خزانه امروز محل تمرکز نقدینه دولت، دریافت‌ها و پرداخت‌های آنها است.
یکی از مهم‌ترین وظایف خزانه، جمع آوری و تمرکز درآمدهای عمومی و درآمدهای اختصاصی و وجوه سپرده از سوی ذیحسابان در حساب‌های خزانه نزد بانک مرکزی ایران است.
خزانه چیست و کجاست؟
خزانه یا خزانه‌داری دارای دو معنا می‌باشد.
عناوین مطلب:
1 – سازمانی دولتی که در حساب‌های درآمدی و هزینه‌های دولت را نگه داری می‌شود. در ایران این اداره به نام وزارت امور اقتصادی و دارایی که بخشی از آن خزانه‌داری کل است.
2 – جایی که در آن پول یا فلزات گرانبها مانند طلا، الماس و… نگه داری می‌شود، هم چنین شاید بتوان خزانه‌داری را فعالیتی دانست که در آن منابع مالی نقد یک سازمان مدیریت می‌شود. خزانه داری را می‌توان بخشی از حسابداری به شمار آورد.
این واژه در دوران باستان به ساختمان‌هایی اطلاق می‌شده که جایگاه نگهداری نذز و نذورات برای خدایان بوده‌است.
شاید برای شما سؤال باشد که
- اموال و اسناد مهم دولت کجا نگهداری می‌شود؟
- دریافت‌ها و پرداخت‌های دولت در چه محلی جمع و حساب‌وکتاب می‌شود؟
آنطور که در کتب درسی ابتدایی آمده، محل یا اداره‌ای که کارهای خزانه‌داری یک کشور را انجام دهد را خزانه‌داری می‌نامند. اما خزانه طبق تعریف علمی، صندوق و سازمان هماهنگ‌کننده دخل‌وخرج کشور، است که دارایی‌های دولت برای اداره کشور در آنجا نگهداری می‌شود.
ایرانیان از قدیم تاکنون برای دریافت مالیات و امور مالی کشور دفاتر و سازمان‌های منظم و مرتبی دایر می‌کردند.
جایی که در آن پول یا فلزات گرانبها مانند طلا، الماس و… نگهداری می‌شود، همچنین می‌توان خزانه‌داری را فعالیتی دانست که در آن منابع مالی نقد یک سازمان مدیریت می‌شود. خزانه‌داری را می‌توان بخشی از حسابداری به شمار آورد.
تاریخچه خزانه‌داری در ایران
تعبیر خزانه به شکل امروزی در ایران بعد از سال‌های انقلاب مشروطه مطرح شد.
پس از تشکیل مجلس و وضع قوانین برای امور مختلف کشور، قانونی هم به نام تشکیلات وزارت مالیه کل مملکت در سال 1286 هجری شمسی تصویب و ناصرالملک به‌عنوان نخستین وزیر مالیه از مجلس شورای ملی رأی اعتماد گرفت و در ماده (13) قانون تشکیل وزارت مالیه کل مملکت، اصول و وظایف خزانه‌داری کل تعیین شد.
در سال 1289 هجری شمسی، خزانه‌داری کل، گمرک و وصول عایدات به‌عنوان مهم‌ترین سازمان‌های وزارت مالیه مطرح شد.
در سال 1290 وزارت مالیه به 9 اداره، دایره وزارتی، تشخیص عایدات و خالصات و مسکوکات خزانه‌داری کل، محاسبات کل و دیون عمومی و وظایف گمرکات، محاکمات مالیه، کمیسیون تطبیق حوالجات، پرسنل و ملزومات و مجلس و مشاوره عالی برای محاکمات اداری تقسیم شد.
سال 1292 قانونی تحت عنوان «قانون تشکیل ترتیبات مالیاتی مملکت ایران» به تصویب مجلس رسید که خزانه‌داری کل را مأمور نظارت مستقیم نمود و تشکیلاتی نیز مناسب وظایف مذکور در همین قانون پیش‌بینی شد.
به گزارش بورسینس در سال 1366 قانون جدید محاسبات عمومی کشور به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در این قانون، وظایف و تکالیف و اختیارات مشخصی در رابطه با پرداخت درخواست وجه ذیحسابان، واگذاری تنخواه‌گردان خزانه، استان و حسابداری، افتتاح حساب‌های بانکی برای تمرکز وجوه درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار، افتتاح حساب برای تمرکز وجوه سپرده، افتتاح حساب‌های بانکی پرداخت برای وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، تهیه و تنظیم حساب‌های دریافت و پرداخت ماهانه و اختیارات لازم درخصوص برداشت از سایر حساب‌ها برای رفع نیازهای ضروری، برای خزانه تعیین شده است.
خزانه امروز محل تمرکز نقدینه دولت، دریافت‌ها و پرداخت‌های آنها است.
مهم‌ترین وظایف خزانه
1- جمع‌آوری و تمرکز درآمدهای عمومی و درآمدهای اختصاصی و وجوه سپرده از سوی ذیحسابان در حساب‌های خزانه نزد بانک مرکزی ایران.
2- انتقال وجوه مورد درخواست به‌حساب ذیحسابان برای پرداخت هزینه‌های مربوط.
3- افتتاح حساب‌های بانکی برای سازمان‌های دولتی.
4- تهیه آمارهای روزانه و ماهانه دریافت و پرداخت کشور.
5- همکاری با سازمان برنامه‌وبودجه برای تهیه و تنظیم لایحه بودجه کل کشور و همچنین تخصیص اعتبارات جاری و عمرانی. کشور برخی از مهم‌ترین وظایف خزانه در کشور است.
درآمد عمومی چیست و خزانه‌داری کل کجاست؟
طبق تعریف ماده 10 قانون محاسبات عمومی، درآمد وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و مالیات و سود سهام شرکت‌های دولتی و درآمد حاصل از انحصارات و مالکیت و سایر درآمدهایی که در قانون بودجه کل کشور تحت عنوان درآمد عمومی محسوب می‌شود.
خزانه کشور در بانک مرکزی است و خزانه‌داری کل در وزارت امور اقتصادی و دارایی و خزانه‌دار کل کشور معاون وزیر دارایی است.
قانون محاسبات عمومی حساب خزانه یک حساب بانکی مفتوحه در نزد بانک مرکزی یا یکی از بانک‌های دولتی با اجازه خزانه‌داری کل است.
طرف حساب درآمد عمومی، خزانه‌داری کل است و طرف حساب هریک از حساب‌های خزانه، یک شرکت دولتی مربوطه است.
مخلوط کردن این دو مفهوم و عدم تفکیک حقوقی و مالی محاسباتی آن منشأ بسیاری از اشتباهات در بودجه‌ریزی و بودجه‌بندی و حتی تقویم محاسباتی این دو حساب شده است.
اسناد خزانه چیست؟
اسناد خزانه برای تأمین مالی دولت منتشر می‌شوند. این اسناد در مقایسه با سایر ابزارهای بازار پول از درجه نقدشوندگی بیشتری برخوردارند، زیرا سریع‌تر از سایر ابزارها معامله می‌شوند. اسناد خزانه بدون ریسک هستند، زیرا تقریباً هیچ احتمال نکول در مورد آنها وجود ندارد. اسناد خزانه اصلی‌ترین ابزار بازار پول در بسیاری از کشورها می‌باشند.
در ادبیات مالی، اسناد خزانه اوراق بهاداری هستند که گواه تعهد ناشر (عموماً دولت‌ها) به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است. این اوراق به پشتوانه تعهد و اعتبار کامل دولت منتشر می‌شوند و دارای سررسید یک سال و کمتر بوده و معاف از مالیات دولت‌های مرکزی و ایالتی می‌باشند.
اسناد خزانه، کوپن بهره ندارند و در زمان فروش، دولت‌ها آنها را ارزان‌تر از مبلغ اسمی به خریداران می‌فروشند.
اسناد خزانه از ابزارهای مالی دارای ماهیت بدهی هستند. اسناد خزانه اسلامی مبتنی بر بدهی‌های انباشته بخش دولتی به نظام بانکی، پیمانکاران طرف قرارداد در طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مذکور در قوانین بودجه سالانه، بدهی‌ها و تعهدات دولت به سازمان‌های بیمه و تأمین اجتماعی و برخی دیگر از بدهی‌های خزانه‌داری کل تعریف می‌شوند.
این اسناد، به‌صورت متحدالشکل، با قیمت‌های اسمی و دوره‌های سررسید متنوع، بدون کوپن سود، با تضمین بازپرداخت در سررسید توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی و قابلیت دادوستد تا پیش از سررسید در بازار ثانویه، توسط معاونت هزینه و خزانه‌داری کل کشور انتشار یافته و در قبال بدهی‌های مسجل خزانه‌داری کل که مطابق با قانون محاسبات عمومی (مصوب 1366) تعریف می‌شود، در اختیار طلبکاران قرار می‌گیرد.
به این ترتیب، ابزاری مالی و مبتنی بر بدهی که از قابلیت کشف قیمت و دادوستد در بازار ثانویه برخوردار است، به بازار مالی رسمی کشور معرفی می‌شود.
مطابق با این تعریف، اسناد خزانه اسلامی از شرایط صحت معاملات که بر اساس ضوابط نظام مالی اسلامی تعریف می‌شوند، برخوردار است.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: