قیمت تعدیل شده سهام چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

تعدیل قیمت سهام یکی از ابزارهای کاربردی در بورس است که با استفاده از آن تفاضل قیمت ناشی از افزایش سرمایه و توزیع سود آن پوشش داده می‌شود.

هنگامی که وارد بازار بورس می‌شوید لازم است با اصطلاحات، تعاریف و روش‌های مختلفی آشنایی پیدا کنید تا سرمایه گذاری موفق‌تری داشته باشید.

در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم قیمت تعدیل شده سهام آشنا کنیم. اگر در این بازار فعالیت می‌کنید، توصیه می‌کنیم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

قیمت تعدیل شده سهام چیست؟

قیمت تعدیل شده سهام با استفاده از روش تعدیل قیمت بدست می‌آید.

تعدیل قیمت یکی از ابزارهای کاربردی و مهم بازار سرمایه است که با استفاده از آن تفاضل قیمتی (price Gap) که در اثر افزایش سرمایه و توزیع سود ناشی از آن است را پوشش می‌دهد.

ثابت ماندن ثروت سهامداران بعد از افزایش سرمایه و سود نقدی، علت اصلی تغییرات قیمت سهام در زمان بازگشایی است.

موضوع مربوط به افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق العاده و موضوع مربوط به سود نقدی در مجمع عمومی عادی سالیانه بررسی می‌شود.

مجمع عمومی عادی سالیانه به منظور رسیدگی به صورت‌های مالی، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان و تصویب سود نقدی که قرار است میان سهامداران تقسیم شود؛ تشکیل می‌شود.

مجمع عمومی فوق العاده نیز با موضوعاتی مثل تغییرات سرمایه، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت برگزار می‌شود.

در واقع می‌توان گفت که قیمت هر سهم بعد از افزایش سرمایه یا توزیع سود نقدی در زمان برگزاری هر کدام از مجامع افت می‌کند.

با استفاده از ابزار تعدیل قیمت سهام، قیمت قبل از مجمع تعدیل شده و باعث می‌شود فاصله ایجاد شده بین قیمت‌ها پوشانده شود.

قیمت تعدیل شده سهام با چه روش‌هایی بدست می‌آید؟

تعدیل قیمت سهام در بورس اشکال مختلفی دارد که در ادامه به توضیح هر کدام می‌پردازیم:

افزایش سرمایه

در روش افزایش سرمایه، سرمایه قبلی شرکت بر سرمایه جدید تقسیم خواهد شد، سپس عدد حاصل در همه قیمت‌های قبل از افزایش سرمایه ضرب می‌شود.

این کار باعث می‌شود قیمت گذشته هر سهم با بیشتر شدن سرمایه شرکت تعدیل شود.

همچنین در صورتی که سرمایه افزایش یابد، برای محاسبه قیمت تعدیل شده فقط کاهش قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود.

به این معنی که؛ محل افزایش سرمایه مثل دریافتی‌ها، پاداش‌ها یا صرف سهام تاثیری در محاسبه‌های مربوط به تعدیل قیمت نخواهند داشت.

بیشتر بخوانید: نحوه محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه + زمان بازگشایی

سود نقدی

در روش سود نقدی، محل تامین سرمایه را در نظر نمی‌گیرند؛ بلکه مقدار توزیع نقدی سود شرکت و درصدی که شرکت افزایش سرمایه داشته را مد نظر قرار می‌دهند.

در این روش، زمانی که می‌خواهند اثر توزیع سود را محاسبه کنند، میزان تغییر قیمتی که بعد از توزیع سود ایجاد شده را بر قیمتی که قبل از مجمع بوده تقسیم می‌کنند.

عدد بدست آمده را در تمامی قیمت‌های قبلی ضرب می‌کنند و در نهایت میزان افزایش سرمایه را از فرمول خود افزایش سرمایه به دست می‌آورند.

افزایش سرمایه با احتساب آورده

در تعدیل قیمت به این روش، علاوه بر در نظر گرفتن کاهش قیمت پس از افزایش سرمایه، حق تقدم سهامداران هم منظور می‌شود.

لازم به ذکر است که حق تقدم در صورتی که تمام یا قسمتی از افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده‌ها باشد، لحاظ می‌‍شود.

منظور از حق تقدم این است که برای حفظ منافع سهامداران، زمانی که سهم جدید توسط شرکتی منتشر می‌شود، سهامداران فعلی نسبت به سایرین حق تقدم بیشتری دارند که سهام بخرند.

سود نقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورده نقدی

بدست آوردن قیمت تعدیل شده سهام با این روش نیز مانند روش سود نقدی و افزایش سرمایه است.

با این تفاوت که حق تقدم داده شده به سهامداران نیز در محاسبات در نظر گرفته می‌شود.

روش عملکردی

در این روش اثرات سود نقدی و میزان افزایش در قیمت سهام در نظر گرفته می‌شود.

در صورتی که تمام یا بخشی از افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و حق تقدم سهامداران باشد، در محاسبه قیمت تعدیل شده، درآمد سهامداران جدید در نظر گرفته می‌شود.

در این روش برخلاف روش‌های قبلی، مبنای محاسبات بر پایه ارزش گشایش سهام بعد از مجمع خواهد بود.

فرمول محاسبه قیمت تعدیل شده سهام

برای محاسبه قیمت تعدیلی ابتدا می‌بایست نسبت ارزش سهام پس از مجمع عادی شرکت به مجموع ارزش سهام بعد از مجمع با بهره نقدی شرکت محاسبه شود.

سپس ضریبی که بدست می‌آید در تمام ارزش‌های قبل از مجمع ضرب شود.

به منظور بررسی تاثیر افزایش سرمایه، ارزش بدست آمده بعد از مجمع را به میزان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی با احتساب مقدار افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، تقسیم کرده و عدد بدست آمده را در ارزش‌های قبل از مجمع ضرب می‌کنند.

بیشتر بخوانید: نکات مربوط به خرید سهام قبل از مجمع

در فرمول محاسبه تعدیل قیمت، همه اثرات فاکتورهای تاثیرگذار به شکل همزمان در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که هر یک از موارد تغییر کند، مقدار آن متغییر خاص را صفر در نظر می‌گیرند.

در صورتی که نمادی که افزایش سرمایه داشته با قیمت تعادلی (Adjusted price) باز شود، تغییر قیمت در شاخص مشاهده نمی‌شود.

اگر نماد با قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص وجود دارد.

اگر نماد با قیمتی پایین‌تر از قیمت تعادلی باز شود، کاهش شاخص خواهیم داشت.

این فرمول برای محاسبه قیمت تئوریک سهم استفاده می‌شود که افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی در آن لحاظ شده است.

نکاتی در مورد افزایش سرمایه

در صورت افزایش سرمایه با روش‌های گفته شده، قیمت سهام افت می‌کند؛ اما در ارزش روز دارایی سهامداران تغییری رخ نمی‌دهد.

چون به همان اندازه بر تعداد سهام سرمایه گذاران قبلی یا به حق تقدم آنها اضافه می‌شود.

در این روش قیمت سهام در زمان بازرگشایی محاسبه می‌شود. در زمان بازگشایی قیمت سهام ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از قیمت محاسبه شده باشد. این عدد با توجه به روند عرضه و تقاضای سهم در بازار مشخص می‌شود.

• در روش افزایش سرمایه از آورده نقدی، سهامداران به ازای هر سهم، به اندازه درصد افزایش سرمایه، حق تقدم دریافت می‌کنند.
• برای تبدیل حق تقدم به سهام لازم است مبلغ اسمی هر سهم پرداخت شود. در نتیجه قیمت حق تقدم و قیمت سهام عادی بعد از برگزاری مجمع به صورت زیر مرتبط می‌شوند:

قیمت تعدیلی حق تقدم = مبلغ اسمی – قیمت تعدیلی سهام در زمان بازگشایی

استفاده از نمودارهای قیمت تعدیل شده و تعدیل نشده

برای ارزیابی فعالیت‌ها و تجزیه و تحلیل داده‌ها، روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که استفاده از نمودارها یکی از این روش‌هاست.

در صورتی که فعالیت‌های یک شرکت منجر به فاصله قیمتی شود، نمودار فعالیت‌ها به دو صورت تعدیل شده و تعدیل نشده بیان می‌شوند:

نمودار تعدیل شده

در صورتی که در فعالیت‌های یک شرکت اختلاف قیمت مشاهده شود و بین قیمت قبل و قیمت بعد فاصله‌ای مشاهده شود، نمودار تعدیل شده است.

در این نوع نمودارها اختلاف قیمت با گذشت زمان قابل مشاهده است. در واقع در این نوع نمودارها اثرات عواملی مثل افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی حذف شده است.

نمودار تعدیل نشده

اگر نوسانات قیمتی ناشی از افزایش سرمایه و سود نقدی در نمودار مشاهده نشود، نمودار تعدیل نشده است.

در واقع در این نوع نمودار علاوه براینکه اختلاف قیمت مشاهده نمی‌شود، اثرات عواملی مثل افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی و تغییر سرمایه سهامداران در زمان افزایش سرمایه و پرداخت بهره نقدی نیز دیده نمی‌شود و تنها نوسان قیمت سهام قابل روئیت است. 

مزیت‌های تعدیل قیمت سهام

قیمت تعدیل شده سهام مزایایی دارد که از جمله این مزایا به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• تعدیل قیمت باعث تسهیل در ارزیابی عملکرد آن سهام در بورس می‌شود.
• قیمت تعدیل شده سهام ارزیابی ارزش سهام را آسان می‌کند؛ در نتیجه سرمایه گذاران می‌توانند به سرعت ارزشی را که از یک سهام بدست آورده‌اند، بررسی کنند.
• این امکان را به سرمایه گذاران می‌دهد که دارایی‌ها را با هم مقایسه کنند.
• قیمت تعدیل شده سهام به سرمایه گذاران در محاسبه کسب سود در صورتی سرمایه گذارای در یک دارایی مشخص کمک می‌کند.

سوالات متداول

سخن پایانی

افزایش سرمایه در بازار بورس باعث کاهش قیمت‌ها خواهد شد. این کاهش باعث اختلاف در قیمت‌های جدید و واقعی می‌شود و لازم است این اختلاف قیمت با ابزاری پوشش داده شود.

تعدیل قیمت سهام یک روش دقیق و کاربردی برای جبران این شکاف قیمتی است و به سرمایه گذاران کمک می‌کند ارزیابی دقیق‌تر و راحت‌تری درمورد نماد مورد خود داشته باشند.