بلو اسکای (BlueSky)؛ جایگزین توییتر اما غیرمتمرکز!

اپلیکیشن بلو اسکای یکی از رقبای شبکه‌های اجتماعی پرکاربرد در سراسر جهان، توییتر است.

پلتفرم بلو اسکای یک شبکه اجتماعی بسیار ساده به‌نظر می‌رسد و از نظر امکانات و ویژگی‌ها شباهت‌های زیادی به توییتر دارد.

کاربران در شبکه اجتماعی بلو اسکای می‌توانند برای خود یک نام کاربری و یک نام نمایشی انتخاب کنند. سپس می‌توانند پست‌های خود را با حداکثر 256 کاراکتر که می‌تواند شامل تصاویر هم باشد، به اشتراک بگذارند.

در ادامه علاوه بر معرفی کامل بلو اسکای (BlueSky)، به تفاوت آن با دیگر شبکه‌های اجتماعی موجود نیز می‌پردازیم.

نکات کلیدی

• بلو اسکای در سال 2019 به‌عنوان یک پروژه جانبی از توییتر و با هدف ایجاد چارچوب یک رسانه اجتماعی غیرمتمرکز ظهور کرد.
• در سال 2022، BlueSky از توییتر اعلام استقلال کرد و در نهایت در سال 2023 نسخه بتا این برنامه منتشر شد.
• اگرچه بلو اسکای از نظر ظاهری شبیه به توییتر است، اما از نظر فنی بسیار متفاوت است؛ زیرا BlueSky بر اساس پروتکل غیرمتمرکز AT ساخته شده است.
• هدف بلو اسکای این است که شبکه‌های اجتماعی را به‌عنوان پلتفرم‌های قابل‌اعتماد، مقیاس‌پذیر و انتقال‌پذیر احیا کند.

تاریخچه BlueSky

از بلو اسکای اغلب به‌عنوان رقیب و جایگزین توییتر یاد می‌شود، درحالی‌که Bluesky زاییده و مخلوق توییتر بود و در واقع توییتر نقطه‌ی شروعی برای ایجاد بلو اسکای محسوب می‌شود.

در دسامبر سال 2019، توییتر اعلام کرد که در حال تأمین مالی یک تیم مستقل برای کار بر روی یک پروتکل شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است.

جک دورسی، مدیرعامل پیشین توییتر، در یک توییت ایده اولیه پروژه بلو اسکای را مطرح نمود.

در سال 2021 اعلام شد که جی گرابر، هدایت تیم فنی بلو اسکای را برعهده خواهد گرفت. یک سال بعد و پس از تشکیل شرکت Public Benefit LLC، بلو اسکای به یک سازمان کاملاً مستقل تبدیل شد.

سرانجام در اکتبر 2022 برنامه bluesky با سروصدای قابل‌توجهی معرفی شد و در مدت دو روز تقریباً 30000 نفر در لیست انتظار ثبت‌نام قرار گرفتند.

در ابتدا برای دسترسی به این برنامه نیاز به دعوت‌نامه بود و تا پایان فوریه 2023 بلو اسکای تقریباً 2000 کاربر داشت.

انتظار می‌رود در آینده دعوت‌نامه‌های بیشتری در دسترس افراد قرار گیرد؛ زیرا هدف بلندمدت بلو اسکای این است که در دسترس عموم قرار بگیرد و هر کسی بتواند بدون دعوت‌نامه آن را دانلود و استفاده کند.

بیشتر بخوانید: شبکه اجتماعی غیر متمرکز چیست؟ + معرفی بهترین‌ها

تجربه کاربری بلو اسکای

اگرچه بلو اسکای در حال گذراندن مراحل آزمایشی پیش از انتشار کامل است، اما به نظر می‌رسد که این برنامه از نظر ظاهری تا حد زیادی از توییتر الگوبرداری شده است.

در واقع این اپلیکیشن ویژگی‌هایی مانند نظرات، لایک‌ها و امکان پست مجدد یک‌ پیام (مانند امکان ری‌توییت کردن در توییتر) را دارد.

ازاین‌رو اغلب ویژگی‌های بصری بلو اسکای با توییتر یکسان است و تنها تفاوت‌های جزئی وجود دارد.

به‌عنوان‌مثال محدودیت استفاده از کاراکتر برای پست گذاشتن در توییتر 280 کاراکتر است درحالی‌که برای نگارش پست در اسکای بلو نهایتاً می‌توانید از 265 کاراکتر استفاده کنید.

کاربرانی که پیش‌تر از توییتر استفاده کرده بودند و سپس استفاده از بلو اسکای را تجربه کردند، اعلام نمودند که این دو تجربه به طرز شگفت‌آوری مشابه و نزدیک به هم بوده‌اند.

از سوی دیگر برخی افراد به این نکته اشاره می‌کنند که اگرچه ظاهر این دو برنامه به هم نزدیک است و در نگاه اول باعث ایجاد یک تجربه آشنا می‌شود؛ اما اگر در تجربه کاربری بلو اسکای عمیق‌تر شویم و بیشتر دقت کنیم، فناوری زیربنایی و امکانات متفاوت آن ما را بیشتر جذب خود می‌کند.

در واقع همین تفاوت‌های زیربنایی می‌توانند ورق را به نفع این برنامه برگردانند.

فناوری زیربنایی Bluesky چیست؟

درحالی‌که تجربه کاربری و ویژگی‌های bluesky تا حد زیادی شبیه به توییتر است، هدف اصلی اپلیکیشن بلو اسکای ارتقای زیبایی بصری و یا تجربه کاربری نیست.

اگرچه بلو اسکای به‌عنوان یک برنامه غیرمتمرکز رقیب توییتر شناخته می‌شود، اما رقابت با توییتر نیز هدف اصلی سازندگان بلو اسکای نبود.

هدف اصلی این پلتفرم، ایجاد یک پروتکل شبکه اجتماعی غیرمتمرکز بود که هر کسی بتواند به‌راحتی از آن استفاده کند.

پروتکل AT که مخفف عبارت Authenticated Transfer Protocol است، در واقع فناوری زیربنایی اپلیکیشن بلو اسکای محسوب می‌شود و bluesky بر اساس آن ساخته شده است.

درحالی‌که بلو اسکای اولین نسخه اصلی در پروتکل AT است، این فناوری می‌تواند در دسترس هر کاربر، توسعه‌دهنده یا شرکتی قرار بگیرد.

این بدان معناست که دیگران قادر خواهند بود پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی خود را با استفاده از فناوری پروتکل AT ایجاد کنند.

حتی توییتر نیز می‌تواند بر روی پروتکل AT اجرا شود، اگرچه با تغییر مالکیت توییتر ممکن است احتمال رخ‌دادن این اتفاق تا حدی کاهش یابد.

افراد زیادی پروتکل AT را یک نوآوری جذاب و کلیدی می‌دانند؛ زیرا این پروتکل می‌تواند به طور اساسی چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی را به روش‌هایی تغییر دهد که این روش‌ها صرفاً فنی یا انتزاعی نیستند.

پروتکل AT ترکیبی از فناوری‌های غیرمتمرکز است و در اصل به‌جای ایجاد یک شبکه اجتماعی واحد، این امکان را فراهم می‌کند که مجموعه‌ای از شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر تعامل داشته باشند.

بیشتر بخوانید: بررسی کوین و شبکه اجتماعی غیرمتمرکز دیسو (DeSo)

در سطح فنی، استفاده از پروتکل AT این امکان را به شما می‌دهد تا سرورهای شرکت و پلتفرم رسانه‌های اجتماعی خود را میزبانی کنید و خودتان مدیریت آن‌ها را برعهده بگیرید.

در این صورت فرد دیگری به داده‌های شما دسترسی ندارد، این در حالی است که این امر در پلتفرم رسانه‌های اجتماعی موجود به‌سادگی امکان‌پذیر نیست.

هدف از طراحی این‌چنینی، ایمن‌سازی داده‌های کاربران و مقاوم ساختن پلتفرم در برابر نفوذ شرکت‌ها، دولت‌ها و سایر نهادهای متمرکز است.

پروتکل AT این امکان را به کاربران خود می‌دهد که داده‌های خود و نحوه استفاده یا عدم استفاده از آن‌ها را تحت کنترل خود بگیرند.

در واقع هر کاربر دو انتخاب پیش رو دارد و می‌تواند هر یک را به صلاح دید خود انتخاب کند:

1. اگر کاربر تمایل داشته باشد می‌تواند سرورهای خود را راه‌اندازی کند و در واقع از فضای میزبانی Self Hosted استفاده نماید.
2. درصورتی‌که یک کاربر تمایل نداشته باشد خودش سرورها را اجرا کند می‌تواند به‌سادگی این مسئولیت را به خود پلتفرم بسپارد که در این صورت میزبانی Hosted را انتخاب کرده است.

در حالت دوم بلو اسکای مدیریت را برعهده خواهد گرفت و کاربر می‌تواند از بلو اسکای مانند رسانه‌های اجتماعی دیگر استفاده کند.

بلو اسکای و پروتکل AT برای کاربران شبکه‌های اجتماعی چه چیزی به ارمغان می‌آورند؟

امروزه اگر به شبکه‌های اجتماعی کنونی مانند توییتر، تیک‌تاک، اینستاگرام و یوتیوب که طرفداران زیادی نیز دارند نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که این رسانه‌های اجتماعی با یکدیگر تعامل چندانی ندارند.

اگر هم‌زمان هم در اینستاگرام اکانت داشته باشید، هم در توییتر و هم در رسانه‌های اجتماعی دیگر احتمالاً شاهد دنبال‌کنندگان، دوستان و محتواهای متفاوتی در هر یک از آن‌ها هستید.

برای مثال ممکن است افرادی را که در توییتر دنبال می‌کنید در اینستاگرام دنبال نکنید، همچنین محتوای متفاوتی را در هر یک از این اپلیکیشن‌ها مشاهده می‌کنید.

برای مثال در یوتیوب محتواها به شکل ویدئو هستند؛ اما در توییتر محتواها اغلب به‌صورت متن منتشر می‌شوند.

اکثر این شبکه‌های اجتماعی باتوجه‌به بازدیدهای قبلی، لایک‌ها و کامنت‌های شما محتواهای جدید را به شما پیشنهاد می‌دهند.

البته گاهی ممکن است پس از مدتی از پست‌ها و محتواهای تکراری پیشنهادی خسته شوید یا علاقه خود را به دلایل مختلف مانند الگوریتم، رعایت‌نشدن حریم خصوصی و عدم امنیت داده‌ها و … نسبت به آن شبکه اجتماعی از دست بدهید.

برخی افراد در این موقعیت‌ها اقدام به پاک‌کردن برنامه می‌کنند و تلاش می‌کنند یک جایگزین برای آن پیدا کنند که البته کار آسانی نیست.

حتی اگر فرد بتواند یک جایگزین پیدا کند اغلب باید مجدد یک حساب کاربری جدید ایجاد کند، فالوورهای جدید به دست آورد و محتواهای خود را از نو بارگذاری کند.

علاوه بر این مشکلات، ممکن است متوجه شوید افرادی که دوست دارید با آن‌ها تعامل داشته باشید از شبکه اجتماعی که شما از آن استفاده می‌کنید، استفاده نمی‌کنند.

باتوجه‌به همه این چالش‌ها، صرف‌نظر از اینکه چرا شما دیگر تمایل ندارید از یک شبکه اجتماعی خاص استفاده کنید، اغلب به دلیل فقدان جایگزین‌های مناسب و دردسرهای جایگزین‌کردن یک اپلیکیشن دیگر و از نو شروع‌کردن، مجبور می‌شوید به استفاده از آن شبکه اجتماعی ادامه دهید.

دقیقاً اینجا است که پروتکل AT می‌تواند به کمک کاربران بیاید.

یکی از ویژگی‌های کلیدی و جذاب پروتکل AT این است که شما قادر خواهید بود با داشتن یک پروفایل، به رسانه اجتماعی دیگری منتقل شوید؛ بدون اینکه نگران ازدست‌رفتن داده‌های مهم و مخاطبین اجتماعی خود باشید.

بیایید با یک مثال این ویژگی بدیع را بیشتر بشناسیم:

فرض کنید بلو اسکای اکنون کاملاً عمومی است و هر فرد می‌تواند بدون نیاز به کد دعوت از برنامه استفاده کند.

شما یک حساب کاربری، یک نام کاربری، صدها مخاطب، سابقه فعالیت، پیام‌رسانی و اشتراک محتوا را در بلو اسکای دارید.

اگر به هر دلیلی از عملکرد بلو اسکای رضایت نداشته باشید می‌توانید به‌راحتی و بدون دردسر کل حساب خود را به یک اپلیکیشن جایگزین که بر اساس پروتکل AT ساخته شده است منتقل کنید.

به این ترتیب بدون وجود هیچ خللی به فعالیت خود ادامه می‌دهید؛ انگار که هیچ اتفاق خاصی نیفتاده است. این ویژگی جذاب دردسرهای ترک یک شبکه اجتماعی و عضویت در شبکه اجتماعی دیگر را حل می‌کند.

البته کاربران در بلو اسکای برخلاف رسانه‌های اجتماعی دیگر، علاوه بر امکان سفارشی‌سازی، کنترل بیشتری نیز بر حساب کاربری و سرورهای خود دارند.

این موضوع سبب می‌شود بلو اسکای به برنامه‌ای جذاب تبدیل شود که ترک‌کردن آن دشوار است.

به‌این‌ترتیب می‌توان گفت که یکی از اهداف بلو اسکای، احیای گفتگوهای شفاف در رسانه‌های اجتماعی با ازبین‌بردن اطلاعات نادرست و دست‌کاری‌های مستبدانه است.

همانطور که احتمالا می‌دانید این اطلاعات نادرست و دست‌کاری‌ها گاهی در برخی رسانه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد.

اهداف بلو اسکای چیست؟

درست همان‌طور که بسیاری از اپلیکیشن‌ها و اقدامات بر بستر اینترنت صورت می‌گیرد، تیم بلو اسکای نیز قصد دارد از طریق پروتکل AT، زیرساخت و بستری مشترک برای رسانه‌های اجتماعی ایجاد کند.

ساتوشی ناکاموتو بیت‌کوین را به‌عنوان یک پروتکل مستقل بلاک‌چین طراحی کرد. بیت‌کوین به یک چارچوب کاملاً جدید نیاز داشت؛ زیرا از طریق انتقال سیمی یا شبکه کارت‌ اعتباری ارسال نمی‌شد.

تقریباً به همان روشی که بیت‌کوین، ارز را غیرمتمرکز کرد، تیم بلو اسکای قصد دارد رسانه‌های اجتماعی را غیرمتمرکز کند و به‌این‌ترتیب یک انقلاب بزرگ در عرصه شبکه‌های اجتماعی به وجود آورد.

با ایجاد قابلیت همکاری و انتقال بین رسانه‌های اجتماعی مختلف، مخاطبین و تعاملات اجتماعی شما در فضای مجازی دست‌نخورده باقی می‌ماند و همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم دیگر نیازی به ایجاد اکانت جدید و طی‌کردن مراحل مختلف در رسانه‌های اجتماعی جایگزین نخواهد نبود.

همان‌طور که اکنون می‌توانید کیف پول دیجیتال خود را تغییر دهید و درعین‌حال دارایی‌های دیجیتال‌تان را تمام‌وکمال حفظ کنید، به طور مشابه به لطف پروتکل AT قادر خواهید بود پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی خود را تغییر دهید بدون اینکه مخاطبین خود را از دست بدهید.

در ادامه به طور کامل اهداف BlueSky را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

قابلیت انتقال

BlueSky با ویژگی انتقال‌پذیری یا قابلیت انتقال این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند که حساب‌ کاربری خود را بین رسانه‌های اجتماعی متنوع انتقال دهند و درعین‌حال داده‌ها و مخاطبین خود را حفظ کنند.

به این صورت اگر بخواهید یک شبکه اجتماعی را به دلیل ورشکستگی یا دلایل دیگر ترک کنید، دیگر مجبور نیستید در رسانه اجتماعی جایگزین از صفر شروع کنید.

مقیاس‌پذیری

تیم بلو اسکای قصد دارد این برنامه را در سطح جهانی در دسترس تمام افراد قرار دهد تا همه بتوانند از خدمات آن استفاده کنند.

در واقع هدف تیم بلو اسکای این است که با افزایش تعداد کاربران و گسترش استفاده از بلو اسکای، شفافیت یا امنیت به خطر نیفتد.

به این صورت در عین اینکه به کاربر آزادی و اختیار می‌دهد، قادر به مدیریت و کنترل برنامه در سطح جهانی نیز هست.

اعتماد

BlueSky می‌خواهد اعتماد را دوباره به کاربران شبکه‌های اجتماعی بازگرداند.

کاربران بلو اسکای می‌توانند صحت محتوایی را که توسط سایر کاربران منتشر شده، مورد بررسی قرار دهند و اطمینان حاصل کنند که آن محتوا توسط همان کاربر ایجاد شده است.

علاوه بر این امکان استفاده از نام دامنه (آدرس وب‌سایت) به‌عنوان نام کاربری به ایجاد اعتماد بیشتر کمک می‌کند.

چرا قابلیت انتخاب الگوریتمی بلو اسکای مهم است؟

یکی دیگر از مواردی که امروزه بحث آن بسیار داغ است و باعث بی‌اعتمادی به پلتفرم‌های بزرگ و متمرکز رسانه اجتماعی شده است، نحوه شکل‌گیری گفتمان عمومی و مدیریت فید رسانه اجتماعی توسط الگوریتم‌ها است.

برای مثال اگر به اکسپلور اینستاگرام خود نگاه کنید متوجه می‌شوید این برنامه صفحات و محتواهای مشابهی را به شما پیشنهاد می‌کند که فکر می‌کند شما به دیدن آن‌ها علاقه دارید.

دراین‌بین بلو اسکای قصد دارد انتخاب الگوریتمی (algorithmic choice) را ارائه دهد که ویژگی قابل‌توجهی محسوب می‌شود.

به کمک این ویژگی می‌توانید ببینید یک الگوریتم چگونه عمل می‌کند و در صورت نیاز قادر هستید آن را اصلاح کنید یا به‌راحتی استفاده از یک الگوریتم متفاوت را انتخاب کنید.

درحالی‌که بلو اسکای احتمالاً در ابتدا گزینه‌های الگوریتمی زیادی را ارائه می‌دهد؛ ماهیت منبع‌باز پروژه به توسعه‌دهندگان و کاربران دیگر امکان ایجاد الگوریتم‌های سفارشی خود را نیز می‌دهد.

البته بلو اسکای الگوریتم‌ها را مشکل‌ساز نمی‌داند؛ بلکه عدم شفافیت و کنترل این الگوریتم‌ها را نقص عمده رسانه‌های اجتماعی متمرکز معرفی می‌کند.

بلو اسکای به کاربران خود اجازه می‌دهد الگوریتم‌ها را به‌دلخواه تغییر دهند و الگوریتم مناسب را انتخاب کنند. برای مثال فرض کنید بتوانید هر زمان که بخواهید آزادانه اپراتورهای سیم‌کارت تلفن همراهتان را تغییر دهید.

در حقیقت شما قادر هستید بین الگوریتم‌های موردعلاقه خود یکی را انتخاب کنید یا یک فید چند الگوریتمی را تجربه نمایید.

الگوریتم‌های بلو اسکای قابل‌جستجو خواهند بود و به شما این امکان را می‌دهند که الگوریتم‌های جدید را پیدا کنید، آن‌ها را به اشتراک بگذارید یا حتی الگوریتم‌های خود را منتشر کنید تا دیگران نیز بتوانند از آن استفاده کنند.

بلو اسکای به شما امکان می‌دهد که تصمیم بگیرید چه چیزی را ببینید و چه چیزی را نبینید. یک فیلتر پیش‌فرض برای تعدیل نمایش محتواها وجود خواهد داشت که می‌توان آن را تغییر نیز داد.

ازآنجایی‌که بلو اسکای هنوز به‌صورت رایگان در دسترس نیست، باید منتظر بمانیم تا ببینیم الگوریتم‌های قابل‌تنظیم و ابزارهای تعدیل‌کننده آن چگونه تعیین می‌شوند و کار می‌کنند.

بااین‌حال به نظر می‌رسد الگوریتم‌های بلو اسکای جایگزین‌های مناسب و امیدوارکننده‌ای برای الگوریتم‌های موجود باشد.

چه آینده‌ای در انتظار بلو اسکای و رسانه‌های اجتماعی غیرمتمرکز است؟

امروزه انتقادهای زیادی به غول‌های رسانه اجتماعی متمرکز وارد می‌شود، اما به نظر می‌رسد بلو اسکای و پروتکل AT به‌عنوان یک جایگزین و راه‌حل دوجانبه یعنی هم‌ اپلیکیشن و هم پروتکل غیرمتمرکز می‌تواند آینده درخشانی داشته باشد.

زیرا بسیاری از مشکلات و چالش‌های شبکه‌های اجتماعی متمرکز را ندارد.

درحالی‌که هنوز برای تعیین اینکه آیا اکثر رسانه‌های اجتماعی غیرمتمرکز عمدتاً بر روی بلاک‌چین ظاهر خواهند شد یا صرفاً از جنبه‌های مختلف فناوری شبکه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند خیلی زود است، افراد زیادی پیش‌بینی می‌کنند که در آینده چشم‌انداز رسانه‌های اجتماعی غیرمتمرکز با عبور از Web2 و ورود به Web3 بسیار شفاف‌تر و منعطف‌تر خواهد شد.

بیشتر بخوانید: شبکه و ارز ماسک (MASK): پیوند شبکه‌های اجتماعی Web2 و Web3

نحوه دریافت کد دعوت بلو اسکای چگونه است؟

در هنگام ‌نگارش این مقاله هنوز نسخه اندروید بلو اسکای منتشر نشده است؛ اما افرادی که تلفن همراهشان با سیستم‌عامل IOS کار می‌کند می‌توانند آن را از طریق لینک زیر دانلود کنند:

https://apps.apple.com/us/app/bluesky-social/id6444370199

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتیم دسترسی به این اپلیکیشن تنها برای کاربرانی که کد دعوت بلو اسکای را دارند امکان‌پذیر است؛ اما روشی وجود دارد که می‌توانید شانس خود را برای تجربه بلو اسکای امتحان کنید.

شما می‌توانید توییتر خود را باز کنید و در بخش سرچ، کلیدواژه‌های BlueSky یا BlueSky Invitation Code یا معادل فارسی این عبارت‌ها یعنی بلو اسکای یا کد دعوت بلو اسکای را جستجو کنید.

می‌توانید هنگام جستجو این کلیدواژه‌ها به بخش latest بروید و آخرین توییت‌های مرتبط با کد دعوت بلو اسکای را مشاهده کنید که اگر فردی کد دعوت بلو اسکای خود را به اشتراک گذاشت بتوانید از آن استفاده نمایید.

سؤالات متداول

سخن پایانی

در دنیای امروز در سراسر جهان شبکه‌های اجتماعی متنوعی مورداستفاده قرار می‌گیرند؛ اما بلو اسکای با تمام آن‌ها متفاوت است؛ زیرا یک رسانه اجتماعی غیرمتمرکز محسوب می‌شود.

در این مقاله به طور کامل راجع به بلو اسکای و نحوه دریافت کد دعوت این اپلیکیشن توضیح دادیم. امیدواریم این مطلب برای مفید باشد. در صورت استفاده از اپلیکیشن BluSky می‌توانید نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.

مقالات مرتبط:

• Wallet چیست
• سیستم متمرکز و غیر متمرکز