آربیتراژ در معاملات آتی و اختیار معامله

بازار آتی یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد است که شامل توافق نامه‌ای قانونی با حد و مرز مشخص است.

آربیتراژ یکی از استراتژی‌های کم ریسک است که در این بازار اتفاق می‌افتد. در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم آن و شکل آربیتراژ در معاملات آتی بیشتر آشنا کنیم.

نکات کلیدی

• آربیتراژ نتیجه ناکارآمد بودن بازار است و مکانیزمی ایجاد می‌کند که موجب می‌شود قیمت‌ها به طرز قابل‌توجهی از ارزش منصفانه و واقعی‌شان در درازمدت منحرف نشوند.
• بخش عمده‌ای از معاملات آربیتراژی در بستر بازار آتی انجام می‌شوند.
• آربیتراژ بر این اساس استوار است، که سود مثبت قطعی در یک سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد.

آربیتراژ چیست؟

آربیتراژ یکی از استراتژی‌ها در سرمایه گذاری و یک مفهوم در علم اقتصاد است. زمانی که اختلاف بین قیمت خرید و فروش در بازارها وجود داشته باشد، آربیتراژ رخ می‌دهد.

در واقع در آربیتراژ، سرمایه گذار به طور همزمان یک دارایی را در بازارهای مختلف خرید و فروش می‌کند تا از اختلاف قیمت استفاده کرده و سود کسب کند.

وقوع این شرایط نتیجه نبود تعادل قیمت در بازارهای مختلف است.

آربیتراژگران با خرید دارایی با کمترین قیمت و فروش آن در بازاری دیگر با قیمتی بالاتر، سود کسب می‌کنند. این روش در زمره روش‌های سرمایه گذاری بدون ریسک است و امکان فروش دارایی در کمترین زمان وجود دارد.

مفهوم آربیتراژ را با یک مثال ساده روشن‌تر می‌کنیم؛ فرض کنید قیمت هر کیلو پسته در یکی از شهرهای ایران 300 هزار تومان است و همان نوع پسته در شهری دیگر با قیمت 330 هزار تومان معامله می‌شود.

اگر شخصی پسته را از شهر اول بخرد و در شهر دوم بفروشد، می‌تواند به ازاری هر کیلو پسته 30 هزار تومان سود کند. این اختلاف قیمت سود حاصل از این معامله را آربیتراژ می‌گویند.

یکی دیگر از مثال‌های بارز آربیتراژ در ایران که زیاد شاهد آن هستیم به التهابات ارزی یک دهه گذشته مربوط می‌شود.

زمانی که اختلاف قیمت ارز دولتی و بازار آزاد افزایش پیدا می‌کرد؛ بسیاری از آربیتراژگران ارز دولتی را خریداری می‌‌کردند و در بازار آزاد می‌فروختند.

چه زمانی آربیتراژ کنیم؟

امکان آربیتراژ بین بازار نقدی و بازار آتی هنگامی ایجاد می‌شود که قرارداد آتی کالا بالاتر از ارزش ذاتی معامله شود.

در نتیجه معامله‌کنندگان می‌توانند کالایی را از بازار نقدی خریداری کرده و آن را در بازار آتی بفروشند و سودی به دست آورند که هیچ ریسکی ندارد.

گواهی سپرده کالا برای آربیتراژ در معاملات آتی

همان طور که می‌دانید، در بازار آتی کالا، تسویه و تحویل در قرادادهای آتی با استفاده از گواهی سپرده کالایی انجام می‌شود.

این گواهی سپرده کالا برای آربیتراژ در معاملات آتی معیارهایی دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

• نقدشوندگی گواهی سپرده کالا
• مقایسه قیمت گواهی سپرده‌های مختلف
• انطباق تاریخ انقضای گواهی سپرده کالا با سررسید قرارداد آتی کالا
• انطباق گواهی سپرده کالا با دارایی پایه قرارداد آتی کالا

نقدشوندگی گواهی سپرده کالا

برای انجام آربیتراژ می‌توان ارزان‌ترین گواهی سپرده را استفاده کرد تا سود بیشتری بدست آید؛ اما این موضوع را باید در نظر بگیرید که زمان تحویل قراردادها، تخصیص گواهی سپرده به ترتیب از نقدشونده‌ترین سپرده کالایی انجام می‌شود.

در نتیجه هر چه گواهی یک سپرده امکان نقدشوندگی بیشتری داشته باشد، امکان نکول در آن کمتر است و احتمال تحویل آن بالاتری برای آن وجود دارد.

مقایسه قیمت گواهی سپرده‌های مختلف

گواهی سپرده کالایی برای هر کالا از انبارهای مختلف صادر می‌شود؛ در نتیجه برای تحویل هر قرارداد آتی می‌توان از گواهی سپرده مختلف اما استاندارد یکسان استفاده کرد.

از آنجا که سود آربیتراژ به قیمت خرید گواهی سپرده و فروش قرارداد آتی کالا بستگی دارد، هر گواهی سپرده از انباری که قیمت کمتری می‌دهد، سود بیشتری را برای آربیتراژ در معاملات آتی خواهد داشت.

انطباق تاریخ انقضای گواهی سپرده کالا با سررسید قرارداد آتی کالا

تاریخ انقضای سپرده کالا یکی از مواردی است که هنگام انتخاب سپرده کالایی باید به آن توجه کنید.

انطباق تاریخ انقضای گواهی سپرده کالا با تاریخ قرارداد آتی کالا به این معنی است که در روز سررسید قرارداد آتی کالا، گواهی سپرده کالا قابل معامله باشد.

در واقع باید تاریخ انقضای گواهی سپرده کالا بیشتر از تاریخ سررسید قرارداد آتی باشد. درباره تسویه قراردادهای آتی کالا بخوانید.

انطباق گواهی سپرده کالا با دارایی پایه قرارداد آتی کالا

یکی دیگر از مواردی که هنگام انتخاب گواهی سپرده کالا باید به آن توجه کرد، دارایی پایه قرارداد است.

در واقع برای آربیتراز در معاملات بازار آتی باید به دارایی پایه قرارداد پایه کالا با همان برند و نوع توجه کرد نه با نوع دیگر.

آربیتراژ در قراردادهای اختیار معامله

از آربیتراژ می‌توان در قراردادهای اختیار معامله‌ای که به آخرین روز انقضای خود رسیده‌اند استفاده کرد.

به این صورت که قرارداد را چند درصد پایین‌تر از قیمت بازار سهام خریداری کرده و در بازار بفروشند.

به عنوان مثال فرض کنید قیمت سهامی در بازار 4 هزار تومان معامله می‌شود که قیمت اختیار معامله آن 600 تومان و قیمت اعمال آن 3200 تومان است.

مجموع اختیار معامله و قیمت اعمال آن 3800 تومان می‌شود در حالی که آن سهام در بازار 4 هزار تومان معامله می‌شود.

این 200 تومان سود خواهد بود که اگر تعداد سهام مثلا 10 هزار سهم باشد، سود حاصل عدد قابل قبولی خواهد شد.

فروش اختیار معامله در روز آخر زمانی رخ می‌دهد که شخص نقدینگی برای اعمال اختیار معامله ندارد و به دنبال این است که از ضرر کلی جلوگیری کند.

این فروش در روز انقضا با قیمت کمتر از قیمت واقعی برای جذب مشتری انجام می‌شود.

به این نکته توجه کنید که آربیتراژ در قراردهایی اعمال می‌شود که در سود باشند، زیرا اگر قرارداد در زیان باشد، کسی برای اعمال قرارداد و خرید آن تمایلی نخواهد داشت.

سوالات متداول

سخن پایانی

برای سرمایه گذاری همیشه راه‌ها و استراتژی‌های مختلفی وجود دارد و سرمایه گذاران می‌توانند از آن‌ها برای سودآوری هر چه بیشتر استفاده کنند.

در اینجا منظور از استراتژی، راه‌هایی بجز سرمایه گذاری بلند مدت و یا میان مدت است. به این معنا که در بیشتر موارد، تکنیک «خرید و نگهداری» توسط اکثر سرمایه گذاران بلند مدت و یا میان مدت اجرا می‌شود.

آربیتراژ در معاملات آتی و آربیتراژ در قراردادهای اختیار معامله دو مورد از انواع آربیتراژ است که در این مقاله به آن‌ها پرداخته شد.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره