نرخ بازده بدون ریسک (به انگلیسی risk-free rate of return) یکی از فاکتورهای بنیادی در بازار سرمایه است.
نرخ بازده بدون ریسک معمولاً معادل نرخ سود اوراق یا سپرده بانکی در نظر گرفته می‌شود.
این سود بدون آنکه ریسکی را متوجه سرمایه‌گذار کند، نصیب او می‌شود.
عناوین مطلب:
نرخ بازدهی بدون ریسک چیست؟
نرخ بازده بدون ریسک، نرخ بازده نظری یک سرمایه‌گذاری با ریسک صفر است.
این نرخ بدون ریسک نشان‌دهنده سودی است که سرمایه‌گذار از یک سرمایه‌گذاری کاملاً بدون ریسک در یک دوره زمانی مشخص انتظار دارد.
نرخ موسوم به نرخ بدون ریسک «واقعی» را می‌توان با کم کردن نرخ تورم فعلی از بازده اوراق خزانه‌داری مطابق با مدت زمان سرمایه‌گذاری فرد محاسبه کرد.
- نرخ بازده بدون ریسک به معنای نرخ نظری بازده سرمایه‌گذاری با ریسک صفر است.
- در عمل، نرخ بازده بدون ریسک واقعاً وجود ندارد، زیرا هر سرمایه‌گذاری حداقل مقدار کمی از ریسک را به همراه دارد.
- برای محاسبه نرخ بدون ریسک واقعی، نرخ تورم را از بازده اوراق خزانه‌داری منطبق با مدت سرمایه‌گذاری خود کم کنید.
آشنایی بیشتر با نرخ بازده بدون ریسک
در تئوری، نرخ بدون ریسک حداقل بازدهی است که سرمایه‌گذار برای هر سرمایه‌گذاری انتظار دارد، زیرا او ریسک اضافی را نمی‌پذیرد مگر اینکه نرخ بازده بالقوه بیشتر از نرخ بدون ریسک باشد.
در تعیین عامل نماینده نرخ بازده بدون ریسک برای یک موقعیت خاص باید بازار محل فعالیت سرمایه‌گذار در نظر گرفته شود؛ این در حالی است که نرخ بهره منفی ممکن است این موضوع را پیچیده کند.
با این حال، در عمل نرخ واقعاً بدون ریسک وجود ندارد چرا که حتی مطمئن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها نیز دارای مقدار بسیار کمی ریسک هستند. بنابراین، نرخ بهره در اسناد سه ماهه خزانه‌داری ایالات متحده (T-Bill) اغلب به عنوان نرخ بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران مستقر در ایالات متحده استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: نرخ بازده حسابداری چیست؟
اسناد سه ماهه خزانه‌داری ایالات متحده یک نماینده خوب برای نرخ بهره بدون ریسک است زیرا بازار عملاً هیچ شانسی برای عدم تعهد دولت ایالات متحده به تعهدات خود در نظر نمی‌گیرد.
اندازه بزرگ و نقدینگی عمیق بازار در تضمین این اطمینان نقش مهمی دارد. با این حال، سرمایه‌گذار خارجی که دارایی‌هایش به صورت دلار نیست، هنگام سرمایه‌گذاری در اسناد خزانه‌داری ایالات متحده متحمل ریسک ارز می‌شود.
اسناد کوتاه‌مدت دولتی سایر کشورهای دارای رتبه بالا، مانند آلمان و سوئیس، برای سرمایه‌گذارانی که دارایی‌هایشان به یورو یا فرانک سوئیس (CHF) است، نرخ بدون ریسک ارائه می‌کند.
سرمایه‌گذاران ساکن کشورهای دارای رتبه پایین‌تر منطقه یورو مانند پرتغال و یونان، می‌توانند بدون متحمل شدن ریسک ارزی در اوراق قرضه آلمان سرمایه‌گذاری کنند. در مقابل، سرمایه‌گذاری که دارایی‌هایش به روبل روسیه است نمی‌تواند بدون متحمل شدن ریسک ارزی در اوراق قرضه کشورهای دارای رتبه بالا سرمایه‌گذاری کند.
نرخ‌های بهره منفی
فرار سرمایه‌گذاران به حاشیه امن و دوری کردن آنها از ابزارهای مالی پربازده در بحبوحه بحران بدهی بلندمدت اروپا، موجب رسیدن نرخ‌های بهره کشورهایی مانند آلمان و سوئیس که امن محسوب می‌شوند به محدوده منفی شده است.
در ایالات متحده، کشمکش‌های حزبی در کنگره بر سر افزایش سقف بدهی گاهاً موجب کاهش شدید انتشار اسناد شده و کمبود عرضه باعث کاهش شدید قیمت‌ها می‌شود. کمترین بازدهی مجاز در حراج خزانه‌داری معادل صفر است، اما اسناد گاهی با بازدهی منفی در بازار ثانویه معامله می‌شوند.
در ژاپن، کاهش قیمت زیاد باعث شده است تا بانک ژاپن برای تحریک اقتصاد این کشور، سیاست نرخ بهره بسیار پایین و گاهی منفی را در پیش بگیرد. نرخ بهره منفی اساساً مفهوم بازده بدون ریسک را به حد افراط می‌کشاند؛ به این معنی که سرمایه‌گذاران حاضرند برای سرمایه‌گذاری کردن پول خود در دارایی‌هایی که امن تلقی می‌کنند، پول بپردازند.
چرا از سند سه ماهه ایالات متحده به عنوان نرخ بدون ریسک استفاده می‌شود؟
نرخ بازده واقعاً بدون ریسک هرگز نمی‌تواند وجود داشته باشد، زیرا حتی مطمئن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها نیز مقدار بسیار کمی از ریسک را به همراه دارند.
با این حال، از نرخ بهره اسناد سه ماهه خزانه‌داری ایالات متحده اغلب به عنوان نرخ بدون ریسک برای سرمایه‌گذاران مستقر در ایالات متحده استفاده می‌شود.
این نرخ یک نماینده مفید است چرا که بازار عملاً هیچ شانسی برای ناتوان بودن دولت ایالات متحده در عمل به تعهدات خود در نظر نمی‌گیرد. بزرگی و نقدینگی عمیق بازار به ایجاد این حس ایمنی کمک می‌کند.
منابع رایج ریسک چیست؟
ریسک می‌تواند به صورت ریسک مطلق، ریسک نسبی و/یا ریسک نکول ظاهر شود.
ریسک مطلق که بر اساس نوسان تعریف می‌شود را می‌توان به راحتی با معیارهای رایج مانند انحراف استاندارد محاسبه کرد.
ریسک نسبی، زمانی که در سرمایه‌گذاری بررسی می‌شود، معمولاً با رابطه نوسان قیمت یک دارایی به یک شاخص یا پایه نشان داده می‌شود. از آنجا که دارایی بدون ریسک استفاده شده بسیار کوتاه مدت است، استفاده از آن برای ارزیابی ریسک مطلق یا نسبی ممکن نیست.
ریسک نکول، که در اینجا به معنی ریسک دولت ایالات متحده در عدم پرداخت بدهی‌های خود است، ریسکی است که هنگام استفاده از اسناد سه ماهه به عنوان نرخ بدون ریسک اعمال می‌شود.
بیشتر بخوانید: تفاوت تحمل ریسک (RT) و ظرفیت ریسک (RC) چیست؟
چرا نرخ بهره اوراق قرضه به عنوان نرخ بازده بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود؟
فرض بر این است که بانک‌های مرکزی کشورها با توجه به توانایی چاپ پول، همیشه قادر به پرداخت بدهی‌های خود هستند.
پس به عنوان سرمایه‌گذاری بدون ریسک شناخته می‌شوند. در نتیجه، بازدهی اوراق قرضه دولت که بانک مرکزی متعهد به پرداخت آنها است همان نرخ بازده بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: