شاخص هوش سرمایه گذار چیست؟

شاخص هوش سرمایه گذار (Investor Intelligence Index) ابزاری رایج و پذیرفته‌شده برای تعیین توازن قدرت بین گاوها (خریداران) و خرس‌ها (فروشندگان) در بازار است.

این شاخص ترکیبی از چندین اندیکاتور سنتیمنت از جمله «advisor sentiment review» و «insider activity review» است.

این موارد با توجه به بخشی از بازار که نشان‌دهنده آن هستند، با هم گروه می‌شوند و شاخص هوش سرمایه گذار را تشکیل می‌دهند.

در ادامه این مقاله به شاخص هوش سرمایه گذار می‌پردازیم و نحوه کارکرد آن را بیشتر توضیح می‌دهیم.

نکات کلیدی

• شاخص هوش سرمایه گذار، روش رایج و پذیرفته‌شده‌ای برای مشخص کردن توازن قدرت گاوها و خرس‌ها در بازار است.
• این شاخص در دهه 1950 میلادی ایجاد و در دهه 1960 اصلاح و تصحیح شد.
• شاخص هوش سرمایه‌گذار بر اساس پیشنهادهای خلاف جهت (contrary) کار می‌کند که طبق آن‌ها، معامله‌گران سهام باید خلاف جهت تعادل بین دیدگاه متخصصان و روندهای بازار عمل کنند.
• در چارت‌کرفت یک سیستم رتبه‌بندی برای اندیکاتورهای مختلف تعیین می‌شود که یک رتبه عددی را به هر یک از اندیکاتورها نسبت می‌دهد.
• وضعیت صعودی شدید با اعداد نزدیک 10- و وضعیت نزولی شدید با اعداد نزدیک به 10+ نشان داده می‌شود.

سنتیمنت مشاوران مالی

شاخص سنتیمنت هوش سرمایه‌گذاران یا همان شاخص هوش سرمایه گذار لزوماً آن چیزی نیست که به نظر می‌رسد.

در واقع منظور از چارت‌کرفت (Chartcraft)، سنتیمنت مشاوران مالی (advisor’s sentiment) است که اوج پیش‌بینی‌های نویسندگان روزنامه و خبرنامه را نشان می‌دهد.

این شاخص بر اساس پیشنهادات خلاف جهت بازار کار می‌کند.

منظور از پیشنهادات خلاف جهت بازار (contrarian propositions)، دسته‌ای از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری است که طبق آن‌ها، معامله‌گران سهام باید خلاف جهت تعادل بین دیدگاه متخصصان و روندهای بازار عمل کنند.

نویسندگان خبرنامه به طور مستقل توصیه‌های مستقل خود را در انتشارات و گزارش‌های خود منتشر می‌کنند. این شاخص بیش از 100 خبرنامه را برای استخراج شاخص هوش سرمایه گذار بررسی می‌کند.

شاخص هوش سرمایه گذار فرض می‌کند روندی که مورد توافق بازار است، همیشه بازخواهد گشت. اینگونه فرصت سرمایه‌گذاری روی بازگشت قریب‌الوقوع نمودار قیمت برای معامله‌گران فراهم می‌شود.

در زمانی که تعادل نظر بازیگران بازار به طور قدرتمندی به یک سمت متمایل باشد، نشانه‌های بازگشت روند در قوی‌ترین حالت خود هستند.

بیشتر بخوانید: مفهوم احساسات بازار (Sentiment) و اهمیت آن در بازارهای مالی

رتبه‌بندی شاخص سنتیمنت

شرکتی که این شاخص را ایجاد کرده است، برای این که آن را برای معامله‌گران قابل استفاده نماید، یک سیستم رتبه‌بندی برای همه اندیکاتورهای مختلف آن تعیین کرده است که یک رتبه عددی را به هر یک از اندیکاتورها، از جمله شاخص سنتیمنت نسبت می‌دهد.

وضعیت صعودی شدید با یک رتبه عددی که به 10- نزدیک باشد نشان داده می‌شود. این نشان‌دهنده یک تغییر بالقوه به سمت پایین در جهت بازار است.

وضعیت نزولی شدید با عددی نزدیک به 10+ نشان داده می‌شود. این عدد نیز نشان‌دهنده این است که تغییر جهت بازار به سمت مثبت نزدیک است و گاوها در حال به دست گرفتن کنترل بازار هستند.

بازه اعداد منفی که از منفی یک شروع می‌شود، مربوط به حالتی است که گاوها 51 درصد یا بیشتر باشند. عدد منفی ده بیشترین رتبه در بازه منفی‌هاست که مربوط به حالتی است که گاوها بیشتر از 60 درصد باشند.

این توضیحات مخصوص شاخص سنتیمنت هستند و قانون کلی و حتمی برای هر شاخصی محسوب نمی‌شوند.

اگر درصد گاوها به زیر 45 کاهش یابد، عدد 1+ و اگر به 36 درصد یا کمتر از آن سقوط کند، بالاترین عدد، یعنی 10+ به آن نسبت داده می‌شود.

در جهت مخالف، اگر خرس‌ها به کمتر از 20 درصد برسند، عدد 10- به آن نسبت داده می‌شود و این عدد تا سه ماه پابرجاست. وزن‌دهی سنتیمنت حداکثر می‌تواند به عدد 20- برسد.

بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل سنتیمنتال و ابزارهای آن

جابه‌جایی شاخص

شاخص هوش سرمایه گذار برداشت‌هایی از وقایع نادرتر را هم نشان می‌دهد. اگر خرس‌ها به بیش از 55 درصد افزایش یابند، 10 نمره دیگر هم به این عدد برای شش ماه اضافه می‌شود.

چنین چیزی در دسامبر سال 1994 اتفاق افتاد. گاوها در دو هفته پشت‌سرهم بیشتر از 59 درصد بودند و بالاترین سطح صعودی را که در 12.5 سال اخیر توسط شاخص ثبت شده بود، رقم زدند.

تحقیقات درباره شاخص هوش سرمایه گذار

با این که شاخص معروف هوش سرمایه گذار در دهه 1950 میلادی ایجاد و در دهه 1960 اصلاح شد، تا شروع قرن بیست‌ویکم به طور دقیق مورد بررسی و آزمون قرار نگرفته بود.

در سال‌های پیش از 2000 میلادی، نویسندگانی از دانشگاه سانتا کلارا تحقیقی را ترتیب دادند. مطالعه آن‌ها نشان داد که بین شاخص هوش سرمایه گذار و نقاط مهم بازگشت روند بازار، همبستگی ضعیفی وجود دارد.

محققان این پروژه دریافتند که سنتیمنت نویسندگان خبرنامه که با پرسش‌نامه هوش سرمایه‌گذاران (Investors Intelligence) اندازه‌گیری می‌شود، رابطه‌ای معکوس با بازدهی آتی شاخص S&P 500 دارد اما این رابطه از نظر آماری معنادار نیست.

چنین انتقادی باعث شد که Investors Intelligence درباره هدف اندیکاتور خود شفاف‌سازی کرده و توضیح دهد که شاخص هوش سرمایه گذار دقیقاً چه چیزی است و چه چیزی نیست.

شاخص هوش سرمایه گذار مانند هر اندیکاتور دیگری، معمولاً هیچ چیزی را به شما نمی‌گوید و نشان نمی‌دهد.

در واقع سنتیمنت سرمایه‌گذار در بیشتر اوقات در بازه نرمال قرار می‌گیرد که تفسیر خنثای آن، امکان بهره‌مندی از هیچ اندیکاتور معاملاتی سودمندی را نمی‌دهد.

Investors Intelligence این بازه نرمال را در حالتی در نظر می‌گیرد که 45 درصد بازار متعلق به گاوها و 35 درصد متعلق به خرس‌ها بوده و 20 درصد هم فضا برای اصلاح وجود داشته باشد.

چه کسی شاخص هوش سرمایه گذار را ابداع کرد؟

پرسش‌نامه Investor Intelligence که بر اساس آن شاخص هوش سرمایه گذار به دست می‌آید، توسط «AW Cohen» راه‌اندازی شد.

در زمانی که او این گزارش را ابداع کرد، انتظار داشت که بهترین زمان برای خرید سهام در بازار، موقعی باشد که بیشتر مشاوران سرمایه‌گذاری در سمت خرید بازار باشند.

اما مشخص شد که بیشتر مشاوران سرمایه‌گذاری تقریباً همیشه در نقاط بازگشت بازار دچار اشتباه می‌شوند.

در حال حاضر، در زمانی که وضعیت بازار در حالت‌های حداکثری است، از این گزارش به عنوان یک اندیکاتور خلاف جهت بازار استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: منظور از ترید خلاف روند چیست؟

تاریخچه شاخص هوش سرمایه گذار

هوش سرمایه‌گذار (Investors Intelligence) در سال 1963 ایجاد شد. هوش سرمایه‌گذار یکی از قدیمی‌ترین تامین‌کنندگان اطلاعات و تحقیقات تکنیکال در جهان است و به مدت 50 سال مشغول به کار بوده است.

گزارش هوش سرمایه‌گذار به طور گسترده توسط جامعه سرمایه‌گذاران به عنوان یک اندیکاتور خلاف جهت بازار مورد استفاده قرار گرفته است و به‌دقت توسط رسانه‌های مالی دنبال می‌شود.

هدف آن‌ها همیشه این بوده است که به طور مداوم، اطلاعات و تحقیقات ارزشمند، واضح، غیر مبهم و دقیقی را در حوزه سرمایه‌گذاری منتشر کنند.

با این که در ابتدا هدف این شاخص ارائه پیشنهادات مستقیمی درباره سنتیمنت صعودی یا نزولی بازار بود، جامعه سرمایه‌گذاری در حال حاضر از آن به عنوان یک اندیکاتور خلاف جهت، به‌خصوص در شرایط حدی و افراطی استفاده می‌کند.

چه عددی برای شاخص هوش سرمایه گذار خوب یا بد محسوب می‌شود؟

وقتی تفسیر این شاخص از وضعیت صعودی بازار 55 درصد را نشان بدهد، به این معناست که خوش‌بینی بیش‌ازاندازه‌ای وجود دارد که نکته منفی بالقوه‌ای برای بازار محسوب می‌شود.

اعداد کمتر از 35 درصد، نشان‌دهنده بدبینی بیش‌ازحد هستند و برای بازار مثبت محسوب می‌شوند.

اگر از ارقام هفتگی استفاده کنید، این اعداد می‌توانند برای نمایش وضعیت خرید یا فروش بیش‌ازحد در بازار به کار روند.

اعداد بالای 70 درصد، نشان‌دهنده اشباع خرید و اعداد زیر 30 درصد، نمایش‌دهنده وضعیت اشباع فروش در بازار هستند. نشانه تغییر بالقوه در روند زمانی ظاهر می‌شود که اعداد به بالای 30 یا زیر 70 برگردند.

با این حال، نیاز است که ابتدا از استراتژی معاملاتی‌تان بک‌تست بگیرید و سپس از این شاخص استفاده نمایید.

منظور از سنتیمنت سرمایه‌گذار چیست؟

به طور کلی، منظور از سنتیمنت سرمایه‌گذار، احساس و دیدگاه سرمایه‌گذاران نسبت به بازار است.

تحلیلگران برای ارزیابی سنتیمنت سرمایه‌گذار، فعالیت‌های معاملاتی و جهت تغییر قیمت‌ها در یک بازار را بررسی می‌کنند.

برای مثال، افزایش قیمت‌ها می‌تواند نشان‌دهنده سنتیمنت مثبت سرمایه‌گذاران بوده و افت قیمت‌ها می‌تواند نمایانگر سنتیمنت منفی باشد.

با این حال در بیشتر مواقع، تحلیلگران از اندیکاتورهای خاصی برای ارزیابی و تعیین وضعیت احساسات بازار استفاده می‌کنند.

برخلاف اندیکاتورهای تکنیکال که وضعیت یک دارایی خاص را به طور تنها بررسی می‌کنند، تحلیل سنتیمنت روی وضعیت کل بازار تمرکز دارد.

شاخص هوش سرمایه گذار، یکی از اندیکاتورهایی است که می‌تواند برای تعیین وضعیت احساست سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار گیرد.

تفاوت AAII با شاخص هوش سرمایه گذار چیست؟

پرسش‌نامه سنتیمنت AAII روی دیدگاه هر یک از سرمایه‌گذاران تمرکز دارد. این شاخص نظر سرمایه‌گذاران را درباره پیش‌بینی آن‌ها از شش ماه آینده بازار می‌پرسد.

AAII از سال 1987 ایجاد شده است. این داده‌های مربوط به سنتیمنت بازار، توسط انجمن سرمایه‌گذاران انفرادی آمریکا (American Association of Individual Investors) یا AAII جمع‌آوری می‌شود.

از طرف دیگر، شاخص هوش سرمایه گذار روی مشاوران و گزارشگران مالی تمرکز می‌کند که معامله‌گران و تحلیلگران حرفه‌ای هستند.

چگونه می‌توان به شاخص هوش سرمایه گذار دست پیدا کرد؟

می‌توانید اندیکاتورهای سنتیمنت سرمایه‌گذار را روی وب‌سایت شرکت منتشرکننده آن پیدا کنید.

شرکت‌هایی مانند چارت‌کرفت، شاخص‌های سنتیمنتی را منتشر می‌کنند که محاسبات وضعیت جاری بازار را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.

شاخص سنتیمنت هوش سرمایه‌گذار، یکی از اندیکاتورهای سنتیمنتی است که توسط سایت چارت کرفت منتشر می‌شود. روی سایت این شرکت می‌توانید آن را پیدا کنید و حسابی را که مایل به استفاده از آن هستید تهیه کنید.

سوالات متداول

کلام پایانی

سنتیمنت سرمایه‌گذار در بیشتر اوقات خنثی است اما همچنین می‌تواند کمی بیش‌ازحد صعودی یا نزولی شود.

در مقابل، این شاخص وقتی مهم‌ترین علامت‌ها را می‌دهد که اعداد و رتبه‌های قوی‌تر صعودی یا نزولی وجود داشته باشند و وقایعی در بازار رخ دهند که کمتر معمول باشند.

شاخص هوش سرمایه گذار، همبستگی زیادی با وقایع مهم و عملکرد واقعی بازارها از خود نشان داده است.