تضمین سرمایه گذاری در بورس ایران چیست؟

اقتصاد ایران روزهای سخت و پر تنشی را پشت سر می‌گذارد و تورم بالای آن باعث کاهش قدرت خرید در جامعه شده است.

در تمام دنیا، برای جلوگیری از کاهش قدرت خرید معمولا توصیه می‌شود در بازارهای مختلف سرمایه گذاری کنید. در ایران نیز بازارهای ارز، سکه و طلا، بازار سرمایه و غیره وجود دارد که افراد می‌توانند دارایی خود را در آنها سرمایه گذاری کنند.

آمارهای ده‌های گذشته نشان می‌دهد که بازدهی بازار سرمایه در ایران بسیار بیشتر از سایر بازارهای سرمایه گذاری بوده است.

اما تضمین سرمایه گذاری در بورس چیست؟ چطور می‌توان از کسب سود حاصل از سرمایه گذاری در این بازار مطمئن شد؟ در این مقاله قصد داریم به این سوال از ابعاد مختلف پاسخ دهیم.

قبل از شروع هر سرمایه گذاری چه کنیم؟

واقعیت این است که سرمایه گذاری در هر زمینه‌ای در صورتی موفق و تضمین‌شده خواهد بود که با شناخت و آگاهی کامل نسبت به آن انجام شود.

از طرف دیگر، یک سرمایه گذاری بر اساس پیش‌بینی آینده و برآورد ریسک‌های مرتبط با آن انجام می‌شود و هیچ کس نمی‌تواند آینده را تضمین کند.

اما قبل از سرمایه گذاری در هر بخشی می‌بایست به چند سوال پاسخ دهید:

1. این بازار چقدر سابقه دارد؟ آیا قابل اعتماد است؟ آیا مجوزهای لازم را دارد؟
2. درصورتی که قرار است قراردادی بسته شود، آیا از نظر حقوقی تمام موارد رعایت شده است؟
3. آیا پشتیبانی مطمئنی برای این سرمایه گذاری در نظر گرفته شده است؟
4. در صورت نیاز آیا می‌توان از این سرمایه گذاری خارج شد و سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کرد؟

و  سوال‌هایی که سرمایه گذاران می‌بایست قبل از شروع سرمایه گذاری در هر بازاری از خود بپرسد و برای آنها جواب مناسبی پیدا کند.

بیشتر بخوانید: آموزش سرمایه گذاری به زبان ساده

اصول سرمایه گذاری در بازار بورس

برای پاسخ به این سوال که تضمین سرمایه گذاری در بورس چیست، ابتدا باید اصول سرمایه گذاری در این بازار را بدانید.

نکات مهم در مورد سرمایه گذاری در بازار بورس به شرح زیر است:

1. با سرمایه مازاد وارد شوید: مهمترین اصل برای ورود به بازار بورس که مدام مورد تاکید و توصیه فعالان بازار قرار می‌گیرد، سرمایه گذاری با سرمایه مازاد است. باید توجه کنید که از پول قرضی یا وام یا پولی که با آن خرج خانه خود را می‌دهید سرمایه گذاری نکنید.
2. به روند بازار توجه کنید: یکی از نکات مهمی که یک سرمایه گذار باید به آن توجه کند روند بازار است. یک سرمایه گذار باید تشخیص دهد که وضعیت کلی بازار صعودی یا نزولی است، سپس تصمیماتش را بر اساس آن بگیرد.
3. به نقدشوندگی سهام توجه کنید: همیشه دقت کنید سهامی را بخرید که قدرت نقدشوندگی بالایی دارد تا در صورت لزوم بتوانید سرمایه خود را نقد کنید و از ریسک‌ها و ضررهای احتمالی در امامن بمانید.
4. با همه پول و دارایی خود معامله نکنید: اگر ریسک پذیری پایینی دارید یا تحمل از دست دادن دارایی خود را ندارید، به هیچ عنوان با تمام سرمایه خود سرمایه گذاری نکنید. دقت داشته باشید که ریسک سرمایه گذاری در بورس بیشتر از اوراق مشارکت است با این حال بازده بیشتری هم دارد.
5. از نظر متخصصان کمک بگیرید: نظر کارشناسان و متخصصان را بپرسید. سپس این نظرات را بررسی کرده و از تجربیاتشان استفاده کنید ولی توجه کنید که قرار نیست کورکورانه عقیده آنها را بپذیرید چون نظرات دیگران در بهترین حالت فقط برای شرایط شخصی آنها مفید هستند. معمولا سهامداران از موفقیت های خود با شجاعت و اغراق صحبت می‌کنند؛ دقت کنید که سهامداران حرفه‌ای حرکات بازندگان بازار را هم مرور می‌کنند و بعد تصمیم می‌گیرند.
6. اخبار را پیگیری کنید: در صورتی که در بازار بورس سرمایه گذاری می‌کنید باید پیگیر اخبار داخلی و خارجی باشید. اخبار سیاسی، اقتصادی، صنایع و شرکت ها را پیگیری کنید تا از تغییراتی که باعث بوجود آمدن شرایط جدید می‌شوند مطلع شوید و بتوانید ورود و خروج به بازار و تصمیماتی که در رابطه با سهامتان می‌گیرید را به درستی تشخیص دهید.

برای شروع سرمایه گذاری در بورس کلیک کنید

ویژگی‌های بازار بورس

بازار سرمایه نسبت به بازارهای دیگر مثل طلا، ارز، زمین و ملک ویژگی‌هایی دارد که تضمین سرمایه گذاری در بورس را بالاتر می‌برد.

در ادامه به ویژگی‌های خاص این بازار می‌پردازیم:

حجم سرمایه گذاری

یکی از مهم‌ترین دلایلی که تضمین سرمایه گذاری در بورس را نسبت به بازارهای دیگر افزایش می‌دهد، این است که شما برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه به مبالغ به مراتب کمتری نسبت به سایر بازارهای موازی نیاز دارید.

مثلا برای خرید سهام کافی است 500 هزار تومان به طور مستقیم سرمایه گذاری کنید. یا با چند صد هزار تومان می‌توانید واحدهای برخی صندوق‌های سرمایه گذاری را بخرید و سرمایه گذاری غیرمستقیم انجام دهید.

بیشتر بخوانید: حداقل میزان سرمایه برای ورود به بازار بورس چقدر است؟

امکان بیمه کردن سهام

طرح بیمه سبد سهام با نماد «سهام یار» برای سرمایه‌گذارانی است که به دنبال سرمایه گذاری در بورس هستند، اما از ترس از دست دادن سرمایه‌های خود در این بازار دچار شک و تردید برای حضور در بازار سهام شده‌اند.

این افراد می‌توانند با خرید یک برگه اوراق تبعی به ارزش یک ریال، سهام خود را به ارزش حداکثر 100 میلیون تومان برای یک سال آینده بیمه کنند.

با این کار، افراد از گزند اتفاقات پیش‌بینی نشده و تاثیرگذار بر معاملات بازار سرمایه در امان مانده و تضمین سرمایه گذاری در بورس را برای خود افزایش دهند.

بیشتر بخوانید: سهام یار؛ طرح بیمه سبد دارایی در مقابل ضرر

وجود گزارشات و اطلاعات

تمام شرکت‌هایی که در بازار بورس فعالیت می‌کنند موظفند به صورت دوره‌ای، گزارش‌های عملکردی و صورت‌های مالی خود را منتشر کنند.

این موارد در یک چارچوب مشخص و از طریق سامانه سامانه کدال منتشر می‌شود و فعالان بازار بورس می‌توانند از این اطلاعات استفاده کنند.

علاوه براین تمامی شرکت‌ها موظف به افشای اطلاعات با اهمیت و تاثیرگذار بر عملکرد شرکت و قیمت سهام آن هستند.

این اطلاعات نیز تحت عنوان افشای اطلاعات با اهمیت گروه «الف» و «ب» و از طریق سامانه کدال منتشر می‌شود.

بیشتر بخوانید: منظور از افشای اطلاعات با اهمیت (الف و ب) در بورس چیست؟

نظارت بر بازار

کلیه فعالیت‌های شرکت‌هایی که در بازار بورس پذیرفته می‌شوند و همچنین فعالیت‌ها و معاملات فعالان بازار توسط نهادهای نظارتی رصد می‌شوند.

این اقدام باعث می‌شود هر گونه تخلفی از قوانین و مقررات به سرعت شناسایی شده و با متخلفان برخورد شود.

همچنین ناظر بازار با هدف برقراری بیشتر نظم، همه وقایع و رخدادها مثل توقف و بازگشایی نمادهای معاملاتی، برگزاری مجامع شرکت‌ها و غیره را از طریق پیام به فعالان بازار اطلاع می‌دهد.

نظارت بر بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی است که تضمین سرمایه گذاری در بورس را بالا می‌برد.

وجود بازارگردان

وجود بازارگردان در بورس باعث تعادل در معاملات سهام و جلوگیری از نوسانات غیرعادی قیمت در آن می‌شود.

این مساله به سهامداران کمک می‌کند در صورت نیاز بتوانند سهام خود را به راحتی و به قیمت مناسب بفروشند و تضمین سرمایه گذاری در بورس را برای سرمایه گذاران افزایش دهد.

وجود ضامن

یکی دیگر از مواردی که تضمین سرمایه گذاری در بورس را نسبت به بازارهای موازی بیشتر می‌کند، وجود ضامن برای برخی اوراق بهادار است.

اوراق مشارکت‌ها از جمله اوراق بهاداری هستند که به دارنده‌ آنها به صورت علی الحساب سودی تضمین شده پرداخت می‌کنند.

ناشر این اوراق موظف است پس از پایان پروژه و در سررسید نهایی، سود قطعی پروژه را محاسبه کرده و درصورتی‌که بیشتر از سود علی‌الحساب پرداختی به دارندگان اوراق باشد، مابه‌التفاوت را به آن‌ها پرداخت کند.

البته درصورتی‌که سود قطعی پروژه از سود علی‌الحساب پرداختی به دارندگان اوراق مشارکت کمتر باشد، ضامن اوراق، مابه‌التفاوت سود را پرداخت می‌کند و از این نظر، دارندگان این اوراق ضررو و زیانی متحمل نمی‌شوند.

بیشتر بخوانید: ضامن نقدشوندگی چیست و چه کاربردی دارد؟

حسابرسی صورت‌های مالی

تمام صورت‌های مالی که از طرف شرکت‌ها منتشر می‌شوند می‌بایست توسط حسابرسانی که سازمان بورس آنها را تایید می‌کند، بررسی شوند.

این کار با هدف بررسی میزان مطابقت صورت‌های مالی با قوانین و معیارهای مشخص شده انجام می‌شود. در واقع حسابرس با جمع آوری شواهد، میزان استاندارد بودن صورت‌های مالی ارائه شده را بررسی می‌کند.

حسابرسی نیز از جمله مواردی است که تضمین سرمایه گذاری در بورس را برای سرمایه گذاران بالاتر می‌برد.

بیشتر بخوانید: حسابرسی چیست و حسابرس کیست؟

روش‌های مختلف سرمایه گذاری

بازار سرمایه شامل بازار بورس، فرابورس و بورس کالا است که هر کدام از این بازارها روش‌ها و امکان‌های مختلفی را برای سرمایه گذاری نسبت به سایر بازارهای موازی فراهم می‌کند.

مثلا شما می‌توانید هم به طور مستقیم هم غیرمستقیم در این بازار فعالیت کنید.

در سرمایه گذاری مستقیم شما خود به طور مستقیم اقدام به خرید و فروش سهام می‌کنید اما در روش غیرمستقیم سرمایه خود را در اختیار متخصصان و تحلیلگران قرار می‌دهید تا آنها به جای شما کار خرید و فروش را انجام دهند.

سرمایه گذاری در صندوق‌های سرمایه گذاری و استفاده از خدمات سبدگردانی، از جمله راهکارهای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه هستند.

نهاد‌های مختلف در بازار سرمایه، روش‌های مختلفی را به سازمان بورس برای تشکیل صندوق تضمین اصل سرمایه یا صندوق ضمانت سرمایه ارائه دادند که می‌توان از آنها استفاده کرد.

ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه

پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه مطابق با دستورالعمل مربوط به آن و طبق فرآیندی مشخص انجام می‌شود و تنها شرکت‌های واجد شرایط می‌توانند وارد بازار سرمایه شوند.

در این بین، قوانین و مقررات و شرایط ورود شرکت‌ها به بازار بورس نسبت به بازار فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است.

همچنین پذیرش شرکت‌ها در بازار اول و دوم فرابورس نیز به مراتب سخت‌تر از بازارهای پایه آن (پایه زرد، نارنجی و قرمز) است.

آیا سود تضمینی در بورس وجود دارد؟

خرید اوراق بهادار هیچ تضمینی برای سوددهی به شما ندارد و زمانی که سهام یک شرکت را می‌خرید، به هر دلیلی ممکن است که قیمت سهام شرکت افت کند.

با این حال در بازار سرمایه، گزینه‌هایی وجود دارد که به شما سود تضمینی می‌دهند.

صندوق‌های درآمد ثابت، اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت و غیره از جمله سازوکارهایی هستند که برای افراد کم ریسک طراحی شده‌اند و سرمایه گذاران با خرید آنها می‌توانند سود خود را تضمین کنند.

این دارایی‌ها معمولا سودی بیشتر از سپرده‌های بانکی به سرمایه گذاران می‌دهند.

انواع سود در بورس

یکی از مواردی که به درک میزان تضمین سرمایه گذاری در بورس یه شما کمک می‌کند، فهمیدن انواع سود در بورس است.

در واقع درصد و میزان سود سرمایه گذاری در بورس به دیدگاه و زمان بندی افراد بستگی دارد. به طور کلی انواع سود در بورس را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:

1. کوتاه مدت
2. میان مدت
3. بلند مدت

برای دستیبی به هرکدام از این 3 مورد، نکات خاص مربوط به خود را دارد و نوع سودآوری آنها نیز با یکدیگر متفاوت است.

اما به طور کلی، سرمایه گذاری کوتاه مدت در بورس نیازمند تسلط به تحلیل تکنیکال، داده‌های بنیادی و بررسی میزان ورود و خروج پول به سهام شرکت‌ها در دوره‌های کوتاه مدت است.

در سرمایه گذاری کوتاه مدت افرادی باید عکس العمل سریعی نسبت به نوسانات بازار داشته باشند. لازم به ذکر است که این نوع سرمایه گذاری، با ریسک‌های مختلفی همراه است که افراد باید به آن توجه کنند.

در طرف مقابل، نوع سود سرمایه گذاری در بورس به شیوه بلندمدت، کاملا متفاوت است؛ چراکه در این میان، مجامع شرکت‌های بورسی قرار دارند و افراد از این طریق نیز می توانند سود کسب کنند.

از طرف دیگر، به دلیل تورم های سنگین، همواره ارزش ریال در حال کاهش بوده و تحلیلگران معتقدند که فروش دارایی‌هایی همچون سهام نمی‌تواند استراتژی مناسبی در سیکل‌های تورمی باشد.

بررسی داده‌های بازار سرمایه در سالیان گذشته نیز حاکی از این نکته است که سهامداران بلندمدتی، سودهای خوبی را بدست آورده‌اند.

سود سرمایه گذاری بورس در مقایسه با تورم

از آنجا که اقتصاد ایران به ویژه در سال‌های اخیر با تورم بالایی مواجه است، هر گونه سرمایه گذاری در این بازار سرمایه می‌بایست با میزان رشد تورم سنجیده شود.

اگر بازاری که در آن سرمایه گذاری می‌کنید بازدهی کمتری از میزان تورم داشته باشد، در واقع شما سرمایه خود را از دست داده‌اید و قدرت خریدتلن هم کاهش پیدا کرده است.

آمارها نشان می‌دهد که سود سرمایه گذاری در بورس در بازه‌های بلندمدت، با تورم هماهنگ شده است و گزینه‌ای جذاب و قابل قبول به حساب می‌آید.

به عنوان مثال، سود سپرده های بانکی 18 درصد سالیانه است و افراد فکر می‌کنند که با گذاشتن سرمایه خود در این حساب‌ها، سالیانه 18 درصد به قدرت خرید آن ها افزوده می‌شود.

در حالیکه به دلیل تورم 40 درصدی، عملا بازدهی این سپرده ها منفی 22 درصد است.

بیشتر بخوانید: اثر تورم بر بورس؛ بورس و تورم چه رابطه‌ای دارند؟

اما سود سرمایه‌گذاری در بورس به این شکل است که به دلیل دارایی‌های دلاری شرکت‌های فعال در بازار سرمایه مانند زمین، ماشین آلات و تجهیزات، ساختمان و غیره قیمت سهام آنها خود را با تورم هماهنگ می‌کند.

علاوه بر آن، سود تقسیمی در مجامع سالیانه نیز شامل سهامداران می‌شود. همین امر تاحدودی بازدهی سرمایه گذاری در بورس را نسبت به بازارهای دیگر بالاتر می‌برد.

سوالات متداول

سخن پایانی

تضمین سرمایه گذاری در بورس را نمی‌توان به طور روشن پیش بینی کرد.

در واقع در بورس با وجود اینکه نسبت به بازارهای دیگر بازدهی بیشتری دارد، اما اگر سهام مناسب را با قیمت مناسب خریداری نکنید، احتمال ضرر و زیان وجود دارد.

اما برای پاسخ به این سوال که تضمین سرمایه گذاری در بورس نسبت به بازارهای دیگر چقدر است باید گفت که تمام فعالیت‌ها در این بازار در یک چارچوب خاص و قانونی انجام می‌شوند و نهادهای نظارتی عملکرد آنها را رصد می‌کنند.

در واقع نهادهای دارای مجوز مثل صندوق‌ها و شرکت‌های سبدگردان، تضمین سرمایه گذاری در بورس را بیشتر از بازارهای موازی کرده و احتمال ضرر را در این بازار کمتر می‌کنند.