در قراردادهای آتی کالا، زمانی که معامله‌ای منعقد می‌شود دو طرف متعهد می‌شوند در زمان سررسید قرارداد کالا را خریداری کنند.
در تاریخ سررسید، افراد باید فرآیند تحویل تحویل قراردادهای آتی کالا را طی کرده و کالای مورد نظر را از انبار تحویل بگیرند. در این مقاله قصد داریم شما را با تسویه قراردادهای آتی کالا و فرآیند آن بیشتر آشنا کنیم.
نکات کلیدی
- در قراردادهای آتی کالا، تعهدی بین فروشنده و خریدار منعتقد می‌شود که بر اساس آن باید در زمان سررسید تاریخ قرارداد، طرفین به تعهد خرید و فروش خود عمل کنند.
- به طور کلی، فرآیند تحویل و تسویه قراردادهای آتی کالا طی 2 مرحله توسط خریداران و فروشندگان انجام می‌شود. ثبت فرم درخواست آمادگی تحویل و ایفای تعهد.
- اگر فرآیند خرید و تحویل کالا توسط هر یک از طرفین صورت نگیرد، نکول اتفاق افتاده و بر اساس قانون، جریمه از حساب فرد کسر می‌شود.
تسویه قراردادهای آتی کالا چه زمانی انجام می‌شود؟
سررسید قراردادها را می‌توان از طریق نماد هر کالا متوجه شد. در نماد هر کالا 4 حرف آخر به ترتیب نشان دهنده ماه و سال رسیدن سر رسید قرارداد هستند.
عناوین مطلب:
برای مثال نماد SAFES01، مربوط به قرارداد آتی زعفران نگین است که سررسید آن تاریخ اسفند (ES) سال 1401 (01) است.
تحویل قراردادهای آتی
بعد از انعقاد قرارداد، در روز سررسید و تحویل کالا، اگر دارندگان موقعیت خود را با موقعیت معکوس نبندند، یکی از دو مورد زیر را می‌توانند انتخاب کنند:
- یا معامله‌کننده مراحل تحویل را انجام ندهد.
- معامله‌کننده وارد مراحل تحویل شود.
اگر معامله کننده وارد مراحل تحویل نشود، نکول اتفاق افتاده و فرد نکول کننده، جریمه می‌شود.
در این شرایط بعد از اتمام بازار، فرد دیگر موقعیت باز در آن سررسید نخواهد داشت و بورس جریمه نکول را از وجه تضمین وی برداشت می‌کند.
اگر معامله کننده مراحل تحویل را انجام دهد، اقدامات زیر را می‌بایست صورت بگیرد:
فرآیند تحویل و تسویه قراردادهای آتی کالا
متقاضی چه خریدار باشد چه فروشنده، برای وارد شدن به مرحله تحویل قراردادهای آتی کالا، در ابتدا می‌بایست فرم گواهی آمادگی تحویل را پر کند.
خریداران می‌بایست به اندازه مبلغ قرارداد، پول آزاد در حساب خود داشته باشند. فروشندگان نیز باید به اندازه‌ای که کالا فروخته‌اند، گواهی سپرده کالا در کد بورسی خود آماده کرده باشند.
بیشتر بخوانید: نحوه دریافت کالا از بورس کالا چگونه است؟
چند نکته در این مورد مد نظر داشت:
- خریدار می‌تواند کالای خود را از هر انباری بگیرد و تفاوتی بین انبارهای مختلف وجود ندارد.
- خریدار و فروشنده می‌توانند تا ساعت 15:15 دقیقه سپرده مورد نظر را از بورس کالا تامین کنند.
به طور کلی، فرآیند تحویل و تسویه قراردادهای آتی کالا طی 2 مرحله توسط خریداران و فروشندگان انجام می‌شود.
- ثبت فرم درخواست آمادگی تحویل
- ایفای تعهد
ثبت فرم درخواست آمادگی تحویل
از طریق سامانه معاملاتی آنلاین خود می‌توانید نسبت به درخواست آمادگی تحویل مشتری اقدام کنید.
نخست وارد صفحه معاملاتی خود شوید و از بخش «آتی کالا» گزینه «آمادگی تحویل» را انتخاب کنید.
در ادامه نام نماد، حجم و جهت موقعیت را مشخص کرده و ثبت کنید.
سپس صفحه زیر باز می‌شود
بعد از رفرش کردن صفحه، مشاهده می‌کنید که درخواست شما با موفیقت ثبت شده است.
برای لغو درخواست نیز می‌توانید از قسمت عملیات، با زدن گزینه ضربدر درخواست تسویه و تحویل خود را حذف کنید.
ایفای تعهد در فرآیند تسویه قرادادهای آتی کالا
ایفای تعهد دومین مرحله از فرآیند تحویل و تسویه قراردادهای آتی کالاست.
در این مرحله، خریدار می‌بایست وجه کامل معامله را در حساب خود داشته باشد؛ این اقدام بر اساس قوانین بورس کالا انجام می‌شود.
فروشنده هم باید از قبل اقدام به خریدگواهی سپرده یا تحویل کالای مورد کرده باشد. اگر هر یک از این دو فرآیند صورت نگیرد، نکول اتفاق افتاده و بر اساس قانون، جریمه از حساب مشتری کسر می‌شود.
کارگزاری قبل از معامله، 70 درصد حجم معامله را به شکل وجه نقد در حساب فرد بلوکه می‌کند که در واقع وجه تضمین معامله خواهد بود.
پیش از انجام معامله و تحویل کالا، فروشنده باید کالای خود را به انباری که سازمان بورس مشخص کرده تحویل دهد.
بعد از تحویل گواهی سپرده کالا برای فرد صادر می‌شود. این گواهی تضمین می‌کند که کالا در انبار بورس موجود است و فروشنده می‌تواند نسبت به اضافه کردن آن به سامانه کارگزاری و معامله کالای خود اقدام کند.
اطلاع از تعداد قرارداد تحویل شده
بعد از تایید قرارداد، خریدار و فروشنده می‌توانند در بخش «اسناد کاربری» تعداد قراردادهای قبول شده و نکول یافته را مشاهده کنند.
توجه داشته باشید که قراردادهای نکول یافته جریمه‌ای از حساب پشتوانه فرد کم خواهد کرد.
سوالات متداول
فرآیند تحویل و تسویه قراردادهای آتی کالا چند مرحله دارد؟
فرآیند تسویه و تحویل قراردادهای آتی کالا 2 مرحله است؛ نخست باید فرم درخواست آمادگی تحویل را تکمیل کنید و سپس ایفای تعهد انجام دهید.
اگر از دو طرف معامله، چه خریدار و چه فروشنده نکول یا عدم تحویل رخ دهد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در این صورت کارمزد معاملاتی بین دو طرف قرارداد نصف می‌شود. اما اگر قیمت گواهی سپرده پایین‌تر از قیمت تسویه قرارداد در روز آخر باشد نکول به نفع خریدار است؛ ولی اگر قیمت گواهی سپرده بیشتر از قیمت تسویه قرارداد در روز آخر باشد نکول به نفع فروشنده است. اگر قیمت گواهی سپرده پایین‌تر از قیمت تسویه قرارداد آتی باشد، نکول به نفع خریدار خواهد بود. اگر قیمت گواهی سپرده بالاتر از قیمت تسویه قرارداد آتی باشد، نکول به نفع فروشنده خواهد بود.
اگر قیمت پایانی گواهی سپرده کالای مورد نظر، بیشتر از قیمت تسویه قرارداد آتی باشد، تفاوت قیمت چگونه پرداخت می‌شود؟
اگر قیمت پایانی گواهی سپرده کالای مورد نظر بیشتر از قیمت تسویه قرارداد آتی بود، این تفاوت را از حساب فروشنده برداشت شده و به حساب خریدار منتقل می‌شود. در غیر این صورت تنها جریمه ۱ درصدی اعمال خواهد شد. کارمزد تسویه و تحویل خریدار نیز در این حالت بر عهده فروشنده خواهد بود.
اگر هر دو طرف معامله به تعهد خود عمل نکنند، جریمه به چه صورت اعمال می‌شود؟
اگر هر دوی خریدار و فروشنده به تعهد خود عمل نکنند، تسویه به‌صورت نقدی انجام می‌شود؛ یعنی تفاوت قیمت تسویه و قیمت پایانی گواهی سپرده کالا (میانگین موزون قیمت پایانی گواهی سپرده‌های انبارهای مختلف) از فردی که نکول به نفع آن است، برداشت می‌شود و به فردی که نکول به زیانش بوده است، منتقل می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله تسویه قراردادهای آتی کالا، نحوه انجام آن و شرایطی که به دلیل آن جریمه اتفاق می‌افتد را بررسی کردیم.
در نظر داشته باشید که برای انجام معامله در بورس کالا می‌بایست تخصص لازم در این زمینه را داشته باشید. در واقع بورس کالا جایی برای انجام معامله مبتدیان نیست زیرا ممکن است متحمل ضررهای سنگینی شوند.
اما کسانی که دانش لازم را دارند و در این خصوص حرفه‌ای عمل می‌کنند، می‌توانند از بورس کالا درآمدزایی بسیار خوبی داشته باشند.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: