نرخ خوراک پتروشیمی چیست و چرا باعث ریزش بورس شد؟

در این روزها، خبرهایی مبنی بر نرخ خوراک پتروشیمی مدام شنیده می‌شود و قیمت آن به یکی از چالش‌های بازار سرمایه تبدیل شده است.

در این مقاله قصد داریم ابتدا شما را با خوراک پتروشیمی (به انگلیسی Petrochemical Feedstock) آشنا کرده و سپس به این سوال پاسخ دهیم که چرا بازار سرمایه نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد.

نکات کلیدی

• منظور از خوراک پتروشیمی، موادی است که به این صنایع وارد می‌شود. پتروشیمی‌ها در ایران معمولا از خوراک گازی استفاده می‌کنند.
• بر اساس قانون، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها از طریق یک فرمول محاسبه می‌شود اما همواره کش و قوس‌های زیادی برای تعیین قیمت آن وجود دارد.
• از آنجا که شرکت‌های پتروشمی سهم زیادی در نمادهای بورسی دارند و نمادهای اثرگذاری محسوب می‌شوند، تغییر نرخ خوراک می‌تواند در قیمت سهام این شرکت‌ها و در نتیجه سهام کلی بازار سرمایه تاثیر زیادی بگذارد.

خوراک پتروشیمی چیست؟

همان طور که می‌دانید، صنایع نفتی و پتروشیمی اهمیت ویژه‌ای در اقتصاد یک کشور دارند زیرا بسیاری از محصولات شیمیایی حاصل از پتروشیمی مانند رنگ، لاستیک، انواع پلیمر و پلاستیک، الکل و غیره را می‌توان صادر کرده و باعث ارز آوری برای کشور شد.

پتروشیمی‌ها به طور کلی از 2 نوع خوراک استفاده می‌کنند یکی خوراک گازی و دیگری خوراک مایع. که باتوجه به این خوراک‌ها به دو دسته پتروشیمی خوراک گازی و پتروشیمی خوراک مایع نام‌گذاری می‌شوند.

در صنایع ایران بیشتر پتروشیمی‌ها از نوع خوراک گازی هستند یعنی به صورت عمده از گاز اتان یا فرآوده‌های دیگر آن استفاده می‌کنند.

نرخ خوراک پتروشیمی‌ها چگونه محاسبه می‌شود؟

بر اساس گفته دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، دولت قیمت خوراک پتروشیمی‌ها را به هفت هزار تومان و قیمت سوخت را به 4 هزار تومان افزایش داد.

بر اساس بررسی‌ها، نرخ خوراک پتروشیمی‌ها این گونه محاسبه می‌شود؛ نصف متوسط قیمت گاز را در چهار هاب گازی (Alberta, NBP, TTF, Hub) با هم جمع کرده و متوسط گیری می‌کنند، در این روش متوسط قیمت داخلی گاز به شکل ماهانه محاسبه می‌شود.

قیمت گاز خوراک= 0.5 × متوسط قیمت داخلی گاز + 0.5 × متوسط قیمت گاز در 4 هاب تعیین شده

از آنجا که نصف متوسط قیمت گاز در چهار ورودی (هاب) 25 سنت و نصف متوسط قیمت داخلی حدودا 2 تا 2.5 سنت به صورت ماهانه است، بر مبنای دلار نرخ پتروشیمی‌ها تقریبا 13.75 سنت بدست می‌آید.

بر این اساس، اگر نرخ ارز را 28 هزار و 500 تومان در نظر بگیریم، نرخ خوراک پتروشیمی چیزی در حدود 3هزار 900 تومان بدست می‌آید و اگر قیمت ارز را 37 هزار تومان قرار دهیم، خوراک پتروشیمی‌ها 5 هزار و 390 تومان بدست خواهد آمد.

نرخ خوراک پتروشیمی‌ها چگونه تعیین می‌شود؟

در سال 98 با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و با بالا رفتن نرخ حامل‌های انرژی، بحث درمورد افزایش قیمت خوراک پتروشیمی‌ها بالا گرفت.

با در نظر گرفتن دلار هزار تومانی در آن سال، قیمت یک متر مکعب گاز برای پتروشیمی‌ها 70 تومان (معادل 7 سنت) تعیین شد.

بعد از شوک ارزی شدیدی که در پی آغاز تحریم‌های غرب علیه ایران به وجود آمد و قیمت دلار را به چهار هزار تومان رساند، ارزش گاز خوراک برای هر مترمکعب 2.33 سنت کاهش یافت.

در سال 94 دولت مصوب کرده بود که به مدت 10 سال، از یک فرمول واحد برای نرخ خوراک پتروشیمی استفاده شود.

اما با فشار سنگین پتروشیمی‌ها و لابی‌گری‌های آن‌ها، دولت در اقدامی عجیب سقف قیمتی 5 هزار تومانی را به عنوان نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در بودجه سال 1401 در نظر گرفت که البته با انتقادهای زیادی مواجه شد.

کارشناسان معتقدند تعیین یک قیمت ثابت برای نرخ خوراک پتروشیمی به نفع آنها اما به ضرر کشور است، زیرا با وجود افزایش قیمت گاز در جهان، پتروشیمی‌ها تلاش می‌کنند سقف قیمتی نرخ خوراک را کاهش داده یا ثابت نگه دارند.

تاثیر نرخ خوراک پتروشیمی بر بازار سهام

صنعت پتروشیمی در حال حاضر چیزی در حدود 21 درصد از میانگین ارزش معاملات بورس را در ایران به خود اختصاص داده و جایگاه ویژه‌ای در بازار سرمایه دارد.

این صنعت از 2 طریق بر بازار سرمایه اثرگذار است، نخست با خام فروشی منابع نفتی و گازی و ایجاد ارزش افزوده، دوم با جمع آوری پس اندازهای خرد جامعه در بازار بورس.

بالا رفتن نرخ خوراک پتروشیمی همیشه مورد بحث و نگرانی کارشناسان و تصمیم گیران بوده است، زیرا همواره شاهد تاثیر مستقیم و معنادار افزیش نرخ خوراک پتروشیمی بر شاخص بازار سهام بوده‌ایم.

ریزش بازار بورس با شرکت‌های پتروشیمی

با این که بالا رفتن نرخ خوراک پتروشیمی‌ها تا هفت هزار تومان به شکل محرمانه انجام شد، کارشناسان پیش بینی کردند با اجرای این مصوبه سهام شرکت‌های پتروشیمی 100 هزار میلیارد تومان سقوط کرده و 52 هزار میلیارد تومان ضرر و زیان به این شرکت‌ها وارد خواهد کرد.

دبیرکل کانون کارگزاران در نامه‌ای که خطاب به مخبر، معاون اول رئیس جمهور نوشته بود تاکید کرده بود افزایش ناگهانی نرخ خوراک پتروشیمی باعث پایین آمدن کارایی و رقابت منصفانه در بازار سرمایه خواهد شد.

او در این نامه درخواست کرده بود به خاطر منافع 50 میلیون سهامدار خرد در بازار سرمایه، در این تصمیم دولت تجدید نظر صورت گیرد.

با وجود انتقادهای زیادی که مطرح شد، دولت در نهایت نرخ خوراک را از 5 هزار تومان به 7 هزار تومان رساند که به دنبال آن موجی از نگرانی و سرگردانی سهامداران در بازار سرمایه ایجاد شد.

اگر فکر می‌کنید در رابطه با این موضوع، در حق شما اجهاف شده است، می‌توانید این موضوع را پیگیری کنید: اعتراض به بورس چگونه است؟ نحوه ثبت شکایات بورسی

با ارزش‌ترین شرکت‌های پتروشیمی در بورس

میزان تاثیری که یک نماد بر کل بورس می‌گذارد، نشان‌دهنده ارزشمندی آن نماد است. اگر یک نماد بر شاخص کل اثر بگذارد، نشان دهنده بازگردانی قوی آن نماد است.

در زیر لیست باارزش‌ترین نمادهای پتروشیمی را مشاهده می‌کنید:

• صنایع پتروشیمی خلیج فارس با نماد (فارس)
• پتروشیمی جم با نماد (جم)
• پتروشیمی نوری با نماد (نوری)
• شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین با نماد (تاپیکو)
• پتروشیمی پردیس با نماد (پردیس)
• پتروشیمی مبین با نماد (مبین)
• پتروشیمی خارک با نماد (شخارک)
• پتروشیمی جم با نماد (جم پیلن)
• پتروشیمی فجر با نماد (بفجر)
• پلی پروپیلن جم با نماد (جم پیلن)
• پتروشیمی شازند با نماد (شاراک)

در همین راستا توصیه می‌کنیم بخوانید: روش پیدا کردن بهترین سهام برای خرید در حال حاضر

تاثیر قیمت پایین خوراک بر صنایع پتروشیمی

بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی که در سال 2021 منتشر شده است، ایران بیشتر از 2 برابر میانگین جهانی برای خدمات و کالا انرژی مصرف می‌کند و این مقدار نیز سالانه روندی صعودی دارد.

کارشناسان مهم‌ترین دلیل افزایش این مقدار را پایین بودن قیمت آن عنوان می‌کنند.

به نظر می‌رسد ارائه خوراک ارزان قیمت به پتروشیمی‌ها اگر باعث تولید محصولات با کیفیت شود می‌تواند سوآوری زیادی برای کشور و جامعه به همراه داشته باشد.

سوالات متداول

سخن پایانی

نرخ خوراک پتروشیمی یک جنجال دائمی برای این صنعت و اقتصاد کشور است به طوری که هر روز شاهد تغییر قیمت آن و در نتیجه ضرر و زیان پتروشمی‌ها هستیم.

بعد از کش و قوس‌های زیاد در دولت، بانک مرکزی در نهایت در نامه‌ای قیمت خوراک این صنعت را با همان نرخ ارز ترجیحی 28 هزار و 500 تومان مشخص کرد.

اگر پتروشیمی‌ها با قیمت 28 هزار و 500 تومان خوراک دریافت کرده و محصولات خود را با ارز حدود 38 هزار تومانی بفروشند، چیزی در حدود 31 درصد سود کسب خواهند کرد.

اما با وجود هزینه‌هایی که در فرآیند تولید وجود دارد، میانگین سود حاصل باید چیزی در حدود 50 درصد باشد تا بتوان گفت این صنایع سود قابل قبولی بدست آورده‌اند.

در این مقاله سعی کردیم مسئله نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و جنجالی که اخیرا ایجاد شده را از ابعاد مختلف بررسی و تحلیل کنیم. شما هم می‌توانید نظرات خود را در این باره با ما به اشتراک بگذارید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره