از ابتدای شکل‌گیری بازار کریپتو یکی از اصلی‌ترین اهدافی که برای آن اعلام شد، غیرمتمرکزسازی و انجام معاملات همتابه‌همتا (P2P) بود.
گرچه در انجام تراکنش‌های مبتنی بر بلاک‌چین، واسطه‌هایی هم چون بانک‌ها نقش ندارند اما انجام این تراکنش‌ها نیازمند استفاده از خدمات صرافی‌های ارز دیجیتال است تا سفارشات خریدوفروش را مدیریت کنند.
علاوه بر آن، مشکلات فنی نظیر نحوه ارتباط بلاک‌چین‌های مختلف با هم نیز مطرح شد. به‌این‌ترتیب بازهم فضا به سمت تمرکز رفت و همتابه‌همتا بودن به‌صورت کامل پیاده‌سازی نشد.
عناوین مطلب:
بااین‌حال در طی سال‌ها تلاش شده تا بازار کریپتو و پلتفرم‌های مبتنی بر بلاک‌چین به هدف اولیه خود یعنی عدم تمرکز و معاملات همتابه‌همتا نزدیک‌تر شوند.
اتمیک سواپ یکی از روش‌های مبادله کریپتو است که نسبت به سایر روش‌ها مثل استفاده از صرافی‌های متمرکز، از تمرکز کمتری برخوردار بوده و به معنای واقعی کلمه همتابه‌همتا است.
نکات کلیدی
- اتمیک‌سواپ به فرآیند مبادله ارز دیجیتال بین دو شخص گفته می‌شود که این کار را از بلاک‌چین‌های مختلفی انجام می‌دهند.
- مبادلات اتمیک‌سواپ هنوز درحال‌توسعه و بهبود هستند بنابراین برای انجام آن‌ها نیاز به کیف پول و سرویس‌های مبادلاتی خاصی است.
- در اتمیک‌سواپ‌ها، قراردادهای هوشمند مسئول کنترل شرایط معامله هستند. پیش بردن روند معامله، جلوگیری از تقلب و حفظ امنیت تراکنش تماما به عهده قراردادهای هوشمند است.
آشنایی بیشتر با اتمیک سواپ
در دنیای کریپتوکارنسی، هر ارز دیجیتالی روی یک بلاک‌چین ایجاد می‌شود. برخی ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین و اتریوم، بلاک‌چین‌های خاص خود را دارند و برخی روی بلاک‌چین‌های غیراختصاصی ایجاد می‌شوند.
به‌این‌ترتیب تبدیل بیت‌کوین به اتریوم به‌راحتی امکان‌پذیر نیست و ابتدا باید به ارز فیات و سپس به ارز دیگری تبدیل شود.
در این روش، کاربر مجبور است چندین تراکنش انجام دهد، تا تکمیل آن سفارشات صبر کند و هر بار نیز به صرافی کارمزد بپردازد.
اتمیک سواپ‌ها پلتفرم‌هایی هستند که امکان مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال را بین دو فرد فراهم می‌کنند. در طی این معامله، طرفین هویت یکدیگر را نمی‌شناسند و هیچ ریسکی از سوی طرفین، آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
گاهی این نوع معامله را معامله بین زنجیره‌ای هم می‌گویند چون اهمیتی ندارد که طرفین معامله در حال استفاده از کدام بلاک‌چین است.
در اتمیک‌سواپ انجام تراکنش‌ها نیازی به اعتمادسازی طرف مقابل ندارد و توسط فرآیندهای مبتنی بر هوش مصنوعی کنترل می‌شود. به‌همین‌دلیل آن‌ها یکی از غیرمتمرکزترین روش‌های معامله هستند.
اما اتمیک‌سواپ‌ها در چه پلتفرم‌هایی انجام می‌شوند؟ پاسخ، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز تحت نظر هیچ نهاد شخص ثالثی کار نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز
علاوه بر آن امکان استفاده از تامین‌کنندگان سواپ بین زنجیره‌ای (cross-chain swap providers) نیز وجود دارد که در آن، دارایی فرد از یک کیف پول به کیف پول دیگری منتقل شده، سپس مبادله را انجام داده و آن‌ها را خارج می‌کند.
یکی از استارت‌آپ‌ها و صرافی‌هایی که روی اجرای اتمیک‌سواپ‌ها کار کرده است، لایتنینگ لبز است.
این استارت‌آپ از شبکه لایتنینگ بیت‌کوین برای انجام تراکنش استفاده می‌کند و با استفاده از این فناوری می‌توان مبادلات خارج از زنجیره انجام داد.
کیف پول‌های ارز دیجیتال خاصی نیز توسعه داده شده‌اند که قادر به انجام اتمیک‌سواپ‌های بین زنجیره‌ای هستند. به‌عنوان مثال، Liquality کیف پولی برای سواپ کردن بیت‌کوین، اتریوم و چند کریپتوی دیگر معرفی کرده است.
تاریخچه اتمیک سواپ
ایده شکل‌گیری اتمیک سواپ ها و نحوه عملکرد آن‌ها اولین بار در سال 2012 و مدت کوتاهی پس از توسعه آلت‌کوین‌ها مطرح شد.
گرچه در آن زمان ایده جذابی به نظر می‌رسید اما در عمل اقدامات خاصی برای پیاده‌سازی آن انجام نشد. در سال 2013 شخص دیگری روش‌های قوی‌تری برای انجام چنین معامله‌هایی ارائه کرد، اما به مرحله پیاده‌سازی نرسید.
درنهایت چهار سال بعد یعنی در سال 2017 یک معامله اتمیک بین لایت‌کوین و دکرد (Decred) انجام شد که خبر آن از سوی چارلی لی، بنیان‌گذار لایت‌کوین اعلام شد.
بیشتر بخوانید: مقایسه بیت‌کوین و لایت‌کوین (تفاوت‌ها و شباهت‌ها)
در طرح‌های اولیه‌ای که برای اتمیک‌سواپ ارائه شده بود طرفین معامله باید کل بلاک‌چین کوین‌هایی که می‌خواستند آن‌ها را معامله کنند را دانلود می‌کردند.
اما یک ماه پس از اولین مبادله اتمیک اعلام شد که می‌توان از طریق کانال‌های پرداخت ویژه‌ای که انشعابی از بلاک‌چین‌ها هستند، این کار را انجام داد.
به‌این‌ترتیب نیازی نیست کاربران همه آن بلاک‌چین را دانلود کنند یا اینکه برای تایید نهایی تراکنش منتظر نظر اعتبارسنج‌های آن بلاک‌چین بمانند.
اتمیک‌سواپ چطور کار می‌کند؟
اتمیک به فرآیندهایی اطلاق می‌شود که صفر و یکی هستند. به این معنی که یا به‌صورت کامل انجام می‌شوند یا اصلا انجام نمی‌شوند.
بنابراین اگر فرآیند انجام یک معامله شروع شود تا انتها ادامه خواهد یافت. اما شروع معامله نیز شرایط خاص خود را دارد که در صورت برآورده شدن، این معامله انجام می‌گیرد.
کنترل این فرآیند و چک کردن شروط و شرایط طرفین معامله به عهده قراردادهای هوشمند است. این قراردادها شرایط حاکم بر یک تراکنش را زیر نظر داشته و مدیریت می‌کنند.
اگر بخواهیم جزئی‌تر توضیح دهیم:
یک اتمیک سواپ از قرارداد هش شده قفل زمانی (HTLC) استفاده می‌کند که مثل یک گاوصندوق مجازی دوطرفه عمل می‌کند و از یک مکانیسم رمزگذاری پیچیده که مبتنی بر ریاضیات است و هش نامیده می‌شود بهره می‌برد.
در فرآیند هشینگ، اطلاعات به یک عدد هگزادسیمال با طول ثابت تبدیل می‌شود که همان هش است.
برای انجام قرارداد، محدودیت زمانی تعریف می‌کند به‌طوری‌که هرگاه یکی از طرفین، معامله خود را در آن بازه زمانی انجام ندهد معامله لغو می‌شود.
مثلا طرفین معامله روی میزان توکن‌های مبادله شده و زمان آن توافق می‌کنند که یک بازه زمانی 3 ساعته در نظر بگیرند.
اگر سه ساعت تمام شود و آن‌ها به شرایطی که باید اجرا می‌کردند عمل نکرده باشند این معامله لغو شده و دارایی به صاحب اصلی برمی‌گردد.
علاوه بر آن برای انجام معامله به دو کلید رمزنگاری نیاز است که عبارتند از کلید Hashlock و کلید Timelock.
کلید Hashlock اطمینان می‌دهد که معاملات، زمانی نهایی می‌شوند که هر دو طرف این معامله مدارکی را ارائه کند که نشان دهد شرایط لازم برای انجام تراکنش را آماده کرده است.
کلید Timelock برای امنیت بیشتر در نظر گرفته شده و تریدرها به کمک آن می‌توانند برای معامله خود یک مهلت معین در نظر بگیرند.
بیشتر بخوانید: معاملات همتا به همتا (P2P) چیست؟
نمونه‌ای از معاملات اتمیک سواپ
فرض می‌کنیم قیمت بیت‌کوین 15 هزار دلار و قیمت اتریوم هزار دلار است.
دو نفر به توافق رسیده‌اند که 1 بیت‌کوین را با 15 اتریوم معامله کنند. سارا مالک بیت‌کوین و علی مالک اتریوم است. به‌این‌ترتیب علی می‌خواهد در مقابل 15 اتری که به سارا می‌دهد یک بیت‌کوین بگیرد.
علی یک آدرس قرارداد ایجاد می‌کند که از طریق آن می‌تواند 15 اتر خود را بفرستد. وقتی سرمایه خود را سپرده‌گذاری کند، قرارداد هوشمند به‌صورت اتوماتیک یک کلید تولید می‌کند که فقط در دسترس علی است.
این کلید مثل رمزی عمل می‌کند که می‌تواند سرمایه علی را باز کند و سیستم هوشمند قرارداد، از این کلید برای ایجاد یک نمایش هش شده یا یک نوع رمزنگاری شده از کلید استفاده می‌کند.
سپس علی این هش را به سارا می‌فرستد و حالا سارا رمز عبور هش شده‌ای که برای قفل کردن اتریوم‌ها بکار رفته را در دست دارد. به‌این‌ترتیب او می‌تواند قفل بودن آن‌ها در پلتفرم را تایید کند اما امکان دسترسی به آن‌ها را ندارد.
سارا با دریافت این کلید هش شده، از آن برای تولید آدرس قرارداد خودش استفاده می‌کند و بیت‌کوین خود را در آن قفل می‌نماید. پس از این مرحله تنها کاری که لازم است انجام شود درخواست بیت‌کوین توسط علی است.
او می‌تواند بیت‌کوین را از محل قفل شدن دارایی‌ها بردارد چون فقط او به رمز عبوری که صورت هش شده آن را برای سارا فرستاد دسترسی دارد.
جالب است که در روند باز کردن آدرس قرارداد سارا، علی این رمز را برای او فاش می‌کند و سارا هم می‌تواند اقدام به دریافت اتریوم‌ها کند و به‌این‌ترتیب معامله نهایی می‌شود.
درنهایت این فرآیند در توانایی طرفین برای ارائه مدارک رمزنگاری خلاصه می‌شود. در اینجا منظور از رمزنگاری همان فرآیند رمزگذاری و رمزگشایی است.
فرآیند به این شکل است که اول علی کلید را رمزنگاری می‌کند و برای سارا می‌فرستد. علی کلید اصلی را هم در اختیار دارد. می‌تواند کریپتوهایی که سارا با استفاده از کلید رمزنگاری شده، قفل کرده را ادعا کند.
اما قبل از این کار باید کلید اصلی را به سارا بدهد. با این کار سارا هم به کلیدها دسترسی دارد و می‌تواند از آن برای ادعای اتریوم خود استفاده نماید.
بیشتر بخوانید: چرخه زندگی یک تراکنش ارز دیجیتال
چرا به اتمیک سواپ نیاز داریم؟
ازآنجایی‌که اتمیک سواپ‌ها، نیاز به واسطه‌هایی مثل صرافی‌های متمرکز کریپتو را از بین می‌برند و میزان تسلط آن‌ها را در بازار کم می‌کنند، یک مکانیسم مهم در زیست‌بوم بلاک‌چین هستند.
با این کار معامله گران می‌توانند بدون تکیه بر زیرساخت‌های پلتفرم‌های متمرکز که برای آن‌ها هزینه‌های بیشتری به همراه دارد، معاملات خود را انجام دهند.
به دلیل نبود همین واسطه‌ها، تراکنش‌ها، سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌شوند و مشکلاتی مثل هک کردن یا مواردی که باعث از دست رفتن سرمایه افراد می‌گردد کمتر خواهند شد.
به‌این‌ترتیب در اتمیک‌سواپ‌ها کاربران کنترل بیشتری بر دارایی‌های خود دارند و احساس امنیت بیشتری را تجربه می‌کنند.
بعلاوه، مکانیسم‌های مبادلات بین زنجیره‌ای اتمیک‌سواپ‌ها باعث می‌شود کاربران در مورد بلاک‌چینی که از آن استفاده می‌کنند نگرانی نداشته باشند و فضای اکوسیستم بلاک‌چین به سمت سازگاری و انطباق بیشتر پیش رود.
به لطف اتمیک‌سواپ‌ها، انجام تراکنش در بلاک‌چین‌های مختلف ساده‌تر می‌گردد. در نهایت اتمیک‌سواپ‌ها ریسک معاملات را از بین می‌برند، چون چنین معاملاتی یا کامل می‌شوند یا اصلا اتفاق نمی‌افتند.
بیشتر بخوانید: صرافی P2P چیست؟ + بهترین صرافی‌های همتا به همتا
سوالات متداول
اتمیک سواپ (Atomic Swap) چیست؟
اتمیک سواپ‌ها پلتفرم‌هایی هستند که امکان مبادله مستقیم ارزهای دیجیتال را بین دو فرد فراهم می‌کنند. در طی این معامله، طرفین هویت یکدیگر را نمی‌شناسند و هیچ ریسکی از سوی طرفین، آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
آیا انجام معامله به‌صورت اتمیک سواپ پرهزینه است؟
اتمیک‌سواپ‌ها فرآیندهای جدیدی هستند که هنوز با کارمزد همراه نشده‌اند، مگر اینکه هزینه‌های بلاک‌چین به آن‌ها اعمال شود.
مهم‌ترین مزیت اتمیک‌سواپ چیست؟
معاملات اتمیک سواپ با حذف واسطه‌هایی چون صرافی‌ها، معامله را سرعت بخشیده و کم‌هزینه‌تر کرده و از سوی دیگر امکان مبادله مستقیم کریپتوهای زنجیره‌های مختلف را هم فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
اتمیک سواپ ها نوآوری‌های جدیدی هستند که در راستای انجام مبادلات کریپتو از بلاک‌چین‌های مختلف ایجاد شده‌اند. به‌این‌ترتیب دیگر نیازی به تبدیل یک کریپتو به فیات و سپس خرید کریپتوی دیگر نیست.
مبادلات اتمیک به کمک قراردادهای هوش مصنوعی انجام می‌شوند و ماهیتی غیرمتمرکز دارند. درحال‌حاضر برخی از صرافی‌های غیرمتمرکز و تعدادی از والت‌های ارز دیجیتال از این نوع مبادلات پشتیبانی می‌کنند.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: