راگ پول، نوعی کلاهبرداری در حوزه ارزهای دیجیتال است.
راگ پول (Rug Pull) خاری در چشم سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیری است که مشتاق هستند در مراحل اولیه داغ‌ترین پروژه‌ها پیش از اینکه اسم و رسمی پیدا کنند، وارد شوند.
این نوع کلاهبرداری این روزها به دلیل تبلیغات پرسروصدا در مورد امور مالی غیرمتمرکز (دیفای)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، وب3، متاورس‌های مختلف و وعده ثروت در حال گسترش است.
عناوین مطلب:
فقدان قوانین مناسب، اعتماد نابجا به تیم‌های ناشناس و عملکرد جمعیت عمومی کاربران جوان ارزهای دیجیتال و درک فاندامنتال و بنیادی اندک از پروژه‌های ارز دیجیتال و همچنین انگیزه کم برای یادگیری پیچیدگی‌های فنی فناوری بلاک‌چین به این شرایط دامن زده است.
به گزارش سایفرتریس (CipherTrace) هک‌های دیفای فقط طی ژانویه تا ژوئیه 2021 به 361 میلیون دلار رسیده که تقریباً سه برابر بیشتر از داده‌های سال 2020 است و 77 درصد از کل آمار هک‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهد.
با این حال، راگ پول‌ها به یک بازیگر بد برای هک‌کردن یک پروتکل یا هر چیز دیگری نیاز ندارند.
راگ پول (rug pull) به‌معنای کشیدن فرش از زیر پای کسی است و در این کلاهبرداری در واقع، مجرمان فقط باید به‌شکلی استعاری فرش را از زیر پای سرمایه‌گذارانی که با وعده‌های کلان سود جذب کرده‌اند، بکشند و با دارایی‌هایی که به جیب زده‌اند فرار کنند.
اگر می‌خواهید در فضای ارزهای دیجیتال، به‌ویژه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) فعالیت کنید، بسیار مهم است که یاد بگیرید چگونه راگ پول‌ها را تشخیص دهید، زیرا اگر سرمایه شما در این نوع کلاهبرداری به سرقت برود، بازیابی آنها تقریبا غیرممکن است.
همچنین برخلاف برخی از صرافی‌های متمرکز، بیشتر پلتفرم‌های دیفای بیمه‌ای برای ضرر شما ارائه نمی‌دهند.
راگ پول چیست؟
راگ پول نوع خاصی از کلاهبرداری خروج از دیفای است که در آن، کلاهبرداران نقدینگی توکن‌های خود را بیرون می‌کشند و با پول سرمایه‌گذاران پروژه ناپدید می‌شوند. راگ پول ممکن است در سایر پروژه‌های بلاک‌چینی مثل توکن‌های تعویض‌ناپذیر هم اتفاق بیفتد.
بنیان‌گذاران یک پروژه NFT ممکن است پس از جمع‌آوری سرمایه برای ایجاد این توکن‌ها و بدون ارائه محصول، ناپدید شوند.
در این شیوه، کلاهبرداران ابتدا یک توکن تولید می‌کنند و از طریق روش‌های بازاریابی، عمدتاً از طریق توییتر و تلگرام، در مورد پروژه خود تبلیغ می‌کنند. سپس، توکن خود را در یک صرافی غیرمتمرکز مثل یونی سواپ یا پنکیک سواپ معرفی و آن را با توکن محبوب دیگری مانند اتر یا بایننس کوین جفت می‌کنند.
در این مرحله، آنها به احتمال زیاد نقدینگی قابل‌توجهی را به مجموعه خود تزریق و تلاش می‌کنند با روش‌های مختلف بازاریابی سرمایه‌گذاران بیشتری را جذب کنند.
در این زمان، سرمایه‌گذاران ناآگاه این توکن‌ها را به امید کسب سودهای دیوانه‌وار خریداری می‌کنند. هنگامی‌که کلاهبرداران از تعداد توکن‌های خریداری شده راضی شدند، نقدینگی استخر (معمولاً اتر، بایننس کوین یا سولانا) را تخلیه می‌کنند و فقط توکن‌های کلاهبرداری بی‌ارزش خود را باقی می‌گذارند.
راگ پول به‌طور کلی به این شکل (گاهی با اندکی تغییر و چند مرحله اضافی) در امور مالی غیرمتمرکز انجام می‌شود.
به‌عنوان مثال، فرض کنید توکن فرضی RUG را از صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ خریداری کرده‌اید. به‌جای اینکه فقط روی RUG خود نگه دارید، می‌خواهید با تبدیل‌شدن به یک ارائه‌دهنده نقدینگی برای استخر RUG-ETH از بازده 1000 درصدی آن استفاده کنید.
در این حالت، به میزانی مساوی اتر می‌خرید و آن را با توکن‌های RUG خود جفت می‌کنید و هر دو را در استخر نقدینگی قرار می‌دهید تا سود کسب کنید. وقتی کلاهبرداران فرش را از زیر پایتان می‌کشند و فرار می‌کنند، نه‌تنها اترهای خود بلکه اترهایی را که برای خرید RUG هزینه کرده‌اید از دست می‌دهید و با چند توکن بی‌ارزش تنها می‌مانید!
راگ پول‌های توکن‌های تعویض‌ناپذیر
در فضای توکن‌های تعویض‌ناپذیر تشخیص کلاهبرداری‌های راگ پول سخت‌تر شناسایی این کلاهبرداری‌ها در سایر پروژه‌هاست، زیرا بسیاری از پروژه‌های معتبر مانند بورد ایپ (Bored Ape Yacht Club) هم با بنیان‌گذارانی با اسم مستعار راه‌اندازی شدند اما بسیار موفق عمل کردند. با این حال، بررسی دقیق پروژه‌ها هنوز هم می تواند راه مناسبی برای جلوگیری از کلاهبرداری باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۴ کلاهبرداری متداول در ارزهای دیجیتال
چگونه یک راگ پول شناسایی کنیم
در ادامه، به برخی روش‌هایی اشاره می‌کنیم که می‌توانند به شما در شناسایی راگ پول‌ها کمک کنند.
در صورتی‌که یک یا چند گزینه از موارد زیر در مورد یک پروژه صادق بود، از آن دوری کنید!
نقدینگی استخر پروژه هیچ قفل زمانی ندارد
قفل زمانی روی نقدینگی یک استخر ارزهای دیجیتال مطمئن‌ترین راه برای تیم‌ها برای ایجاد اعتماد عمومی در پروژه است، زیرا امکان ازبین‌بردن دارایی سرمایه‌گذار را از بین می‌برد. توجه داشته باشید که بیشتر نقدینگی (حدود 95 تا 100 درصد) باید برای بلندمدت قفل باشد. متأسفانه تشخیص اینکه نقدینگی قفل است یا خیر، در بسیاری موارد برای افرادی که با مسائل فنی این حوزه آشنا نیستند، دشوار است.
مطلب مرتبط: تامین‌کننده نقدینگی چیست؟
بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از یک تیم توسعه‌دهنده در دیسکورد یا تلگرام بخواهید که به شما قفل‌بودن نقدینگی را نشان دهد. اگر آنها توانستند این کار را انجام دهند، نشانه خوبی است. با این حال، باز هم بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنید و ترجیحاً از فردی که تجربه توسعه پروژه‌های دیفای مرتبط دارد بخواهید نقدینگی پروژه را بررسی کند.
بنیان‌گذاران ناشناس یا جعلی
ناشناس‌بودن به کلاهبرداران سپری می‌دهد که از آنها در برابر مسئولیت‌پذیری محافظت می‌کند و فرصت‌های زیادی برای کلاهبرداری راگ پول ایجاد می‌کند.
اگرچه بنیان‌گذار بیت‌کوین هم فردی ناشناس بود، اما ساتوشی ناکاموتو هرگز از کسی نخواست بیت‌کوین بخرد یا آن را استخراج کند.
برای هر پروژه، سعی کنید حساب‌های رسانه‌های اجتماعی بنیان‌گذاران را بررسی کنید تا مشخص شود که آیا هویت آنها تأیید شده است یا خیر. برخی از تیم‌ها در پنهان‌کردن هویت خود هوشمندانه عمل می‌کنند. اگر فردی در لینکدین یا توییتر فالوئرهای زیادی نداشته باشد یا ارتباط یا تعامل چندانی با آنها برقرار نکند، بهتر است به هویت او شک کنید.
ناشناس‌بودن بنیان‌گذاران در فضای NFT رایج‌تر است، جایی که می‌توانند با چیزی جز تصویری از یک میمون (یا حیوانات دیگر) و راه‌اندازی یک گروه جعلی دیسکورد، چندین میلیون دلار ارز دیجیتال جمع‌آوری کنند. در این مورد، یا باید یک ریسک بزرگ‌تر انجام دهید یا از معیارهای دیگر برای تشخیص راگ پول احتمالی استفاده کنید.
وعده‌های غیرواقعی در مورد بازده سرمایه‌گذاری
پروژه‌های کلاهبرداری دیفای اغلب ادعا می‌کنند که پاداش‌های بالایی از 500 درصد تا 5000 درصد، ارائه می‌کنند زیرا برای اجرای عملیات خود به نقدینگی بالا احتیاج دارند. چنین بازدهی معمولاً از نظر منطقی ناپایدار و نادرست خواهد بود.
پروژه‌های حسابرسی‌نشده
یک پروژه واقعی ارز دیجیتال باید پیش از عرضه توکن، قراردادهای هوشمند خود را توسط یک شرکت امنیتی مستقل حسابرسی کند. یک قرارداد هوشمند حسابرسی‌نشده می‌تواند باگ‌ها و مشکلاتی را پنهان کند که به بنیان‌گذاران یا اشخاص دیگر اجازه می‌دهد دارایی کاربران را به سرقت ببرند.
علاوه بر این، سرمایه‌گذاران باید گزارش حسابرسی را خودشان هم بررسی کنند. برخی از پروژه‌ها فقط نشان می‌دهند که حسابرسی شده‌اند ولی فقط سرمایه‌گذاران را فریب می‌دهند.
متأسفانه، در بسیاری موارد حسابرسی قراردادهای هوشمند به‌اندازه‌ای گران تمام می‌شود که امکان بررسی بیشتر پروژه را ندارید. در این حالت، می‌توانید از وب‌سایت‌های حسابرسی مستقل مانند توکن اسنیفر (Token Sniffer) یا راگ داک (RugDoc) استفاده کنید که احتمالاً حسابرسی رایگان خود از پروژه را منتشر کرده‌اند.
فقدان تلاش یا نوآوری
پروژه‌های کلاهبرداری قرار نیست ماندگار شوند؛ بنابراین، بنیان‌گذاران هم تلاش زیادی برای آنها انجام نمی‌دهند. بارزترین نشانه یک کلاهبرداری می‌تواند یک وب‌سایت بی‌کیفیت باشد که در بسیاری موارد صفحه‌ای با درج عبارت «به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد» (launching soon) است. این مسئله در مورد وایت پیپرهای کلاهبرداری که معمولاً مبهم هستند هم صدق می‌کند. چندین کلمه پرسروصدا مانند دیفای، بلاک‌چین، متاورس یا گیم‌فای و توضیحات کپی‌پیست‌شده از پروژه‌های دیگر می‌تواند نشان‌دهنده جعلی‌بودن مطالب وب‌سایت باشد.
علاوه بر این، اگر پروژه‌ای صرفاً شبیه‌سازی پروژه دیگری باشد یا چیز جدیدی یا نوآورانه‌ای به فضای کریپتو اضافه نکند، باید بیشتر جانب احتیاط را رعایت کنید.
دارایی‌ها در دست افراد معدودی است
اگر مقادیر زیادی توکن در دست چند دارنده معدود باشد، به احتمال زیاد این دارندگان در اصل کیف پول‌هایی تیمی هستند که خود را به‌جای دارندگان معمولی توکن جا زده‌اند. این کار به آنها اجازه می‌دهد تا به‌راحتی قیمت را دستکاری کنند و سرمایه‌گذاران ناآگاه را فریب دهند.
توجه داشته باشید که توسعه‌دهندگان برای کلاهبرداری راگ پول لزوماً تمام استخر سرمایه‌گذاری را تخلیه نمی‌کنند.
به‌عنوان مثال، اگر فقط 60 درصد توکن‌ها در دست تیم توسعه‌دهنده کلاهبردار باشد، می‌توانند همه آنها را به یک‌باره بفروشند و قیمت توکن را کاهش دهند.
برای جلوگیری از این اتفاق، بهتر است یک مرورگر بلاک‌چین را در اتراسکن (Etherscan) یا بی‌اس‌سی اسکن (BSCscan) بررسی کنید تا نحوه توزیع توکن را بیابید. به‌عنوان یک قاعده کلی، کیف پول‌های غیرتیمی نباید بیش از 5 درصد از عرضه توکن را در خود جای دهند مگر اینکه قفل شده باشند.
سخن پایانی
اکنون که چند مرحله برای اجتناب از کلاهبرداری‌های راگ پول ارز دیجیتال را بررسی کردیم، باید این نکته را هم روشن کنیم که توجه صرف به این نکات ایمنی کامل دارایی‌هایتان را تضمین نمی‌کند. با پیشرفت فناوری، همیشه شگفتی‌هایی در زمینه کلاهبرداری وجود خواهد داشت و هکرها راه‌های جدیدتر و پیچیده‌تری را برای سرقت دارایی‌های دیجیتال شما کشف می‌کنند.
علاوه بر این، این اقدامات به‌تنهایی موثر نیستند. به‌عنوان مثال، اگر بتوانید تأیید کنید که کیف پول‌های تیم قفل شده‌اند، اما نتوانید تشخیص دهید که بیش از نیمی از عرضه توکن در دست یک کیف پول خارجی قفل نشده است، کلاهبرداران کماکان می‌توانند نقشه خود را عملی کنند. این مسئله در مورد بررسی پیشینه تیم توسعه هم صادق است.
در کل، هیچ راهی برای اجتناب از کلاهبرداری راگ پول ندارید، مگر اینکه بررسی دقیق و کامل در مورد پروژه انجام دهید و اصطلاحاً مو را از ماست بکشید!
مقالات مرتبط:
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: