نسبت put/call چیست و چه کاربردی دارد؟

نسبت put/call مربوط به قراردادهای اختیار معامله روی یک دارایی مشخص است که در بازارهای فارکس، سهام و کامودیتی می‌تواند کاربرد داشته باشد.

با توجه به نسبت پوت به کال می‌توان جو روانی بازار را درک کرد و طبق آن، برای معامله و سرمایه‌گذاری تصمیم گرفت.

در این مطلب، این نسبت را معرفی می‌کنیم و نحوه استفاده از آن را توضیح می‌دهیم.

نکات کلیدی

• پوت آپشن حق فروش دارایی مورد نظر در یک زمان مشخص را به معامله‌گر می‌دهد.
• کال آپشن اختیار خرید یک دارایی در زمان تعیین‌شده را به معامله‌گر می‌دهد.
• اگر معامله‌گران اختیار فروش بیشتری (در مقایسه با اختیار خرید) بخرند، نشانه سنتیمنت نزولی یا خرسی در بازار است.
• اگر معامله‌گران اختیار خرید بیشتری بخرند، سنتیمنت بازار صعودی است.

نسبت Put/Call چیست؟

نسبت پوت به کال نسبتی است که سرمایه‌گذاران به طور گسترده برای درک وضعیت و جوّ کلی بازار از آن استفاده می‌کنند.

• «پوت» یا «پوت آپشن (put option)»، همان حق یا اختیار فروش یک دارایی در یک زمان از پیش مشخص‌شده است.
• «کال» یا «کال آپشن (call option)»، همان اختیار خرید یک دارایی در یک زمان از پیش تعیین‌شده است. به کال و پوت در فارسی اختیار خرید و فروش گفته می‌شود.

به این نسبت، «pcr» هم گفته می‌شود که مخفف عبارت «put/call ratio»، به معنای نسبت پوت/کال است.

اگه معامله‌گران بیشتر قرارداد پوت آپشن بخرند، نشانه‌ای از سنتیمنت نزولی بازار است. اگر بیشتر کال آپشن بخرند، نشانه این است که رشد و صعود بازار را پیش‌بینی می‌کنند.

بیشتر بخوانید: مفهوم احساسات بازار (Sentiment) و اهمیت آن در بازار کریپتو

درک نسبت پوت/کال

نسبت اختیار فروش به اختیار خرید یا نسبت put/call، همانطور که از اسمش مشخص است، با تقسیم تعداد قراردادهای اختیار فروش معامله‌شده بر تعداد اختیارهای خرید معامله‌شده به دست می‌آید.

اگر این نسبت برابر با یک باشد، به این معنی است که تعداد خریداران کال آپشن و پوت آپشن با هم برابرند.

با این حال توجه داشته باشید که نسبتِ یک، مبدا مناسب و دقیقی برای سنجش سنتیمنت بازار نیست؛ زیرا معمولاً سرمایه‌گذارانی که قرارداد کال آپشن می‌خرند، بیشتر از معامله‌گرانی هستند که قرارداد پوت آپشن را خریداری می‌کنند.

بنابراین به طور میانگین، نسبت 0.7 را می‌توان مبدا و معیار خوبی برای ارزیابی سنتیمنت بازار در نظر گرفت.

به طور کلی:

• اگر نسبت pcr در حال افزایش باشد، به بیش از 0.7 برسد یا از 1 بالاتر رود، به این معناست که معامله‌گران آن دارایی (معمولاً سهام یا کالا) در حال خرید پوت آپشن بیشتری در مقایسه با کال آپشن هستند.

این مسئله نشان‌دهنده این است که در بازار سنتیمنت نزولی وجود دارد.

بنابراین سرمایه‌گذاران در حال سفته بازی (speculating) و نوسان‌گیری از افت بازار هستند یا سعی دارند پورتفوی خود را در برابر ریسک ریزش بازار پوشش دهند (hedging).

• اگر این نسبت در حال کاهش باشد، به زیر 0.7 کاهش یابد یا به 0.5 برسد، به معنای وجود سنتیمنت صعودی در بازار است.

چنین نسبتی به این معناست که کال آپشن بیشتری در مقایسه با پوت آپشن در حال خریداری شدن است.

این نسبت می‌تواند نشان‌دهنده نگاه بازار به اتفاقات اخیر باشد. اگر این نسبت خیلی بالا یا پایین باشد، سنتیمنت شدید صعودی یا نزولی را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آموزش تحلیل سنتیمنتال و ابزارهای آن

داده‌هایی که برای محاسبه نسبت‌های put به کال مورد استفاده قرار می‌گیرند، در منابع مختلفی قابل دسترسی هستند اما بیشتر معامله‌گران از اطلاعات موجود در سایت تابلوی معاملات آپشن شیکاگو (Chicago Board Options Exchange) یا CBOE استفاده می‌کنند.

ملاحظات مهم

نسبت put/call به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که سنتیمنت بازار را پیش از تغییر جهت آن تشخیص دهند.

این نکته اهمیت زیادی دارد که برای درک سنتیمنت بازار از طریق این نسبت، به هر دو جزء صورت (اختیار فروش) و مخرج کسر (اختیار خرید) توجه کنید.

تعداد قراردادهای اختیار خرید در مخرج این کسر قرار می‌گیرد. این مسئله به این معناست که کاهش تعداد معاملات کال آپشن باعث افزایش این نسبت می‌شود.

اهمیت این نکته در این است که اگر خرید کال آپشن کاهش یابد، حتی اگر هیچ افزایشی در خرید پوت آپشن رخ ندهد، همچنان این نسبت افزایش خواهد یافت.

به بیان دیگر، لزومی ندارد که اول تعداد زیادی از قراردادهای پوت آپشن خریداری شوند تا این نسبت افزایش یابد.

وقتی معامله‌گرانی که دارای سنتیمنت صعودی هستند از بازار خارج شوند، نتیجه آن خود به خود این است که معامله‌گران بیشتری در بازار می‌مانند که دارای سنتیمنت نزولی هستند.

البته نکته گفته‌شده لزوماً به معنای نزولی بودن بازار نیست، بلکه نشان‌دهنده این است که معامله‌گران صعودی در حال انتظار برای وقوع اتفاقی نزدیک مانند انتخابات، جلسه فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) یا انتشار داده‌های اقتصادی هستند.

بررسی نسبت put/call برای درک سنتیمنت بازار، انجام تحلیل سنتیمنتال و تشخیص نحوه نگاه بازار به اتفاقات اخیر، مفید و کاربردی است.

وقتی این نسبت در حالت‌های شدید و حدی خود قرار دارد، می‌تواند سنتیمنت بیش از حد صعودی یا بیش از اندازه نزولی را نشان دهد.

به همین دلیل، از نسبت put/call به عنوان یک «اندیکاتور خلاف جهت (contrarian indicator)» استفاده می‌شود.

منظور از خلاف جهت این است که وقتی این اندیکاتور وضعیت خوبی را از نظر سنتیمنت بازار نشان می‌دهد، معامله‌گران اقدام به فروش می‌کنند و وقتی سنتیمنت بازار طبق این اندیکاتور نزولی باشد، معامله‌گران شروع به خرید می‌کنند.

اندیکاتور خلاف جهت

سرمایه‌گذاران خلاف جهت بازار (contrarian investors) از نسبت put/call استفاده می‌کنند تا بتوانند تشخیص دهند که سنتیمنت بازیگران و فعالان بازار، چه زمانی بیش از حد صعودی یا نزولی شده است.

وقتی که این نسبت بسیار بالا باشد، به این معناست که بازار بیش از اندازه نزولی و بدبین است.

برای یک سرمایه‌گذار خلاف جهت، این می‌تواند یک سیگنال صعودی باشد و نشان دهد که بازار بی‌جهت تا این حد نزولی است و نزدیک به برگشت و تغییر جهت است.

بنابراین یک نسبت بالا می‌تواند برای سرمایه‌گذاران مخالف جهت، نشانه فرصت خرید باشد.

وقتی که این نسبت بسیار پایین باشد، به این معناست که بازار بیش از اندازه صعودی و خوش‌بین است.

در چنین شرایطی، یک سرمایه‌گذار مخالف جهت می‌تواند اینطور نتیجه‌گیری کند که سنتیمنت بازار بیش از حد صعودی است و بنابراین، وقوع یک پولبک و اصلاح قیمت نزدیک خواهد بود.

بیشتر بخوانید: شاخص ترس و طمع ارزهای دیجیتال چیست؟

هیچ نسبتی به طور تنها نمی‌تواند به صورت قطعی نشان دهد که بازار در سقف یا کف است.

حتی سطوح نسبت put/call که به عنوان حالت‌های حدی در نظر گرفته می‌شوند، وحی منزل نیستند و می‌توانند در طول چند سال تغییر کنند.

به طور معمول، سرمایه‌گذران سطوح نسبت فعلی را طی یک دوره زمانی با میانگین مقایسه می‌کنند تا بفهمند که آیا سنتیمنت اخیراً تغییری کرده است یا خیر.

برای مثال اگر نسبت put/call در بازه محدود و کوچکی نوسان کرده باشد و ناگهان افزایش قابل توجهی کند، معامله‌گران آن را به عنوان افزایش ناگهانی در سنتیمنت نزولی می‌بینند و بر این اساس تصمیمات معاملاتی مورد نظر را می‌گیرند.

سوالات متداول

جمع‌بندی

نسبت put/call یکی از معیارهای کارآمد تشخیص سنتیمنت بازار است.

با استفاده از این معیار می‌توان تشخیص داد که اکثریت بازار نسبت به آینده آن یا وقایع اخیر، خوش‌بین هستند یا بدبین.

اگر این نسبت بسیار بالا یا بسیار پایین باشد، می‌توان اینطور برداشت کرد که بازار بیش از حد بدبین یا خوش‌بین شده است.

بسیاری از سرمایه‌گذاران بر همین اساس، از نسبت put/call به عنوان یک اندیکاتور خلاف جهت استفاده می‌کنند تا از فرصت‌های ایجادشده بر اثر احساسات شدید، کسب سود نمایند.