سرمایه‌گذاری بدون ریسک: راهنمای قدم‌به‌قدم و کاربردی

ریسک، همیشه هم چیز خوبی نیست.

در واقع برخی از بزرگان سرمایه‌گذاری از ریسک دوری می‌کنند و حاضر نیستند بخش زیادی از سرمایه خود را برای کسب سود به خطر بیندازند.

از برخی جهات، سرمایه‌گذاری در بازارهای کم‌ریسک عاقلانه است.

زیرا سرمایه، اصلی‌ترین ابزار سرمایه‌گذار است و وقتی اصل آن از بین برود سرمایه‌گذار مانند باغبان بدون بیل خواهد بود.

برخی بازارها ذاتا پرریسک هستند حتی اگر در آنها کاملا حرفه‌ای باشید. مانند ارزهای دیجیتال که ریسک بسیار بالایی دارند. زیرا قانونمندی خاصی در بازار ارزهای دیجیتال حاکم نیست و ارزهای دیجیتال دارای پشتوانه خاصی نیستند.

فارکس نیز از جمله بازارهای پریسک است.

ریسک، در واقع امکان شکست در سرمایه‌گذاری است.

برای سرمایه‌گذاری مجبور نیستید همیشه ریسک زیادی متحمل شوید. شما به عنوان یک سرمایه‌گذار، نمی‌توانید امکان شکست را به طور کامل حذف کنید، اما می‌توانید آن را به نفع خود مدیریت کنید.

می‌توان با محاسبه‌ی ریسک در هنگام سرمایه‌گذاری، به جای آن که سرمایه‌ی خود را ازدست بدهید، از منافع حاصل از سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوید.

میزان ریسک حتی در یک دسته از سرمایه‌گذاری‌ها، می‌تواند با توجه به روش‌های که شخص در پیش می‌گیرد متفاوت باشد.

به طور کلی، سرمایه‌گذاری‌هایی که بازده بالقوه‌ی بیشتری دارند، ریسک بالاتری هم دارند. برای مثال، سرمایه‌گذاری مستقیم در سهام (از طریق مراجعه به کارگزاری و خرید سهم) در مقایسه با سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، ریسک بیشتری دارد.

مطلب مرتبط : چند نوع ریسک وجود دارد؟

اما وجود این ریسک نباید باعث شود که سرمایه گذاری را کاملا کنار بگذارید.

به دلیل اینکه یک نکته ظریف در مدیریت پول شما وجود دارد و آن ارزی واقعی پول است.

فرض کنید امروز یک کیلو سیب به قیمت 3000 تومان معامله می‌شود انتهای سال هر کیلو سیب 4000 تومان است و پول شما در بانک پس از یک سال به 3500 تومان رسیده است آیا اینکه پول شما از 3000 به 3500 تومان رسیده سود کرده‌اید؟

در ظاهر بله اما در مقایسه با قیمت سیب یا ارزش واقعی پول خیر.

چراکه شما ابتدای سال با 3000 تومان می‌توانستید یک کیلو سیب بخرید اما در پایان سال شما با 3000 تومان مقدار سیب‌ کمتری می‌توانید بخرید.

پس عملا پول شما آب رفته است یا قدرت خرید خود را از دست داده است.

اگر سرمایه‌گذاری نکنید، ارزش پول شما از بین می‌رود.

سرمایه‌گذاری با ریسک کم

برای خیلی از سرمایه گذاران سه نصیحت مهم وجود دارد: اول ضرر نکنید، دوم ضرر نکنید و سوم ضرر نکنید.

این یک نصیحت خوب است و نشان می‌دهد شخص ابتدا باید از اصل سرمایه خود اطمینان حاصل کند سپس به سمت افزایش میزان سود و دارایی خود برود. پس اینجاست که اهمیت سرمایه‌گذاری بدون ریسک برای ما آشکار می‌شود.

 در این راهنما از بورسینس قصد قصد داریم سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسکی معرفی کنیم که افراد ریسک‌گریز عاشق ان هستند.

سرمایه‌گذاری با سود ثابت (Fixed- Income Investment) چیست؟

هرگونه سرمایه‌گذاری در نوعی از اوراق بهادار که تا سررسید نهایی سود (بهره) ثابت پرداخت کند، مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه شهرداری‌ها، سهام ممتاز و مستمری ثابتی که شرکت‌های بیمه به بیمه‌گذاران پرداخت می‌کنند، سرمایه‌گذاری با سود ثابت نامیده می‌شود.

معمولا برای افراد با سرمایه کم و یا خیلی زیاد، روش شناخته شده برای سرمایه گذاری بدون ریسک سپرده بانکی یا اوراق مشارکت است.

این امر اگرچه روشی کند است اما در اکثر مواقع برای پول های کم یا خیلی زیاد می‌تواند یک گزینه باشد.

در ادامه راه‌های دیگر سرمایه‌گذاری بدون ریسک یا با ریسک کم را می‌خوانید.

روش اول: صندوق‌های سرمایه‌گذاری

برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری بدون ریسک هستند.

اما آیا همیشه برای ریسک کم باید در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرد؟ این موضوع بستگی به نوع صندوق دارد.

ابتدا بیایید با صندوق‌ها آشنا شویم.

مطلب مرتبط: صندوق‌ سرمایه‌گذاری چیست؟

چند نوع صندوق اصلی در ایران وجود دارد:

صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

ویژگی این صندوق‌ها در این است که مبالغ سرمایه‌گذاری شده در آن فقط در اوراق بهادار با درآمد ثابت شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهی‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود.

این نوع صندوق می‌تواند نرخ ریسک و البته سود کمتری نسبت به سایر صندوق‌ها داشته باشد. صندوق‌های معرفی‌شده در بخش صندوق سرمایه‌گذاری رده همگی با درآمد ثابت و با ضمانت نقدشوندگی توسط بانک‌ها هستند.

صندوق‌های با درآمد ثابت گاهی اوقات درآمد ثابت را به حساب سرمایه‌گذار واریز می‌کنند و گاهی نیز پرداخت سود ندارند و سرمایه‌گذار با افزایش ارزش واحدهای صندوق، سود می‌کند (در زمان فروش واحد).

صندوق سرمایه گذاری در سهام

ریسک این صندوق‌ها صفر نیست.

زیرا بخش بزرگی از سرمایه این صندوق‌ها در سهام شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود.

این نوع از صندوق‌ها حداقل 70% از دارایی های خود را در سهام سرمایه گذاری می‌کنند و 30% باقی مانده را به اختیار مدیر صندوق در سهام، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و یا سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می‌کنند.

سرمایه گذاری در سهام بورسی سبب می شود که ریسک این صندوق‌ها نسبت به دیگر صندوق‌های سرمایه گذاری بیشتر باشد.

در واقع سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به نوعی سرمایه‌گذاری در اوراق بورسی است با این تفاوت که به دلیل اینکه صندوق بر روی اوراق با درآمد ثابت نیز سرمایه گذاری کرده است، به نوعی ریسک سرمایه گذاری تعدیل می شود.

تفاوت آن با خرید سهام بصورت معمول در این است که اگر شما یک دلال یا کارگزار حرفه ای بورس نباشید فعالیت حرفه ای در بورس را باید به این نوع صندوق های سرمایه گذاری محول کنید. البته این صندوق ها غالبا ضامن نقد شوندگی دارند و شما می توانید پول خود را دریافت نمایید.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

این نوع صندوق ها از لحاظ پرتفوی / سبد سرمایه‌گذاری حداکثر 60% از دارایی خود را در سهام و حداقل 40% از آن را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت یا سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

این صندوق‌های سرمایه گذاری به دلیل نوع پرتفوی و سرمایه‌گذاری‌شان از منظر ریسک بین دو نوع صندوق فوق الذکر قرار می‌گیرند.

این صندوق‌ها به دلیل اینکه بیش از نیمی از دارایی‌هایشان روی سهام سرمایه‌گذاری شده است، سود تضمین شده ندارند اما معمولا ضامن نقد شوندگی دارند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازارگردانی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازارگردانی، وظیفه بازارگردانی سهام شرکت‌ها را طبق تعهدات مشخص شده در امید نامه صندوق بر عهده دارند. این نوع صندوق‌ها، در بلندمدت، کمک شایانی به دوری از نوسانات تند و تیز در سهام می‌کنند.

هدف بازارگردان این است که همواره سهام را متعادل نگه دارد و صف خرید و فروش را از بین برده و قیمت سهام را به سوی ارزش ذاتی سوق دهد که این ارزش ذاتی بر مبنای تنظیم عایدات آتی سهام شرکت به دست می‌آید.

بنابراین صندوق بازارگردانی از صف‌های خرید و فروش بی مورد و معامله نشدن سهم در این مواقع جلوگیری و به روان شدن معاملات، افزایش نقدشوندگی و جلوگیری از دستکاری قیمت سهام به دست برخی سودجویان بازار کمک می‌کند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه

صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه در واقع صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که پول سرمایه گذارانی که به دنبال داشتن سهام در کسب‌وکارهای نوپا (استارت آپ‌ها) و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط هستند و پتانسیل رشد بالایی دارند را با ایجاد پرتفوی مدیریت می‌کنند. این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها، سرمایه‌گذاری‌هایی با بازده و ریسک بالا محسوب می‌شوند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا از بازارهای سرمایه‌گذاری جدید در ایران است که مردم می‌توانند بدون خرید طلا در آن سرمایه‌گذاری کنند.

در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا بیشتر بخوانید

در کدام صندوق سرمایه‌گذاری کنیم؟

صندوق‌های با درآمد ثابت، کم‌‌ریسک‌ترین نوع صندوق به حساب می‌آیند زیرا مانند بانک، یک سود ثابت و تضمین شده ارائه می‌دهند.

صندوق‌های مختلط، ریسک بیشتری دارند.

بنابراین اگر به دنبال حداقل ریسک هستید، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت را انتخاب کنید.

قدم اول – انتخاب صندوق

با مراجعه به سایت fipiran.com از منوی صندوق‌ها، در زیر منوی مقایسه صندوق‌ها، روی نوع صندوق موردنظرتان کلیک کنید و لیست آنها را همراه بازدهی‌شان مشاهده کنید.

صندوق‌هایی که در بلندمدت سوددهی خوبی داشته‌اند معمولا برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر هستند.

قدم دوم – سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

1. مراجعه حضوری به یکی از صندوق‌ها
2. ارائه مدارک هویتی (اصل شناسنامه و کارت ملی) / معرفینامه یا وکالت‌نامه رسمی
3. تکمیل فرم پذیره‌نویسی (این فرم تنها مربوط به زمان شروع به کار صندوق است) یا فرم درخواست صدور واحد سرمایه‌گذاری
4. واریز مبلغ مورد نظر تعداد واحدهای خریداری شده به شماره حساب‌ بانکی صندوق و ارائه فیش واریز به نماینده مدیر در صندوق
5. دریافت رسید درخواست صدور واحدهای سرمایه‌گذاری از نماینده مدیر
6. دریافت اعلامیه صدور و گواهی سرمایه‌گذاری حداکثر تا پایان دو روز کاری در محل ارائه درخواست
7. پرداخت مابه‌التفاوت مبلغ واحدهای صادر شده و کل مبلغ واریزی متقاضی به حساب ایشان

روش دوم: اوراق مشارکت و سایر اوراق با درآمد ثابت

اوراق مشارکت، اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی با سود ثابت هستند که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین ‌و برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز دولتی و غیردولتی منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های‌ یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد.

انواع اوراق مشارکت

اوراق مشارکت می‌تواند یک روش با ریسک پایین برای سرمایه‌گذاری باشد.

اوراق مشارکت بورسی: اوراقی که قابل معامله در بازار بورس و فرابورس هستند. اوراق مشارکت بورسی ممکن است:

به کسر: اوراقی که به قیمت کمتر از قیمت اسمی آن توسط سرمایه‌گذار خریداری می‌شود و سود سرمایه‌گذار برابر خواهد بود با مابه التفاوت قیمت خریداری شده با قیمت اسمی اوراق در سررسید آن. این اوراق یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت به شمار می‌آید.

قابل تعویض با سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکت‌های سهامی عام هستند و در سررسید نهایی با سهام سایر شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان ‌بورس و اوراق بهادار تعویض می‌شوند.

قابل تبدیل به سهام: اوراقی که منتشرکننده آن شرکت‌های سهامی عام هستند و در سررسید نهایی یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام شرکت‌های‌ موضوع طرح اوراق مشارکت، تبدیل می‌گردد.

اوراق مشارکت غیر بورسی: اوراقی که صرفاً با تایید بانک مرکزی حمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود و قابل معامله در شعب بانک‌های عامل (بازار پولی) است.

زمان مناسب و تحلیل مورد نیاز برای خرید و فروش اوراق مشارکت

اوراق مشارکت دارای سود ثابت علی الحساب است، بنابراین معمولا به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک سبد سهام در بازاهای ریسکی در نظر گرفته می‌شود و سرمایه‌گذارن با توجه به ریسک پذیری و شرایط موجود بر بازار بخشی از سرمایه خود را به خرید اوراق مشارکت اختصاص می‌دهند. با توجه به ثابت بودن سود اوراق مشارکت، این اوراق بر خلاف سهام های ریسکی موجود در بازار که نیازمند تحلیل های فاندامنتالی و تکنیکالی هستند به تحلیل خاصی نیاز ندارد و فقط توجه به چند نکته برای انتخاب اوراق با بازدهی بیشتر برای سرمایه‌گذار کافی است.

نکات قابل تامل در خرید اوراق مشارکت

• سود اعلامی اوراق مشارکت برای دوره یکساله معمولاً بین ۲۰ تا ۲۲ درصد است. هرچه درصد سود بیشتر باشد، خرید اوراق آن جذاب‌تر است.
• سررسید پرداخت سود یک ماهه یا سه ماهه است. هرچه دوره‌های پرداخت سود کوتاه‌تر باشد، برای سرمایه‌گذار از جذابیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
• در بعضی موارد بدلیل کمبود نقدینگی و رقابت برای جذب منابع با بانک‌ها برخی از ناشران اوراق علاوه برسود اعلامی، سود ۳ درصدی برای یکسال را بر روی تابلو معاملاتی تضمین می‌کنند.
• سود حاصل از اوراق مشارکت، برای سرمایه‌گذار معاف از پرداخت مالیات است و این جذابیت‌ دیگری برای سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت به حساب می‌آید.
• علیرغم اینکه اوراق مشارکت بازدهی تضمین شده دارند ولی ریسکی را متوجه سرمایه‌گذار نمی‌کند.

نحوه خرید اوراق مشارکت بدون ریسک

برای خرید و فروش اوراق مشارکت خارج از بورس، لازم است سرمایه‌گذار با مدارک شناسایی (شناسنامه و کارت ملی) به یکی از شعب بانک‌های عامل مراجعه نماید و نسبت به خرید یا فروش اوراق مورد نظر اقدام نماید

در مورد معامله اوراق مشارکت بورسی، هر فردی که دارای کد معاملاتی آنلاین باشد، می‌تواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت کند.

این اوراق بسته به بازاری که در آن منتشر می‌شوند ممکن است در سامانه آنلاین قابلیت معامله داشته باشد چنانچه اوراق در بازار پایه فرابورس عرضه شود، خرید و فروش آن از طریق ثبت سفارش اینترنتی میسر خواهد بود. در صورتی‌که فرد کد سهامداری و کاربر غیر آنلاین باشد به صورت حضوری درخواست خرید یا فروش خود را به کارگزاری اعلام نماید.

چنانچه دارای کد سهامدارای نیستید، برای مشاهده راهنمای دریافت کد سهامداری اینجا کلیک کنید

پس از دریافت کد سهامداری می‌توانید با مشخصاتی که توسط کارگزاری برای شما ارسال می‌شود، وارد سایت کارگزاری شوید و سفارش خرید را ثبت کنید.

اگر سرمایه‌گذاری من وضعیت قابل قبولی نداشت، چه کار می‌توانم بکنم؟

توجه داشته باشید که پیروی از یک برنامه‌ی سرمایه‌گذاریِ غیرقابل انعطاف و ثابت در یک دوره‌ی زمانی طولانی، همواره برای شما سودآور نخواهد بود.

در برخی موارد، درصورت رضایت‌بخش نبودن عملکرد سرمایه‌گذاری، لازم است برنامه‌ی سرمایه‌گذاری خود را تغییر دهید. البته به خاطر داشته باشید که هنگام تغییر برنامه، لازم است اصول اولیه‌ی سرمایه‌گذاری را رعایت کنید.

اگر تجربه سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت و صندوق‌ها را دارید در بخش دیدگاه بنویسید تا سایرین از تجربه‌تان بهره بگیرند.