کسری بودجه (Budget Deficit) زمانی رخ می‌دهد که هزینه‌ها از درآمد بیشتر باشد و می‌تواند نشان دهنده به‌خطر افتادن سلامت مالی یک کشور باشد.
دولت معمولاً از این واژه برای اشاره به مخارج استفاده می‌کند تا مشاغل یا افراد.
در واقع کسری‌های انباشته شده، بدهی ملی را تشکیل می‌دهند.
عناوین مطلب:
نکات کلیدی
- کسری بودجه زمانی اتفاق می‌افتد که هزینه‌های جاری از میزان درآمد دریافتی از طریق شیوه‌های رایج بیشتر شود.
- برخی رویدادها و سیاست‌های پیش بینی نشده ممکن است باعث کسری بودجه شوند.
- کشورها می‌توانند با افزایش مالیات و کاهش هزینه‌ها با این موضوع مقابله کنند.
مفهوم کسری بودجه
در مواردی که کسری بودجه خودش را نشان می‌دهد، در واقع، هزینه‌های جاری از میزان درآمد دریافتی از طریق شیوه‌های رایج پیشی گرفته است.
نقطه مقابل این مفهوم، مازاد بودجه (budget surplus) است. مازاد بودجه هنگامی رخ می‌دهد که درآمدها از هزینه‌های جاری فراتر می‌رود و منجر به اضافه ماندن پولی می‌شود که می‌توان آن را به دلخواه در بخش‌های مختلف هزینه کرد.
در شرایطی که دخل و خرج یکسان باشد، بودجه متعادل می‌شود.
در اوایل قرن بیستم، تعداد کمی از کشورهای صنعتی دارای کسری مالی زیادی بودند، با این حال، در طول جنگ جهانی اول، کسری بودجه بیش از پیش افزایش یافت، زیرا دولت‌ها با برداشت مبالغ کلان از ذخایز مالی خود برای تامین هزینه‌های جنگ، موجب خالی شدن ذخایر می‌شدند.
این کسری‌های زمان جنگ و رشد تا دهه‌های 1960 و 1970، یعنی زمانی که نرخ رشد اقتصادی جهان کاهش یافت، ادامه پیدا کرد.
کسری بودجه چه خطراتی دارد؟
یکی از اولین خطرات آن، تورم است که به معنای افزایش مداوم قیمت‌ها در سطح کشور است.
در ایالات متحده، کسری بودجه می‌تواند باعث شود فدرال رزرو پول بیشتری را وارد اقتصاد کند، که این به نوبه خود تورم را تغذیه می‌کند. اگر این موضوع به‌طور مداوم ادامه پیدا کند می‌تواند منجر به اتخاذ سیاست‌های پولی تورمی شود.
بیشتر بخوانید: منظور از تورم چیست؟ + نحوه محاسبه تورم در ایران
راهکارهای کاهش کسری بودجه
کشورها می‌توانند با افزایش رشد اقتصادی از طریق سیاست‌های مالی، مانند کاهش هزینه‌های دولت و افزایش مالیات، با این موضوع مقابله کنند.
به عنوان مثال، یک استراتژی کارآمد برای افزایش درآمدهای خزانه می‌تواند کاهش مقررات و کاهش مالیات بر درآمد شرکت‌ها باشد؛ نتیجه این راهکار، افزایش اعتماد در میان صاحبان کسب و کار و بهبود رشد اقتصادی، ایجاد سود و مالیات بر درآمد بیشتر به دلیل رشد مشاغل است.
کشورها می‌توانند برای تأمین هزینه پرداخت اوراق بهادار بدهی، مانند اسناد خزانه و اوراق قرضه، ارز بیشتر چاپ کند. در حالی که چاپ ارز بیشتر راهکاری برای پرداخت بدهی‌ها است، اما خطر کاهش ارزش پول کشور را به همراه دارد که می‌تواند منجر به تورم شدید شود.
بیشتر بخوانید: چاپ پول یا خلق نقدینگی چیست؟
مثالی از دنیای واقعی
کسری بودجه ممکن است به عنوان راهی برای واکنش به برخی رویدادها و سیاست‌های پیش بینی نشده مانند افزایش هزینه‌های دفاعی پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر، رخ دهد.
در حالی که جنگ اولیه در افغانستان حدود 22.8 میلیارد دلار هزینه داشت، هزینه جنگ در عراق در سال مالی 2003 بیش از 50 میلیارد دلار هزینه داشت.
در پایان دوره ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش در سال 2009، مجموع مبالغ هزینه شده در جنگ به بیش از 900 میلیارد دلار رسید. این هزینه هنگفت باعث شد کسری بودجه تا سال 2009 به حدود 1.4 تریلیون دلار افزایش پیدا کند. و هزینه‌های انباشته شده در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما در سال‌های 2009 تا 2017 باعث افزایش بیشتر آن شد.
بر اساس گزارش دفتر بودجه کنگره، «در پایان سال 2018، میزان بدهی دولت به مردم [اوراق قرضه و…] معادل 78 درصد تولید ناخالص ملی (GDP) بود.»
کسری بودجه، که به صورت درصدی از تولید ناخالص داخلی بیان می‌شود، ممکن است در زمان رونق اقتصادی کاهش یابد، زیرا افزایش درآمد مالیاتی، کاهش نرخ بیکاری و افزایش رشد اقتصادی نیاز به برنامه‌هایی که توسط دولت تامین مالی می‌شوند -مانند بیمه بیکاری- را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تاثیر بیکاری بر اقتصاد؛ بیکاری چه آسیب‌هایی به اقتصاد وارد می‌کند؟
تفاوت بین کسری بودجه و بدهی دولت چیست؟
کسری بودجه زمانی اتفاق می‌افتد که هزینه‌های دولت از درآمد یا درآمد حاصل از مالیات، کارمزدها و سرمایه‌گذاری‌ها پیشی بگیرد.
کسری به بدهی ملی یا بدهی دولت اضافه می‌شود. اگر بدهی دولت سریع‌تر از تولید ناخالص داخلی رشد کند، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی ممکن است بسیار بزرگ شود، که این احتمالاً نشان دهنده بی‌ثبات شدن یک اقتصاد است.
دولت در مورد کسری بودجه چه کاری می‌تواند انجام دهد؟
دولت می‌تواند با استفاده از ابزارهای سیاست مالی خود، مانند کاهش هزینه‌های دولت و افزایش مالیات، که به ارتقای رشد اقتصادی کمک می‌کند، برای کاهش این کسری تلاش کند.
سخن پایانی
کسری بودجه زمانی اتفاق می‌افتد که هزینه‌ها بیشتر از درآمد باشد. زمانی که این موضوع در اقتصاد کشوری اتفاق بیفتد، احتمال بروز مشکلاتی مانند تورم بالا می‌رود.
به عنوان مثال، ایالات متحده به دنبال راه‌‌اندازی جنگ در افغانستان و عراق در دولت‌های بوش و اوباما دچار کسری بودجه شد. با این حال استفاده از سیاست‌های مالی به‌جا برای ارتقای رشد اقتصادی می‌تواند آن را کاهش دهد. این کسری‌ها همچنین ممکن است در دوران رونق اقتصادی کاهش یابد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: