منظور از قرارداد کشف پریمیوم چیست؟

در سال‌های اخیر، هم‌زمان با تغییر و تحول در اقتصاد کشور، نیازهای جدیدی برای سرمایه‌گذاران نیز ایجاد شده است.

به عنوان مثال؛ تولیدکنندگان در حال خرید مواد اولیه مورد نیاز برای تولید کالاهای خود در طول سال هستند، زیرا تولید کالا نیازمند تامین مواد اولیه برای تولید به طور مستمر است.

علاوه بر این؛ خریدار نیز تمایل دارد که از خرید کالای مورد نظر خود در زمان مشخص اطمینان داشته باشد. از این رو؛ بورس کالا ابزارهای مالی جدیدی را در راستای پاسخ به این نیازها معرفی کرده است.

یکی از این ابزارها قرارداد کشف پریمیوم است. در این مقاله قصد داریم تا درباره قراردادهای کشف پریمیوم، کاربرد و مزایای آن‌ها در بورس صحبت کنیم.

نکات کلیدی

• به دلیل وجود تحولات اقتصادی که در سال‌های اخیر وجود داشته است، سرمایه‌گذاران در بازار نیازمند ابزارهای جدیدی هستند تا بتوانند همگام با تغییر و تحولات ایجاد شده، گام بردارند.
• معاملات کشف پریمیوم یکی از ابزارهای مالی ارائه شده توسط بورس کالا است که به واسطه آن تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالا وارد تعهدی بلندمدت شده تا کالای مشخص شده را در زمان تعیین شده تامین کنند. 
• در این نوع قرارداد، مبلغ یا درصدی که جهت محاسبه قیمت نهایی به قیمت مبنا اضافه یا از آن کسر می‌شود را پریمیوم می‌نامند.
• قرارداد کشف پریمیوم برای صنایعی که به صورت پیوسته با یکدیگر تبادل دارند، بسیار کاربردی خواهد بود.

قرارداد کشف پریمیوم چیست؟

قرارداد کشف پریمیوم، نوعی قرارداد بلندمدت است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران معامله می‌شود.

در قرارداد کشف پریمیوم، طرفین معامله متعهد می‌شوند که در یک زمان مشخص در آینده، کالای تعیین شده‌ای را بر اساس قیمت نهایی (قیمتی که از فرمول قیمت مبنا + مابه‌التفاوت توافق شده محاسبه شده) معامله کنند.

مبلغ یا درصدی که برای محاسبه قیمت نهایی به قیمت مبنا اضافه یا از آن کسر می‌شود، پریمیوم نام دارد.

لازم به ذکر است که در زمان توافق، خریدار موظف است که بخشی از مبلغ معامله را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای قرار دهد.

همچنین تسویه مابقی مبلغ معامله، بر اساس شرایطی که هنگام عقد قرارداد مورد تایید طرفین بوده است، صورت می‌گیرد.

تاکنون محصولاتی مانند لوله مسی، آهن اسفنجی، اپوکسی رزین و… توسط قرارداد کشف پریمیوم معامله شده است.

بیشتر بخوانید: راهنمای ثبت نام و ورود به معاملات فیزیکی بورس کالا

نحوه محاسبه قیمت نهایی در قرارداد کشف پریمیوم

در قرارداد کشف پریمیوم، قیمت معامله در آینده مشخص نیست.

در واقع قیمت نهایی، فرمولی است که از دوبخش تشکیل شده است: قیمت مبنا و پریمیوم.

هنگام عقد قرارداد، خریدار و فروشنده با یکدیگر در مورد پریمیوم توافق خواهند کرد. قیمت مبنا نیز در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

مزایای قرارداد کشف پریمیوم چیست؟

سازوکار قراردادهای کشف پریمیوم، منافعی را هم برای خریدار و هم برای فروشنده ایجاد می‌کند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• امکان ایجاد قرارداد بلندمدت در چارچوب و سازوکار قانونی 
• امکان پوشش ریسک خرید و فروش در هر دو سمت خریدار و عرضه‌کننده
• برتری قرارداد کشف پریمیوم نسبت به معاملات سلف؛ چراکه خرید و فروش با توجه به شناوری قیمت در قراردادهای پریمیوم و متناسب با شرایط بازارهای جهانی عادلانه است.
• قرارداد کشف پریمیوم موجب ارتقا بهره‌وری در زنجیره تامین و تولید خریدار و فروشنده می‌شود.
• امکان برنامه‌ریزی برای تولید و فروش از سوی عرضه کننده ایجاد شده و خریدار نیز در جهت تامین مواد مصرفی آسوده خاطر خواهد بود.
• با قرارداد کشف پریمیوم، کالاهای با ویژگی‌های خاص و کیفیت بالا مورد توجه قرار می‌گیرند و با تضمین کیفیت این کالاها، اعتماد خریداران به بازار کالاهای پریمیوم افزایش می‌یابد.
• قیمت‌ها بر اساس ویژگی‌های خاص کالا تعیین می‌شود و با توجه به این ویژگی‌ها قیمت کالا بیشتر یا کمتر از بازار عمومی می‌شود. این کار باعث بهبود قیمت‌گذاری در بازار می‌شود.
•  معاملات پریمیوم باعث می‌شوند که رقابت در بازار افزایش یابد و فروشندگان تلاش بیشتری برای تولید کالاهای با ویژگی‌های خاص و کیفیت بالا کنند.
• فروشندگان می‌توانند به قیمت بالاتر از بازار کالای پریمیوم خود را به فروش برسانند و سود بیشتری کسب کنند.

قراردادهای “آتی”، “سلف” و “پریمیوم” چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در قرارداد آتی لزومی برای پرداخت کل مبلغ هنگام معامله وجود ندارد؛ بلکه در این نوع قرارداد خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار مشخصی از کالا با کیفیت و قیمت معلوم را در زمان مشخص شده‌ای معامله کنند.

علاوه بر این؛ بخشی از ارزش معامله به عنوان وجه تضمین، نزد اتاق پایاپای بورس قرار داده می‌شود و سود و زیان این معامله به صورت روزانه محاسبه می‌گردد.

فروشنده موظف است در زمان سررسید قرارداد کالای مورد نظر را تحویل داده و خریدار نیز متعهد به پرداخت وجه خواهد بود.

در قرارداد سلف بعد از انعقاد قرارداد، خریدار باید کل مبلغ توافق شده را بپردازد.

فروشنده نیز متعهد می‌شود تا در تاریخ سررسید و با توجه به شرایط قرارداد، کالای مورد نظر را با قیمت و حجم توافق شده تحویل داده و یا تسویه کند.

کارکرد قرارداد پریمیوم نیز نسبتا مشابه با قرارداد آتی است؛ اما در قراردادهای پریمیوم قیمت معامله به صورت دقیق مشخص نیست و قیمت نهایی از طریق فرمولی که قبل‌تر به آن اشاره کردیم، محاسبه می‌شود. 

بیشتر بخوانید: آموزش گام‌به‌گام فرآیند تسویه در بورس کالا + بررسی مهلت تسویه

در اطلاعیه عرضه قراردادهای کشف پریمیوم چه اطلاعاتی وجود دارد؟

در اطلاعیه عرضه قراداد‌های کشف پریمیوم اطلاعات مختلفی درج شده که در ادامه به شرح هر یک می‌پردازیم:

• قیمت پایه پریمیوم (ریال بر کیلوگرم): قیمت پیشنهادی اولیه برای نرخ پریمیوم موجود در فرمول محاسبه قیمت نهایی؛ این قیمت از سوی کارگزار عرضه‌کننده پیشنهاد می‌شود.

• تاریخ معامله کشف پریمیوم: تاریخی است که در آن زمان، حراج برای کشف پریمیوم معامله انجام می‌شود.

• مرجع قیمت مبنا: قیمتی است که در زمان تعیین شده در اطلاعیه، توسط مرجع مورد قبول سازمان بورس اعلام می‌گردد.

• مهلت تسویه کشف پریمیوم: مهلت تسویه قرارداد کشف پریمیوم براساس زمان درج شده در اطلاعیه عرضه توسط عرضه‌کننده تعیین می‌شود. 

• قیمت علی الحساب (ریال بر کیلوگرم): قیمتی است که در زمان انتشار اطلاعیه عرضه، طبق فرمول پیشنهادی توسط سازمان بورس محاسبه و اعلام می‌گردد.

• فرمول محاسبه قیمت نهایی: حاصل جمع قیمت کشف شده در قرارداد‌ کشف‌ پریمیوم‌ و قیمت مبنا است که تسویه نهایی معامله بر اساس آن انجام خواهد شد.

• میزان پیش‌پرداخت معامله نهایی: بخشی از بهای معامله است که پس از عقد قرارداد کشف پریمیوم طبق ضوابط دستورالعمل و براساس اطلاعیه عرضه از سوی خریدار کالا به فروشنده کالا پرداخت می‌شود.

• تاریخ معامله نهایی: تاریخ مشخص شده در قرارداد کشف پریمیوم جهت انعقاد قرارداد نقد یا سلف که طرفین متعهد به انجام آن شده‌اند.

• نوع تسویه قرارداد کشف پریمیوم‌: به صورت نقدی یا اعتباری است.

• نوع تسویه قرارداد نهایی: روش های تسویه قرارداد نهایی به صورت نقدی یا اعتباری خواهد بود.

• نوع و نرخ تضمین کشف پریمیوم‌: منظور نوع و نرخ، تضمینی است که برای عقد قرارداد کشف پریمیوم از متقاضی خرید کالا اخذ می‌گردد.

• نوع و نرخ تضمین تکمیلی: منظور نوع و نرخ تضمینی است که برای عقد قرارداد نهایی از متقاضی خرید کالا اخذ می‌گردد.

سوالات متداول

سخن پایانی

در بازار بورس، قراردادهای مختلفی وجود دارد که ممکن است مشابه یکدیگر باشند.

به عنوان مثال؛ در این مقاله درباره قرارداد کشف پریمیوم صحبت کردیم که بسیار مشابه قراردادهای آتی است اما در قرارداد پریمیوم قیمت معامله به صورت دقیق مشخص نیست و قیمت نهایی از طریق یک فرمول محاسبه می‌شود.

علاوه بر این؛ در این مقاله به طور کامل مزایای قرارداد کشف پریمیوم را مورد بررسی قرار دادیم که امیدواریم مورد توجه شما قرار گیرد.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره