یک حقیقت وجود دارد، و آن این است که تا زمانی که بشر توانایی ثبت اطلاعات از طریق سیستم‌های حروف و اعداد را دارد، نبرد برای کنترل اطلاعات نیز وجود خواهد داشت.
قدرت‌های مرکزی مانند دولت‌ها و حکومت‌های مختلف بر تاریخ‌های مکتوب تسلط یافتند و در جهت دلخواه خود به آن‌ها قدرت عظیمی دادند، که حتی در عصر دیجیتال نیز نفوذ آن‌ها مشهود است.
فناوری بلاک‌چین می‌تواند همه‌ی تسلط دولت‌ها و قدرت‌های مرکزی را در این رابطه تغییر دهد.
عناوین مطلب:
جنگ بر سر اطلاعات سه خط مقدم مختلف دارد که شامل حریم شخصی، امنیت و کنترل می‌شوند. اتفاقا بلاک‌چین علاوه‌بر تحول سیستم‌های سنتی مالی، برای دموکراتیک کردن این جبهه‌ها نیز طراحی شده است.
برای درک بهتر صورت مسئله و راه حل آن، ابتدا بیایید تاریخچه‌ی کنترل اطلاعات را مرور کنیم، سپس نقش فناوری بلاک‌چین امروز را در شریان‌های اطلاعات ارزیابی و وعده‌های آن برای آینده را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهیم.
کلیسا و چاپخانه!
کنترل متمرکز اطلاعات خطرناک است!
زیرا هرکس که اطلاعات را کنترل می‌کند بر حقیقت و نحوه بیان آن نیز کنترل دارد. تشخیص کنترل بر حقیقت از کنترل خود واقعیت دشوار است.
قرن‌هاست مشکل کنترل مرکزی اطلاعات یک معضل مهم برای مردم بوده است. ما می‌توانیم با نگاه به گذشته، نمونه‌هایی از این که چگونه امتیاز کنترل اطلاعات برای یک مقام مرکزی در ثبت اطلاعات (مانند ثبت وقایع مهم) بسیار قدرتمند بوده را بیابیم.
مسلما اساسی‌ترین نقطه‌ی عطف در نبرد برای کنترل اطلاعات مکتوب از طریق دستگاه چاپ که در سال 1440 توسط یوهانس گوتنبرگ (Johannes Gutenberg) اختراع شد، رخ داد. در آن زمان کلیسا و دولت جدایی ناپذیر بودند و کاتولیک بر زندگی اروپایی‌‌ها تسلط داشت.
تا قبل از آن، حقیقت، همانطور که توسط کلیسای کاتولیک از طریق کتاب مقدس آشکار شد، به سادگی توسط عام پذیرفته شد. از طریق ارتباط جمعی به زبان لاتین، شهروندان عادی فرصتی برای نتیجه گیری شخصی در مورد اطلاعاتی که به عنوان حقیقت به آن‌ها ارائه می‌شد را نداشتند.
چاپخانه همه‌ی این‌ها را تغییر داد. بین کسانی که معتقد بودند کتاب مقدس باید چاپ و به اشتراک گذاشته شود و کلیسای رم که اصرار داشت فقط آن‌ها این امتیاز را دارند شکاف ایجاد شد. این جریان که به اصلاحات معروف است مسیر تاریخ اروپا و مسیحیت را به طور اساسی تغییر داد.
اگرچه چاپخانه به بخش وسیع‌تری از عموم مردم اجازه دسترسی به نظرات و ایده‌های مختلف را می‌داد و حتی اجازه می‌داد تا از طریق کاریکاتور‌های سیاسی، اقتدار مقامات مرکزی را زیر سوال برده و به تمسخر بگیرند، با این وجود مقامات مرکزی هنوز تقریبا قدرت مطلق بر اسناد عمومی از جمله چاپخانه را داشتند.
در دنیای امروز، تنها با چند کلیک می‌توانیم به نسخه‌های دیجیتالی سوابق سرشماری قدیمی بریتانیا در صدها سال گذشته دسترسی داشته باشیم. در آن زمان، قدرت‌های مرکزی اطلاعات شخصی زیادی از جمله تاریخ تولد، جنسیت و واقعیات عینی دیگری از مردم جمع‌آوری و ثبت کرده‌اند.
جایی که یک مقام مرکزی قدرت تعریف شما را دارد، پس چه کسی مسئولینی که برما نظارت دارند را بررسی می‌کند؟
این خطر در رمان 1984 نوشته‌ی جورج اورول (George Orwell) به نمایش در آمده است. در این رمان این‌گونه نوشته شده است که برادر بزرگ‌تر همه چیز و همه افراد را در جایی به نام Ministry of Truth می‌بیند، قدرت کنترل پیام‌ها را دارد، و می‌تواند به طور مداوم تاریخ روزنامه‌ها را به هر روزی که از نظر سیاسی برای آن لحظه مناسب است ویرایش کند.
بیشتر بخوانید: «اقتصاد دستوری» چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
بلاک‌چین و آینده
در رمان 1984، وینستون اسمیت (Winston Smith) – شخصیت اصلی – به طور مداوم در حال ویرایش یا از بین بردن پرونده‌های فیزیکی در قالب داستان‌های روزنامه بود.
چالش او زمانی که اطلاعات شکل دیجیتالی به خود گرفت سخت‌تر شد، اما همچنان انجام تغییرات برای او غیر ممکن نبود.
در دنیای اینترنت، ایده‌ها و داده‌ها می‌توانند به صورت ناگهانی و بدون هیچ زحمتی در سراسر مرز‌های جغرافیایی جریان پیدا کنند و همان مشکلاتی را که کلیسای کاتولیک رومی با آن مواجه بود را برای دولت‌های مستبد ایجاد کند.
بیشتر بخوانید: سیاست حفظ حریم خصوصی چیست؟
اینترنت و عصر اطلاعات
تا قبل از عصر اینترنت، بررسی واقعی صحبت‌های دیگران هنوز پرهزینه بود. در آن زمان، شما یا به یک کتابخانه شخصی (با هزینه بالا) دسترسی داشتید یا از یک کتابخانه عمومی استفاده می‌کردید که در مقایسه با امروز از نظر زمان مورد نیاز برای بررسی آن پرهزینه بود.
امروز اکثرا مردم در غرب (و به طور فزاینده‌ای در سطح جهانی) به اطلاعات بیشتری از آنچه تصور می‌کنند از طریق تلفن‌های هوشمند در جیب‌شان دسترسی دارند. تنها با چند کلیک، می‌توانید تقریبا به هر دانشی که نیاز دارید دسترسی پیدا کنید. به همین دلیل به آن عصر اطلاعات می‌گویند.
پروژه‌های متن‌باز مانند ویکی‌پدیا مطمئنا چنین به نظر می‌رسند، با این وجود، پروژه‌ای مانند ویکی‌پدیا و امثال آن نیز موضوع کنترل را نشان می‌دهند. زیرا در آن‌جا نیز موضوعات سلیقه‌ای بسیاری وجود دارد که هیچ توافق عینی در مورد آن‌ها وجود ندارد.
صفحات مربوط به مذهب و جنبه‌های علم قابل ویرایش نیستند، در حالی که تاریخچه‌ی گفتگوهای دیگران بحث‌های پشت سر هم در مورد آنچه باید منتشر شود را نشان می‌دهد.
اما اطلاعاتی که گوگل در مورد کاربرانش جمع می‌کند چطور؟ یا فیسبوک؟ توییتر؟ آمازون؟ مطمئنن به نظر نمی‌رسد که این‌ها در دست کاربران باشد، بلکه تحت کنترل نهادهای متمرکز (شرکت‌ها) هستند که از کنترل این داده‌ها سود زیادی به دست می‌آورند.
آنچه بسیار جالب است این است که مردم ماهیت یا می‌توان گفت DNA خود را به مراکز داده (دیتاسنتر) متمرکز بسپارند. آیا می‌دانستید پلتفرم‌های آزمایش DNA مانند 23andMe از فروش اطلاعات DNA مشتریان خود به استارت‌آپ‌های پزشکی سود زیادی کسب می‌کنند؟
حتی اگر احساس می‌کنید می‌توانید به یک شرکت خصوصی اعتماد کنید که دادههای شما را به اشتراک نمی‌گذارد، آیا می‌توانید به تیم امنیتی آن‌ها برای محافظت از اطلاعات شما در برابر هک شدن اعتماد کنید؟
در این میان نباید اطلاعات مربوط به منشاء محصولات خود را فراموش نکنیم.
آیا می‌توانید اطمینان داشته باشید که مطالب آموزشی که به تازگی خریداری کرده‌اید یا تلفن همراهی که برای خواندن مطالب از آن استفاده می‌کنید معتبر هستند و از یک زنجیره تامین قابل اعتماد تهیه شده‌اند؟
آینده کنترل اطلاعات چگونه خواهد بود؟
درحالی که امروزه ما دسترسی بی‌نظیری به اطلاعات داریم و این دسترسی‌ها مزایای زیادی برای ما به همراه دارد، اما همچنان چیزی تغییر نکرده است.
حتی کنترل در اینترنت نیز به راحتی می‌تواند بر اطلاعات آن اعمال شود زیرا اینترنت و دسترسی به آن در دست نهادهای متمرکز قدرتمند است. اما خوشبختانه نه همه نهاد‌ها، بسیاری از حکومت‌های مستبد برای سرکوب مردم خود دسترسی به اینترنت را به طور کلی قطع می کنند.
فناوری بلاک‌چین یک روش مقیاس پذیر جدید برای ذخیره‌ی امن داده‌ها بدون دخالت قدرت مرکزی را فراهم می‌کند. این فناوری همچنین از رمزنگاری و انگیزه‌های اقتصادی برای ایجاد راه‌های جدید در دست‌یابی به اجماع استفاده می‌کند.
به عنوان مثال، بیت‌کوین یک سیستم پولی جدید است که از مکانیسم اجماع اثبات کار (POW) برای توافق بر سر موجودی‌های بیت‌کوین خرج نشده (اشاره به سیستم ولت‌ها) استفاده می‌کند، در این چرخه نیاز به بانک را از بین می‌رود.
هر تراکنشی می‌تواند توسط هر کسی با اتصال به اینترنت مشاهده شود و برای جلوگیری از دوبار خرج شدن (Double Spending) وجوه، با یک دیگر همکاری کنند.
طی 12 سال، بیت‌کوین یک دفتر کامل با دقت 100% از مالکیت دارایی‌ها را حفظ کرده است. بیت‌کوین به عنوان پول و به عنوان یک نقطه شروع فقط بخشی از نمونه‌های کاربردی تکنولوژی بلاک‌چین است.
فناوری لجر‌های توزیع شده (DLT) اطلاعات را از مقامات متمرکز دور می‌کند و به دست کاربران و مشتریان منحصر به‌فرد می‌رساند. همان طور که این بلاک‌چین‌ها رشد و با یکدیگر تعامل دارند، اثرات شبکه آن‌ها با یک دیگر ترکیب می‌شوند، و به دنبال آن کاربرد‌های تقریبا نامحدودی نیز در این فضا شکل می‌گیرند.
در ادامه به معرفی مهم‌ترین شرکت‌هایی که در این حوزه دست به نوآوری‌های جالبی زده‌اند می‌پردازیم.
- Provenance: یک شرکت نرم‌افزاری که به برند‌ها این امکان را می‌دهد تا با بهره‌گیری از قدرت فناوری بلاک‌چین، شفافیت را با زنجیره‌ی تامین خود همراه کنند.
- Civic: یک شرکت هویت مبتنی بر بلاک‌چین است که به کاربران خود کمک می‌کند تا از کلاهبرداری هویت جلوگیری کنند.
- BurstIQ: شرکتی که از بلاک‌چین برای مدیریت حجم عظیمی از دادههای مراقبت‌های بهداشتی به صورت خصوصی و ایمن استفاده می‌کند.
در آینده، همانطور که فناوری بلاک‌چین به گسترش و نمو خود ادامه می‌دهد، ممکن است شاهد ظهور پلتفرم‌های غیرمتمرکز خلاقانه‌ای در زمینه‌های رسانه‌های اجتماعی، تبلیغات، زنجیره‌های تامین محصول، رای‌گیری، حقوق مالکیت باشیم. این لیست پایانی ندارد.
بیشتر بخوانید: اسنپ شات (Snapshot)؛ پلتفرم رای‌گیری غیرمتمرکز + آموزش رای‌دهی
با بروز اتفاقاتی مانند بسته شدن صفحه توییتر ترامپ، فروش دادههای مسنجر Whatsapp توسط فیسبوک و حذف پلتفرم رسانه‌های اجتماعی دست راستی Parler از اینترنت، تقاضا برای کنترل و مدیریت توزیع شده‌ی پلتفرم‌های اجتماعی افزایش پیدا کرده است.
با این حال، فناوری بلاک‌چین فقط به ساخت پلتفرم‌های اجتماعی جدید خلاصه نمی‌شود. در واقع بلاک‌چین، فناوری است که توزیع کنترل بر اطلاعات را امکان‌پذیر می‌کند، به همین دلیل ممکن است اختراع ساتوشی ناکاموتو توسط نسل‌های آینده به اندازه‌ی ماشین چاپ مهم تلقی شود.
بیشتر بخوانید: بیت‌کوین، میراث ارزشمند ساتوشی ناکاموتو!
نتیجه گیری
بیت‌کوین فقط یک نقطه شروع بود، با گذشت زمان، شما در تیتر اخبار و یا مقالات وبسایت‌های مختلف در مورد تکنولوژی‌ها و کاربرد‌های جدید بلاک‌چین محتواهای زیادی پیدا می‌کنید.
اما دلیل اتخاذ عمده بلاک‌چین چیست؟ آیا صرفا متن باز بودن یک اپلیکیشن می‌تواند باعث اطمینان کاربران آن شود؟ پاسخ این سوالات در سه کلمه خلاصه شده‌اند، دسترسی‌پذیری، امنیت و حریم خصوصی.
با توزیع غیرمتمرکز اطلاعات با استفاده از تکنولوژی‌های بلاک‌چین دیگر هیچ شرکت یا دولتی نمی‌تواند اطلاعات نشر یافته را سانسور کند، همچنین امنیت اطلاعات کاربران حفظ خواهد شد و حریم خصوصی آن‌ها توسط شرکت‌های بزرگ یا دولت‌هایی که به دنبال جاسوسی از مردم هستند حفظ می‌شود.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: