فضای واقعیت مجازی (متاورس) چیست؟

فضای واقعیت مجازی یا همان متاورس (metaverse) مفهومی از جهانی آنلاین و سه‌بعدی است که چندین فضای مجازی مختلف را با هم ترکیب می‌کند و در هر ساعت از شبانه‌روز و تمام ایام سال از هر مکانی قابل‌دسترسی است.

فضای واقعیت مجازی را می‌توانید نسخه جدید اینترنت در نظر بگیرید. متاورس به کاربران اجازه می‌دهد در این فضاهای سه‌بعدی با یکدیگر کار، ملاقات، بازی و معاشرت کنند.

متاورس هنوز به‌طور کامل ایجاد نشده است، اما برخی از پلتفرم‌های فعلی حاوی عناصری شبیه به متاورس هستند.

بازی‌های ویدئویی در حال حاضر نزدیک‌ترین تجربه به متاورس را ارائه می‌دهند. توسعه‌دهندگان این بازی‌ها از طریق میزبانی رویدادهای درون‌بازی و ایجاد اقتصاد مجازی مرزهای بازی‌ و واقعیت را تا حد زیادی از بین برده‌اند.

جایگاه رمزارزها در فضای واقعیت مجازی

اگرچه استفاده از ارزهای دیجیتال در متاورس ضروری نیست، اما این دارایی‌ها می‌توانند به‌خوبی در این حوزه جا بگیرند. رمزارزها با استفاده از انواع مختلف توکن‌های کاربردی (utility tokens) و مجموعه‌های کلکسیونی مجازی (توکن‌های غیرقابل‌تعویض) یا همان‌ NFTها، ایجاد اقتصاد دیجیتالی را امکان‌پذیر می‌کنند.

بیشتر بخوانید: چرا NFTها ارزش پیدا کردند؟

کیف پول‌هایی مثل تراست والت (Trust Wallet) و متامسک (MetaMask) رفته‌رفته جایگاه خود را در فضای واقعیت مجازی باز می‌کنند. علاوه بر این، فناوری بلاک‌چین می‌تواند سیستم‌های حاکمیتی شفاف و قابل‌اطمینانی ارائه دهد.

روی بلاک‌چین‌های مختلف، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکزی با ویژگی‌های متاورس ایجاد و اجرا می‌شوند که درآمد قابل‌توجهی برای کاربران کسب می‌کنند. به‌عنوان مثال، اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) یکی از بازی‌های معروف play-to-earn (بازی‌برای‌کسب‌درآمد) است که می‌تواند درآمد خوبی برای کاربران ایجاد کند.

پلتفرم‌های سکندلایو (SecondLive) و دیسنترالند (Decentraland) نیز نمونه‌های دیگری از ترکیب موفقیت‌آمیز جهان بلاک‌چین و اپلیکیشن‌های واقعیت مجازی هستند.

وقتی به آینده نگاه می‌کنیم، غول‌های بزرگ فناوری را می‌بینیم که تلاش دارند برتری خود را در زمینه ایجاد فضای واقعیت مجازی نیز حفظ کنند. با این حال، جوانب غیرمتمرکز صنعت بلاک‌چین اکنون مسیر را برای مشارکت بازیکنان کوچک‌تر در توسعه متاورس هموارتر کرده است.

اهمیت فضای واقعیت مجازی در جهان امروز

امروزه، ارتباطات بین دنیاهای مالی، مجازی و فیزیکی به‌شکلی فزاینده به هم پیوند خورده است. دستگاه‌هایی که ما برای مدیریت زندگی روزمره خود استفاده می‌کنیم فقط با لمس یک دکمه به تقریباً همه‌چیز اجازه دسترسی می‌دهند. اکوسیستم ارزهای دیجیتال نیز از این تغییر در امان نمانده است.

توکن‌های NFT، بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین و پرداخت از طریق رمزارزها دیگر فقط محدود به خوره‌های رایانه و فناوری نیستند. اکنون، همه آنها به‌عنوان بخشی از یک متاورسِ درحال‌توسعه به‌راحتی در دسترس عموم قرار دارند.

بیشتر بخوانید: هفت کاربرد توکن‌های تعویض‌ناپذیر

فضای واقعیت مجازی (متاورس) دقیقاً چیست؟

متاورس مفهومی از فضای آنلاین، سه‌بعدی و مجازی است که می‌تواند کاربرها را در تمام جوانب زندگی به هم متصل و مرتبط کند. متاورس در اتصال پلتفرم‌های مختلف به یکدیگر کاری شبیه به اینترنت انجام می‌دهد که می‌توانید با استفاده از یک مرورگر به وب‌سایت‌های متعدد دسترسی داشته باشید.

مفهوم متاورس در رمان علمی‌تخیلی «تصادف برفی» (Snow Crash) اثر نیل استفنسون (Neal Stephenson) در سال 1992 مطرح شد. با اینکه ایده متاورس زمانی فقط در حد تخیل بود، ظاهراً در آینده‌ای نزدیک شاهد تبدیل‌شدن این ایده به واقعیت خواهیم بود.

متاورس توسط واقعیت مجازی ایجاد می‌شود و هر کاربر کنترل یک شخصیت یا آواتار را در اختیار خواهد داشت. به‌عنوان مثال، در متاورس شما می‌توانید با یک هدستِ واقعیت مجازی در دفتر مجازی خود در جلسه‌ای کاری شرکت کنید، سپس کار خود را به پایان برسانید و در یک پلتفرم بازی مبتنی بر بلاک‌چین خستگی رفع کنید؛ پس از آن، پورتفوی کریپتو و امور مالی خود را در همان متاورس مدیریت و بررسی کنید.

در حال حاضر نیز می‌توانید بعضی از نشانه‌های آغاز دوره متاورس را در دنیای بازی‌های ویدئویی مجازی موجود مشاهده کنید. بازی‌هایی مانند سکندلایف (Second Life) و فورت‌نایت (Fortnite) یا ابزارهای تعامل اجتماعی کاری مانند Gather.town عناصر متعددی از زندگی ما را در دنیای آنلاین دور هم جمع می‌کند.

بیشتر بخوانید: معرفی بازی‌های مبتنی بر بلاک‌چین

اگرچه این اپلیکیشن‌ها متاورس محسوب نمی‌شوند، اما تا حدی شبیه به فضای واقعیت مجازی هستند. فراموش نکنید که متاورس هنوز وجود خارجی پیدا نکرده است.

متاورس علاوه بر پشتیبانی از بازی‌های ویدئویی یا رسانه‌های اجتماعی، می‌تواند اقتصاد، هویت دیجیتالی، حاکمیت غیرمتمرکز و سایر جوانب زندگی اجتماعی را نیز ترکیب کند.

حتی امروز نیز ایجاد و مالکیت آیتم‌ها و دارایی‌های ارزشمند به توسعه یک متاورس واحد و متحد کمک می‌کنند. تمام این ویژگی‌ها بلاک‌چین را به تقویت‌کننده این فناوری شگرف جهان آینده تبدیل کرده است.

چه ارتباطی بین بازی‌های ویدئویی و متاورس وجود دارد؟

در حال حاضر، بازی‌های ویدئویی‌ای که براساس واقعیت مجازی سه‌بعدی کار می‌کنند، نزدیک‌ترین تجربه فعلی به متاورس را ارائه می‌دهند. این مسئله فقط به دلیل سه‌بعدی‌بودن آنها نیست. در حال حاضر، کاربران بازی‌های ویدئویی از خدمات و ویژگی‌هایی برخوردارند که با سایر جوانب زندگی نیز در ارتباط هستند.

بازی ویدئویی روبلوکس (Roblox) حتی میزبان رویدادهای مجازی مثل کنسرت‌ها و نشست‌ها بوده است. در این بازی‌های ویدئویی، بازیکنان دیگر فقط بازی نمی‌کنند. آنها از بازی برای سایر فعالیت‌ها و بخش‌های زندگی خود در «فضای مجازی» (cyberspace) بهره می‌برند. به‌عنوان مثال، در رویدادی در آوریل 2020 در بازی چندبازیکنی فورت‌نایت، 12.3 میلیون بازیکن در تور مجازی موسیقی درون‌بازی ترَویس اسکات (Travis Scott)، رَپِر آمریکایی، شرکت کردند.

رمزارزها چگونه می‌توانند به شکل‌گیری فضای واقعیت مجازی کمک کنند؟

بازی‌ها فضای سه‌بعدی متاورس را ایجاد می‌کنند، اما نمی‌توانند تمام جوانب آن را پوشش دهند. در این وضعیت، ارزهای دیجیتال می‌توانند نقش کلیدی دیگری مثل اثبات دیجیتالی مالکیت، انتقال ارزش، حاکمیت و دسترس‌پذیری در فضای واقعیت مجازی ایفا کنند. اما این موارد دقیقاً به چه معناست؟

اگر در آینده، ما در متاورس کار و معاشرت کنیم و حتی آیتم‌هایی مجازی خریداری کنیم، به راهی برای نشان‌دادن مالکیت احتیاج داریم. همچنین، ما باید بتوانیم این آیتم‌ها و دارایی‌هایمان را در شرایطی ایمن انتقال دهیم. در نهایت، با توجه به اینکه متاورس ممکن است به بخش بزرگی از زندگی ما تبدیل شود، باید بتوانیم در تصمیم‌گیری‌های متاورس شرکت کنیم.

در حال حاضر، بعضی از بازی‌های ویدئویی راه‌حل‌های مناسبی ارائه داده‌اند، اما اکثر توسعه‌دهندگان، کریپتو و بلاک‌چین را گزینه‌های بهتری می‌دانند. بلاک‌چین روشی غیرمتمرکز و شفاف برای برخورد با موضوعات ارائه می‌دهد، درحالی که توسعه بازی‌های ویدئویی فرآیندی متمرکزتر است.

توسعه‌دهندگان بلاک‌چین نیز از جهان بازی‌های ویدئویی تأثیر می‌پذیرند. بازی‌ها در حوزه امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) و گِیم‌فای (ترکیب بازی و اقتصاد) بسیار محبوب شده‌اند. احتمال دارد در آینده این دو حوزه بیش‌ازپیش با هم ادغام شوند.

برخی از جوانب کلیدی بلاک‌چین که برای فضای واقعیت مجازی می‌تواند مفید واقع شود، عبارتند از:

• اثبات دیجیتالی مالکیت: با داشتن کیف پولی که به کلیدهای خصوصی شما دسترسی داشته باشد، می‌توانید فوراً مالکیت فعالیت یا دارایی‌های خود در بلاک‌چین را اثبات کنید. به‌عنوان مثال، اگر قصد داشته باشید اعتبار مالی خود را به محل کار یا موسسه‌ای مالی نشان دهید، می‌توانید رونویسی دقیق از تراکنش‌هایتان ارائه کنید. کیف پول یکی از مطمئن‌ترین و قوی‌ترین روش‌ها برای ایجاد هویت دیجیتالی و اثبات مالکیت است.
• مجموعه‌های دیجیتالی: همان‌طور که می‌توانیم مشخص کنیم چه‌کسی صاحب چه‌چیزی است، می‌توانیم آیتم‌های اصل، اورجینال و منحصربه‌فرد را نیز نشان دهیم. برای متاورسی که به‌دنبال ادغام فعالیت‌های بیشتر در زندگی واقعی است، این مسئله می‌تواند بسیار مهم باشد. از طریق NFTها، ما می‌توانیم اشیایی را ایجاد کنیم که صددرصد منحصر‌به‌فرد هستند و هرگز نمی‌توان آنها را عیناً کپی یا جعل کرد. بلاک‌چین نیز می‌تواند نشان‌دهنده مالکیت آیتم‌های فیزیکی باشد.
• انتقال ارزش: متاورس به روشی برای انتقال امن دارایی‌هایی احتیاج دارد که مورد‌اعتماد کاربران باشد. ارزهای درون‌بازی در بازی‌های چندبازیکنی از امنیت کمتری نسبت به رمزارزها در بلاک‌چین برخوردارند. اگر کاربران زمان زیادی را در متاورس بگذرانند و حتی در آن درآمد کسب کنند، باید ارز قابل‌اعتماد داشته باشند.
• حاکمیت: در متاورس کنترل قوانین تعامل کاربران با فضای واقعیت مجازی نیز حائز اهمیت است. در زندگی واقعی، ما می‌توانیم از حق رأی در شرکت‌ها و همچنین امکان تعیین و انتخاب رهبران دولت‌های منتخب برخوردار شویم. متاورس نیز به روش‌هایی برای اجرای حاکمیت عادلانه نیاز خواهد داشت و بلاک‌چین در حال حاضر روشی اثبات‌شده برای عملی‌کردن این ایده است.
• دسترسی: ایجاد کیف پول برای تمام افراد در سرتاسر جهان در بلاک‌چین‌های عمومی آزاد است. برخلاف حساب‌های بانکی، برای ایجاد کیف پول‌های دیجیتالی نیازی به پرداخت هیچ‌گونه پول یا ارائه جزئیات ندارید. این امر می‌تواند یکی از دسترس‌پذیرترین روش‌های مدیریت امور مالی و هویت دیجیتالی آنلاین افراد در فضای واقعیت مجازی باشد.
• تعامل‌پذیری: فناوری بلاک‌چین به‌طور مداوم سازگاری بین پلتفرم‌های مختلف را بهبود می‌بخشد. پروژه‌هایی مانند پولکادات (DOT) و آوالانچ (AVAX) به ایجاد بلاک‌چین‌های سفارشی و تعامل آنها با یکدیگر کمک می‌کنند. متاورس باید بتواند چندین پروژه مختلف را به هم متصل کند و فناوری بلاک‌چین در حال حاضر راه‌حل‌هایی برای این منظور ارائه داده است.

حرفه (شغل) در متاورس چگونه تعریف می‌شود؟

همان‌طور که اشاره کردیم، متاورس تمام جوانب زندگی را در یک پلتفرم واحد ترکیب می‌کند. همان‌طور که در حال حاضر، بسیاری افراد از منزل کار می‌کنند، در متاورس نیز شما می‌توانید وارد یک دفتر کاری سه‌بعدی شوید و با آواتارهای همکاران خود ارتباط برقرار کنید.

همچنین، شغل شما ممکن است مستقیماً مربوط به متاورس باشد و درآمدی برایتان فراهم کند که در متاورس قابل‌استفاده است. در واقع، این نوع مشاغل همین حالا هم به‌نوعی، مثلاً در بازی‌های play-to-earn وجود دارند.

مدل‌های گیم‌فای و بازی‌برای‌کسب‌درآمد، سود خوبی نصیب بسیاری افراد در سرتاسر جهان می‌کنند. این مشاغل آنلاین بهترین گزینه برای پیاده‌سازی متاورس در آینده هستند و به‌خوبی نشان می‌دهند که افراد مشتاقند در متاورس زمان صرف کنند و از دنیاهای مجازی کسب درآمد داشته باشند.

بازی‌های play-to-earn مانند اکسی اینفینیتی و گادزآنچِیند (Gods Unchained) حتی جهان سه‌بعدی یا آواتار ندارند؛ اما، می‌توان آنها را بخشی از متاورس به شمار آورد زیرا راهی برای کسب درآمد از دنیای مجازی و آنلاین پیش پای افراد قرار می‌دهند.

نمونه‌هایی از فضای واقعیت مجازی

در حال حاضر، اگرچه هنوز متاورسی واحد و یکپارچه ایجاد نشده است، پلتفرم‌ها و پروژه‌های مشابه زیادی در اختیار داریم. این پلتفرم‌ها اغلب توکن‌های NFT و سایر عناصر بلاک‌چینی را با هم ترکیب می‌کنند. در این بخش، سه نمونه از این پلتفرم‌ها را بررسی می‌کنیم:

سکندلایو

سکندلایو محیط مجازی سه‌بعدی است که در آن کاربران در قالب آواتارهایی به معاشرت، یادگیری و کسب‌وکار مشغول می‌شوند. در سپتامبر 2020، سکندلایو میزبان رویداد Binance Smart Chain’s Harvest Festival (جشنواره برداشت محصول زنجیره هوشمند بایننس) بود. این جشنواره مجازی پروژه‌های مختلفی از اکوسیستم زنجیره هوشمند بایننس به نمایش گذاشت تا کاربران بتوانند با جزئیات بیشتری از این محصولات آشنا شوند و با آنها در تعامل باشند.

اکسی اینفینیتی

بازی play-to-earn اکسی اینفینیتی به بازیکنان کشورهای در حال توسعه فرصتی برای کسب درآمد ثابت ارائه می‌دهد. با خرید یا هدیه‌گرفتن سه موجود به‌نام اکسی (Axie)، بازیکن می‌تواند به کسب درآمد در قالب توکن اسموث لاو پوشن (Smooth Love Potion) یا همان SLP مشغول شود.

با فروش توکن‌های SLP کسب‌شده در بازار آزاد، کاربر می‌تواند بسته به قیمت توکن در زمان فروش و کیفیت بازی‌اش، مبلغی بین 200 تا 1000 دلار به دست آورد.

بیشتر بخوانید: چگونه از بازی اکسی اینفینیتی درآمد کسب کنیم

اگرچه اکسی اینفینتی شخصیتی سه‌بعدی یا آواتاری منحصربه‌فرد ارائه نمی‌دهد، کاربران در بازی می‌توانند شغلی شبیه به مشاغل متاورس داشته باشند. این امر برای برخی کاربران کشورهای درحال‌توسعه به کسب‌وکاری تمام‌وقت تبدیل شده است.

دیسنترالند

دیسنترالند دنیای آنلاین و دیجیتالی است که عناصر اجتماعی را با رمزارزها، NFTها و املاک مجازی ترکیب می‌کند. علاوه بر این، بازیکنان دیسنترالند نیز نقشی فعال در مدیریت و حاکمیت پلتفرم دارند. در دیسنترالند مانند دیگر بازی‌های بلاک‌چین، از توکن‌های غیرقابل‌تعویض برای نشان‌دادن مجموعه‌های کلکسیونی استفاده می‌شود.

کاربرد دیگر توکن‌های غیرقابل‌تعویض یا همان NFTها، لند (LAND) است که قطعات مجازی زمین با ابعاد 16 متر مربع هستند و بازیکنان با استفاده از ارز مانا (MANA) می‌توانند آنها را خریداری کنند. ترکیب تمام این موارد به‌وجودآورندۀ اقتصاد پیچیده‌ای مبتنی بر ارزهای دیجیتال خواهد بود.

آینده متاورس به کجا خواهد رسید؟

فیسبوک یکی از بلندترین صداها برای ایجاد یک متاورس متحد است. این شرکت تلاش دارد تا با سرمایه‌گذاری بیشتر روی پروژه استیبل کوین دییِم (Diem) متاورسی مبتنی بر ارزهای دیجیتال بنا کند.

مدیرعامل فیسبوک، مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) به‌صراحت به برنامه‌های خود برای راه‌اندازی پروژه متاورسی برای پشتیبانی از دورکاری و بهبود فرصت‌های مالی برای افراد در کشورهای در حال توسعه اشاره کرده است.

با توجه به مالکیت رسانه‌های اجتماعی، ارتباطات و پلتفرم‌های رمزارز توسط فیسبوک، این پروژه می‌تواند گام بزرگی در راستای ترکیب این جهان‌های مجازی با یکدیگر باشد. سایر شرکت‌های فناوری بزرگ همچون مایکروسافت، اپل و گوگل نیز ایجاد متاورس را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

وقتی بحث فضای واقعیت مجازی مبتنی بر رمزارزها به میان می‌آید، اولین گام می‌تواند ادغام بازارهای NFT و جهان مجازی سه‌بعدی باشد. دارندگان NFT می‌توانند کالاهای مختلف و متنوع خود را در بازارهایی مانند اپن‌سی (OpenSea) و بیکری‌سواپ (BakerySwap) به فروش برسانند. با این حال، هنوز یک پلتفرم سه‌بعدی واحد و برجسته برای این کار وجود ندارد.

بیشتر بخوانید: روش خرید NFT از پلتفرم اپن‌سی

در مقیاس بزرگ‌تر، احتمالاً توسعه‌دهندگان بلاک‌چین با همکاری کاربران می‌توانند اپلیکیشن‌هایی مشابه با متاورس بسازند که عملکردی بهتر از پلتفرم‌های ایجادشده توسط شرکت‌های بزرگ فناوری داشته باشند.

سخن پایانی

اگرچه در حال حاضر با فضای واقعیت مجازی واحد و یکپارچه احتمالاً فاصله زیادی داریم، اما می‌توانیم اندک‌اندک شاهد تحولاتی باشیم که زیربنای لازم جهت ایجاد متاورس را خلق می‌کنند. ممکن است راه زیادی برای رسیدن به این مقصود در پیش داشته باشیم، اما در این بین شاهد پروژه‌های مبتنی بر بلاک‌چینی هستیم که تجربه‌ای شبیه به متاورس ایجاد می‌کنند و می‌توانند بلاک‌چین را بیش‌از‌پیش در زندگی روزمره ما ادغام کنند.