قرارداد آتی زیره سبز و نحوه معامله آن

قرارداد آتی زیره سبز برای نخستین بار در سال 93 و مجددا در سال 98 وارد بازار مشتقه کالا شد که استقبال خوبی از طرف فعالان بازار از آن صورت گرفت.

این محصول به صورت منطقه‌ای، بازار نقد نسبتا قوی در کشور دارد که در آن تعداد مشخصی از فعالان، از خریداران و فروشندگان گرفته تا واسطه‌ها، فعالیت می‌کنند.

معاملات زیره سبز در بخش‌های خاصی از کشور مثل استان خراسان از رونق خوبی برخوردار است. فعالان اصلی بازار این محصول، آشنایی و فهم مناسبی از ساختار این بازار، دوره نوسانات و عوامل موثر بر قیمت آن دارند.

همچنین با توجه به داده‌های تاریخی، قیمت‌های جهانی این محصول و به تبع آن قیمت‌های داخلی از نوسانات قابل توجهی برخوردار است که همین مساله، زیره را کالایی مناسب برای تبدیل شدن به دارایی پایه قرارداد آتی می‌کند.

قرارداد آتی زیره سبز، ماهیتاً شبیه به قراردادهای آتی زعفران است و تنها در برخی از مشخصات قرارداد با یکدیگر متفاوت هستند. در این مقاله قصد داریم شما را با قرارداد آتی زیره در بورس کالا، شرایط و مزایای آن آشنا کنیم.

نکات کلیدی

• در بازار آتی، امکان امضای قرارداد برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، وجود دارد.
• یارانه‌ها و بیمه‌های کشاورزی، قیمت زمین برای کشت زیره و دسترسی به آب، قیمت کودهای حیوانی مورد نیاز برای رشد زیره، میزان تقاضای خارجی و قیمت صادراتی، میزان نیاز دیگر صنایع به زیره و تقاضای روزافزون برای داروها و مواد بهداشتی و آرایشی با منشا طبیعی عواملی هستند که بر قیمت زیره تاثیر می‌گذارند.
• زیره سبز با نماد معاملاتی CSMMYY در بورس کالا معامله می‌شود.

بازار آتی چیست؟

بازار آتی یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد است که توافق‌نامه‌ای قانونی با حدومرز مشخص را شامل می‌شود.

در بازار آتی، امکان امضای قرارداد برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، وجود دارد.

درواقع هدف از معاملات آتی، پوشاندن ریسک سرمایه‌گذاری است تا سرمایه گذار بدون نگرانی از نوسانات قیمت، روی کالای مورد نظر سرمایه گذاری کند.

کالای تحویلی در قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و مکان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آینده در بازار آتی قیمت است که در مرحله معامله تعیین می‌شود.

استفاده از معاملات آینده، می‌تواند به‌عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان در کنار معاملات آتی، چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.

قرارداد آتی قراردادی دوطرفه است که می‌توان بدون در اختیار داشتن کالا، هر لحظه کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را با قیمتی که اکنون توافق کردیم، تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم.

این نوع معامله برای کسانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند، مثل کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی بسیار مناسب است.

کشاورز می‌خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان است و کارخانه هم برای برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند.

انواع قراردادهای آتی

قراردادهای آتی به دو گروه اصلی طبقه بندی می شوند:

• قرارداد های آتی مالی: ابزارهایی نظیر سهام، اوراق قرضه، ارز و غیره (قرارداد آتی سهام و شاخص)
• قراردادهای آتی کالا: شامل محصولات کشاورزی، فلزات، مواد نفتی و غیره (قرارداد آتی کالاهای فیزیکی)

مزایای قرارداد آتی

• پوشش ریسک نوسانات قيمت کالا
• تضمين معاملات توسط اتاق پایاپای (نبود ریسک اعتباری)
• معامله در بورس (شفافيت قيمت)
• هزینه اندک معاملات
• استفاده از اهرم مالی
• وجود مشخصات قرارداد و استانداردسازی کالا و در نتيجه افزایش نقدشوندگی
• امکان فروش یک کالا بدون داشتن آن کالا در زمان عقد قرارداد
• معافيت مالياتی

بیشتر بخوانید: قراردادهای آتی نقره و نحوه ورود به معاملات آن

قرارداد آتی زیره سبز

قرارداد آتی زیره سبز شامل مشخصات زیر است:

عوامل موثر بر قیمت زیره سبز

به طور کلی 2 عامل بر قیمت زیره در بازار موثر است:

• عوامل موثر بر تقاضای زیره
• عوامل موثر بر عرضه زیره

عوامل موثر بر تقاضای زیره

• میزان تقاضای خارجی و قیمت صادرات: زیره سبز از جمله محصولاتی است که ایران سهم زیادی از تولید و صادرات جهانی آن را دارد به طوری که می‌توان گفت تمام محصول زیره تولید شده در کشور صادر می‌شود. در نتیجه قیمت و تقاضای این محصول تابعی از میزان تقاضای خارجی و قیمت صادراتی است.

• میزان نیاز دیگر صنایع به زیره: زیره از یک سو از نهاده‌های مورد استفاده خود مانند ماشین‌های کشاورزی، کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات تامین می‌شود که برای برخی از تولیدات صنعتی تقاضا ایجاد می‌کند. از سوی دیگر بسیاری از مواد خام و مواد واسطه‌ای مورد نیاز رشته‌های مختلف صنایع را تامین می‌کند.

• تقاضای روزافزون برای داروها و مواد بهداشتی و آرایشی با منشا طبیعی: اهمیت و جذابیت گیاهان دارویی اگرچه در گذشته وجود داشته، اما امروزه به دلیل اثرات ناشی از محصولات صنعتی شیمیایی، اهمیت ویژه‌تری پیدا کرده که همین مساله بر قیمت زیره در بازار نیز موثر است.

عوامل موثر بر عرضه زیره

• یارانه‌ها و بیمه‌های کشاورزی: فعالیت‌های کشاورزی مانند کشت زیره ریسک‌های گوناگونی مانند شرایط جوی و اتفاقات غیرمترقبه مثل سیل دارند.

به همین خاطر نقش یارانه‌ها و بیمه‌های کشاوری در فعالیت کشاورزان بسیار پررنگ است. شرایط یارانه‌ها و بیمه‌ها در میزان تولید و کشت، و در نتیجه عرضه تأثیر زیادی دارند.

• قیمت زمین برای کشت زیره و دسترسی به آب: کشاورزی بدون زمین مناسب و دسترسی به آب، بسیار دشوار است. به همین خاطر قیمت زمین تأثیر زیادی بر عرضه می‌گذارد. برای مثال اگر زمین مناسبی برای کشت محصول زیره نباشد یا آب کافی در دسترس قرار نگیرد، عرضه کاهش می‌یابد.

• قیمت کودهای حیوانی مورد نیاز برای رشد زیره: از دیگر عوامل مؤثر بر میزان عرضه زیره سبز، کودهای حیوانی است. چرا که از نهاده‌ها و عوامل ضروری برای رشد زیره محسوب می‌شود. هزینه و فراوانی کود در حجم عرضه و قیمت نهایی زیره سبز تأثیرگذار است.

فعالان بازار زیره سبز

افرادی که در بازار زیره سبز فعالیت می‌کنند به سه دسته تقسیم می‌شوند:

1. کشاورزان و افرادی که قصد دارند در آینده این محصول را بفروشند.
2. افرادی که قصد دارند در آینده این محصول را بخرند.
3. افرادی که قصد سرمایه‌گذاری و کسب سود از این بازار را دارند.

نحوه انجام معامله آتی زیره سبز در بازار کالا

برای انجام معاملات آتی زیره سبز می‌بایست کد آتی کالا یا کد مشتقه کالا داشته باشید.

شما می‌توانید با ورود به سامانه کارگزاری مورد نظر، و واریز وجه تضمین، معاملات آتی خرید و فروش زیره سبز را انجام دهید. دقت کنید کد آتی معاملات با کد بورسی متفاوت است.

نمادهای زیره سبز قابل معامله در بورس کالا

در حال حاضر سه نماد گواهی سپرده زیره سبز با نام‌های «کیمیا بذر»، «بیهق» و «دانش» در بورس قابل معامله هستند.

بیشتر بخوانید: گواهی سپرده کالایی چیست؟

وجه تضمین مورد نیاز قرارداد آتی زیره چقدر است؟

وجه تضمین قرارداد آتی زیره سبز به صورت ده درصد کل ارزش معامله است.

با توجه به تغییرات قیمت زیره سبز، رقم دقیقی برای این موضوع بیان نمی‌شود اما برای هر قرارداد در حدود 600 هزارتومان وجه تضمین نیاز دارید.

کارمزد قرارداد آتی زیره سبز چقدر است؟

کارمزد معاملات قرارداد آتی زیره سبز به دو بخش کارگزار و بورس کالا تقسیم می‌شود.

سهم کارگزار 0.0004 ارزش هر قرارداد و سهم بورس کالا 0.0002 ارزش هر قرارداد می‌باشد. در مجموع 0.0006 ارزش هر قرارداد صرف کارمزد می‌شود.

برای مشاهده انبارهای پذیرش شده زیره سبز، می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: نحوه دریافت کالا از بورس کالا چگونه است؟

سوالات متداول

سخن پایانی

با توجه به وجود بازار سنتی معاملات زیره سبز و تمایل ذی‌نفعان به راه‌اندازی قرارداد آتی زیره سبز، به نظر می‌رسید فعالان قابل توجهی برای معاملات آتی این محصول وجود داشته باشد.

معامله‌کنندگان زیره در استان خراسان به صورت سنتی معاملات نقدی و مشتقه زیره را انجام می‌دادند و تقریبا تمامی حالت‌های قراردادهای اختیار معامله و آتی در این بازار با پیچیدگی تمام در حال انجام می‌شد.

معامله‌گران پتانسیل بالایی برای ورود به بازار ساختار یافته مشتقات را داشتند که این مساله در بورس کالای ایران و قرارداد آتی زیره سبز مرتفع شد.