سهم بازار (به انگلیسی Market Share)، به درصد فروش کل یک شرکت خاص در صنعت مذکور گفته می‌شود.
سهم بازار (یا سهم از بازار) با در نظر گرفتن فروش شرکت در طول دوره‌ی مورد نظر و تقسیم آن بر فروش کل صنعت در مدت مشابه به دست می‌آید.
از این مفهوم به منظور ارائه‌ی دید کلی از موقعیت یک شرکت در رابطه با بازار و رقبایش، استفاده می‌شود.
عناوین مطلب:
سود یا ضرر در سهم بازار می‌تواند بسته به شرایط آن صنعت، تأثیر قابل توجهی در عملکرد سهام شرکت اعمال کند.
شرح بیشتر سهم بازار
سهم بازار یک شرکت عبارت است از درصد فروش یک شرکت از فروش کل بازار یا صنعتی که در آن فعالیت دارد.
برای محاسبه‌ی سهم از بازار یک شرکت، در ابتدا دوره‌ی زمانی مورد نظرتان را مشخص کنید. این دوره می‌تواند سه ماه، یک سال یا حتی چند سال مالی باشد.
در مرحله‌ی بعد، فروش کلی این شرکت را در دوره‌ی زمانی محاسبه کنید.
سپس، فروش کل صنعتی که شرکت در آن فعال است را به دست آورید. در آخر، درآمد کل شرکت را بر فروش کل صنعت تقسیم کنید.
برای مثال، اگر یک شرکت سال گذشته 100 میلیارد تومان از فروش تراکتور به دست آورده و میزان فروش کلی تراکتور‌ها در کشور برابر 200 میلیارد تومان بوده، سهم این شرکت در بازار تراکتور کشور، 50 درصد خواهد بود.
محاسبه‌ی سهم از بازار معمولاً در کشوری خاص انجام می‌گیرد. سهم بازار ایران یا سهم از بازار کانادا و… از این نمونه‌ها هستند.
سرمایه‌گذاران می‌توانند داده‌ها و اطلاعات مربوط به سهم بازار را از منابع مستقل متعددی مانند گروه‌های تجاری و نهاد‌های نظارتی و غالباً از خود شرکت، کسب کنند. با این حال، محاسبه‌ی دقیق برخی صنایع از سایرین دشوار‌تر است.
سرمایه‌گذاران و تحلیلگران، افزایش یا کاهش سهم از بازار را به دقت رصد می‌کنند تا در جریان نشانه‌های رقابتی محصولات و خدمات شرکت در بازار قرار گیرند.
با رشد کل بازار یک محصول یا خدمات، شرکتی که سهم بازار خود را حفظ کند همگام با رشد بازار، درآمد خود را نیز افزایش می‌دهد. شرکتی که سهام بازار خود را توسعه بخشد، درآمد خود را سریع‌تر از رقبایش افرایش می‌دهد.
افزایش سهم بازار می‌تواند به یک شرکت امکان می‌دهد با عملکرد خود به مقیاس‌پذیری بیشتری دست یابد و سود‌دهی خود را بهبود بخشد. یک شرکت می‌تواند سهم بازار خود را با کاهش قیمت، به کارگیری تبلیغات یا معرفی محصولات جدید و متفاوت، گسترش دهد.
علاوه بر این، می‌تواند با جذب مخاطب و افزایش جمعیت مشتریان، سهم بازار خود را بیشتر کند.
نکات کلیدی
- سهم بازار، درصد فروش در یک صنعت یا کل بازار که توسط شرکتی خاص در دوره‌ای مشخص به دست آمده باشد را نشان می‌دهد.
- سهم بازار، با تقسیم فروش کل شرکت در دوره‌ی زمانی بر فروش کل صنعت در همان دوره، محاسبه می‌شود.
- این معیار برای ارائه‌ی یک چشم‌انداز کلی از یک شرکت در ارتباط با رقبا و بازاری که در آن فعال است، استفاده می‌شود.
اثرات سهم بازار
تغييرات سهم بازار، در صنایعی بالغ یا دوره‌ای که رشد کمی در آنها دیده می‌شود، تأثير بزرگ‌تری بر عملکرد شرکت‌ها خواهد داشت.
در مقابل، تغییرات سهم بازار در صنایعی که در روند رو به رشد هستند، تأثیر کم‌تری بر شرکت‌ها خواهد گذاشت.
این صنایع، به طور کلی در رشد هستند. بنابراین، شرکت‌ها حتی در صورت کاهش سهم بازار، همچنان می‌توانند در روند رشد فروش باشند. برای شرکت‌هایی که در این وضعیت هستند، عملکرد سهام نسبت به سایر عوامل، بیشتر تحت تأثیر رشد فروش و وجه تضمینی اولیه است.
در صنایع دوره‌ای، رقابت سنگینی بر سر سهم بازار بر‌قرار است. عوامل اقتصادی، بیش از هر عامل دیگری، نقشی کلیدی در واریانس (پراکندگی) فروش، درآمد و وجوه تضمین اولیه دارد.
در این صنایع، به دنبال رقابت موجود، وجوه تضمین اولیه کم شده و عملیات با حد‌اکثر بهره‌وری صورت می‌گیرد. از آن جایی که فروش باعث ضرر شرکت‌های رقیب می‌شود، آنها برای جذب فروش، حتی به قیمت ضرر رؤسا، سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در بازاریابی می‌کنند.
در اين صنايع، ممکن است شركت‌ها حاضر شوند پول خود را موقتاً روی یک محصول از دست دهند تا با این کار، دیگر رقبا را مجبور به شکست یا اعلام ورشکستگی کنند. و وقتی به سهم بازار بیشتری دست یافته و رقبا را کنار زدند، قیمت‌ها را زیاد می‌کنند.
این راهبرد می‌تواند کارآمد باشد یا حتی نتیجه‌ی معکوس داده و زیان‌ها را تشدید کند. دلیل این که بسیاری از صنایع تحت سلطه‌ی تنها چند بازیگر بسیار قدرتمند اداره می‌شوند نیز همین امر است. برای نمونه، صنعت عمده فروشی در آمریکا در خرده‌فروشانی مثل سمز کلاب (Sam’s Club)، کاستکو (Costco) و بی‌جی‌ز (BJ’s) خلاصه می‌شود.
شرکت‌ها چگونه می‌توانند سهم خود از بازار را افزایش دهند؟
نوآوری یکی از روش‌هایی است که یک شرکت با استفاده از آن می‌تواند سهم بازار خود را بیشتر کند.
وقتی یک شرکت، محصولی جدید را پیش از رقبایش به بازار عرضه می‌کند، مشتریان حتی در صورت همکاری با رقبای تجاری شرکت، برای خرید محصول به این شرکت روی خواهند آورد. بسیاری از این مصرف‌کنندگان به مشتریان وفا‌داری بدل خواهند شد که با افزایش سهم شرکت از بازار، سهم رقبا را کم می‌کنند.
شرکت‌ها می‌توانند با تقویت روابط با مشتریان، سهم فعلی خود از بازار را حفظ کند.
به طوری که اگر شرکت رقیب با پیشنهادی جدید و جذاب به میدان آمد، مشتری خود را از دست ندهند. با این حال، بهتر است شرکت‌ها با استفاده از همان روش ساده، سهم خود از بازار را حفظ کنند.
روشی که طی آن، یک مصرف‌کننده‌ی راضی، تجربه‌ی رضایت‌بخش خود را با دوستان و نزدیکان خود به اشتراک بگذارد و با گذشت زمان، آنها نیز در قالب مشتریان جدید ظاهر شوند. با روش به اصطلاح دهان به دهان، شرکت می‌تواند بدون اعمال هزینه‌های هنگفت در بازاریابی، سهم بازار خود را افزایش دهد.
شركت‌هایی با بیشترین سهم بازار از صنعت خود، معمولاً از ماهر‌ترین و اختصاصی‌ترین کارمندان بهره‌مند هستند.
استفاده از بر‌ترین کارمندان، هزینه‌های‌مربوط به تعویض یا آموزش را کاهش داده و شرکت را قادر می‌سازد تا منابع انسانی بیشتری را بر شایستگی‌های محوری خود متمرکز کند. ارائه‌ی حقوق و مزایای رقابتی، یکی از راه‌های اثبات شده برای جذب بهترین کارکنان است. هرچند، کارمندان قرن 21 به دنبال مزایای نا‌مشهودی مثل برنامه‌ی کاری منعطف و محیط‌های کار راحت نیز هستند.
در نهایت، یکی از مهم‌ترین راه‌های کسب سهم بازار، داشتن رقیب است.
حضور یک رقیب، دو منفعت برای شرکت دارد. رقیب به پایه‌ی مشتریان شرکت‌های تازه به میدان آمده، دست یافته و تعداد رقبایی که بر سر یک بازار مشخص و محدود رقابت می‌کنند را به یک کاهش می‌دهد. یک مدیر اجرایی زیرک، چه در یک کسب‌و‌کار کوچک و چه در تجارتی عظیم، همواره وقتی شرکتش در روندی رو به رشد حرکت می‌کند، به دنبال کسب معاملات خوب است.
مثالی از سهم بازار
تمامی شرکت‌های چند‌ملیتی، بر اساس سهم خود از بازارهای خاص، موفقیت خود را ارزیابی می‌کنند.
از آن جایی که چین همچنان بازاری با روند رشد سریع برای بسیاری از محصولات است، مقصدی مهم برای شرکت‌ها به شمار می‌رود. به عنوان مثال، شرکت اپل در چین، از میزان سهام بازار خود به عنوان شاخص کلیدی عملکرد خود برای رشد تجارتش استفاده می‌کند.
علی رغم رشد 9 درصدی بازار تلفن همراه چین در سال 2016، سهم اپل در این بازار از 13.6 درصد در اواخر سال 2015، به 9.6 درصد در سال 2016 افت کرد. فروش اپل در چین طی آن سال کاهش یافت؛ زیرا نتوانست آیفون جدیدی عرضه کند. پس از آن، با عرضه‌ی تعدادی تلفن همراه میان‌رده توسط رقبای چینی مانند اوپو (OPPO) و ویوو (Vivo)، اپل سهم بیشتری از بازار را از دست داد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: