بازار جبرانی چیست و چه کاربردی دارد؟
کسانی که در بازار آتی فعالیت دارند، در صورتی که پیش بینی اشتباهی از وضعیت بازار داشته باشند، مثل فعالان هر بازار دیگری ممکن است متحمل ضرر و زیان شوند.
در این بازار از آنجا که تسویه حساب‌ها به شکل روزانه انجام می‌شود، معامله‌گران در وضعیت کال مارجین (call margin) قرار می‌گیرند.
عناوین مطلب:
وقتی که یک حساب معاملاتی در وضعیت کال مارجین قرار بگیرد و معامله‌گر تا پایان جلسه معاملاتی نتواند موقعیت خود را ببندد، سفارش‌ها برای خارج شدن از حالت کال مارجین، وارد بازار جبرانی می‌شوند.
در این مقاله قصد داریم شما را با بازار جبرانی و سازوکارهای آن بیشتر آشنا کنیم.
نکات کلیدی
- اساسی‌ترین کارکرد بازار جبرانی آتی، از بین بردن اوضاع آشفته بورس است.
- دامنه نوسان بازار جبرانی در هر دوره طبق دستورالعمل از 3± درصد دامنه نوسان آن روز در دوره اول تا ±27 درصد قیمت دامنه نوسان آن روز تا دوره ششم افزایش می‌یابد.
- زمان شروع این بازار به طور معمول 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی عادی است.
بازار جبرانی چیست؟
بازار جبرانی آتی بازاری است با هدف بستن موقعیت‌های لازم برای خروج معامله‌گران از وضعیت کال مارجین که بعد از جلسه معاملاتی عادی برگزار می‌شود.
در واقع این بازار تنها راه برون رفت از اوضاع آشفته بورس محسوب می‌شود.
این بازار طبق بند 7 دستورالعمل اجرايی معاملات قراردادهای آتی در شركت بورس كالای ايران و جهت تأمين وجه تضمين جبرانی، یک ساعت بعد از پايان جلسه معاملات روزانه، بازگشایی می‌شود.
به بیانی دیگر بازار جبرانی پس از پایان معاملات روزانه و زمانی‌که کارگزار نتواند موقعیت تعهدی باز مشتری را در مهلت مقرر ببندد، تشکیل می‌شود.
فرآیند ثبت سفارش در بازار جبرانی
زمانی که بازار جبرانی آتی طبق ساعت اعلام شده از طرف بورس کالا آغاز به کار کرد، معامله‌گرانی که موقعیت خرید کال مارجین داشته باشند، برایشان سفارش فروش ثبت می‌شود.
همچنین کسانی که موقعیت فروش کال مارجین داشته باشند، سفارش خرید برایشان ثبت خواهد شد. بقیه معامله‌گران هم 10 دقیقه زمان دارند تا سفارش خود را در دامنه تعیین شده از طریق سامانه معاملاتی ثبت کنند.
بعد از 10 دقیقه از دوره نخست، فرآیند مچینگ انجام می‌شود و سفارش‌ها بر اساس آن معامله می‌شوند. در صورتی که در مچینگ دوره اول، همه سفارش‌های کال مارجین معامله شود، بازار جبرانی به پایان می‌رسد.
در غیر این صورت دوره دوم این بازار با دامنه نوسان در معاملات روز جاری 6± درصد شروع می‌شود.
سپس طبق روال دوره اول، سفارش‌های باقیمانده معامله‌کنندگان کال مارجین بعد از 10 دقیقه با سفارش ثبت شده مچ می‌شوند و معامله انجام می‌شود.
این دوره‌های 10 دقیقه‌ای بازار جبرانی آنقدر تکرار می‌شوند تا تمام سفارش‌های کال مارچین انجام شده و هیچ حساب کال مارجینی باقی نماند.
ضوابط اجرایی بازار جبرانی را می‌توانید از اینجا مطالعه کنید.
بیشتر بخوانید: کال مارجین شدن در معاملات آتی چیست؟ + راهکارهای جلوگیری از آن
دوره‌های بازار جبرانی شامل شش دوره است که به ترتیب زیر هستند:
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %3±
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %6±
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %9±
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %12±
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %18±
حد نوسان قیمت در معاملات روز جاری %27±
نکته‌ای که می‌بایست به ان توجه داشت این است که قیمت معاملات انجام شده در بازار، تاثیری در محاسبه تسویه روزانه ندارد.
ساعت شروع بازار جبرانی
زمان شروع این بازار توسط بورس کالا از طریق سامانه معاملاتی اعلام می‌شود. این زمان به طور معمول 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی عادی است.
سوالات متداول
بازار جبرانی چیست؟
بازار جبرانی بازاری است با هدف بستن موقعیت‌های لازم برای خروج معامله‌گران از وضعیت کال مارجین که بعد از جلسه معاملاتی عادی برگزار می‌شود. در واقع این بازار تنها راه برون رفت از اوضاع آشفته بورس محسوب می‌شود.
ساعت شروع بازار جبرانی چه ساعتی است؟
زمان شروع این بازار توسط بورس کالا از طریق سامانه معاملاتی اعلام می‌شود. این زمان به طور معمول 15 دقیقه بعد از پایان جلسه معاملاتی عادی است.
دامنه نوسان بازار جبرانی چقدر است؟
دامنه نوسان این بازار در هر دوره طبق دستورالعمل از 3± درصد دامنه نوسان آن روز در دوره اول تا ±27 درصد قیمت دامنه نوسان آن روز تا دوره ششم افزایش می‌یابد. همچنین در صورتی که موقعیت‌های معامله گران کال مارجین طی این 6 دوره بسته نشود، کمیته آتی با توجه به شرایط بازار تصمیمات لازم مبنی بر افزایش تعداد دوره‌های حراج تک قیمتی را اتخاذ می‌کند.
سخن پایانی
بازار جبرانی با هدف تامین وجه تضمینی جبرانی بعد از جلسه عادی، تشکیل می‌شود. در این بازار، در دوره‌های 10 دقیقه‌ای، دامنه نوسان به ضرر افرادی که کال مارجین شده‌اند، وسیع و وسیع‌تر می‌شود.
به صورتی که ممکن است معامله‌گر در صورت خروج از وضعیت کال مارجین و ادامه صف برای چند روز متوالی، کمتر از ورود به بازار جبرانی متحمل ضرر شود.
در نتیجه لازم است از اصول مدیریت سرمایه برای رفتن آگاه باشید. اما به طور کل می‌توان گفت که این بازار کمک می‌کند هیچ گره معاملاتی وجود نداشته باشد و هیچ نمادی در صف فروش قفل نشود.
همچنین به سرمایه‌هایی که منتظر جذابیت قیمت هستند تا به بازار وارد شوند، کمک خواهد کرد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: