وب 3 ترند جدید این روزهای اینترنت است که بر مبنای فناوری بلاک‌چین کار می‌کند تا کنترل کامل دیتاهای هر شخص، هویت و پول او در دستان خودش باشد. به‌این‌ترتیب فضای اینترنت، عادلانه‌تر و غیرمتمرکزتر می‌شود.
در واقع باید بگوییم دیفای یک سیستم مالی درحال‌توسعه است که بر بستر وب 3 کار می‌کند و به این ترتیب امکانات و ارزش‌هایی که ارائه می‌دهد با آنچه در سیستم‌های مالی سنتی مثل بانک‌ها می‌بینیم متفاوت است.
در این مقاله قصد داریم به تفاوت دیفای و وب 3 بپردازیم و مرز میان آنها را به‌صورت واضح‌تری بیان کنیم.
عناوین مطلب:
نکات کلیدی
- وب 3 نسخه ارتقا‌یافته وب کنونی است که تمرکز آن بر غیرمتمرکزترسازی و بهبود حریم خصوصی افراد است. اما دیفای، یک سیتسم مالی غیرمتمرکز است که بر بستر وب 3 کار می‌کند و هدف آن غیرمتمرکز‌سازی تراکنش‌ها و موضوعات مالی مثل وام‌دهی است.
- دیفای و وب 3 تشابه‌های زیادی دارند مثل آزاد بودن دسترسی یا قابلیت همکاری متقابل، اما فناوری وب 3 عمیق‌تر و بنیادی‌تر از دیفای است.
- اینکه آینده چطور است و این سیستم‌ها چه زمانی به صورت کامل پیاده‌سازی می‌شوند، قابل پیش‌بینی نیست و همه‌چیز به میزان پذیرش عمومی این فناوری‌ها بستگی دارد.
وب 3 چیست و چطور کار می‌کند؟
یکی از موضوعاتی که در سال‌های اخیر موجب تغییر سیستم‌های مالی و نحوه تعامل انسان با آنها شد توسعه اینترنت بود. خود اینترنت در سه گام یعنی وب 1، وب 2 و وب 3 توسعه یافته است.
وب 1 همان نسخه اولیه اینترنت بود که در دهه 1900 و دهه 2000 وجود داشت.
در آن زمان وبسایت‌ها از صفحات HTML ایستا ایجاد می‌شدند که قابلیت تعامل با انسان را نداشتند و تنها به شکل صفحاتی پر از نوشته بودند.
بدیهی است چنین ساختاری، برای سیستم‌های مالی که نیاز به ورود، پردازش و نمایش اطلاعات داشتند مناسب نبود.
به‌این‌ترتیب اینترنت وارد فاز بعدی تکامل خود یعنی وب 2 شد و حالت تعاملی‌تری به خود گرفت.
در این دوره بود که برنامه‌هایی مثل شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های موبایل و نیز برنامه‌های کاربردی مبتنی بر وب وارد شدند. به مرور امکان انتقال پول فیات هم از طریق اینترنت فراهم شد. این آغاز بانکداری الکترونیک بود.
اما با گذر زمان مشکلات موجود در این سیستم‌ها نیز پدیدار شدند. مسائل امنیتی، حریم خصوصی و حضور هکرهایی که می‌توانستند با هک کردن سیستم‌های مالی وجوه قابل توجهی را به سرقت ببرند.
علاوه‌بر‌آن، مشخص شد که بسیاری از واسطه‌ها و اشخاص ثالثی که مردم به آنها اعتماد داشتند و اطلاعات شخصی خود را به آنها سپرده بودند اطلاعات را فروخته‌اند.
در وب 3 با استفاده از فناوری بلاک‌چین‌ها، افراد مالکیت اطلاعات خود را در دست دارند و می‌توانند تعیین کنند چه اطلاعاتی در دست چه کسانی قرار بگیرد. به‌این‌ترتیب دیگر تمرکز اطلاعات در دست شخص ثالث بی‌معنا می‌شود.
ارزهای دیجیتال مثل بیتکوین، برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) و دیفای همگی از خاصیت غیرمتمرکز بودن وب 3 و فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: Web3 چیست؟ + معرفی بهترین مرورگرهای وب 3
دیفای چیست و چطور کار می کند؟
برای درک تفاوت دیفای و وب 3 لازم است با عملکرد دیفای هم آشنا شویم.
دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز نوعی سیستم مالی مستقل از بانک‌ها و سایر نهادهای نظارتی است.
در دیفای هر دو کاربر می‌توانند به صورت همتا‌به‌همتا تراکنش مالی داشته باشند.
بیشتر بخوانید: معاملات همتا به همتا (P2P) چیست؟
به این ترتیب مسئولیت کامل انجام آن با خودشان است و در مقابل، دریافت خدماتی مثل وام دادن یا وام گرفتن و سایر مسائل مالی، به وسیله قراردادهای هوشمند کنترل می‌شود.
در‌حقیقت دیفای تلاشی در راستای مبارزه با نهادهای متمرکز مثل دولت و بانک‌هاست که بیش از آنچه باید، بر اطلاعات کاربران و دارایی آنها کنترل دارند.
دیفای یک ویژگی ذاتی دیگر هم دارد و آن شفافیت است. به‌این‌ترتیب همه تراکنش‌ها برای همه افرادی که وارد این سیستم شوند شفاف است.
اکوسیسم دیفای را چهار جز مختلف شکل داده است:
لایه 1
لایه 1، همان شبکه یا بلاک‌چین اصلی است که توکن‌های دیفای، پروتکل‌ها، برنامه های مختلف و قراردادهای هوشمند روی آن ایجاد می‌شوند.
به بازار کریپتو فکر کنید. اتریوم، بیتکوین، زنجیره هوشمند بایننس و پولکادات مثال‌هایی از لایه یک هستند.
صرافی‌های غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز یا DEX جایگزین صرافی‌های متمرکز هستند.
آنها به صورت پلتفرم‌هایی طراحی می‌شوند که به کاربران کمک می‌کنند بدون دخالت هیچ شخص ثالث یا نهادی، کار خرید، فروش یا معامله دارایی‌های مختلف را انجام دهند.
آنچه باعث تضمین درست بودن عملکرد این صرافی‌ها می‌شود قراردادهای هوشمند هستند. این قراردادها یک سری کدهای کامپیوتری‌اند که به صورت خودکار اجرا می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تفاوت صرافی متمرکز و صرافی غیرمتمرکز
تجمیع کننده‌ها و کیف پول‌ها
تجمیع‌کننده‌ها (Aggregators) واسطه‌های غیرمتمرکزی‌اند که به کاربران امکان مدیریت دارایی‌ها در پلتفرم‌های مختلف ییلد فارمینگ را می‌دهد تا بتوانند سود خود را به حداکثر برسانند.
RocketX و 1inch دو نمونه از تجمیع‌کننده‌ها هستند که میزان دسترسی به نقدینگی را بیشتر می‌کنند.
مثلا یک کاربر RocketX می‌تواند با استفاده از این پلتفرم دارایی را از یک ولت به ولت دیگر انتقال دهد. همچنین کاربران می‌توانند بین پلتفرم‌های متمرکز و غیرمتمرکز جابجا شوند.
بازار غیرمتمرکز
بازارهای غیرمتمرکز به کاربران خود امکان انجام تراکنش‌های همتا به همتا با سایر کاربران را می‌دهند.
به‌این‌ترتیب نیازی به حضور بانک‌ها نیست. افراد می‌توانند وجوه را مستقیما بین خودشان، با شرایط توافقی ارسال کنند.
بیشتر بخوانید: صرافی P2P چیست؟ + بهترین صرافی‌های همتا به همتا
وجود وب 3 چه مزایایی برای دیفای دارد؟
همانطور که اشاره کردیم هدف وب 3 غیرمتمرکز‌سازی و ارتقای سطح حریم خصوصی در وب است.
به‌این‌ترتیب دیفای نیز ماهیتی غیرمتمرکزتر و امن‌تر به خود خواهد گرفت که باعث اعتماد بیشتر کاربران به آن خواهد شد. همچنین میزان شفافیت و دسترسی به سیستم‌های مالی نیز بهبود خواهد یافت.
این روزها بازار کریپتو توجه علاقمندان زیادی را به خود جلب کرده است و هر روز افراد بیشتری وارد این سیستم می‌شوند که هدفشان ایجاد کریپتوهای اختصاصی یا خرید‌و‌فروش است.
همین مسئله باعث تسریع توسعه فناوری‌های بلاک‌چین و وب 3 می‌شود. اگر چه هنوز نیاز به کار زیادی دارد اما وب 3، آینده اینترنت است و می‌تواند نحوه عملکرد پول را تغییر دهد.
هر سال که می‌گذرد حجم کاربران اینترنت بیشتر می‌شود. آمار سال 2022 بیش از 5 میلیارد کاربر را نشان می‌داد که حدود 63 درصد جمعیت کره زمین بودند.
وقتی کاربران از وب 2 به وب 3 مهاجرت کنند تعداد کاربران دیفای نیز افزایش خواهد داشت و البته تکنولوژی وب 3 توان ارائه خدمات به این حجم زیاد از کاربران را دارد.
علاوه بر آن افزایش محبوبیت استفاده از دارایی‌های دیجیتالی در هنگام پرداخت و انجام خرید نیز کمک می‌کند تا مردم به زندگی بدون پول نقد عادت کنند.
با توجه به سرعت بالای پیشرفت و گسترش وب 3 و دیفای، درآینده نزدیک شاهد حضور پررنگ آنها در زندگیمان هستیم.
بیشتر بخوانید: ارزهای دیجیتال وب 3 را بشناسید! 5 ارز دیجیتال برتر Web 3.0
مقایسه دیفای با وب 3
شاید شباهت و تفاوت دیفای و وب 3 آنچنان واضح نباشد اما وب 3 فناوری نوینی است که هدف آن تغییر اینترنت کنونی به یک فضای منصفانه است.
هدف اصلی اینترنت، غیرمتمرکز‌سازی و بالا بردن سطح دسترسی مردم بود اما این دیدگاه در طول زمان متحول گردید و حالا فضای وب به فضای متمرکزی تبدیل شده است.
دیفای، نسخه وب 3 از یک سیستم مالی شفاف است.
اصلی‌ترین تفاوت دیفای و وب 3 این است که دیفای براساس پلتفرم‌های قرارداد هوشمند مثل اتریوم ساخته می‌شود درحالی‌که وب 3 در لایه‌های عمیق‌تر و روی بستر خود اینترنت ایجاد خواهد شد.
در‌حالت‌کلی تفاوت دیفای و وب 3 مشخص است اما از این جهت که هر دو بخشی از انقلاب و تحولات تکنولوژی امروزی هستند نقاط اشتراکی دارند.
هر دوی آنها به دنبال ایجاد یک نسخه بهتر از شرایط موجود هستند اما وب 3 به فکر تحول در اینترنت و دیفای به فکر تغییر سیستم‌های مالی است تا غیرمتمرکزتر و امن‌تر شوند.
حالا که با تفاوت دیفای و وب 3 آشنا شدید، در ادامه به شباهت‌های این فناوری‌های نوظهور خواهیم پرداخت:
عدم نیاز به مجوز یا آزاد بودن
عبارت Permissionless یا آزاد بودن دسترسی به این دلیل استفاده می‌شود که همه می‌توانند از این شبکه‌ها استفاده کنند و هیچ محدودیتی وجود ندارد.
کاربران با هیچ مانعی از سمت هیچ نهادی مواجه نیستند. اما آنچه باعث تمایز وب 3 و دیفای می‌شود در پیاده‌سازی و نحوه استفاده از آنهاست.
دیفای روی بلاک‌چین‌ها ایجاد شده و هدف آن ارائه خدمات مالی بدون هیچ نظارت و کنترلی است. با این حال وب 3 مفهومی وسیع‌تر است که دیفای و سایر تکنولوژی‌های غیرمتمرکز مشابه آن را در خود جای می‌دهد.
فناوری‌هایی مثل توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، توکن‌های حاکمیتی و برنامه‌های غیرمتمرکز نمونه‌هایی از سرویس‌های وب 3 هستند.
غیرمتمرکز بودن
غیرمتمرکز بودن یعنی یک سیستم بدون نظارت و کنترل، به درستی کار کند.
دیفای و وب 3 هر دو به این شکل طراحی شده‌اند. وب 3 می‌خواهد با ایجاد پروتکل‌های همتا‌به‌همتا، تمرکز را از فضای وب حذف کند و در مقابل دیفای نیز روی تراکنش‌های مالی همتا‌به‌همتا بر بستر وب 3 کار می‌کند.
قابلیت همکاری متقابل
این عبارت به نحوه تعامل و همکاری بلاک‌چین‌های مختلف اشاره دارد. این به آنها در تبادل اطلاعات، توکنایز کردن دارایی‌ها و سایر تکنولوژی‌ها کمک می‌کند.
مفهوم تعامل در دنیای متمرکز به معنی دسترسی راحت به اطلاعات در برنامه‌های مختلف است. اما سرویس‌های دیفای که روی بلاک‌چین‌های مشترک کار می‌کنند می‌توانند با هم همکاری داشته باشند.
حضانتی
برنامه‌های دیفای غیرحضانتی محسوب می‌شوند به این معنی که کلید خصوص دارایی و سرمایه در دست خود کاربر است و این باعث می‌شود روی آنها کنترل کامل داشته باشد.
در برنامه‌های حضانتی، یک شخص ثالث کنترل کلیدهای خصوصی و کنترل کل دارایی را در اختیار دارد. این یکی از وجوه تفاوت دیفای و وب 3 است.
بیشتر بخوانید: کیف پول حضانتی چیست و چه تفاوتی با کیف پول غیرحضانتی دارد؟
قابل تایید از نظر رمزنگاری
یکی از اهداف سیستم بلاک‌چین وب 3 و زنجیره‌های دیفای این است که در مقابل دستکاری، غیرقابل نفوذ باشند و این هدف را از طریق رمزنگاری محقق کرده‌اند.
این مسئله نه‌تنها باعث شفاف و امن‌تر شدن سیستم می‌شود بلکه جعل رکورد یا دستکاری و تغییر آنها را هم غیرممکن می‌کند.
بیشتر بخوانید: کریپتوگرافی (Cryptography) چیست و چه کاربردی در کریپتو دارد؟
سیستم های حاکمیتی و اقتصادی
با وجود تفاوت دیفای و وب 3، هر دوی آنها از توکنیزه کردن دارایی‌ها استفاده می‌کنند و در فضای اقتصادی خود، حاکمیت غیرمتمرکز را به کار می‌برند.
در این بین پلتفرم‌هایی که از الگوریتم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند به کاربران خود قدرت تاثیرگذاری در نحوه توسعه پلتفرم را می‌دهند.
دارایی‌های دیجیتالی قابل تقسیم و کوچک شدن هستند. بنابراین می‌توان حتی با یک دلار هم، کسر کوچکی از آنها را خرید. این موضوع موجب شده افراد با هر سطح و توان مالی به این حوزه علاقمند گردند.
آینده دیفای و وب 3 چطور خواهد بود؟
با توجه به تفاوت دیفای و وب 3 می‌دانیم که موفقیت هر دو مورد به توسعه مستمر تکنولوژی بلاک‌چین و تمایل افراد و سازمان‌ها به استفاده از مدل‌های جدید برمی‌گردد.
نمی‌توان در این مورد با قطعیت سخن گفت اما بنظر می‌رسد پتانسیل این فناوری‌ها برای تغییر سیستم‌های سنتی در جهان، به اندازه کافی زیاد است.
در حوزه دیفای تمایل زیادی به نوآوری وجود دارد و هر روز محصولات و خدمات مالی جدیدی که قدرت جذب مخاطبان سیستم‌های سنتی را دارند معرفی می‌گردند.
به عنوان مثال می‌توان به صرافی‌های غیرمتمرکز، یلدفارمینگ و استیبل‌کوین‌ها اشاره کرد.
میزان تمرکز روی انطباق کاربر و میزان دسترسی نیز بیشتر شده که این موضوع موجب افزایش رشد اکوسیستم‌های مالی غیرمتمرکز می‌گردد.
از سوی دیگر، وب 3 نقش مهمی در آینده اینترنت دارد. زیرساخت غیرمتمرکز نسبت به سیستم‌های متمرکز سنتی مزایای زیادی دارد که شامل امنیت و حریم خصوصی بیشتر و مالکیت کامل فرد بر اطلاعات است.
توسعه وب 3 همچنین منجر به تولید برنامه‌های غیرمتمرکزی می‌شود که اینترنت را به سمت عادلانه‌تر و بازتر شدن برای همه مردم می برد.
سوالات متداول
دیفای چیست؟
دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز نوعی سیستم مالی مستقل از بانک‌ها و سایر نهادهای نظارتی است. همچنین دیفای شفاف است، به‌این‌ترتیب همه تراکنش‌ها برای افرادی که وارد این سیستم شوند شفاف است.
وب 3 چیست؟
وب 3نسل جدید اینترنت است که در آ» افراد مالکیت اطلاعات خود را در دست دارند و می‌توانند تعیین کنند چه اطلاعاتی در دست چه کسانی قرار بگیرد. به‌این‌ترتیب دیگر تمرکز اطلاعات در دست شخص ثالث (مانند شبکه‌های اجتماعی) وجود ندارد.
تفاوت دیفای و وب 3 چیست؟
اصلی‌ترین تفاوت دیفای و وب 3 این است که دیفای براساس پلتفرم‌های قرارداد هوشمند مثل اتریوم ساخته می‌شود درحالی‌که وب 3 در لایه‌های عمیق‌تر و روی بستر خود اینترنت ایجاد خواهد شد.
شباهت‌های دیفای و وب 3 چیست؟
غیر متمرکز بودن، عدم نیاز به مجوز یا آزاد بودن، قابلیت همکاری متقابل و امنیت بالا از شباهت‌های این دو فناوری نوظهور هستند.
جمع بندی
هر نسل از تکنولوژی که معرفی می‌شود سعی در برطرف کردن نواقص نسل قبلی خود دارد. به‌این‌ترتیب شناخت تفاوت دیفای و وب 3 که نسل بعدی تکنولوژی هستند اهمیت دارد.
وب 3 نیز برای حل مسئله تمرکز و کنترل زیادی که در فضای اینترنت بر اطلاعات اشخاص حاکم است معرفی شد.
این فناوری نه‌تنها فضای وب بلکه کاربردهای آن نظیر برنامه‌های تحت وب، NFT و غیره را نیز تحت تاثیر قرار داده و فضای کلی اینترنت را به سمت امنیت، برابری و عدم تمرکز می‌برد.
دیفای نیز یک سیستم مالی است که به صورت غیرمتمرکز کار می‌کند و تنها در حوزه مالی متمرکز است.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: