ارزش خالص (net worth) هر شخص به بیان ساده معادل مقدار دارایی‌های او منهای تمام بدهی‌هایش است.
شما می‌توانید ارزش خالص خود را با کم کردن بدهی‌ها از دارایی‌هایتان محاسبه کنید.
اگر دارایی‌هایتان بیشتر از بدهی‌هایتان باشد، ارزش خالص مثبتی خواهید داشت. برعکس، اگر بدهی‌های شما بیشتر از دارایی‌هایتان باشد، ارزش خالص شما منفی خواهد بود.
عناوین مطلب:
بیشتر بخوانید: ارزش خالص (Net Worth) چیست؟ + 3 راهکار برای افزایش آن
اما ممکن است محاسبه ارزش خالص به این شکل ساده برای برخی کاربردهای خاص کافی نباشد. مثلاً اگر دارای حق چاپ، حق اختراع، یا دارایی‌های معنوی دیگری باشید، شاید لازم باشد ارزش خالص مشهود (به انگلیسی tangible net worth یا tnw) خود را محاسبه کنید که معادل مجموع تمام دارایی‌های مشهود منهای کل بدهی‌های شما است.
نکات اصلی
- ارزش خالص مشهود به معنای مجموع دارایی‌های مشهود یک فرد (دارایی‌هایی که می‌توان به صورت فیزیکی نگهداری کرد یا به پول نقد تبدیل کرد) منهای کل بدهی‌های او است.
- فرمول تعیین ارزش خالص مشهود هر فرد به صورت: کل دارایی‌ها – کل بدهی‌ها – دارایی‌های نامشهود = ارزش خالص مشهود است.
- محاسبه ارزش خالص مشهود شامل جمع کل دارایی‌ها (از جمله وجه نقد، سرمایه گذاری‌ها و املاک) و جمع کل بدهی‌های با وثیقه و بدون وثیقه و سپس کم کردن مورد دوم از اولی است.
ارزش خالص مشهود (TNW) چیست؟
ارزش خالص مشهود هر کس شبیه به ارزش خالص اوست که برای به دست آوردن آن مجموع دارایی‌ها و بدهی‌های فرد محاسبه می‌شود، اما با یک تفاوت!
برای مثال، کسب و کارها ارزش خالص مشهود خود را تعیین می‌کنند تا در صورت توقف فعالیت یا فروش شرکت میزان ارزش خالص مشهود آن را اعلام کنند. این رقم همچنین ممکن است برای افرادی که وام‌های شخصی یا وام برای مشاغل کوچک درخواست می‌کنند مهم باشد و وام دهنده از آنها رقم ارزش خالص «واقعی»شان را بپرسد.
دلیل علاقه وام دهنده به پی بردن به ارزش خالص مشهود شما این است که او می‌تواند درک دقیق‌تری از وضعیت امور مالی شما به دست بیاورد؛ او همچنین می‌خواهد بداند اگر شما موفق به پرداخت بدهی‌تان نشدید و او مجبور به نقد کردن دارایی‌های شما شود چقدر از طلب خود را می‌تواند به دست بیاورد.
نکته مهم: یکی از دلایلی که فرد ممکن است بخواهد ارزش خالص مشهود خود را محاسبه کند این است که عملکرد خود را از نظر مالی به صورت کمی در بیاورد یا اینکه پیشرفت مالی خودش در طول زمان را محاسبه کند.
دارایی‌های مشهود در مقابل دارایی‌های نامشهود
تفاوت بین ارزش خالص و ارزش خالص مشهود در این است که اولی همه دارایی‌های فرد را شامل می‌شود اما در دومی دارایی‌هایی که نمی‌توان از نظر فیزیکی لمس کرد لحاظ نمی‌شود.
طبق این تعریف، دارایی‌ها شامل پول نقد، سرمایه گذاری‌ها، اموال غیرمنقول (زمین و سازه‌های دائمی، مانند خانه و هر سازه دیگر متصل به آن) و دارایی‌های شخصی (هر چیز دیگری مانند خودرو، قایق، مبلمان و جواهرات) را شامل می‌شود.
این‌ها دارایی‌های مشهود فرد هستند؛ یعنی همه چیزهایی که او می‌تواند در کنترل داشته باشد. (به بیان دقیق، سرمایه‌گذاری‌ها دارایی‌های مالی هستند، نه دارایی‌های مشهود. اما از آنجایی که می‌توان آنها را به پول نقد تبدیل کرد، اغلب برای اهدافی مانند محاسبه ارزش خالص در دسته‌بندی دارایی‌های مشهود قرار می‌گیرند.)
بیشتر بخوانید: دارایی مشهود چیست؟
از طرف دیگر، دارایی‌های نامشهود دارایی‌هایی هستند که نمی‌توان آنها را در اختیار داشت. حسن نیت، حق چاپ، حق ثبت اختراع، علائم تجاری، و مالکیت معنوی همگی دارایی‌های نامشهود محسوب می‌شوند، زیرا حتی اگر ارزشمند باشند نمی‌توان آنها را دید یا لمس کرد.
اگر بخواهید کسب و کار کوچک‌تان را بفروشید، شاید بتوانید به درستی ادعا کنید که این دارایی‌های نامشهود موجب افزایش ارزش کسب و کارتان می‌شوند. با این وجود، در هنگام تعیین ارزش خالص مشهود فرد به عنوان بخشی از فرآیند دریافت وام، بانک ممکن است تنها دارایی‌هایی را در نظر بگیرد که مشهود هستند چرا که راحت‌تر می‌توان آنها را نقد کرد.
بیشتر بخوانید: دارایی نامشهود چیست؟
محاسبه ارزش خالص مشهود
فرمول محاسبه ارزش خالص مشهود نسبتاً ساده است:
ارزش خالص مشهود = تمام دارایی‌ها – بدهی‌ها – دارایی‌های نامشهود
برای محاسبه ارزش خالص مشهود، ابتدا باید کل دارایی‌ها، کل بدهی‌ها و ارزش هر دارایی نامشهود را مشخص کنید:
کل دارایی‌ها |
کل بدهی‌ها |
ارزش دارایی‌های نامشهود |
پول نقد و معادل آن سرمایه‌گذاری‌ها اموال غیرمنقول دارایی‌های شخصی |
بدهی‌های دارای وثیقه مثل وام‌های خودرو، رهن، خانه و … بدهی‌های بدون وثیقه مثل کارت‌های اعتباری، وام‌های پزشکی، دانشجویی، شخصی و … بدهی‌های مالیاتی معوق در حساب های بازنشستگی و… |
حسن نیت حق ثبت اختراع علائم تجاری دارایی‌های معنوی و … |
محاسبه کردن ارزش خالص، یک فرآیند چند مرحله‌ای است. قبل از شروع، باید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید ارزش خالص را به صورت جداگانه (فقط خودتان) یا به صورت مشترک (خودتان و همسر یا شریک زندگیتان) محاسبه کنید. همچنین، تمام صورت‌های مالی (مانند صورت‌حساب‌های بانکی و صورت‌حساب کارت اعتباری) را جمع کنید.
شاید اولین باری که ارزش خالص‌تان را حساب کنید زمان زیادی طول بکشد. اما وقتی که با روش انجام این کار و نحوه ارزش گذاری دارایی‌هایتان آشنا شوید در زمان نسبتاً کمتری می‌توانید ارزش خالص خودتان را حساب کنید.
در ادامه این فرایند را گام به گام برای شما توضیح خواهیم داد.
محاسبه دارایی‌ها
اولین گام برای محاسبه ارزش خالص این است که ارزش دارایی‌هایتان را به درستی تعیین کنید. این کار را با نقدترین دارایی‌ها شروع کنید، یعنی مقدار پولی که به صورت نقد و معادل‌های نقدی دارید از جمله:
- گواهی سپرده
- حساب‌های پس انداز و جاری
- حساب‌های بازار سرمایه
- پول نقد فیزیکی
- اوراق خزانه
در مرحله بعد، به سراغ سرمایه گذاری‌هایتان بروید و ارزش بازار فعلی آنها را تعیین کنید. این‌ها عبارتند از:
- مقرری‌های سالانه
- اوراق قرضه
- ارزش نقدی بیمه عمر
- صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک
- حقوق بازنشستگی
- برنامه‌های بازنشستگی
- سهام
- سایر سرمایه گذاری‌ها
سپس ارزش دارایی‌های شخصی و اموال غیرمنقول یعنی دارایی‌های مشهودتان را برآورد کنید.
به یاد داشته باشید که اموال غیرمنقول شامل زمین و هر چیزی است که به طور دائم در آن بنا شده است، مثل خانه. دارایی شخصی شامل هر چیز دیگری است. این‌ها عبارت‌اند از:
- اقلام کلکسیونی شامل عتیقه، آثار هنری، سکه و غیره.
- اثاثیه منزل
- تکنولوژی به کار رفته در خانه
- جواهرات
- محل سکونت اصلی
- املاک اجاره‌ای
- ویلا یا خانه دوم
- وسایل نقلیه: خودرو، قایق، موتور سیکلت
همه موارد بالا شامل پول نقد، معادل پول نقد، سرمایه گذاری‌ها و اموال غیرمنقول یا شخصی را با هم جمع کنید؛ عدد به دست آمده دارایی‌های کل شما را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: مدیریت دارایی چیست؟
محاسبه بدهی‌ها
حساب کردن بدهی‌ها نسبتاً آسان است؛ این رقم نشان دهنده همه بدهی‌های پرداخت نشده شما هستند و احتمالاً صورت حساب‌ها یا یادآورهای آنها را به صورت ماهانه دریافت می‌کنید.
این صورت حساب‌ها اظهارات بر اساس اعداد واقعی هستند (نه برآورد) و دقیقاً نشان می‌دهد که چه مبلغی بدهکار هستید.
حساب کردن بدهی‌ها را با مبلغ بدهی‌های بدون وثیقه شروع کنید، از جمله:
- وام خودرو
- وام مسکن
- رهن
- رهن منزل
- رهن سایر املاک
سپس مقدار بدهی‌های بدون وثیقه را حساب کنید که عبارت‌اند از:
- بدهی کارت اعتباری
- صورت حساب‌های پزشکی
- وام‌های شخصی
- وام دانشجویی
- سایر بدهی‌ها و صورت حساب‌های معوق
بدهی‌های دارای وثیقه را به بدهی‌های بدون وثیقه اضافه کنید. رقم حاصل مبلغ کل بدهی‌های شما را نشان می‌دهد.
بیشتر بخوانید: چگونه در 8 قدم از شر قرض و بدهی‌هایمان رها شویم!
ارزش خالص دارایی‌ها
پس از آنکه ارزش تمام دارایی‌ها و مبلغ تمام بدهی‌هایتان را تعیین کردید، می‌توانید با استفاده از فرمول (ارزش خالص مشهود = کل دارایی‌ها – کل بدهی‌ها – دارایی‌های نامشهود) ارزش خالص مشهود خودتان را حساب کنید.
در زیر یک نمونه از این محاسبات را مشاهده می‌کنید.
دارایی‌ها |
ارزش فعلی |
بدهی‌ها |
مبلغ |
پول نقد و معادل آن |
|
بدهی‌های دارای وثیقه |
|
گواهی‌های سپرده |
|
وام خودرو |
|
حساب جاری |
|
وام مسکن |
|
حساب بازار سرمایه |
|
وام‌های اوراق بهادار |
|
پول نقد فیزیکی |
|
رهن |
|
حساب پس انداز |
|
رهن ملک اجاره‌ای |
|
اوراق خزانه |
|
رهن خانه دوم |
|
|
|
|
|
سرمایه گذاری‌ها |
ارزش فعلی |
بدهی‌های بدون وثیقه |
مبلغ |
مقرری‌های سالانه |
|
بدهی کارت اعتباری |
|
اوراق قرضه |
|
صورت حساب‌های پزشکی |
|
ارزش حساب بیمه عمر |
|
وام‌های شخصی |
|
صندوق‌های سرمایه گذاری |
|
وام‌های دانشجویی |
|
مستمری |
|
سایر بدهی‌ها و صورت حساب‌ها |
|
برنامه‌های بازنشستگی |
|
|
|
سهام |
|
|
|
|
|
جمع بدهی‌ها |
|
اموال |
ارزش فعلی |
دارایی‌های غیرمشهود |
مبلغ |
خانه اصلی |
|
حق نشر |
|
خانه دوم |
|
حسن نیت |
|
املاک اجاره‌ای |
|
مالکیت معنوی |
|
قایق |
|
حق ثبت اختراع |
|
اموال شخصی |
|
علائم تجاری |
|
اقلام مجموعه‌ای |
|
|
|
مبلمان منزل |
|
|
|
جواهرات |
|
|
|
وسایل نقلیه |
|
|
|
دارایی‌های غیرمنقول |
|
||
جمع اموال |
|
جمع دارایی‌های غیرمشهود |
|
جمع دارایی‌ها |
|
جمع بدهی‌ها و دارایی‌های غیرمشهود |
|
نکاتی برای محاسبه ارزش خالص
نگه داشتن سوابق و تاریخچه حساب‌ها به صورت سازماندهی شده بسیار مفید است و به شما کمک می‌کند ارزش خالص خودتان را به سرعت حساب کنید.
برای مثال، اگر تمام صورت‌های مالی مهم‌تان را در یکی از کشوهای کابینت (یا در یک پوشه جداگانه در کامپیوتر) نگهداری کنید، می‌توانید اطلاعات لازم را به سرعت پیدا کنید.
هر وقت شروع به مرتب کردن مدارکتان کردید یک فایل به نام «ارزش خالص» ایجاد کنید و تمام صورت حساب‌های مربوط به ارزش خالص خود را در آن قرار دهید.
با این کار دیگر لازم نیست برای پیدا کردن هر سند و صورت حسابی این طرف و آن طرف را جستجو کنید و به راحتی می‌توانید ارزش خالص خودتان را برآورد کنید.
نتیجه‌گیری
ارزش خالص مشهود شما برابر است با ارزش تمام دارایی‌های شما، منهای هر گونه بدهی و دارایی‌های نامشهود از جمله حق چاپ، حسن نیست، مالکیت معنوی، حق ثبت اختراع و علائم تجاری.
اگرچه محاسبه ارزش خالص استاندارد (دارایی‌ها منهای بدهی‌ها) برای اکثر افراد کافی است، اما کسانی که دارایی‌های نامشهود دارند ممکن است برای برآورده کردن شروط وام دهنده و دریافت وام‌های شخصی یا وام‌های کسب و کار مجبور باشند ارزش خالص مشهود خود را محاسبه و به وام دهنده اعلام کنند.
حتی اگر می‌خواهید برای محاسبه ارزش خالص از یکی از ابزارها یا برنامه‌های آنلاین متعدد استفاده کنید بد نیست حداقل یک بار خودتان این کار را به صورت دستی انجام دهید.
اگرچه می‌توانید برای این کار از مداد، کاغذ و ماشین حساب استفاده کنید، اما با استفاده از یک برنامه صفحه گسترده مانند Microsoft Excel یا Google Sheets می‌توانید محاسبات را به صورت خودکار انجام دهید و احتمال خطاهای ریاضی را کاهش دهید.
در محاسبه ارزش خالص مشهود، مثل هر محاسبه دیگری، تعیین کردن ارزش دقیق دارایی‌ها بسیار مهم است. بسیاری از افراد و کسب و کارها ترجیح می‌دهند برای ارزش گذاری دارایی‌های نامشهود خود از متخصصان واجد شرایط کمک بگیرند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: