صندوق مبتنی بر سپرده کالایی چیست؟

سرمایه‌‌گذاران بازار بورس ایران همواره دنبال متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک هستند.

این کار یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند انجام دهند.

به همین دلیل است که بیشتر افراد سراغ صندوق کالایی و اضافه‌کردن کالاهای به سبد سرمایه‌گذاری خود می‌روند. همچنین کالاها به‌عنوان سپری در برابر تورم هم محسوب می‌شوند.

بیشتر بخوانید:‌بورس کالا چیست؟ نحوه خرید و فروش در بورس کالا

درواقع کالاها همبستگی نسبتا کمی با سهام و اوراق قرضه دارند. معمولا سرمایه‌گذاری در کالاها یا به‌صورت مستقیم (خرید دارایی فیزیکی و سرمایه‌گذاری در قرارداد‌های آتی) یا به‌صورت غیرمستقیم و خرید صندوق‌ کالایی است.

تعریف مالکیت فیزیکی کالا به این معنی است که از طریق خرید محصولی، به طور مستقیم مالکیت آن کالا را در دریافت می‌کنید، اما خرید صندوق کالایی را باید چطور تعریف کرد؟

برای درک بیشتر صندوق کالایی و ماهیت و روش خرید این صندوق‌ها تا پایان این مطلب همراه ما باشید.

صندوق مبتنی بر سپرده کالایی یا صندوق کالایی چیست؟

صندوق کالایی از ابزارهای مالی نوین است. این صندوق به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد به‌جای خرید و نگه‌داری کالای موردنظر خود، اوراق مربوط به کالا را خریداری کنند.

به‌این‌ترتیب هزینه‌های حمل‌ونقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی نگه‌داری کالاها حذف می‌شود. درواقع با خرید اوراق مالکیت یک کالا، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگه‌داری از آن کالا را ندارد.

کالاهای اساسی بخش مهمی از پرتفوی سرمایه‌گذاران خرد و نهادی است. برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، دسترسی کارا و سریع به این گروه از دارایی‌ها به طور سنتی همواره با دشواری‌هایی مثل الزامات وجه تضمین، محدودیت‌های اجباری و مسائل ارتباطی و دسترسی به بورس‌های مشتقات بین‌الملل همراه است.

صندوق کالایی جزء صندوق‌های قابل معامله در بورس است که روند قیمتی یک کالای پایه را دنبال می‌کند. درنتیجه ارزش صندوق‌های کالایی با قیمت دارایی پایه آن افزایش یا کاهش پیدا می‌کند.

صندوق‌های کالایی دارای بازارگردان هستند و این موضوع تضمینی برای نقد‌شوندگی بالای این صندوق‌هاست.

بیشتر بخوانید: صندوق اختصاصی بازارگردانی چیست؟ + سود صندوق بازارگردانی

 انواع صندوق کالایی

صندوق‌های کالایی موجود در بورس کالا، صندوق ETP گفته می‌شود.

این صندوق‌ها سرمایه متغیر دارند و واحد‌های آنها به درخواست ناشر صادر و بازخرید می‌شوند. صدور واحد‌های جدید هم بر اساس تقاضای بازار امکان‌پذیر است.

به‌طورکلی انواع صندوق‌های کالایی را می‌توان در دو نوع دسته‌بندی کرد:

• صندوق تک کالایی (شامل نفت، طلا و… است)
• صندوق شاخصی (سبد این صندوق از چند کالا تشکیل می‌شود)

 تاریخچه صندوق کالایی

صندوق‌های کالایی برای اولین‌بار در بورس لندن و در سال 2004 آغاز به کار کردند. از آن سال به بعد، این صندوق‌ها به‌مرور وارد بازار جهانی شدند و کشورهای دیگری هم از آنها استقبال کردند. به‌طوری که

باگذشت حدود 12 سال از راه‌اندازی این صندوق‌ها طیف وسیعی از کالاها و حجم زیادی از سرمایه جذب این صندوق‌ها شده است. دارایی پایه اولیه صندوق، طلا بود.

باتوجه‌به تجربه موفقی که از خود جا گذاشت، کالاهای دیگری مثل محصولات کشاورزی، حامل‌های انرژی، فلزات صنعتی گران‌بها و … هم به این صندوق اضافه شدند. اضافه‌شدن کالاهای دیگر باعث جذب سرمایه‌های فراوان در بورس کالا شد.

بعدازاین صندوق طلا و سکه ایران، صندوق‌های دیگری که از کالاهای مختلفی پشتیبانی می‌کردند معرفی شدند. اکثر این صندوق‌ها کالای بر پایه طلا داشتند. در حال حاضر علاوه بر صندوق‌های بر پایه طلا، صندوق‌های مبتنی بر کالاهای نفت خام، فلزات گران‌بها و نقره بیشترین محبوبیت را بین سرمایه‌گذاران دارد.

بیشتر بخوانید: جایگزین خرید سکه: سرمایه‌گذاری در صندوق طلا

زیرا نوسانات قیمتی این کالاها در بازارهای جهانی به نسبت زیاد است. در نتیجه بازار این کالاها نقدینگی بالایی دارند.

مزایا و ویژگی‌های صندوق کالایی

صندوق‌های کالایی تلاش می‌کنند تا سازوکار مشخصی برای معاملات در بازار سرمایه ایجاد کنند.

این صندوق‌ها به‌عنوان یکی از ابزارهای مالی نوین در بازار سرمایه هستند. یکی از مهم‌ترین مزایای صندوق‌های کالایی کاهش هزینه‌هاست.

با خرید صندوق‌ کالایی هزینه‌های حمل‌ونقل، انبارداری، نگه‌داری و… کاهش پیدا می‌کند. در کنار این مزیت، ویژگی‌ها و مزایای دیگری هم دارند که باعث سرمایه‌گذاران جذب این صندوق‌ها شوند. در ادامه نگاهی به این مزایا بیندازیم:

• امنیت: در صورت خرید صندوق‌های کالایی، امکان خرابی، سرقت، جعل و … از بین می‌رود.
• بازار ثانویه شفاف: صندوق کالایی نسبت به بازار خارج از بورس، بازار شفاف‌تری دارد. همچنین هزینه معاملات این بازار کمتر از دیگر بازارها است.
• تنوع: سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ترجیح می‌‌دهند با متنوع کردن دارایی‌های خود، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهند. صندوق کالایی بسیار متنوع است و می‌توان یکی از کم‌ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها را در آنها داشت.
• پشتوانه قوی: پشتوانه کالایی مهم‌ترین حسن این صندوق‌ها است. به همین دلیل ریسک اعتباری خیلی کمی دارند. همچنین نهادهای نظارتی مختلفی این صندوق‌ها را نظارت می‌کنند.

ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی

بخش‌ها و رکن‌های مختلفی برای مدیریت و کنترل صندوق کالایی فعالیت می‌کنند. بخش‌های اصلی کنترل‌کننده صندوق کالایی شامل موارد زیر است:

مجمع صندوق

مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق حساب می‌شود. این مجمع از اجتماع دارندگان واحد‌های سرمایه‌گذاری ممتاز تشکیل شده است.

همچنین تشریفات دعوت، تشکیل و تصمیم‌گیری‌ آن در اساسنامه قید خواهد شد. مجمع صندوق می‌تواند اساسنامه، امید نامه، مدیر، متولی، بازارگردان و حسابرس را تغییر دهد.

مدیر

مدیر صندوق بخش اجرایی را به عهده دارد. تمام فعالیت‌ها و اقدامات صندوق مطابق با اساسنامه گزارش‌ها پیش‌بینی می‌شوند.

سپس اطلاعات قابل‌ارائه را تهیه و در اختیار سایر ارکان صندوق و سازمان بورس و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند.

متولی

رکن نظارتی صندوق کالایی در اصل متولی آن است. وظیفه اصلی متولی در اساسنامه قید شده و نظارت مستمر بر اداره صندوق دارد.

بازارگردان

همان‌طور که از نام این بخش صندوق به نظر می‌رسد، وظیفه اصلی بازارگردانی صندوق با این بخش است. بازارگردانی واحدهای سرمایه‌گذاری عادی صندوق مطابق اساسنامه و مقررات بازارگردانی است.

برای این کار، بازارگردانان در چارچوب مقررات مذکور در طول تمامی روزهای معاملاتی اقدام به ارائه سفارش خریدوفروش واحدهای سرمایه‌گذاری عادی در سامانه معاملاتی بورس خواهند کرد.

حسابرس

صندوق‌های کالایی مثل دیگر صندوق‌های فعال بازار نیاز به حسابرس دارند. وظایف و مسئولیت‌های حسابرس در اساسنامه قید می‌شود.

حسابرس باید از درستی ثبت و نگهداری حساب‌های صندوق مطمئن شود. همچنین گزارش‌های عملکرد و صورت‌های مالی صندوق را هم در مقاطع زمانی معینی بررسی می‌کند.

کارمزد صندوق‌ کالایی

سرمایه‌گذاران در صندوق کالایی سرمایه‌گذاری مثل دیگر صندوق‌ها و سایر اوراق بهادار باید کارمزد خریدوفروش پرداخت کنند. کارمزد پذیره‌نویسی صندوق کالایی مشابه کارمزد معاملات است. این کارمزد تنها در سمت خرید و از سرمایه‌گذار دریافت می‌شود.

این مبلغ کارمزد شامل کارمزد کارگزار، بورس کالا، سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار، تسویه وجوه،‌مدیریت فناوری بورس تهران و حق نظارت سازمان است.

صندوق کالایی مبتنی بر طلا

طلا همیشه یکی از گران‌ترین فلز‌ات بود. همچنین سرمایه‌گذاران و افراد متمول همواره به این فلز به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلند‌مدت، سودآور و موفق نگاه می‌کردند.

صندوق‌های کالایی طلا با خرید اوراق مبتنی بر طلا و گواهی سپرده سکه طلا، سرمایه‌های خرد را جمع‌آوری می‌کند. در عوض این سرمایه‌ها به سهام‌داران خود صندوق بازدهی می‌دهد.

به‌این‌ترتیب هم طلا و سکه و سرمایه‌های خرد جمع شده و وارد بازار می‌شوند و هم دارندگان و سهام‌داران به بازدهی مالی می‌رسند. ورود این دارایی‌ها به بازار باعث گردش نقدینگی می‌شود. صندوق کالایی طلا یکی از بازیگران اصلی بازار است.

بیشتر بخوانید: چگونه بهترین زمان خرید طلا را تشخیص دهیم؟

صندوق‌های کالایی طلا با مدیریت فعال و حرفه‌ای که دارند ریسک سرمایه‌‌گذاری را کم می‌کنند. امکان هر مقدار سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها وجود دارد و با وجود بازار ثانویه فعال، نقدشوندگی بالایی را فراهم می‌کند.

انواع صندوق‌ کالایی فعال در بازار بورس کالا ایران

برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی پذیرش شده در بازار بورس کالای ایران تا امروز به شرح زیر است (به ترتیب بازدهی یکساله در زمان نگارش این مقاله):

• صندوق سرمایه‌گذاری گروه زعفران سحرخیز (کشاورزی) / بازدهی یک ساله: 109.65%
• صندوق سرمایه‌گذاری طلای سرخ نو ویرا (کشاورزی) / بازدهی یک ساله: 106.57%
• صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای کیان / بازدهی یک ساله: 37.38%
• صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای مفید / بازدهی یک ساله: 36.91%
• صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس / بازدهی یک ساله: 35.88%
• صندوق سرمایه‌گذاری زرافشان امید ایرانیان / بازدهی یک ساله: 35.76%
• صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر گواهی سپرده یکه طلا کهربا / بازدهی یک ساله: موجود نیست
• صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی بر طلای زرین آگاه / بازدهی یک ساله: موجود نیست

 جمع‌بندی 

 در این مطلب از بورسینس درباره صندوق مبتنی بر سپرده کالایی صحبت کردیم. این صندوق‌ها یکی از محبوب‌ترین‌ روش‌های سرمایه‌گذاری است.

اگر می‌خواهید ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید، خرید و سرمایه‌گذاری در بازار بورس کالایی یکی از بهترین گزینه‌ها است. در حال حاضر هفت صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سپرده کالایی در ایران فعالیت می‌کنند. 

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره