برای فعالان بازار و حتی مردم عادی که فعالیتی در بازار سرمایه ندارند جالب است که رابطه بورس با تورم را بدانند.
علت این است که تورم، زندگی تمام افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از طرفی بورس یکی از مهم‌ترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. بنابراین افراد دوست دارند بدانند که ارتباط بین دو متغیر تورم و رشد بورس را چگونه در نظر بگیرند تا هم بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری درست‌تری بگیرند و هم از علت تورم مطلع شوند.
برخی افراد تصور می‌کنند که وجود تورم روی رشد بورس تاثیر دارد و برخی دیگر باور دارند که رشد بورس، خود عامل تورم است. بعضی دیگر از افراد هم به ارتباط هر دوی آن‌ها با یکدیگر باور دارند.
عناوین مطلب:
در ادامه این مقاله به رابطه بورس و تورم می‌پردازیم و پاسخی به این سوالات می‌دهیم.
واکنش بورس به رشد تورم
نحوه واکنش بورس به تورم به عوامل مختلفی مربوط است که باید مورد نظر قرار گیرند.
به طور کلی تا زمانی که تورم به میزان کم و قابل پیش‌بینی باشد، تاثیر خاص و مخربی روی عملکرد بازارها نمی‌گذارد.
علت این مسئله این است که میزان تورم در محاسبات و تحلیل‌ها در نظر گرفته می‌شود و اقتصاد در شرایط نااطمینانی قرار نمی‌گیرد. در این صورت سرمایه‌گذاران تنها میزان تورم قابل پیش‌بینی را به بازده مورد انتظار خود اضافه می‌کنند.
اما وقتی که اقتصاد شرایط تورمی را تجربه می‌کند، بسته به کارکرد عوامل مختلف و ساختاری که در آن اقتصاد وجود دارد، می‌توان نحوه تاثیر نرخ تورم بر بازدهی بورس را بررسی کرد.
در این بررسی‌ها درباره اقتصاد ایران، بهتر است که این مسئله را به دو بخش اثر تورم بر بورس در کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کنیم.
رابطه بورس و تورم در کوتاه‌مدت
آنطور که مشاهدات و تحقیقات نشان داده‌اند، در ایران رابطه بین تورم و رشد بورس و شاخص فعالیت سهام در کوتاه‌مدت مثبت است. این مسئله از عوامل مختلفی نشات می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین این عوامل این است که وقتی اقتصاد در شرایط تورمی باشد، با افزایش ارزش اسمی دارایی‌های مختلف، سود اسمی شرکت‌ها هم افزایش می‌یابد. سود اسمی در واقع عدد ظاهری سود است که با تورم بزرگ می‌شود.
در مقابل، مفهوم ارزش حقیقی یا سود حقیقی وجود دارد که با تعدیل سود اسمی نسبت به تورم به دست می‌آید. با افزایش سود اسمی شرکت‌ها، سود تقسیمی و قیمت سهام آن‌ها افزایش می‌یابد.
عامل دیگر این است که در شرایط تورمی، ارزش و قدرت خرید پولی که در دست افراد است کاهش می‌یابد؛ بنابراین افراد مختلف تمایل کمتری به نگهداری پول به صورت نقد دارند. این افراد پول نقد خود را به دارایی‌های فیزیکی و مالی تبدیل می‌کنند تا بتوانند ارزش آن را در برابر تورم حفظ کنند.
برای این کار، یکی از مهم‌ترین گزینه‌های موجود، خرید سهام است. بنابراین تقاضای افراد برای خرید سهام افزایش خواهد یافت. به دنبال افزایش تقاضای سهام، شرکت‌ها سهام بیشتری منتشر می‌کنند تا طرح‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های آینده خود را تامین مالی کنند.
همه این عوامل باعث رونق و رشد بازار بورس می‌شود و فعالیت در این بازار را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: 7 روش برای حفظ ارزش پول در برابر تورم ایران!
رابطه بورس و تورم در بلندمدت
در واقع تورم تنها درآمد اسمی را افزایش نمی‌دهد؛ بلکه هزینه‌های شرکت را هم بیشتر می‌کند.
بنابراین برای تشخیص این که قیمت سهام شرکتی بر اثر تورم افزایش می‌یابد یا خیر، باید این نکته را بررسی کرد که بین قیمت محصولات شرکت و هزینه‌های تولید آن، کدام یک بر اثر تورم بیشتر افزایش می‌یابد. پاسخ این سوال به شرکت مورد نظر و صنعتی که آن شرکت در آن فعالیت می‌کند بستگی دارد.
همچنین تورم باعث کاهش قدرت خرید بازده واقعی دریافتی سرمایه‌گذاران بورس می‌شود؛ این‌گونه، بازده واقعی از بازده مورد انتظار سهامداران کمتر می‌شود. تورم باعث افزایش نرخ بهره هم می‌شود که این عوامل روی انگیزه افراد برای سرمایه‌گذاری در بورس اثر منفی می‌گذارد و بازده مورد انتظار آنان از سرمایه‌گذاری در بازار بورس را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تغییر نرخ بهره بین بانکی چه تاثیری بر بازارهای مختلف دارد؟
بنابراین برای تحلیل اثر تورم بر بورس در بلندمدت، باید تمام این عوامل را در نظر گرفت. تنها با دانستن میزان اثر هر یک از این عوامل می‌توان جهت تغییر بورس به دلیل تورم را تشخیص داد.
آیا بورس عامل تورم است؟
بعضی افراد استدلال‌هایی درباره اثر رشد بورس بر تورم دارند.
این افراد معتقدند رشد بورس می‌تواند باعث افزایش انتظارات تورمی افراد شود و همچنین به دلیل اثر ثروت، تقاضای کالاها و خدمات را افزایش می‌دهد و در نتیجه، باعث تشدید تورم می‌شود.
مسئله‌ای که درباره وقوع رشد چشمگیر بازار بورس وجود دارد این است که این بازار در واقع یک بازی جمع صفر است؛ یعنی به ازای هر برنده، بازنده‌ای وجود دارد. خصوصاً وقتی که ارتباط معنادار بین افزایش قیمت سهام و افزایش سودآوری، فروش و بهره‌وری شرکت از بین رفته باشد، افزایش قیمت سهام به دلیل سوداگری و هجوم مردم برای خرید سهام در بورس رخ می‌دهد.
وقتی چنین حبابی شکل گرفت و سپس ترکید، به ازای سودهای چشمگیری که نصیب بعضی افراد شد، بسیاری از اشخاص در بازار بورس متحمل ضرر و زیان‌های سنگینی شدند. در چنین حالتی، افزایش تقاضای افرادی که در بورس به ثروت رسیده بودند با کاهش تقاضای افرادی همراه می‌شود که پول خود را در این بازار از دست داده‌اند.
از این گذشته، وقتی اثر ثروت خود به دلیل تورم بوده و در واقع این افزایش ثروت به صورت حقیقی رخ نداده باشد، نمی‌توان ادعا کرد که به خاطر اثر ثروت ناشی از رشد بورس، تورم تشدید می‌شود.
در نهایت این که نقدینگی قبلاً در اقتصاد خلق شده است. این نقدینگی می‌تواند روانه بازار بورس شود و بعداً به بازارهای دیگری هدایت شود. بنابراین این خود بورس نیست که می‌تواند عامل تورم شود؛ بلکه نقدینگی ایجادشده در اقتصاد راهی بازار بورس می‌شود و وقتی این بازار دچار افول شد، وارد بازارهای دیگری می‌شود و با کمی تاخیر خود را به صورت تشدید تورم نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: چاپ پول یا خلق نقدینگی چیست؟
سوالات متداول
در کوتاه مدت با رشد تورم، شاخص بورس نیز رشد می کند اما در بلند مدت این موضوع به فاکتورهای پیچیده‌ای بستگی دارد که باید مورد بررسی قرار گیرند.
در نگاه اول شاید این موضوع صحیح بنظر برسد، اما واقعیت این است که ابتدا تورم ایجاد شده و سپس این نقدینگی به سمت بورس سرازیر می‌شود و باعث رشد آن می‌شود.
جمع‌بندی
همان‌طور که در این مطلب اشاره شد، تورم از طریق عوامل مختلفی بر بازار بورس اثر مثبت و منفی خود را اعمال می‌کند. می‌توان گفت که در کوتاه‌مدت این اثر روی بورس مثبت است اما در بلندمدت باید میزان تغییر هر یک از این عوامل بر اثر تورم را بررسی کرد تا به نتیجه مشخصی درباره برآیند جهت تغییرات بورس رسید.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: