بازار خرسی و گاوی (به انگلیسی Bear Market و Bull Market)، از مهم‌ترین و پرکاربردترین اصطلاحات بازارهای مالی هستند.
از عبارات بازار گاوی و خرسی برای توصیف وضعیت و روندهای بازار استفاده می‌شود. در ادامه این مطلب، مفهوم و کاربرد این عبارات را توضیح می‌دهیم.
عناوین مطلب:
نکات کلیدی
- بازار گاوی اشاره به بازار صعودی و بازار خرسی، اشاره به بازار نزولی دارد.
- وقتی در انتهای بازار گاوی رشد قیمت‌ها کند یا متوقف می‌شود، وحشت مردم ریسک‌گریز باعث نزول یا حتی سقوط بازار می‌شود.
- احساسات ترس و طمع می‌توانند تصمیمات منطقی معامله‌گران را در بازارهای صعودی و نزولی تحت تاثیر قرار دهند و آنها را دچار اشتباهات بزرگ کنند.
منظور از بازار خرسی و گاوی چیست؟
این دو واژه برای مشخص کردن روند کلی بازار به کار برده می‌شوند.
اصطلاحات بازار خرسی و گاوی از کجا آمده است؟
ریشه اصلی این دو واژه به طور قطع شناخته‌شده نیست اما دو گمانه درباره آن وجود دارد که استناد به آنها رایج‌تر است.
اولین توضیح به نحوه جنگیدن این دو حیوان اشاره دارد. با توجه به این که گاو هنگام حمله به دشمن، شاخ‌‌های خود را به طرف بالا می‌گیرد، روند صعودی بازار را گاوی می‌نامند.
بیشتر بخوانید: 19 نکته طلایی برای سرمایه گذاری و ترید در بازار صعودی (گاوی)
از سوی دیگر، خرس در مقابله با رقیب خود، پنجه‌هایش را به سمت پایین می‌گیرد و با او می‌جنگد. برخی بر این باورند که علت استفاده از نام خرس برای توصیف بازار نزولی همین مسئله است.
اما توضیح دوم کاملاً متفاوت است. در گذشته دلالانی وجود داشتند که پوست خرس می‌فروختند.
آنها پوست خرس را با قیمت همان روز به مشتریان پیش‌فروش می‌کردند و چون اعتقاد داشتند که قیمت آن در آینده نزدیک کاهش خواهد یافت، در موعد تحویل پوست با پرداخت مبلغی کمتر به شکارچیان، از تفاوت قیمت خرید فعلی و پیش‌فروش سود کسب می‌کردند.
این افراد به «خرسی‌ها» شهرت یافته بودند و چون روند نزولی قیمت را پیش‌بینی می‌کردند، عده‌ای عقیده دارند که ریشه «بازار خرسی» از این افراد گرفته شده است.
این مفسران در توجیه نام گاو هم اشاره به مبارزات تاریخی گاو و خرس دارند که همواره در طول تاریخ، گاو نقطه مقابل خرس بوده است (جنگ گاو و خرس از جمله تفریحات مردم مکزیک به شمار می‌آمد که در حال حاضر هم در برخی نقاط دنیا این عمل انجام می‌گیرد و مردم شهر را به تماشای این مبارزه جذب می‌کند).
بیشتر بخوانید: 9 تکنیک کاربردی برای سرمایه گذاری در بازار نزولی
تفاوت بازار خرسی و گاوی
عرضه و تقاضای سهام: در بازار گاوی تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد.
به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید (یا هر دارایی دیگری مانند طلا، ارز دیجیتال، جفت‌ارز یا کالاهای مختلف) می‌کنند و فروشندگان هم تمایلی برای فروش ندارند.
عکس این ماجرا در بازار خرسی حاکم است و عرضه افزایش و تقاضا به‌شدت کاهش می‌یابد.
روانشناسی سرمایه‌گذار: روند بازار و جو روانی حاکم بر سرمایه‌گذاران تاثیری دوجانبه بر یکدیگر دارند.
برای فهم بیشتر، رابطه اقتصاد و سیاست را در نظر بگیرید. تصمیمات سیاسی روی اقتصاد جامعه تاثیرگذار است و از طرف دیگر، شرایط اقتصادی بسیاری از تصمیمات سیاسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در بازار گاوی، بیشتر افراد به امید کسب سود بیشتر در بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند اما در بازار خرسی جوّ منفی بر بازار حاکم است و به همین دلیل، سرمایه‌گذاران انگیزه و دلیلی برای خرید کردن ندارند و اقدام به فروش می‌کنند.
عکس این اتفاق هم ممکن است؛ به عبارتی، اخبار ناخوشایند می‌تواند باعث ایجاد بازار خرسی شود و در مقابل، اخبار خوب بازار گاوی را رقم می‌زند.
نکته قابل توجه در رابطه با بازار گاوی و خرسی، عدم نگاه کوتاه‌مدت به روند بازار است. افت قیمت‌ها در یک روز یا یک هفته یا افزایش آنها، نشان از بازار خرسی و گاوی نیست.
بلکه آنچه نوع بازار را مشخص می‌کند، روند بلندمدت آن است. مثلاً ممکن است در دو هفته اخیر روند بیانگر بازار گاوی باشد، در حالی که طی دو سال اخیر، روند بازار حاکی از بازار خرسی است.
بیشتر بخوانید: روانشناسی بورس و چرخه بازار (چگونه باعث سود و زیان می‌شود؟)
چگونه بازار خرسی و گاوی تغییر می‌کنند؟
وقتی عموم مردم در بازار هستند، بازار گاوی (صعودی) آمادگی زیادی برای تبدیل شدن به بازار خرسی (نزولی) دارد؛ دلیل آن این است كه عموم مردم تحمل بسیار کمی در برابر ریسک دارند.
در نتیجه، نیاز زیادی به اطمینان حاصل کردن از این موضوع دارند که در حال ورود به یک سرمایه‌گذاری «بدون ریسک و مطمئن» هستند.
در نتیجه، اغلب آنها آخرین افرادی هستند كه متقاعد می‌شوند بازار صعودی است و فرصت‌های خوبی برای خرید در آن وجود دارد. در یک بازار گاوی، صرف نظر از این که چقدر طولانی مدت باشد، عموم مردم در آخرین لحظات سوار بر ارابه قیمت می‌شوند.
هر چند این افراد سعی می‌كنند برای این کار خود دلایل منطقی و اقتصادی ذكر كنند، اما در واقع از كاری كه می‌كنند اطلاع چندانی ندارند و استدلال واقعی و درونی آنها (كه آن را ذكر نمی‌كنند) این است كه همه دارند این كار را می‌كنند و پول در می‌آورند، پس چگونه ممكن است این کار اشتباه باشد؟
غافل از این که بازار گاوی و صعود مرتب قیمت‌ها، نیاز به تزریق دائمی پول توسط معامله‌گرانی دارد كه خواهان خرید در قیمت‌های بالاتر و بالاتر باشند.
هر چقدر از عمر بازار گاوی گذشته باشد، تعداد بیشتری از معامله‌گران خرید‌های خود را انجام داده‌اند و كمتر مشتری جدیدی باقی مانده است؛ در نتیجه تعداد كسانی كه حاضرند قیمت‌های بالاتری برای خرید پیشنهاد دهند، كمتر شده است.
خریداران قدیمی مشتاق‌اند كه شاهد افزایش روز افزون قیمت‌ها باشند ولی از طرفی هم مایل نیستند که با توقف رشد قیمت، گیر بیفتند و خریدهایشان روی دستشان بماند.
بنابراین هر چه قیمت بالاتر می‌رود نگران‌تر می‌شوند و مردد هستند كه وقت شناسایی سود و فروش دارایی‌شان فرا رسیده است یا خیر.
وقتی عموم مردم وارد بازار می‌شوند و به طور دسته‌جمعی شروع به خرید می‌كنند، حرفه‌ای‌ها می‌دانند که پایان روند صعودی نزدیک است؛ چون حرفه‌ای‌ها برخلاف مردم عادی می‌دانند كه تعداد خریداران و حجم پولی که می‌تواند صرف خرید شود محدود است.
بنابراین سرانجام زمانی می‌رسد که در آن هر كس كه می‌توانسته خریدی انجام دهد، این کار را کرده و و دیگر خریداری باقی نمانده است.
در واقع، خریداران حرفه‌ای هم مثل بقیه دوست دارند که قیمت‌ها به طور مرتب افزایش یابند ولی در عین حال می‌دانند که چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.
بنابراین پیش از رسیدن به آخر خط، یعنی تا وقتی که هنوز خریدارانی وجود دارند، شروع به فروش می‌كند. وقتی آخرین خریدار خرید خود را انجام دهد، قیمت رو به پایین حرکت خواهد کرد.
اینجاست كه مردم عادی گیر می‌افتند؛ چون وقتی هنوز پتانسیل رشد قیمت وجود داشت، ریسک ورود به معامله را نپذیرفتند و وارد بازار نشدند.
حرفه‌ای‌ها قبل از رسیدن به این نقطه، شروع به خالی کردن موقعیت‌ها كرده‌اند و با رقابت بین آنها بر سر جلب نظر خریداران باقی مانده كه به سرعت در حال كمتر شدن هستند، قیمت شروع به کاهش می‌کند.
حال به جای آن که قیمت‌های پایین‌تر برای خریداران جذاب‌تر باشد، آنها را دچار هراس می‌کند. آنها نه تنها انتظار زیان نداشته‌اند، بلكه تنها دلیل آنها برای ورود به بازار، توقع بالای آنها از كسب سود به روشی بسیار مطمئن بوده است و حالا هم طاقت ناامیدی و تحمل ضرر ندارند.
وقتی روند نزولی آغاز می‌شود و عموم مردم شروع به فروش می‌کنند، جوّ وحشت‌زدگی و بدبینی بازار را فرا می‌گیرد. ممکن است در ابتدا حتی دلیلی منطقی برای فروش وجود داشته باشد اما ترس حاکم بر بازار، باعث بروز رفتارهای هیجانی و غیرمنطقی می‌شود.
بیشتر بازیگران بازار به سمت فروش دارایی خود هجوم می‌برند و ممکن است قیمت‌ها را به سطحی بسیار پایین‌تر از ارزش ذاتی و منطقی آن دارایی برسانند.
بازار خرسی و گاوی در ارز دیجیتال، سهام، فارکس و به طور کلی، تمام بازارها می‌تواند اتفاق بیفتد.
سرمایه‌گذاران باید بتوانند احساسات خود را در این بازارها مدیریت کنند تا در صورت وقوع یکی از این شرایط، به دلیل ترس یا طمع، تصمیمات غیرمنطقی و هیجانی نگیرند و سرمایه خود را از دست ندهند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: