیچ کاربردی برای بیت‌کوین متصور نیست.

بیت‌کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر هنوز به عنوان یک وسیله مقیاس به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، اما نکته مهم این است که فناوری کریپتو و بلاک‌چین هنوز در مراحل اولیه توسعه خود هستند. چهار سال طول کشید تا کاربران اینترنت به 50 میلیون نفر برسد.

از زمان روی کار آمدن بیت‌کوین و فناوری بلاک‌چین، پروژه‌های زیادی به طور خاص با هدف کار کردن روی مشکل مقیاس آغاز به کار کرده‌اند؛ این پروژه‌ها بر بستر بلاک‌چین‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم کار می‌کنند و ابزارهای مقیاس آن‌ها برنامه‌های لایه 2 نامیده می‌شوند.

این ابزارها شامل موارد مختلفی از امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (Defi) گرفته تا توکنیزه کردن حقوق مالکیت آیتم‌های دیجیتال و فیزیکی (به اصطلاح NFT) می‌شود.

پروژه‌های کریپتویی شامل طیف بسیار گسترده‌ای است، اما با این حال مشکل مقیاس در کریپتو هنوز حل نشده است و بیت‌کوین به طور گسترده به عنوان یک وسیله مبادله مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و بعید است که به این زودی‌ها شاهد قیمت‌گذاری اجناس سوپرمارکت‌های محلی به بیت‌کوین باشیم (و از آن به عنوان یک واحد حساب استفاده شود).

بیت‌کوین مسئله مقیاس را قربانی دستیابی شکلی امن و غیرمتمرکز از پول کرده است، اما تا زمانی که موضوع مقیاس‌پذیری آن حل نشود، استفاده گسترده‌تر از این فناوری به عنوان وسیله مبادله -خرید کالا- میسر نخواهد شد.

در اینجاست که لایه 2 وارد عرصه می‌شود؛ راه‌حل لایه 2 اساساً یک زیرساخت مقیاس‌پذیر است که بر روی پروتکل‌های لایه 1 مانند بلاک‌چین بیت‌کوین ساخته شده است و امکان ساختن برنامه‌های بیشتر و پیاده‌سازی موارد استفاده تأثیرگذارتر را فراهم می‌کند.

این راه‌حل لایه 2 در بیت‌کوین شبکه لایتنینگ نام دارد. در اتریوم، مرحله بعدی توسعه برای دستیابی به مقیاس‌پذیری، اتریوم 2 نام دارد.

بیشتر بخوانید: تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر با پل زدن از اتریوم به لایه 2! (راهنمای کامل)

ماهیت پرمخاطره

در ادامه بحث انتقادها علیه بیت‌کوین به ماهیت پرمخاطره و سوداگرانه بیت‌کوین می‌رسیم.

بسیاری بیت‌کوین را یک طرح پانزی (Ponzi) می‌دانند که قیمت آن صرفاً بر پایه حدس و گمانه‌زنی است و خود بیت‌کوین هیچ ارزش ذاتی ندارد.

بیشتر بخوانید: نگاهی کمّی به ارزش بازار و درآمدزایی بیت‌کوین

تاکنون، بیت‌کوین سفر پرنوسانی داشته است، و با افزایش قیمت و هیاهوی پیرامون این ارز دیجیتال، بیشتر گفت‌وگوها حول محور ماهیت قمار مانند قیمت آن بوده است.

بعضی از افراد با خرید و نگه داشتن بیت‌کوین از همان روزهای اول توانسته‌اند خیلی سریع پول‌های هنگفتی به دست آورند. در سوی مقابل، گروهی دیگر با خرید بیت‌کوین در زمان نامناسب شاهد کاهش سریع ارزش دارایی‌هایشان بوده و ضررهای بزرگی متحمل شده‌اند.

داستان‌های این چنینی معمولاً به تیتر اول روزنامه‌ها تبدیل شده و در نتیجه معمولاً اولین آشنایی مردم با دنیای ارزهای دیجیتال بوده‌اند.

بیشتر بخوانید: 3 داستان شگفت‌انگیز درباره بیت‌کوین‌های گم شده!

اگرچه علاقه‌مند شدن افراد بیشتر به این صنعت بدون شک اتفاق خوبی است، اما چنین داستان‌های افراطی لزوماً بهترین توصیف برای بیت‌کوین نیست چرا که در آن‌ها فناوری زیربنایی بلاک‌چین به درستی به مردم عادی معرفی نمی‌شوند. بلاک‌چین یک راه انقلابی جدید برای جلب اعتماد همگانی در عصر دیجیتال است و نقش کلیدی درک کردن ارزش ارزهای دیجیتال دارد.

محدود کردن ارزهای دیجیتال صرفاً به جنبه قیمت آن‌ها باعث می‌شود مردم به این صنعت صرفاً از منظر حدس و گمان نگاه کنند و اگر شما فکر کنید ارزهای دیجیتال هیچ مورد استفاده‌ای ندارند، شخص دیگری وجود خواهد داشت که حاضر باشد در مقایسه با شما پول بیشتری برای خرید بیت‌کوین پرداخت کند – نظریه احمق بزرگ‌تر. در این شرایط وقتی که قیمت بیت‌کوین به طور ناگزیر کاهش پیدا کرد فریادهای «پانزی، پانزی» بیشتر از پیش به گوش خواهد رسید.

بنابراین این انتقاد که بیت‌کوین صرفاً ماهیت حدس و گمانی دارد ریشه در بحث کاربرد آن دارد. بله، بسیاری از مردم بیت‌کوین را فقط به امید کسب سود از افزایش قیمت پرنوسان آن می‌خرند، اما اگر بیت‌کوین یک ذخیره ارزش ضعیف یا فقط یک طرح پانزی بود، آیا می‌توانست 12 سال دوام بیاورد و در طی افت خیزهای متعدد مقاومت کند؟

در استدلال بالا دامنه وسیع‌تر ارزهای دیجیتال در نظر گرفته نشده است. اساساً، ارزهای دیجیتال و بلاک‌چین صرفاً ابزاری برای معامله کردن در اینترنت نیست، بلکه یک فناوری جدید است که کل صنایع را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آیا فکر می‌کنید فرصت سرمایه گذاری در بیت‌کوین را از دست داده‌اید؟

بنابراین اگرچه بدون شک رفتارهای سوداگرانه ناسالم زیادی پیرامون کریپتو وجود دارد، اما این رفتارها نشانه یک بیماری است که ریشه در جای دیگری دارد.

ایجاد فورک و کمیابی

همان‌طور که در بالا گفته شد، کاربرد اصلی بیت‌کوین به عنوان یک ذخیره ارزش دیجیتال است.

با این حال، برخی استدلال می‌کنند که کمیابی بیت‌کوین به دلیل ماهیت متن‌باز آن که امکان ایجاد فورک‌ها –انشعاب‌هایی با ماهیت بسیار مشابه- را می‌دهد تحت‌الشعاع قرار گرفته است.

فورک (Fork) را می‌توان به این صورت تعریف کرد: تغییر در طراحی یک بلاک‌چین که باعث ایجاد دو مسیر جداگانه می‌شود و نودها و استخراج‌کنندگان باید یکی از آن‌ها را انتخاب کنند؛ درست مانند رسیدن به یک دوراهی در یک جاده و انتخاب کردن یکی از مسیرها.

فورک‌های زیادی در صنعت کریپتو از جمله در بیت‌کوین رخ داده است. این اتفاق منجر به ایجاد بدبینی نسبت به کمیاب بودن فناوری ارزهای دیجیتال شده است؛ اگر می‌شود بیت‌کوین دیگری -با عرضه بیشتر- ایجاد کرد دیگر کمیابی آن مطرح نخواهد بود، درست است؟

نقطه کور این استدلال این است که فورک‌ها کاملاً شبیه به پروژه اصلی نیستند. طبق تعریف، فورک‌ها با پروژه‌ای که از آن منشعب شده‌اند تفاوت دارند.

ارزش بیت‌کوین کش به عنوان یک فورک که در سال 2017 از بیت‌کوین جدا شد حدود 1 درصد بیت‌کوین است!

بیت‌کوین کش مهم‌ترین فورک بیت‌کوین است، اما ارزش آن معادل تنها 1 درصد از ارزش بیت‌کوین است که روز به روز کمتر هم می‌شود. این نشان می‌دهد که بیت‌کوین کش نه از موارد استفاده بیت‌کوین کم می‌کند و نه جایگزین مناسبی برای آن است.

بیشتر بخوانید: تفاوت بیت‌کوین‌کش با بیت‌کوین چیست؟

برعکس، فورک‌ها می‌توانند به ما درک یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت کریپتو، یعنی توسعه متن‌باز آن‌ها، کمک کنند. به دلیل ماهیت غیرمتمرکز کریپتو، به ندرت یک نهاد یا فرد مرکزی کنترل کامل توسعه پروژه را در اختیار دارد. همین باعث شده بلاک‌چین یک زمین بازی واقعاً برابر و رقابتی باشد.

در عوض، توسعه پروژه‌های کریپتویی به دست جامعه فعالان انجام می‌شود. این رویه باعث ایجاد یک اکوسیستم شکوفا از پروژه‌های ارز دیجیتال شده است که افراد ماهر را برای حل مشکلات جدید و هیجان‌انگیز در کنار هم جمع می‌کند.

ناشناسی و استفاده مجرمانه

آخرین انتقاد رایجی که در ادامه به آن خواهیم پرداخت این است که ارزهای دیجیتال به دلیل ناشناس ماندن تراکنش‌ها ابزاری برای استفاده مجرمان هستند.

این مورد به دلیل وجود پرونده‌های مهمی مانند «جاده ابریشم»، احتمالاً یکی از همه‌گیرترین سوء تفاهم‌ها در مورد ارزهای دیجیتال است.

اگرچه از ارزهای دیجیتال برای خرید غیرقانونی کالا در اینترنت استفاده شده است، اما این تراکنش‌ها در مقایسه با پول نقد عمومی‌تر (یا قابل شناسایی‌تر) هستند و می‌توان آن‌ها را ردیابی کرد.

تراکنش‌های بیت‌کوین در یک بلاک‌چین عمومی ثبت می‌شود و هر کسی که اینترنت داشته باشد می‌تواند آن‌ها را مشاهده کند. این امر منجر به ایجاد صنایع تجزیه و تحلیل بلاک‌چین شده است که در ردیابی مجرمان به پلیس کمک می‌کنند.

به طور کلی، تخمین زده می‌شود که استفاده مجرمانه از ارزهای دیجیتال کمتر از یک درصد از کل تراکنش‌های انجام شده از طریق ارزهای دیجیتال را شامل شود. بنابراین ناشناس ماندن انجام دهنده تراکنش‌ها از طریق ارزهای دیجیتال بیشتر یک سوءتفاهم است چرا که در این روش، برخلاف ارزهای فیات، عموم مردم می‌توانند تراکنش‌ها را مشاهده و ردگیری کنند.

بانک‌ها از سال 2008 تاکنون بیش از 331 میلیارد دلار جریمه شده‌اند، بدون اینکه در رابطه با بحران مالی که تأثیرات جهانی آن هنوز احساس می‌شود، محکوم شده باشند. بنابراین به نظر می‌رسد این انتقاد ناشی از عدم درک نحوه عملکرد ارزهای دیجیتال و امور مالی سنتی است.

ارزهای دیجیتال در بلند مدت

اگرچه موارد بالا پنج انتقاد رایج علیه کریپتو هستند، اما این به معنای موجه بودن همه آن‌ها نیست. انتقاد‌های مربوط به کمیابی و استفاده در جرایم صرفاً نشان دهنده سوءتفاهم همگانی از نحوه عملکرد سیستم‌های مالی کریپتویی و سنتی است.

طمع پرمخاطره کاربران حاصل پیدایش بیت‌کوین نیست، و این خود علامت یک مشکل دیگر است نه یک علت.

شاید موجه‌ترین استدلال علیه بیت‌کوین، تأثیر زیست محیطی فرآیند استخراج آن باشد. بیت‌کوین برای فعالیت به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد و با افزایش ارزش این ارز و شدت گرفتن استخراج، این نیاز به انرژی بیشتر هم خواهد شد.

استخراج‌کنندگان به طور طبیعی به دنبال استفاده از مقرون به صرفه‌ترین منابع انرژی هستند که و تلاش می‌کنند از منابع انرژی ارزان‌تر و پایدار منجر استفاده کنند، اما تا زمانی که انرژی خورشیدی، بادی و آبی نتواند 100 درصد انرژی مورد نیاز برای نگهداری شبکه بیت‌کوین را تأمین کند، استخراج‌کنندگان به ناچار از سوخت‌های فسیلی استفاده کرده و این موجب تولید کربن بسیار زیادی می‌شود.

سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا داشتن و نگهداری این فناوری توجیه‌پذیر است یا خیر؛ برای یافتن پاسخ باید شبکه بیت‌کوین را بدون جانب‌داری با سیستم‌های پولی موجود -و دستگاه‌های بیشماری که از آن‌ها پشتیبانی می‌کند- و مزایای بالقوه این شبکه پولی بدون نیاز به مجوز و بدون مرز -بیت‌کوین- که توسط انرژی تجدیدپذیر ارزان کار می‌کند مقایسه کرد.

ارزهای دیجیتال یک صنعت جوان است و مطمئناً بدون ایراد نیست. جامعه طرفداران این صنعت در حال رشد است و پروژه‌های کریپتویی بیشتر و بیشتری در حال توسعه هستند که می‌توانند در دنیای واقعی تأثیرگذار باشند.

شکاک بودن به این صنعت هم خوب و هم مورد تائید است. یکی از بزرگ‌ترین شعارهای ارزهای دیجیتال «DYOR» -خودتان تحقیق کنید- است، بنابراین هر کسی باید استدلال‌های مخالف و همچنین استدلال‌های موافق ارزهای دیجیتال را به دقت تحلیل کرده و نتیجه‌گیری کند.

فراموش نکنید که بیشتر فناوری‌های مدرن، از خودروهای موتوری گرفته تا دوربین‌های دیجیتال، در ابتدا نادیده گرفته شدند، اما تغییر ابتدا به تدریج و سپس ناگهانی رخ می‌دهد.

آیا ارزهای دیجیتال سیستم‌های مالی سنتی را متحول می‌کنند یا استدلال‌هایی که در این مقاله بررسی کردیم استقبال همگانی از آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند؟ نظر شما چیست؟

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره