دنیای بلاک‌چین‌ها با مفاهیم مختلفی گره خورده است که یکی از آن‌ها، عدم نیاز به اجازه برای استفاده از امکانات موجود است.
بلاک‌چین‌های نیازمند اجازه، اصولا برای کسب و کارهای خاصی سفارشی سازی شده‌اند و کاربری آن‌ها بسیار خاص است و نمی‌توان آن‌ها را برای موارد عمومی مانند کارهایی که بیت‌کوین انجام می‌دهد به کار برد.
در این مقاله به مقایسه بلاک‌چین‌های Permissioned و Permissionless می‌پردازیم. با مطالعه این مقاله می‌توانید کاربردهای بلاک‌چین‌های موجود را با توجه به نیازهای روز دنیا درک کنید.
عناوین مطلب:
برخی از سوالاتی که در این مقاله به آن پاسخ خواهیم داد عبارت‌اند: از بلاک‌چین‌های بدون نیاز به اجازه چه هستند و تفاوت آن‌ها با نمونه permissioned آن چیست؟
نکات کلیدی
- بلاک‌چین‌های Permissioned برای اهداف خاصی توسط سازمان‌ها ایجاد و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- بلاک‌چین‌های Permissionless عمومی هستند و همه می‌توانند از آن استفاده کرده یا در شبکه آن مشارکت کنند.
- شبکه بیت‌کوین، اتریوم، بایننس اسمارت چین نمونه‌هایی از بلاک‌چین‌های Permissionless هستند در حالی که شبکه غیرمتمرکز زنجیره تامین یک نمونه بلاک‌چین Permissioned محسوب می‌شود.
بلاک‌چین‌های نیازمند اجازه و بدون نیاز به اجازه چیست؟
بلاک‌چین‌های Permissioned و Permissionless موضوع صحبت بسیاری از انجمن‌های کریپتو بوده‌اند.
با توجه به ماهیت غیرمتمرکز بلاک‌چین، برای تعامل با ابزارهای شبکه، شما هیچ نیازی به کسب اجازه از شخص یا سازمان خاصی نخواهید داشت و این موضوع تفاوت بین بلاک‌چین‌های Permissioned و Permissionless را مشخص می‌کند.
در بلاک‌چین‌های Permissioned، شفافیت به شکل گسترده‌ای محدود شده است اما از طرف دیگر سرعت ارتقا شبکه و بهبود مقیاس پذیری آن نسبت به بلاک‌چین‌های Permissionless مانند بیت‌کوین یا اتریوم، سریع‌تر است.
بسیاری، بلاک‌چین‌های نیازمند اجازه را شبکه‌های دستکاری شده با قابلیت‌های محدود می‌بیننند که قدرت شبکه فقط در اختیار گروه خاصی است و می‌توانند تصمیمات خود را به شبکه تحمیل کنند.
بلاک‌چین‌های رایج فعلی اغلب از مکانیزم‌های اجماع اثبات کار (POW) و اثبات سهام (POS) بهره می‌برند که در آن تصمیمات شبکه توسط گروه بزرگی از نودهای اعتبارسنج مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرد.
درک تفاوت بلاک‌چین‌های Permissioned به شما کمک می‌کند تا در مورد نحوه استفاده از آن‌ها تصمیمات آگاهانه‌تری را اتخاذ کنید.
به طور خلاصه، دنیای بلاک‌چین‌ها فقط به یک نوع خاص محدود نمی‌شود و وقتی صحبت از استفاده از یک بلاک‌چین می‌شود، تفاوت‌های زیادی در بین نوع آن‌ها وجود دارد که با قرار دادن آن‌ها زیر ذره‌بین می‌توان به نکات جالبی دست یافت.
چیزی که امروز در دنیای کریپتو شاهد آن هستید، حضور بلاک‌چین‌های بدون نیاز به اجازه یا Permissionless است که در آن هر شخص با داشتن یک کامپیوتر می‌تواند در شبکه آن مشارکت کند.
در این بلاک‌چین‌ها، مشارکت در مکانیزم اجتماع شبکه و پردازش تراکنش‌ها برای همه آزاد است.
شبکه‌هایی مانند بیت‌کوین، بایننس اسمارت چین، اتریوم و امثال آن بهترین نمونه‌های بلاک‌چین Permissionless هستند که هیچ محدودیتی برای مردم ندارند.
اما در طرف دیگر بلاک‌چین‌های محدود به اجازه وجود دارد که در آن مشارکت کنندگان باید اجازه استفاده از شبکه را برای دیگران صادر کنند.
برای مثال در یک بلاک‌چین خصوصی زنجیره تامین، شما نمی‌توانید به راحتی در آن به مشارکت بپردازید و صاحب سازمان مربوطه باید شما را به شبکه اضافه کند.
کاربری این شبکه‌ها اغلب برای موارد خصوصی است و بیشتر در داخل یک کسب و کار یا سازمان استفاده می‌شوند.
برای مثال یک شرکت می‌تواند با استفاده از چارچوب Hyperledger Fabric به توسعه یک بلاک‌چین Permissioned بپردازد که در بخش‌های مختلفی استفاده خواهد شد.
بیشتر بخوانید: هایپرلجر (Hyperledger) چیست و چه اهمیتی در فناوری بلاک‌چین دارد؟
در این شبکه‌ها معمولا افرادی وجود دارند که با زدن یک دکمه دسترسی‌ها را ایجاد یا محدود می‌کنند. البته با توجه به نوع کاربری آن‌ها، این موضوع به نظر ضروری است و نمی‌توان ایرادی به آن گرفت.
کمی تاریخچه بلاک‌چین‌ها
استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین به دوره‌ای که ساتوشی ناکاماتو وایت پیپر بیت‌کوین را عرضه کرد باز می‌گردد.
او در وایت پیپر بیت‌کوین تکنولوژی خود را به صورت یک بلاک‌چین بدون نیاز به اجازه توصیف کرد که کاربران می‌توانند بدون نیاز به کسب اجازه از شخص خاصی به مشارکت در مکانیزم اجتماع آن بپردازند.
با افزایش محبوبیت بیت‌کوین و رشد قیمت آن، این مدل توانست سرآغازی برای نسل‌های بعدی بلاک‌چین‌ها باشد که در آن نه تنها مکانیزم‌های اجتماع به شکل چشمگیری بهبود پیدا کرده‌اند بلکه استفاده از بلاک‌چین‌های خصوصی (Permissioned) در سایر صنایع و زمینه‌ها نیز به نظر ضروری می‌رسد.
به دلیل ماهیت تغییر ناپذیر بلاک‌چین‌ها (به لطف Hash)، آن‌ها جذابیت خاصی برای کسب و کارها و سازمان‌های خصوصی پیدا کرده‌اند.
امنیت و شفافیتی که این سازمان‌ها به دنبال آن هستند در تکنولوژی بلاک‌چین در دسترس است و می‌توان با خصوصی ساختن این بلاک‌چین‌ها، نیاز سازمان و کسب و کارها را تامین کرد.
در این مسیر، توسعه دهندگان بلاک‌چین‌ها مسیر جدیدی را برای توسعه چارچوب‌های مناسب در جهت ایجاد بلاک‌چین‌های خصوصی ایجاد کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به Quorum ،Multichain و حتی Ethereum Geth اشاره کرد که محبوبیت زیادی در دنیای کسب و کارها پیدا کرده‌اند.
تفاوت‌های کلیدی بلاک‌چین‌های خصوصی
خصوصیاتی که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم لزوما همیشه وجود ندارند و نمی‌توان آن‌ها را مطلق در نظر گرفت.
با این حال با توجه به معماری بلاک‌چین‌های خصوصی، ویژگی‌های کلیدی آن‌ها اغلب در جدول زیر قابل تفکیک است:
ویژگی | بلاک‌چین خصوصی(permissioned) | بلاک‌چین بدون نیاز به اجازه(Permissionless) |
شفافیت | محدود | باز |
کاربران | دعوت شده یا انتخابی | عمومی |
دارایی‌های دیجیتال یا توکن | به ندرت دارای توکن هستند | اغلب دارای یک یا چند توکن |
فرآیند ارتقا مکانیزم‌ها | کوتاه و سریع | طولانی و سخت |
مقیاس پذیری | قابل مدیریت | اغلب چالش برانگیز |
قدرت شبکه | متمرکز | غیرمتمرکز |
مزایا و معایب بلاک‌چین‌های بدون نیاز به اجازه
دنیای کریپتو از بلاک‌چین‌های permissionless برای پردازش تراکنش و ارائه خدمات استفاده می‌کند. در اینجا به بررسی ابعاد مثبت و منفی این بلاک‌چین‌ها می‌پردازیم:
مزایا
مزایای بلاک‌چین‌های بدون نیاز به اجازه بی‌شمار است اما اگر بخواهیم آن‌ها را جمع بندی کنیم، به سه ویژگی کلی می‌رسیم که در ادامه شرح داده شده‌اند.
ناشناس بودن
ناشناس بودن کاربران شبکه‌های Permissionless اغلب یکی از مزایای مهم آن در نظر گرفته می‌شود.
از آن‌جایی که فعالیت شما در شبکه‌هایی مانند بیت‌کوین یا اتریوم نیازمند دسترسی خاصی نیست، هیچ احراز هویتی صورت نمی‌گیرد و همه چیز به صورت ناشناس اداره می‌شود.
توانایی‌های غیرمتمرکز
به خاطر داشته باشید هر بلاک‌چین Permissionless در دسته غیرمتمرکز قرار نمی‌گیرد اما به طور کلی توانایی زیادی در سوق یافتن به سمت غیرمتمرکز سازی دارند.
در شبکه‌های غیرمتمرکز همه می‌توانند در مکانیزم اجتماع آن مشارکت کنند و هیچ محدودیتی وجود ندارد. منظور از محدودیت، اعمال دسترسی برای گروه یا شخص خاصی است.
در این شبکه‌ها، همه برابر هستند. شما هم می‌توانید در جایگاه یک کاربر معمولی از خدمات آن‌ها استفاده کنید و هم به عنوان یک عضو شبکه در تایید تراکنش به ایفای نقش بپردازید.
در این شبکه‌ها منابع لازم برای همکاری با شبکه فراهم شده‌اند و شما می‌توانید با استفاده از ابزارهای موجود به فعالیت بپردازید.
مکانیزم اجماع گروهی
کاربران می‌توانند به صورت فعال در شبکه به مشارکت بپردازند. علاوه‌بر آن تغییرات شبکه‌ها بدون نیاز به اجازه توسط یک گروه خاص انجام نمی‌شود بلکه همه اعضای شبکه و کاربران باید برای انجام آن به اتفاق نظر برسند.
در صورتی که توافقی صورت نگیرد، گروه ناراضی با یک فورک از شبکه اصلی جدا خواهد شد.
بیشتر بخوانید: مفهوم فورک در ارزهای دیجیتال چیست؟
سهولت دسترسی
هر کسی با داشتن یک موبایل یا کامپیوتر می‌تواند با ایجاد یک کیف پول از خدمات شبکه استفاده کند.
همچنین با دانلود کیف پول‌های فول نود امکان دسترسی به همه ابعاد شبکه وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بهترین کیف پول‌های فول نود (Full Node) بیت‌کوین
معایب
ویژگی‌های مثبت شبکه‌های غیرمتمرکز مانند اتریوم و بیت‌کوین همیشه برای ما روشن بوده‌اند اما در کنار ماهیت غیرمتمرکز و عمومی، مشکلاتی نیز وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.
چالش‌های مقیاس پذیری
بلاک‌چین‌های عمومی باید تعداد زیادی کاربر را به صورت 24 ساعته و بدون توقف مدیریت کنند که این موضوع باعث ترافیک سنگین به سمت سرورهای شبکه خواهد شد.
در این میان پیاده سازی راه حل‌های مقیاس پذیری نیازمند توافق مکانیزم گروهی نودهای فعال است و اجرای آن زمان‌بر خواهد بود.
ما قبلا نمونه آن را در شبکه اتریوم مشاهده کرده‌ایم که حرکت آن از مکانیزم اثبات کار به اثبات سهام سال‌های زیادی زمان برده است.
بازیگران بد
مشکل دیگری که اغلب در برخی از بلاک‌چین‌های عمومی باعث نگرانی‌هایی شده است، وجود بازیگران مخرب است.
این مشکل از آن‌جایی نشات می‌گیرد که هر کسی می‌تواند با راه اندازی یک نود به شبکه ملحق شود و همین موضوع می‌تواند خطراتی برای شبکه ایجاد کند.
شفافیت بیش از حد
اغلب اطلاعات موجود در بلاک‌چین‌های Permissionless به صورت کاملا آزاد در اختیار همه قرار گرفته‌اند.
این موضوع باعث مشکلات و نگرانی‌هایی در حریم خصوصی شده است که می‌تواند باعث رهگیری کاربران توسط دولت‌ها یا سازمان‌های دیگر شود.
مزایا و معایب بلاک‌چین‌های خصوصی
در طرف دیگر بلاک‌چین‌های خصوصی یا Permissioned قرار دارند که فقط برای اهداف خاصی توسط سازمان‌ها توسعه پیدا می‌کنند.
این شبکه‌ها در دسترس همه نیستند و حتی ما اکنون نمی‌دانیم چند بلاک‌چین خصوصی توسعه یافته و در حال اجرا است.
مزایا
با وجود خصوصی بودن این شبکه‌ها، آن‌ها برای اهداف خاصی کاربرد دارند که به عنوان ویژگی مثبت برای مدیران آن تلقی می‌شود.
مقیاس پذیری
در بلاک‌چین‌های خصوصی همه چیز تحت کنترل نودهای اعتبارسنج است و از آن‌جایی که این نود‌ها توسط شرکت‌های گرداننده آن بلاک‌چین مدیریت می‌شوند، پیاده سازی ارتقاهای مورد نیاز سریع و آسان خواهد بود.
در واقع همه چیز تحت نظارت متمرکز کنترل می‌شود و می‌توان در کوتاه‌ترین زمان ممکن بر روی ایجاد تغییرات یا ارتقا نودهای فعال تصمیم گیری کرد
سفارشی سازی آسان
بلاک‌چین‌های Permissioned برای کسب و کارها کاربرد زیادی دارند به همین دلیل آن‌ها می‌توانند با پیاده سازی یک عملکرد خاص به هدف مورد نظر دست پیدا کنند.
این بلاک‌چین‌ها را می‌توان به راحتی تغییر داد یا عملکرد جدیدی به آن‌ها اضافه کرد.
کنترل شفافیت
در این بلاک‌چین‌ها می‌توان به راحتی میزان شفافیت در شبکه را تعیین کرد.
البته تعیین شفافیت کاملا به کاربری بلاک‌چین بستگی دارد برای مثال اگر بلاک‌چین مورد نظر در زمینه پزشکی به کار برود، کاهش شفافیت اهمیت زیادی دارد چرا که اطلاعات بیماران نباید فاش شود.
ورودی فقط با دعوت
گرانندگان بلاک‌چین‌های Permissioned می‌توانند فقط کسانی را که می‌خواهند به شبکه اضافه کنند. در این حالت افراد دیگر نمی‌توانند حتی به داده‌های شبکه دست پیدا کنند.
البته این کار گاهی در جهت حفظ امنیت شبکه و یا کسب و کار انجام می‌شود.
معایب
بلاک‌چین‌های خصوصی ارزهای دیجیتالی نیستند که شما بتوانید به راحتی در بازار ارزهای دیجیتال مشابه آن را پیدا کنید.
این شبکه‌ها فقط برای اهداف خاصی توسعه و ایجاد می‌شوند. با این حال دانستن معایب آن‌ها نسبت به بلاک‌چین‌های بدون اجازه به شما کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از آن‌ها کسب کنید.
ماهیت متمرکز
قدرت شبکه این بلاک‌چین‌ها اغلب در اختیار یک شرکت یا گروه کوچک از نودهای اعتبارسنج است که توسط صاحب بلاک‌چین تعیین می‌شود. همه تصمیمات توسط نودهای اعتبارسنج و مالک گرفته می‌شود.
این موضوع باعث متمرکز شدن قدرت خواهد شد. حتی اگر نقش صاحب بلاک‌چین را در اتخاذ تصمیمات حذف کنیم، تعداد کم نود‌ها و متمرکز شدن شبکه در اختیار آن‌ها می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.
آسیب پذیر در برابر حملات
تعداد نودهای اعتبارسنج یک شبکه بلاک‌چین Permissioned معمولا نسبت به نمونه‌های عمومی بسیار کمتر است و همین موضوع باعث مقاومت کمتر آن‌ها در برابر حملات خواهد بود.
اگر یک هکر بتواند از بیرون سازمان به بلاک‌چین توسعه یافته خصوصی دسترسی پیدا کند، مسلما انجام یک حمله به زیرساخت‌های دفترهای غیرمتمرکز و ایجاد تراکنش‌های دلخواه کار چندان مشکلی نخواهد بود.
خطر سانسور
وقتی مالک شبکه و نودهای اعتبارسنج بتوانند به راحتی قوانین شبکه را تحت کنترل خود قرار دهند، ریسک سانسور نیز افزایش پیدا می‌کند.
در چنین شبکه‌هایی اگر تعداد نودهای مخرب زیاد شود می‌توانند برای عدم پردازش برخی تراکنش‌ها با یک دیگر به توافق برسند.
در بلاک‌چین‌هایی که با دنیای واقعی ارتباط مستقیم دارند این موضوع می‌تواند خسارت‌های بزرگی را برای سازمان مورد نظر به همراه داشته باشد.
آیا باید از بلاک‌چین‌های Permissioned استفاده کنیم؟
اگر شما مدیر یک کسب و کار هستید که برای فرآیند‌های درون سازمانی نیاز به استفاده از یک بلاک‌چین Permissioned را دارید، مسلما استفاده از آن می‌تواند به بهبود سازمان‌تان کمک کند.
اما به عنوان یک سرمایه گذار یا کاربر ارزهای دیجیتال، شما احتمالا هیچگاه با چنین شبکه‌هایی مواجه نخواهید شد. استفاده از بلاک‌چین‌های خصوصی اغلب در دولت‌ها یا شرکت‌های بزرگ کاربرد دارد.
برای نمونه بلاک‌چین‌های ذخیره فایل، زنجیره تامین، حوزه پزشکی و سلامت، ذخیره ایمن داده‌ها و سایر صنایع مرتبط از جمله کاربری‌های تکنولوژی بلاک‌چین permissioned هستند.
سوالات متداول
بلاک‌چین Permissioned چیست؟
بلاک‌چین Permissioned نوعی شبکه است که توسط سازمان‌ها یا کسب و کارها برای پیاده سازی یک سرویس خاص استفاده می‌شود. این شبکه‌ها معمولا در کنترل شخص یا گروهی محدود هستند و مردم به آن‌ها دسترسی ندارند. در این حالت فقط افرادی که از سمت سازمان مورد نظر به شبکه دعوت می‌شوند امکان مشارکت خواهند داشت.
بلاک‌چین Permissionless چیست؟
شبکه‌های Permissionless در واقع بلاک‌چین‌های عمومی هستند که هر کسی می‌تواند با داشتن یک کامپیوتر یا موبایل از خدمات شبکه استفاده کند. همچنین امکان مشارکت در شبکه با راه اندازی نودهای اعتبارسنج وجود دارد و کسی قدرت شبکه را کنترل نمی‌کند. در این شبکه‌ها همه چیز از طریق مکانیزم اجتماع عمومی انجام می‌پذیرد.
مزایای بلاک‌چین‌های بدون نیاز به اجازه چیست؟
ناشناس ماندن افراد، وجود مکانیزم اجماع گروهی، سهولت دسترسی و امکانات غیر متمرکز از مهمترین مزایای بلاک‌چین‌های Permissionless هستند.
نتیجه گیری
شما به عنوان یک سرمایه گذار یا معامله‌گر بازارهای ارز دیجیتال فقط با بلاک‌چین‌های Permissionless سر و کار دارید.
با این حال درک نحوه عملکرد بلاک‌چین‌ها و دسته‌بندی آن‌ها می‌تواند درک بهتری از کاربردهای این تکنولوژی در دنیای واقعی به همراه داشته باشد.
تفکیک دفترهای توزیع شده براساس نوع شفافیت، ماهیت متمرکز، توکن‌های بومی و میزان دسترسی مرز بین بلاک‌چین‌های عمومی و خصوصی را مشخص می‌کند.
بسیاری از سازمان‌های خصوصی یا دولتی از تکنولوژی بلاک‌چین Permissioned برای پیاده سازی کاربری‌های خاصی استفاده می‌کنند که توسط بلاک‌چین‌های عمومی قابل اجرا نیست.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: