مفهوم خرید پله‌ای سهام در بورس

اگر مدتی در بازار بورس فعالیت کرده باشید، احتمالاً درباره خرید پله ای سهام چیزهایی شنیده‌اید. برای این که بتوانید در بازار بورس عملکرد بهتری داشته باشید و به موفقیت‌های بیشتری برسید، خوب است که استراتژی‌های مختلف معاملاتی را بیاموزید و در زمینه تحلیل وضعیت بازار هم آموزش ببینید و تمرین کنید.

داشتن استراتژی در بازارهای مالی، اصلی‌ترین و مهم‌ترین عامل برای موفقیت سرمایه‌گذاران است. طبق تجربه و آماری که منتشر شده است، یک فرد کم‌تجربه و کسی که هوش تجاری و سرمایه‌گذاری کمتر‌ی دارد اما از استراتژی و نقشه معاملاتی برخوردار است، به‌مراتب موفق‌تر از کسی است که از هوش بالایی بهره می‌برد اما استراتژی مشخصی ندارد.

بیشتر بخوانید: استراتژی معاملاتی چیست؟

یکی از مهم‌ترین استراتژی‌هایی که در این بازار می‌تواند به کمک معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بیاید، خرید و فروش پله‌ای است. این جمله را مکرراً در مورد خرید یا فروش سهام می‌شنویم.

هدف اصلی خرید و فروش پله‌ای، کمتر کردن ضرر و افزایش سود یک سرمایه‌گذاری است.

«خرید پله ای سهام» در یک تعبیر عامیانه به این معنی است که اگر احساس می‌کنیم یکی سهم دارای پتانسیل رشد است، ولی از رشد کوتاه‌مدت آن اطمینان نداریم خرید خود را تقسیم بر چند بخش کرده و هر بار بخشی از آن را خرید کنیم.

در واقع خرید و فروش پله‌ای سهام (میانگین کم کردن) یادآور این نکته است در هیچ معامله‌ای نباید همه یا بخش بزرگی از پول را به‌یک‌باره درگیر کنید. بلکه لازم است خریدوفروش‌ها به شکل فرایندی و پله‌به‌پله باشد.

این موضوع باعث می‌شود ریسک‌های سرمایه‌گذاری کاهش پیدا کند و معامله‌گران مجبور نباشند بابت معاملات‌شان استرس و فشار زیادی را تجربه کنند.

با انجام این کار در دفعات متعدد، بخشی از سرمایه خود را درگیر آن سهام می‌کنیم و از سود آتی آن سهم استفاده می‌کنیم.

حال چنانچه تحلیل ما غلط بوده باشد یا در این حین بازار تغییر جهت دهد، از خرید بخش‌های بعدی آن سهام اجتناب خواهیم کرد. با این کار بخشی از پول خود را نجات می‌دهیم.

برای آشنایی بیشتر با خرید و فروش پله‌ای و میانگین کم کردن از سهام تا پایان این مطلب همراه ما در بورسینس بمانید.

خرید و فروش پله ای چیست؟

خرید و فروش پله ای یا همان میانگین کم کردن (Averaging down)، یک استراتژی برای خرید بیشتر دارایی با قیمت در حال کاهش است. در نتیجه این خرید، متوسط قیمت هر سهم کاهش پیدا می‌کند.

خرید به هنگام افت قیمت یا زمانی که قیمت در یک روند نزولی قرار دارد، سودآور است. معمولاً بازار در چنین شرایطی بازار گاوی است و با هر کاهش قیمت، میانگین خرید هم کمتر می‌شود. البته در روند نزولی هم می‌تواند ضررهای خود را به همراه داشته باشد.

در این زمان افزودن سهام بیشتر باعث افزایش ریسک می‌شود و ممکن است سرمایه‌گذاران کم‌تجربه نتوانند تفاوت بین ارزش و علامت هشدار را هنگام افت قیمت سهام تشخیص دهند.

خرید پله ای سهام به معنی خرید مرحله‌ای سهام است و برای استفاده از این روش، چنین فرض‌هایی می‌کنیم:

1. فرض غالب این است که بازار سهام رو به رشد است.
2. بازار سهام در آینده نزدیک تغییر جهت نخواهد داد و منفی نخواهد شد.
3. حرکت آتی قیمت‌ها به اندازه‌ای آهسته است که به ما امکان گرفتن تصمیم را می‌دهد.
4. قیمت این سهم در آینده به نفع ما افزایش پیدا خواهد کرد.

روش میانگین کم کردن در بورس

استراتژی خرید و فروش پله ای همواره به عنوان یکی از بهترین انواع روش‌های مدیریت سرمایه در نظر گرفته شده است. فعالان بازارهای مالی با رعایت کردن این موضوع می‌توانند سودهای خوبی کسب کنند. از طرفی، روشی است که به جلوگیری از ضررهای سنگین هم کمک می‌کند.

این استراتژی زمانی موثر است که سهم یا ارز دیجیتالی را خریداری کرده باشید که از نظر بنیادی انتخاب خوبی است اما به هر دلیلی از جمله فاز اصلاح یا مسائل دیگر، قیمت آن دچار افت و وارد روند نزولی شده باشد.

در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران در قیمت‌های پایین‌تر اقدام به خرید سهم می‌کنند تا میانگین خرید خود را کاهش دهند. بعد از این خرید و در زمان برگشت روند سهم و خروج از فاز اصلاحی، به سود خواهند رسید.

به عبارتی فرض بر این است که ما سهامی را خریداری می‌کنیم که قیمت آن در آینده نزدیک افزایش خواهد پیدا کرد؛ در این صورت ما به سه روش زیر می‌توانیم سود خود را در آن سهم افزایش دهیم.

• افزایش سرمایه‌گذاری در سهام مورد نظر: این امر به این معنی است که از سهمی که قبلاً خریداری کرده‌ایم مجدداً خرید کنیم. این کار باعث می‌شود علاوه بر تغییر قیمت تمام شده خرید، از افزایش قیمت آتی سهم هم استفاده کنیم.
• افزایش تعداد دفعات یا تناوب خرید سهام: هر چه خرید سهم بالا رود، سود ناشی از افزایش قیمت آن سهم افزایش خواهد یافت.
• افزایش سرمایه گذاری همراه با تناوب سرمایه گذاری و خرید آن سهم

به عنوان مثال، فرض کنید یک سرمایه‌گذار 1000 سهم را به قیمت 600 تومان (در مجموع 600,000 تومان) خریداری می‌کند. سپس همان سهم در اصلاح بعدی خود، به قیمت 500 تومان می‌رسد و 100 تومان از قیمت خرید اولیه کمتر می‌شود.

سرمایه‌گذار دوباره 1000 سهم دیگر را با قیمت جدید می‌خرد. این سرمایه‌گذار اکنون 2000 سهم با قیمت 1,100,000 دارد. در نتیجه، میانگین قیمت سهام اکنون 550 تومان است.

اگر قیمت سهم از فاز اصلاح خارج شود، سرمایه‌گذار با استفاده از استراتژی میانگین کم کردن بازدهی مناسبی از سرمایه خود به دست خواهد آورد.

از طرفی، اگر روند نزولی قیمت سهام ادامه پیدا کند، در نهایت لازم است که باز هم میانگین خرید کاهش پیدا کند یا سرمایه‌گذار با ضرری کمتر خارج  شود.

بیشتر بخوانید: استراتژی DCA چیست و چرا در سرمایه‌گذاری اهمیت دارد؟

استفاده از هر یک از این روش‌ها به دو عامل مهم بستگی دارد:

• هزینه معاملاتی: اصولاً هر چه هزینه معاملاتی کمتر باشد، تناوب معاملات آن سهم توجیه بیشتری پیدا می کند.
• نوسانات قیمت سهام

زمان میانگین کم کردن

مشکل‌ترین مرحله در خرید پله ای سهام، پیش‌بینی جهت حرکت بازار است.

اگر جهت حرکت بازار آن‌قدر مثبت نباشد که ما بتوانیم اهداف خود را اجرایی کنیم و جهت حرکت آن به‌سرعت معکوس شود، ما سود ناشی از خرید اولیه خود را هم از دست خواهیم داد.

بیشتر بخوانید: معایب تحلیل تکنیکال در پیش بینی روند قیمت‌ها

قیمت و زمان مناسب برای کم کردن میانگین هیچ قانون خاصی ندارد. سرمایه‌گذار باید سهام شرکتی را که خریداری کرده است، ارزیابی و تحلیل کرده و دلایل سقوط قیمت آن را هم مشخص کند.

اگر احساس کند سهم به دلیل واکنش بیش از حد بازار به اخبار یا رویدادی در حال افت کردن است، خرید سهام منطقی‌ترین تصمیم برای این بازه زمانی است. به همین ترتیب اگر احساس کنید هیچ تغییر اساسی در شرکت صورت نمی‌گیرد، خرید در قیمت پایین‌تر یک فرصت عالی برای جمع‌آوری سهام بیشتر در یک معامله است.

یک سرمایه‌گذار موفق زمانی می‌تواند استراتژی درستی برای سهم خود در نظر بگیرد که از بنیاد سهم خود مطمئن باشد. در واقع، هر سهمی ممکن است در کوتاه‌مدت دچار افت قیمت شود اما با این حال، اگر بنیاد خوبی داشته باشد، می‌تواند در نهایت سرمایه‌گذار را مطمئن کند که در بلندمدت به اهداف قیمتی خود خواهد رسید. در این صورت می‌توان با کم کردن قیمت میانگین خرید، مالک تعداد بیشتری از سهام شد و در بلند‌مدت، سود‌آوری قابل‌توجهی از آن سهم کسب کرد.

در شرایط مشابه، توصیه می‌شود که اگر از بنیاد سهم خود مطمئن نیستید، سراغ خرید پله‌ای یا میانگین کم کردن نروید. چون پس از افت قیمت ممکن است باز هم شاهد افت بیشتر ارزش و قیمت سهم باشید.

سرمایه‌گذارانی که افق سرمایه‌گذاری بلند‌مدت دارند و خرید‌های خود را به دید سرمایه‌داری طولانی انجام می‌دهند از این استراتژی استقبال می‌کنند. رویکرد اصلی این روش سرمایه‌گذاری هم ارزش محور است.

بیشتر بخوانید: سرمایه‌گذاری ارزشی چیست؟ (همراه نکات و ریسک‌ها)

پس برای خرید مرحله‌ای سهام، باید پیش‌بینی و افق میان‌مدت بازار مثبت باشد. با فرض مثبت بودن روند بازار در میان‌مدت، به سه روش می‌توان اقدام به خرید مرحله‌ای سهام کرد:

1. خرید بخش بیشتری از سهام موردنظر در اولین خرید و کاهش خریدهای بعدی به صورت پله‌ای

برای مثال، در اولین مرحله اقدام به خرید هزار سهم از شرکت الف می‌کنیم.

در مرحله بعد 500 سهم از سهام شرکت مورد نظر را می‌خریم. در مرحله سوم 250، در مرحله چهارم 125 و در مرحله پنجم 62 سهم خریداری می‌کنیم.

مزیت اول این روش این است که بیشترین سود را از خرید اولیه سهام می‌بریم و با خریدهای بعدی، خرید خود را حمایت می‌کنیم.

دوم این که قیمت تمام‌شده سهام خریداری شده با آهنگ ملایمی افزایش می‌یابد؛ چرا که هر چه قیمت‌ها افزایش می‌یابد، حجم خرید ما کمتر می‌شود.

مزیت سوم این روش این است که حجم سرمایه‌گذاری ما در سهام مورد نظر به‌مرور افزایش می‌یابد و تناوب معاملات، موجب سود بالای ما می‌شود. استفاده از این روش یک ریسک اساسی دارد و آن این که اگر قیمت سهام به نفع ما افزایش نیابد یا پیش‌بینی ما غلط بوده باشد و بازار معکوس شود، دچار زیان خواهیم شد؛ چرا که بیشترین حجم خرید خود را در مرحله اول انجام داده‌ایم.

2. تقسیم خرید به بخش‌های مساوی در هر مرحله از خرید پله ای

برای مثال در این روش برای خرید دو هزار سهم از سهام شرکت الف، در پنج مرحله و در هر بار 400 سهم می‌خریم. مزیت این روش این است که اگر مشخص شود پیش‌بینی ما در ابتدا اشتباه بوده است، حجم خرید اولیه به میزانی نیست که زیان زیادی را به ما تحمیل کند.

ریسک این روش این است که اگر قیمت سهام افزایش سریع پیدا کند، حجم کمی از سهام مورد نظر نصیب ما می‌شود و مجبوریم سهام جدید را به قیمت‌های بالاتری خریداری کنیم. بنابراین خریدهای آتی موجب افزایش قیمت تمام‌شده اولیه و کاهش سود ما هم خواهد شد.

3. روش اقتضایی

در این روش با تجزیه و تحلیل روند آتی بازار و قیمت سهام، اقدام به خرید مرحله‌ای سهام به یکی از دو روشی که گفته شد می‌کنیم.

اگر فکر می‌کنید که بازار رو به رشد است و در آینده نزدیک تغییر جهت نخواهد داد و همچنین اگر پیش‌بینی می‌کنید که قیمت این سهم در آینده نزدیک به نفع شما حرکت خواهد کرد یا حرکت آتی قیمت‌ها به اندازه‌ای آهسته است که به شما امکان تصمیم‌گیری را می‌دهد، برای افزایش سود سرمایه‌گذاری، خرید پله ای سهام با روش اول را انتخاب کنید.

در مقابل اگر فکر می‌کنید که جهت حرکت بازار آن قدر مثبت نباشد که شما اهداف خود را عملی کنید و جهت حرکت بازار به‌سرعت معکوس می‌شود، به روش دوم عمل کنید.

در واقع در روش اقتضایی تاکید بر این نکته است که اگر امکان و احتمال رخ دادن هر یک از حالت‌های بالا بیشتر باشد، باید طبق روش مناسب با همان وضعیت عمل نموده و از آن فرصت استفاده بهینه کرد.

تفاوت روش میانگین کم کردن با خرید پله ای

در خرید پله‌ای، معامله‌گر از روند حرکت سهام اطمینان ندارد. به همین دلیل در زمان سفارش‌گذاری خرید خود، اقدام به خرید در قیمت‌های متفاوت یا اصطلاحاً خرید پله ای می‌کند. این کار باعث می‌شود که اگر سهم همچنان افت قیمت داشته باشد، سرمایه‌گذار مجبور به تحمل ضرر زیادی نباشد.

این در حالی است که در کم کردن میانگین خرید، معامله‌گر از بنیاد سهم خود اطمینان دارد. به همین دلیل زمانی که سهم در کوتاه‌مدت با افت قیمت مواجه می‌شود و در روند نزولی قرار می‌گیرد، با خرید سهم در قیمت پایین‌تر و با افزایش تعداد سهم، میانگین قیمت سهام خود را کاهش می‌دهد. این کار دورخیزی برای آینده و کسب سود بیشتر است.

بیشتر بخوانید: روش مارتینگل چیست؟

مزایا و معایب روش میانگین کم کردن

انتخاب استراتژی میانگین کم کردن به دید معاملاتی بستگی دارد.

معامله‌گران و تحلیل‌گران تکنیکال می‌توانند چارت و نمودار سهم مورد نظر خود را بررسی کرده و با توجه به اطلاعاتی که از آن به دست می‌آورند، استراتژی خود را انتخاب کنند.

سرمایه‌گذارانی که دید کوتاه‌مدت دارند نمی‌توانند بازخورد مناسبی از این روش کسب کنند. این استراتژی در دید‌گاه‌های کوتاه‌مدت ممکن است حتی باعث تحمیل زیان به سرمایه‌گذار شود.

از طرفی، تحلیل‌گران بنیادی، به خاطر دید بلند‌مدت و برخورداری از آگاهی نسبی از ارزش ذاتی و واقعی سهام، می‌توانند از این استراتژی سود خوبی به دست آورند. میانگین‌ کم کردن برای سرمایه‌گذاران بلند‌مدت هم مزایا و معایبی دارد که در ادامه، آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

مزایای میانگین کم کردن

مهم‌ترین مزیت این استراتژی کاهش میانگین قیمت سهام است.

یک سرمایه‌گذار می‌تواند قیمت میانگین خرید سهام خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. به این ترتیب، در صورت پایان روند نزولی سهم و با بازگشت مجدد آن، سهم به بازدهی و سود بسیار مناسبی خواهد رسید.

همچنین با استفاده از این روش می‌توان پیش از آنکه سهم به قیمت اولیه خود برسد، میانگین خرید یا قیمت خرید را کاهش داد. این کار باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در بازه زمانی کوتاه‌مدت دچار زیان نشود و با برگشت روند سهم، به خاطر حجم بیشتر سهامش سود بیشتری هم کسب کند.

معایب میانگین کم‌ کردن

کاهش میانگین قیمت سهم تنها در صورتی استراتژی موفقی محسوب می‌شود که سرانجام سهم بازگردد و روند نزولی به پایان برسد. اگر این حرکت نزولی متوقف نشود و در نهایت بازنگردد، ضرر سهم به اندازه جبران‌ناپذیری خواهد رسید.

در مواردی که سهم همچنان روند نزولی خود را ادامه می‌دهد، احتمال پشیمانی از کاهش میانگین خرید وجود دارد. این شرایط زمانی است که سرمایه‌گذاران خروج از سرمایه‌ را به سرمایه‌داری ترجیح می‌دهند. در نتیجه تصمیم به خروج از موقعیت خواهند گرفت که در این صورت هم ممکن است با ضرر از سهم خارج شوند.

سرمایه لازم برای خرید مجدد هم یکی دیگر از معایب این روش است. هر چه قیمت سهم افت پیدا کند، معامله‌گر باز اقدام به خرید می‌کند.

هدف از این کار این است که بتواند قیمت میانگین خرید خود را کاهش دهد. این در حالی است که سرمایه‌گذار برای خرید مجدد و کاهش میانگین قیمت، باید بودجه کافی داشته باشد.

همچنین اگر روند نزولی سهم ادامه‌دار باشد، علاوه بر اینکه ضرر جبران نشده است، سرمایه بیشتری هم از دست خواهد رفت. در نتیجه بسیار مهم است که میزان ریسک‌پذیری و نقطه دقیق حد ضرر به‌درستی مشخص شده باشد. ناگفته نماند که گفتن این کار آسان‌تر از انجام دادن آن است اما در طی افت بازار یا نزول تصمیم‌گیری حتی دشوار‌تر و بحرانی‌تر هم خواهد شد.

سوالات متداول

جمع‌بندی

درباره خرید پله ای، میانگین کم کردن و مزایا و معایب آن گفتیم. زمانی که قیمت یک سهم بنیادی روند نزولی کوتاه‌مدتی را تجربه می‌کند، می‌توان با خرید سهام در قیمت کمتر و با افزایش تعداد سهام، قیمت میانگین خرید را کاهش داد. نتیجه این کار سود بیشتر در بلندمدت است.

استفاده از تکنیک‌های دقیق مدیریت ریسک یک فرصت ارزشمند در طول زمان است؛ فرصتی که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و باتجربه از آن برای چیدن استراتژی‌های معاملاتی خود استفاده می‌کنند.

بسیاری از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از جمله وارن بافت (Warren Buffett)، استراتژی‌های ارزش‌گرا را دنبال می‌کنند. از این روش به عنوان یک استراتژی بزرگ و برای رسیدن به موفقیت‌ها و سود‌های ارزشمند استفاده می‌شود. استراتژی میانگین کم کردن (Averaging Down) سهام یکی از روش‌های جلوگیری از زیان یا خروج از ضرر است. اما باید این استراتژی را روی سهم بنیادی انجام دهید. آگاهی از این استراتژی‌های معامله، از جمله خرید پله ای، می‌تواند به پیشرفت شما در بازار کمک کند و باعث شود که تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرید.

نظر شما در مورد خرید و فروش پله ای سهام چیست؟