به جای استفاده از تحلیل دیگران، خودتان تحلیلگر سهام شوید!

کسی به شما نمی‌گوید که دکتر یا وکیل خودتان باشید و اگر نیاز به خدمات یک پزشک یا وکیل داشته باشید، به آن‌ها مراجعه می‌کنید. پس چرا کسی باید از شما بخواهد که خودتان تحلیلگر سهام باشید؟

بعضی افراد صرفاً به این دلیل آشپزی کردن را دوست دارند که از آن لذت می‌برند. به طور مشابه، در اینجا هم افرادی مثل وارن بافت (Warren Buffett) هستند که از فرآیند سرمایه‌گذاری لذت می‌برند.

بنابراین اگر شما به عنوان یک سرمایه‌گذار دوست دارید متکی‌به‌خود باشید، باید به سراغ این بروید که خودتان تحلیلگر سهام شوید.

همیشه درباره میزان اعتبار برخی تحلیلگرها شک و شبهه وجود دارد؛ با این اوصاف قطعاً بهتر است که خودتان راه و چاه را بلد باشید. این مقاله را تا انتها بخوانید تا بفهمید که چگونه می‌توانید در حالی که در خانه نشسته‌اید، مثل یک تحلیلگر فکر و رفتار کنید.

بیشتر بخوانید: تریدر (trader) یا معامله‌گر کیست؟

مروری بر نکات مهم

• تحلیلگران اغلب برای پیشنهاد سهام و تعیین اهداف قیمتی، بر برآوردهایی اتکا می‌کنند که بر اساس داده‌های مالی شرکت‌ها است.
• سرمایه‌گذاران حقیقی هم می‌توانند از همین نوع تحلیل بنیادی استفاده کنند تا سهام زیر قیمت و دارای پتانسیل رشد را شناسایی کرده و اهداف قیمتی تعیین نمایند.
• اینجا به سراغ بعضی از مسائل ابتدایی تحقیق درباره سهام می‌رویم تا بتوانیم خودمان شروع به تحلیل کنیم.

فرآیند تحلیل سهام

مهم نیست که به عنوان سرمایه‌گذار به دنبال رشد هستید یا ارزش؛ در هر صورت اولین قدم برای این که بتوانید مثل یک تحلیلگر فکر کنید، این است که ویژگی کاوشگری ذهن‌تان را پرورش دهید.

هدف یک تحلیلگر این است که فعالیت‌ها و مسائل شرکت‌های داخل فهرست‌اش را به طور عمیق بررسی کند. تحلیلگران این کار را با تحلیل صورت‌های مالی (financial statements) و همه اطلاعات دیگری که درباره شرکت در دسترس‌اند انجام می‌دهند.

تحلیلگران برای بازبینی اطلاعات و کسب اطمینان، فعالیت‌های تامین‌کنندگان، مشتریان و رقبای شرکت را هم مورد بررسی قرار می‌دهند.

بعضی از تحلیلگران از شرکت هم بازدید می‌کنند و برای رسیدن به یک درک دست اول از عملکرد و طرز کار شرکت، با مدیریت شرکت وارد تعامل می‌شوند. تحلیلگران حرفه‌ای به‌تدریج تمام نقاط را به هم وصل می‌کنند تا به تصویر کامل‌تری برسند.

قبل از انجام هر گونه سرمایه‌گذاری لازم است که خودتان تحقیق کنید. همیشه بهتر است که درباره چندین سهام از یک صنعت تحقیق کنید تا بتوانید تحلیل مقایسه‌ای داشته باشید.

معمولاً دسترسی به اطلاعات کار دشواری نیست. مهم‌ترین محدودیت در تحلیلگر شدن، مسئله زمان است. ممکن است سرمایه‌گذاران خرد که کارهای زیاد دیگری هم برای انجام دادن دارند، نتوانند به اندازه یک تحلیلگر حرفه‌ای اوراق بهادار به این کار زمان اختصاص دهند.

با این وجود قطعاً می‌توانید برای شروع تنها یک یا دو شرکت را انتخاب کنید تا ببینید که در تحلیل آن‌ها چقدر موفق هستید. این کار می‌تواند در درک پروسه کمک‌تان کند. با کسب تجربه و گذر زمان، می‌توانید سهام بیشتری را مورد بررسی قرار دهید.

بیشتر بخوانید: معیارهای انتخاب سهام مناسب برای سرمایه گذاری

بهتر است از همان جایی که هستید شروع کنید

بهترین روش برای شروع تحلیل این است که گزارش تحلیلگران دیگر را بخوانید.

در این صورت برای کارهای ابتدایی وقت صرف نکرده و تا حد زیادی در زمان صرفه‌جویی می‌کنید. لزومی ندارد که پیشنهادات خرید و فروش تحلیلگران را به صورت کورکورانه دنبال کنید اما می‌توانید گزارش تحقیق آن‌ها را بخوانید تا مرور سریعی بر شرکت مورد نظرتان داشته باشید.

با این کار می‌توانید نگاهی به نقاط قوت و ضعف شرکت، رقبای اصلی آن، چشم‌انداز صنعت و دورنمای آینده شرکت داشته باشید.

گزارشات تحلیلگران پر از اطلاعات هستند و خواندن هم‌زمان گزارش تحلیلگران مختلف کمک‌تان می‌کند که وجه اشتراک آن‌ها را پیدا کنید. ممکن است که نظرات فرق کنند اما اطلاعات و واقعیت‌های اصلی در تمام گزارش‌ها یکی هستند.

علاوه بر این، می‌توانید نگاه دقیق‌تری به پیش‌بینی سود (earnings forecast) تحلیلگران مختلف داشته باشید که در نهایت هم همین عامل، تعیین‌کننده پیشنهاد خرید یا فروشی است که  آن‌ها ارائه می‌دهند.

ممکن است که تحلیلگران مختلف، اهداف قیمتی متفاوتی برای یک سهم تعیین کنند. همیشه موقع خواندن گزارشات تحلیلگران به دنبال دلیل باشید. اگر شما بودید، با همین اطلاعات درباره آن سهم چه نظری داشتید؟ نمی‌دانید؟ پس برویم سراغ قدم بعدی.

چه چیزی را تحلیل کنیم؟

برای این که خودتان به نتیجه قابل اطمینانی درباره یک سهم برسید، لازم است که مراحل مختلف تحلیل سهام را درک کنید.

بعضی از تحلیلگران از استراتژی بالا به پایین (top-down strategy) استفاده می‌کنند؛ یعنی از یک صنعت شروع کرده و سپس شرکت برنده را تعیین می‌کنند.

بقیه تحلیلگران هم رویکرد پایین به بالا (bottom-up approach) را به کار می‌گیرند؛ یعنی از یک شرکت خاص شروع می‌کنند و بعد چشم‌انداز صنعت را بررسی می‌کنند و درباره آن یاد می‌گیرند.

بیشتر بخوانید: روش‌های تحلیل سهام در بورس

می‌توانید طبق ترتیب خودتان عمل کنید اما کل این فرآیند باید به‌نرمی و آسانی پیش برود. هر پروسه‌ای برای تحلیل سهام باید شامل این مراحل باشد:

1. تحلیل صنعت

تقریباً برای هر صنعتی، منابع اطلاعاتی وجود دارند که در دسترس عموم هستند. اغلب گزارش سالانه (annual report) شرکت هم می‌تواند در کنار چشم‌انداز رشد آینده، دید نسبتاً خوبی از صنعت به ما دهد.

گزارشات سالانه درباره رقبای بزرگ و کوچک در یک صنعت خاص هم به ما اطلاعات می‌دهند. خواندن هم‌زمان گزارش سالانه دو یا سه شرکت، تصویر دقیق‌تر و واضح‌تری برای ما ایجاد می‌کند.

همچنین می‌توانید نشریات، وب‌سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی معتبر را دنبال کنید تا از آخرین اخبار و تحلیل‌ها درباره صنعت مورد نظر آگاه باشید.

2. تحلیل مدل کسب‌وکار

باید روی نقاط قوت و ضعف یک شرکت تمرکز کنید.

نقاط قوت یک شرکت، اغلب در چیزهایی مثل عنوان تجاری (brand identity) منحصر به‌فرد آن، محصولات، مشتریان و تامین‌کنندگان هستند. می‌توانید مدل کسب‌وکار (business model [برنامه شرکت برای کسب سود]) یک شرکت را از گزارش سالانه آن یا مطالعه نشریات و وب‌سایت‌ها بفهمید.

3. قدرت مالی

بخواهید یا نخواهید، درک قدرت مالی شرکت، مهم‌ترین قدم در تحلیل یک سهم است.

بدون درک مسائل مالی، نمی‌توانید مثل یک تحلیلگر فکر کنید. به عنوان تحلیلگر، باید قادر به درک ترازنامه (balance sheet)، صورت سود و زیان یا درآمد (income statement) و صورت جریان نقدی (cash flow statement) باشید.

اغلب، اعداد درون صورت‌های مالی مهم‌تر و تاثیرگذارتر از کلمات پرزرق‌وبرق گزارش سالانه هستند. اگر با اعداد راحت نیستید و می‌خواهید به تحلیل سهام بپردازید، وقت را غنیمت بشمارید و شروع به یادگیری کنید.

4. کیفیت مدیریت

کیفیت مدیریت هم یکی از عوامل مهم برای یک تحلیلگر سهام است.

مدیران اجرایی اصلی مسئول آینده شرکت هستند. با کمی تحقیق و جستجو در اینترنت، می‌توانید کیفیت مدیریت و هیئت‌مدیره شرکت مورد نظر را بررسی و ارزیابی کنید.

درباره شرکت‌های عمومی (شرکت‌های سهامی که در بورس عرضه شده‌اند) دنیایی از اطلاعات وجود دارد که می‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.

5. تحلیل رشد

قیمت سهام از سود و درآمد پیروی می‌کند؛ بنابراین برای فهمیدن این که قیمت سهام رشد خواهد کرد یا دچار ریزش خواهد شد، باید بدانید درآمدهای آینده به کدام سو می‌روند.

متاسفانه هیچ فرمول سریعی نیست که بتواند به شما بگوید درباره سودهای آتی چه انتظاری داشته باشید. تحلیلگران با بررسی آمار و ارقام گذشته مربوط به رشد فروش و حاشیه سود و همچنین روندهای سودآوری در آن صنعت خاص، برآوردهای خودشان را ارائه می‌کنند.

اساساً در این کار بین آنچه در گذشته اتفاق افتاده و آنچه که انتظار می‌رود در آینده رخ دهد ارتباط برقرار می‌شود.

آخرین امتحان شما برای بررسی توانایی‌هایتان در تحلیل سهام این است که بتوانید پیش‌بینی نسبتاً دقیقی از سودهای آتی ارائه دهید؛ چون این مسئله نشان می‌دهد که شناخت‌تان از آن صنایع و شرکت‌ها چقدر خوب است.

بیشتر بخوانید: رشد شارپ چیست؟

6. ارزش‌گذاری

وقتی که مقوله سودهای آتی را درک کردید، مرحله بعد این است که ارزش یک شرکت را بفهمید. ارزش سهام شرکت مورد نظر شما چقدر است؟ تحلیلگران باید بفهمند که قیمت فعلی سهام در بازار در مقایسه با ارزش شرکت چقدر جور درمی‌آید.

چیزی تحت عنوان «ارزش درست» وجود ندارد و تحلیلگران مختلف از پارامترهای متفاوتی استفاده می‌کنند.

در سرمایه‌گذاری مبتنی بر ارزش (value investing) به ارزش ذاتی (intrinsic worth) و در سرمایه‌گذاری بر مبنای رشد (growth investing) به پتانسیل کسب سود (earning potential) توجه می‌شود.

شرکتی که با نسبت P/E (نسبت قیمت به درآمد هر سهم) بالاتری فروخته می‌شود، باید تا قیمت بالاتری رشد کند تا قیمت فعلی‌اش را برای سرمایه‌گذاران رشدی توجیه نماید.

7. قیمت هدف

قدم آخر تعیین یک هدف قیمتی است.

بعد از این که راه‌های مختلف پیش‌بینی سودهای آتی را درک کردید، می‌توانید هدف قیمتی بالا و پایین را با ضرب برآوردتان از سود به ازای هر سهم (earnings per share یا EPS) در برآوردتان از نسبت P/E بالا و پایین محاسبه کنید.

هدف قیمتی بالا و پایین، محدوده قیمتی (price band) است که احتمالاً قیمت آینده سهام در پاسخ به سودهای آتی انتظاری در آن حرکت می‌کند. وقتی هدف قیمتی را درک کردید، می‌توانید به‌خوبی آن را به کار ببرید تا به مقصد برسید.

پاسخ به چند سوال

در این قسمت به چند سوال مهم پاسخ داده می‌شود:

تحلیلگران سهام چه کار می‌کنند؟

تحلیلگران سهام، گزارشات مالی و اطلاعیه‌های شرکت‌ها را با دقت بررسی می‌کنند تا تحلیل بنیادی (fundamental analysis) خود را ارائه دهند.

آن‌ها این کار را می‌کنند تا ارزش عادلانه یا هدف قیمتی مورد تصورشان را پیدا کرده و سپس با توجه به آن به سرمایه‌گذاران توصیه نمایند (یعنی توصیه به خرید یا نگهداری یک سهم کنند).

چه ابزارهایی برای تحلیل پایین به بالای سهام وجود دارند؟

تحلیل پایین به بالا با بررسی صورت‌های مالی شرکت مثل ترازنامه و صورت سود و زیان شروع می‌شود.

در ادامه می‌توان نسبت‌های مختلفی را محاسبه کرد که وضعیت مالی فعلی و مورد انتظار شرکت را نشان می‌دهند.

چند مورد از این نسبت‌ها عبارت‌اند از:

• نسبت بدهی به سرمایه (debt-to-equity ratio) یا D/E
• نسبت آنی (quick ratio)
• گردش موجودی کالا (inventory turnover) و نسبت‌های مختلف قیمت

اگر قیمت یک سهم از هدف قیمتی‌مان بالاتر رفت باید چه کنیم؟

اگر از تحلیل خود مطمئن هستید، وقتی که سهم به هدف قیمتی مورد نظر شما می‌رسد باید آن را بفروشید.

می‌توانید اول این موضوع را بررسی کنید که از نظر بنیادی چیزی تغییر کرده است که بتواند هدف قیمتی فعلی را بالاتر ببرد یا خیر. اگر تغییری رخ نداده سهام‌تان را بفروشید و با سود آن، پول لازم برای سرمایه‌گذاری در یک فرصت جدید را فراهم کنید.

جمع‌بندی

هدف نهایی همه سرمایه‌گذاران کسب سود است اما با این وجود، هر سرمایه‌گذار یا تحلیلگری در این کار خوب نیست.

هرگز حرف‌های تحلیلگران سهام را کورکورانه نپذیرید و همیشه تحقیق خودتان را انجام دهید. همه نمی‌توانند در امر سرمایه‌گذاری متخصص شوند اما درباره سهام می‌توان گفت که همیشه می‌توانید مهارت‌های تحلیلی خود را تقویت کنید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره