حسابداری تعهدی یکی از دو روش حسابداری است که عملکرد و موقعیت شرکت را با شناخت رویدادهای اقتصادی و بدون در نظر گرفتن زمان انجام معاملات نقدی، اندازه‌گیری می‌کند.
در حالی‌که روش دیگر یعنی حسابداری نقدی، فقط زمانی‌که پرداخت صورت پذیرد، معامله را ثبت می‌کند.
نکات کلیدی:
عناوین مطلب:
- حسابداری تعهدی یک روش حسابداری است که در آن درآمد و هزینه‌ها به جای زمان دریافت یا پرداخت، در هنگام وقوع معامله ثبت می‌شوند.
- این روش از اصل تطبیق پیروی می‌کند. طبق این اصل درآمدها و هزینه‌ها باید در یک زمان و دوره شناسایی شوند.
- حسابداری نقدی، روش دیگر حسابداری است که فقط هنگام تبادل پرداخت، معاملات را به رسمیت می‌شناسد.
نحوه کارکرد حسابداری تعهدی
مفهوم کلی حسابداری تعهدی این است که رویدادهای اقتصادی از طریق تطبیق درآمدها و هزینه‌ها (اصل تطبیق)، به جای زمان دریافت یا پرداخت، در زمان وقوع معامله شناسایی می‌شوند.
این روش به شما امکان می‌دهد جریان‌های نقدی ورودی یا خروجی فعلی را با جریان‌های نقدی ورودی یا خروجی که انتظار می‌رود در آینده پیش بیایند، ترکیب کنید. به این ترتیب تصویر دقیق‌تری از وضعیت مالی فعلی یک شرکت ارائه خواهد شد.
حسابداری تعهدی در اکثر شرکت‌ها به استثنای مشاغل کوچک، یک روش حسابداری استاندارد محسوب می‌شود.
روش حسابداری تعهدی، تصویر دقیق‌تری از وضعیت فعلی شرکت را ارائه می‌دهد اما در عین حال پیچیدگی نسبی آن باعث می‌شود اجرای آن نیاز به صرف هزینه بیشتری داشته باشد.
این روش حسابداری، از پیچیدگی فزاینده معاملات تجاری و تمایل به اطلاعات مالی دقیق‌تر به‌وجود آمده است. فروش اعتباری و پروژه‌هایی که جریان درآمد را برای مدت طولانی فراهم میکنند، بر وضعیت مالی شرکت در زمان انجام معامله تأثیر می‌گذارند.
بنابراین طبق دلایل منطقی، چنین رویدادهایی باید در گزارشگری صورت‌های مالی همان دوره‌ای که این معاملات اتفاق می‌افتد نیز منعکس شود. طبق حسابداری تعهدی، بنگاه‌ها در مورد ورودی و خروجی پول نقد مورد انتظار خود بلافاصله بازخورد دارند که این امر مدیریت منابع فعلی و برنامه ریزی آینده را برای مشاغل آسان‌تر می‌کند.
نکته: حسابداری تعهدی، تصویر دقیق‌تری از وضعیت مالی شرکت ارائه می‌دهد که برخی از مشاغل کوچک در این زمینه از حسابداری نقدی استفاده میکنند.
حسابداری تعهدی نقطه مقابل حسابداری نقدی است، زیرا حسابداری نقدی، معاملات را فقط در صورت تبادل وجه نقد شناسایی می‌کند. می‌توان گفت حسابداری تعهدی تقریباً برای تمام شرکت‌هایی فروش اعتباری انجام داده و یا موجودی کالای‌شان را جابهجا میکنند، مورد نیاز است.
به عنوان مثال، یک شرکت مشاوره‌ای را در نظر بگیرید که در تاریخ 30 مهرماه خدماتی به مبلغ 50000 تومان به مشتری ارائه می‌دهد. مشتری صورت حساب خدمات ارائه شده را دریافت کرده و در 25 آبان هزینه را نقدی پرداخت می‌کند. این معامله می‌تواند به طور متفاوت تحت عنوان روش‌های نقدی و تعهدی ثبت شود.
درآمد حاصل از خدمات مشاوره‌ای فقط در صورتیکه شرکت پول را دریافت کند، روش نقدی شناسایی خواهد شد. شرکتی که از روش حسابداری نقدی استفاده می‌کند، درآمد 50000 تومانی را در 25 آبان ثبت خواهد کرد.
با این حال حسابداری تعهدی می‌گوید که روش حسابداری نقدی دقیق نیست زیرا خدمات ارائه شده‌اند اما احتمال دارد که شرکت وجه نقد را در مقطعی از آینده دریافت کند.
روش تعهدی زمانی‌که خدمات مشتری منعقد می‌شود، درآمد را تشخیص می‌دهد حتی اگر پرداخت نقدی هنوز صورت نپذیرفته باشد. پس مبلغ در تاریخ 30 مهر به عنوان درآمد شناسایی خواهد شد. فروش در حسابی که به عنوان حساب‌های دریافتنی شناخته می‌شود، در قسمت دارایی‌های جاری ترازنامه به ثبت می‌رسد.
گاهی اوقات یک شرکت، متحمل هزینه‌ای می‌شود که زمان دیگری آن را پرداخت خواهد کرد، اما آن را در همان روز به عنوان هزینه تجارت شناسایی خواهد کرد. طبق روش حسابداری تعهدی، شرکتی که کالا یا خدماتی را به صورت اعتباری دریافت می‌کند، برای گزارش بدهی فقط تا زمان دریافت کالا، فرصت دارد.
هزینه تعهدی به عنوان یک حساب پرداختنی در بخش بدهی‌های جاری ترازنامه و همچنین به عنوان هزینه در صورت سود و زیان ثبت می‌شود.
حسابداری تعهدی در مقایسه با حسابداری مبنای نقدی: تفاوت چیست؟
اصلی‌ترین تفاوت بین حسابداری تعهدی و حسابداری نقدی، زمان تشخیص درآمد و هزینه است. روش نقدی تشخیص سریع‌تر درآمد و هزینه است، در حالی که روش تعهدی بر درآمد و هزینه پیش‌بینی شده تمرکز دارد.
نکات کلیدی
- حسابداری تعهدی به معنی درآمدها و هزینه‌هایی است که هنگام وقوع شناسایی و ثبت می‌شوند، در حالی‌که حسابداری مبتنی بر پول نقد به معنی هزینه‌ها و درآمدهایی است که تا زمان تسویه مبادلات نقدی، مستند نخواهند شد.
- حسابداری مبتنی بر وجه نقد آسان‌تر است اما حسابداری تعهدی با درج حساب‌های پرداختنی و حساب‌های دریافتنی، تصویر صحیح‌تری از سلامت شرکت را به تصویر می‌کشد.
- معمولاً در حسابداری، روش تعهدی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به خصوص توسط شرکت‌های سهامی عام زیرا با گذشت زمان سودها را تسویه می‌کند.
درواقع درآمد زمانی‌که به دست می‌آید، ایجاد می‌شود. به طور معمول، درآمد قبل از رد و بدل شدن پول ثبت خواهد شد. روش تعهدی برخلاف روش نقدی، درآمد را زمانی‌که کالایی یا خدماتی به مشتری تحویل داده می‌شود ثبت می‌کند حتی اگر پول آن در آینده پرداخت شود. هزینه کالاها و خدمات با وجود اینکه هنوز پول نقدی برای آن هزینه‌ها پرداخت نشده است، ثبت می‌شود.
درآمد و هزینه در حسابداری نقدی
درآمد فقط زمان دریافت پول نقد در صورت سود و زیان گزارش می‌شود. هزینه‌ها فقط زمانی ثبت خواهند شد که پول نقد پرداخت شود. روش پول نقد بیشتر توسط مشاغل کوچک و برای امور مالی شخصی استفاده می‌شود.
تفاوت‌های کلیدی
مزیت اصلی روش حسابداری نقدی در ساده بودن آن است. این روش فقط پول نقد پرداختی یا دریافتی را به خود اختصاص می‌دهد. علاوه براین، پیگیری جریان وجه نقد یک شرکت با روش نقدی آسان‌تر است.
اما یکی از عیب‌های روش نقدی این است که؛ احتمال دارد سلامت شرکتی که غنی از پول نقد است را بزرگ‌تر از حد معمول جلوه دهد. درصورتیکه شرکت دارای مجموع زیادی از حساب‌های پرداختنی است که مبلغ آنها بسیار بیشتر از پول نقد موجود در دفاتر و جریان درآمد جاری شرکت است. زمانی‌که شرکت در حال ضرر کردن است و پول‌هایش را از دست می‌دهد، ممکن است یک سرمایه‌گذار به این نتیجه برسد که شرکت در حال کسب درآمد است.
در ضمن، مزیت روش تعهدی این است که شامل حساب‌های دریافتنی و حساب‌های پرداختنی است و در نتیجه تصویری دقیق‌تر از سودآوری یک شرکت، به ویژه در بلندمدت به نمایش می‌گذارد. این موضوع به این دلیل است که؛ روش تعهدی تمام درآمد را هنگام کسب و تمام هزینه‌ها را هنگام تحقق ثبت می‌کند.
به عنوان مثال، ممکن است یک شرکت در سه ماهه فعلی فروش‌هایی داشته باشد که به روش نقدی ثبت نمی‌شود، زیرا انتظار نمی‌رود تا سه ماه آینده درآمد حاصل از فروش را دریافت کند. از طرف دیگر، در حالی‌که شرکت عملکرد خوبی دارد، ممکن است یک سرمایه‌گذار به این نتیجه برسد که هیچ گونه سودآوری و درآمدی ندارد.
عیب روش تعهدی این است که جریان نقدی را پیگیری نمی‌کند. در نتیجه یک شرکت علی‌رغم اینکه در بلند مدت سودآور به نظر می‌رسد، ممکن است در کوتاه مدت کمبود عمده نقدینگی را به حساب نیاورد. یکی دیگر از معایب روش تعهدی این است که اجرای آن پیچیده‌تر از روش نقدی است، زیرا در این روش باید مواردی مانند درآمد تحقق نیافته و هزینه‌های پیش پرداخت شده را حساب کرد.
ملاحظات خاص
همانطور که عنوان کردیم؛ روش تعهدی معمولاً توسط شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های سهامی عام مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یکی از دلایل محبوبیت روش تعهدی این است که با گذشت زمان سود را تسویه می‌کند. زیرا به جای اینکه به صورت متناوب تحت روش نقدی ثبت شود، تمام درآمدها و هزینه‌های تولید شده را در بر می‌گیرد. به عنوان مثال، تحت روش نقدی، خرده فروشان در فصل چهارم سال بسیار سودآور به نظر می‌رسند زیرا مصرف‌کنندگان برای فصل تعطیلات خرید میکنند اما در فصل اول سال سودآور نیستند، زیرا هزینه‌های مصرف‌کنندگان به دلیل مشغله‌های موجود در تعطیلات کاهش می‌یابد.
به طور کلی هر دو روش، مزایا و معایب خود را دارند و هر کدام فقط بخشی از سلامت مالی یک شرکت را نشان می‌دهند. اینکه هنگام تصمیم‌گیری درمورد سرمایه‌گذاری، هم روش تعهدی و هم جریان نقدی شرکت را با روش نقدی درک کنیم، موضوعی مهم است.
مثالی برای مقایسه حسابداری تعهدی در مقابل حسابداری مبنای نقدی
بیایید تصور کنیم شما صاحب کسب‌وکاری هستید که ماشین‌آلات به فروش می‌رساند. اگر مبلغی معادل 50 میلیون تومان ماشین‌آلات بفروشید، به روش نقدی، تا زمانی‌که مشتری پول را به شما پرداخت نکرده یا چکی را دریافت ننمایید، این مبلغ در دفاتر ثبت نخواهد شد. اما طبق روش تعهدی، مبلغ 50 میلیون تومان در هنگام فروش و بلافاصله، به عنوان درآمد ثبت می‌شود، حتی اگر قرار باشد پول را چند روز یا چند هفته بعد دریافت کنید.
همین اصل در مورد هزینه‌ها نیز صدق می‌کند. اگر قبض برقی به مبلغ 170 هزار تومان دریافت کنید، به روش نقدی، تا زمانی‌که قبض را پرداخت نکنید، این مبلغ به دفاتر اضافه و ثبت نخواهد شد. اما طبق روش تعهدی، 170 هزار تومان در همان روزی که قبض را دریافت می‌کنید به عنوان یک هزینه ثبت خواهد شد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: