مفهوم احساسات بازار (Sentiment) و اهمیت آن در بازار کریپتو

مجموع نگرش یا دیدگاه اکثریت سرمایه‌گذاران یک بازار نسبت به یک دارایی، احساسات بازار را شکل می‌دهد.

احساسات یا وضعیت روان‌شناختی جامعه در عملکرد و نحوه فعالیت معامله گران یک بازار اثر می‌گذارد.

به‌طورکلی اگر قیمت‌ها صعودی باشند تمایل بازار نیز صعودی است و کاهش قیمت‌ها، وجود احساسات نزولی را نشان می‌دهد.

تحلیل احساسات نشان‌دهنده چگونگی اثرگذاری دیدگاه‌های فردی بر قیمت بازار است. این دیدگاه‌ها لزوما قابل اندازه‌گیری نیستند و فقط احساسات مشترک یک گروه بزرگ از سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد.

در این مقاله از بورسینس توضیح می‌دهیم سنتیمنت بازار چیست و با نحوه بررسی احساسات بازار، اندیکاتورهای مهم و نحوه به‌کارگیری این اطلاعات در معاملات آشنا می‌شوید.  

نکات کلیدی

• احساسات بازار به برآیند کلی دیدگاه بازار نسبت به یک دارایی یا کل بازار اشاره دارد.
• اندیکاتورهای تکنیکال تا حد زیادی به بررسی احساسات بازار کمک می‌کنند.
• شناخت احساسات بازار به تصمیم‌گیری بهتر برای خرید یا فروش یک دارایی بر اساس استراتژی‌های معامله‌گران کمک می‌کند.

درک احساسات بازار

احساسات بازار یا آنچه احساسات سرمایه‌گذاران نامیده می‌شود، همیشه هم مبتنی بر اصول فاندامنتال نیست.

بلکه وضعیت روانشناسی افرادی است که در آن بازار درگیر هستند و احساسات آن‌ها نشان‌دهنده تغییرات معیارهای اجتماعی و تجاری است.

تریدرهای روزانه و تحلیلگران تکنیکال توجه زیادی به احساسات بازار دارند چراکه این عامل روی اندیکاتورهای تکنیکالی که برای سنجش تغییرات کوتاه‌مدت قیمت و کسب سود از آن استفاده می‌شود اثر گذارد است و می‌تواند باعث تغییر نگرش معامله‌گران به یک دارایی خاص شود.

حتی کسانی که دوست دارند در جهت مخالف وضعیت کلی بازار معامله کنند نیز به احساسات بازار توجه دارند. مثلا وقتی همه در حال خرید هستند آن‌ها شروع به فروش می‌کنند.

بیشتر بخوانید: منظور از ترید خلاف روند چیست؟

تحلیل سنتیمنت بازار نیاز به بررسی کانال‌های اجتماعی، اخبار، هشدارها و کنترل شاخص‌هایی برای بررسی حرکت فعلی و آتی بازار دارد.

بازار ارزهای دیجیتال بیش از سایر بازارها نظیر فارکس و بورس تحت تاثیر احساسات بازار قرار می‌گیرد چراکه ماهیت اجتماعی بیشتری دارد.

یک توئیت یا به‌روزرسانی رودمپ یک پروژه می‌تواند قیمت یک کریپتو را به ماه ببرد یا در عمق زمین دفن کند.

طرز فکر سرمایه‌گذاران درباره یک دارایی می‌تواند تاثیر ملموسی بر چرخه بازار و قیمت دارایی‌ها داشته باشد. بخصوص در بازار کریپتو این اثرگذاری بیشتر است.

بیشتر بخوانید: روانشناسی بورس و چرخه بازار (چگونه باعث سود و زیان می‌شود؟)

اگر معامله‌گران براساس ایده‌ها، افکار و احساسات خود عمل کنند، چه آن‌ها واقعی باشند چه نباشند می‌تواند عواقب جدی و تأثیرگذاری زیادی به همراه داشته باشد.

نمونه آن توئیت‌های ایلان ماسک درباره دوج کوین است که در چند دقیقه قیمت آن را بیش از 6000 درصد رشد داد!

در بازارهای مختلف مرسوم است که سنتیمنت، بازار را به دو دسته صعودی (گاوی) و نزولی (خرسی) طبقه‌بندی می‌کنند.

وقتی خرس‌ها بازار را در دست دارند قیمت‌ها کاهش می‌یابد و وقتی کنترل در دست گاوهاست با افزایش قیمت مواجهیم.

به همین جهت احساسات کلی سرمایه‌گذاران باعث هدایت بازار می‌شود و این همیشه یک ارزش فاندامنتال نیست. احساسات بازار به حس و عواطف برمی‌گردد اما ارزش فاندامنتال به بازده یک کسب‌وکار اشاره دارد.

احساسات بازار روی ارزش‌گذاری دارایی‌ها اثرگذار است. در این بین برخی سرمایه‌گذاران هستند که از خریدوفروش دارایی‌هایی سود می‌کنند که بیش از حد یا کمتر از حد واقعی ارزش‌گذاری شده‌اند.

آن‌ها برای سنجش احساسات بازار از اندیکاتور‌های مختلفی استفاده می‌کنند تا متوجه واقعی بودن یا نبودن ارزش یک دارایی شوند.

چطور احساسات بازار کریپتو را بسنجیم؟

برای سنجش احساسات بازار می‌توان از ابزارهای آماری استفاده کرد.

نرخ سرمایه، شاخص احساسات، رسانه‌های اجتماعی، تحلیل‌های اجتماعی و نظارت بر عملکرد نهنگ‌ها اطلاعات مهمی درباره حرکت آتی قیمت دارایی می‌دهد.

نرخ تامین مالی

در بازارهایی مثل بازار کریپتو، نرخ تامین مالی نشانه خوبی برای ردیابی احساسات بازار است.

این نرخ، میزان سود یا ضرر تریدرها براساس اختلاف قیمت در قراردادهای دائمی (پرپچوال) ارز دیجیتال و قیمت لحظه‌ای آن‌ها را نشان می‌دهد.

وقتی نرخ تامین مالی مثبت باشد نشان‌دهنده صعودی بودن بازار است.

در این حالت سرمایه تریدرهای لانگ به تریدرهای شورت می‌رسد. برعکس زمانی که نرخ تامین مالی منفی است بازار در وضعیت نزولی قرار دارد و سرمایه تریدرهای شورت به تریدرهای لانگ می‌رسد.

این اختلاف به این دلیل است که در بازار صعودی، تریدرهای لانگ استقراض می‌کنند تا ارز دیجیتال یا دارایی دیگری بخرند.

در نتیجه وقتی تریدرها با موفقیت در حال باز کردن پوزیشن شورت در بازار هستند، نرخ تامین مالی ارزهای دیجیتال از فیات بیشتر می‌شود.

ابزارهای زیادی برای بررسی نرخ تامین مالی در صرافی‌های فیوچرز وجود دارد.

برای بررسی سنتیمنت بازار حتما مبادلات مشتقات ارز مورد نظر در صرافی‌هایی مثل کوین لند، کریپتولند، دیفای ریت و لون اسکن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

 تحلیل شبکه‌ها و انجمن‌های اجتماعی

رسانه های اجتماعی می‌توانند آمار غلطی ارائه کنند اما محتوایی که در وبسایت‌هایی مثل توییتر، کانال‌های دیسکورد، تلگرام و ردیت منتشر می‌شود روی احساسات سرمایه‌گذاران اثرگذار است.

وقتی یک دارای جامعه فعال و متعهدی داشته باشد، تعداد فالوورهای آن زیاد بوده و تعامل اجتماعی آن معنادار خواهد بود.

به این ترتیب یکی از روش‌های محبوب بررسی احساسات بازار استفاده از گوگل ترند است.

این ابزار میزان فعالیت کاربران گوگل را براساس یک عبارت کلیدی خاص نشان می‌دهد. عبارات کلیدی جستجو شده می‌توانند روند کلی بازار را نشان دهند.

به‌طورکلی تبلیغاتی که برای دارایی‌های مختلف و بخصوص کریپتوها می‌شود را بررسی کنید. این تبلیغات موجب جذب سرمایه‌گذاران شده و روند صعودی را ایجاد می‌کنند.

اما در نهایت معامله گران باید به کانال‌های مختلف ارتباطی حساس باشند تا بتوانند وضعیت کلی بازار را در کنار استفاده از تحلیل‌های تکنیکال و فاندامنتال بسنجند.

بیشتر بخوانید: با 5 کلاهبرداری مهم کریپتویی در شبکه‌های اجتماعی آشنا شوید!

نظارت بر عملکرد نهنگ‌ها

نهنگ‌ها افرادی هستند که حجم بالایی از یک دارایی مثل ارز دیجیتال را در اختیار دارند و عملکرد آن‌ها می‌تواند بر قیمت آن اثر بگذارد.

بنابراین بهتر است معامله گران، خریدوفروش‌های نهنگ‌ها را زیر نظر بگیرند و براساس آن‌ها اقدام کنند.

در دنیای کریپتو استفاده از کاوشگر یا اکسپلورر بلاک‌چین به افراد در تحلیل معاملات ارزهای دیجیتال در بازارهای مختلف کمک می‌کند. با‌این‌حال تحلیل معیارهای مربوط به عرضه‌و‌تقاضا نیاز به بینش تخصصی دارد.

با استفاده از ابزارهایی نظیر کانال Whale Alert در توییتر، WhaleTrace و ClankApp می‌توانید حرکات نهنگ‌ها را بدون استفاده از تحلیل تکنیکال بررسی کنید.

بیشتر بخوانید: نگاهی به ابزارهای ردیابی نهنگ‌ها در بازار کریپتو

اندیکاتور های سنجش احساسات بازار

هدف تحلیل تکنیکال پیش‌بینی قیمت در کوتاه‌مدت است. این اندیکاتورها کمک می‌کنند تا وضعیت احساسات بازار را با عدد و رقم بسنجیم.

این شاخص‌ها نشان می‌دهند رفتار سرمایه‌گذاران از سر ترس است یا عملکرد حریصانه‌ای دارند. به‌طورکلی بازار ترسناک فرصت خوبی برای خرید و بازار حریصانه فرصت مناسب برای فروش است.

محبوب‌ترین شاخص‌هایی که برای این کار استفاده می‌شوند عبارتند از:

• شاخص ترس و طمع
• اندیکاتور Bull & Bear
• کل ارزش قفل‌شده در دیفای
• بررسی برندگان و بازندگان آلت کوین
• اندیکاتور نوسان CBOE (VIX)
• شاخص High-Low
• شاخص درصد صعودی (BPI)
• میانگین متحرک

شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index)

شاخص ترس و طمع شاخصی برای نشان دادن احساسات بازارهای جهانی است که می‌تواند عددی بین صفر تا 100 باشد.

صفر نشان‌دهنده ترس شدید و 100 ننشان ددهنده طمع زیاد است. این اندیکاتور نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران از روی ترس اقدام می‌کنند یا طمع.

در بررسی سنتیمنت بازار ارز دیجیتال مطالعه شاخص ترس و طمع بیت‌کوین می‌تواند وضعیت نسبی این شاخص را برای سایر ارزهای دیجیتال نشان دهد.

چراکه اکثر ارزهای دیجیتال از حرکت قیمت بیت‌کوین تبعیت می‌کنند. این شاخص مواردی مثل نوسانات، حرکت بازار، رسانه‌های اجتماعی، نظرسنجی‌ها، میزان تسلط بیت‌کوین و ترندهای گوگل را در نظر می‌گیرد.

اندیکاتور Bull & Bear

این شاخص که توسط Augmento توسعه یافته به طور خاص در بازار کریپتو برای بررسی وضعیت احساسات سرمایه‌گذاران نسبت به بیت‌کوین بکار می‌رود و روی معیارهای شبکه اجتماعی تمرکز دارد.

اطلاعات انجمن بیت‌کوین، ردیت، توییتر و حرکت بازار دارایی‌های دیجیتالی مختلف، تحلیل 93 احساس مختلف در بازار با استفاده از هوش مصنوعی برای ارزیابی صعود یا سقوط بازار در این اندیکاتور گنجانده‌شده است.

زمانی که عدد آن نزدیک به صفر باشد نشان‌دهنده بازار نزولی و زمانی که به یک برسد نشان‌دهنده بازار کاملا صعودی است.

کل ارزش قفل‌شده در دیفای (TVL)

این اندیکاتور میزان سلامت بازارهای کریپتو را نشان می‌دهد.

فاکتورهای عرضه فعلی، قیمت حداکثر ارز و قیمت کنونی ارز موردنظر را نشان می‌دهد. معامله‌گران از این اندیکاتور برای بررسی واقعی بودن یا نبودن ارزش یک دارایی استفاده می‌کنند.

برای محاسبه TVL باید عرضه فعلی در گردش را در قیمت معاملات ضرب کرد.

عدد به دست آمده بر ارزش بازار تقسیم می‌شود و TVL به دست می‌آید. وقتی این عدد به زیر 1 برسد نشان‌دهنده کاهش ارزش آن دارایی است.

بیشتر بخوانید: نسبت مارکت کپ به TVL؛ یک شاخص مهم در کریپتو

صعود و سقوط در آلت کوین‌ها

وبسایت‌هایی مثل کوین‌مارکت‌کپ، کوین کدکس و کوین گکو مرتبا آماری از صعود و سقوط (Gainer & Loser) بازار کریپتو منتشر می‌کنند. این آمارها براساس عملکرد این کریپتوها و تغییرات قیمت آن‌ها منتشر می‌شود.

سرمایه‌گذاران به‌جای اینکه خودشان به صورت دستی بازار را بررسی کنند می‌توانند از این ردیاب‌ها برای پیدا کردن بهترین کریپتو استفاده نمایند.

اندیکاتور VIX

اندیکاتور VIX که با عنوان شاخص ترس نیز شناخته می‌شود توسط قیمت معاملات آپشن هدایت می‌شود.

هرگاه این شاخص بالا رود به معنی افزایش نیاز به بیمه در بازار است. به این معنی که سرمایه‌گذاران حس می‌کنند باید دارایی خود را در مقابل ریسک محافظت کنند و این نشانه افزایش نوسان است.

وقتی به اندیکاتور VIX، میانگین متحرک را هم اضافه کنیم می‌توانیم ببینیم قیمت آن دارایی نسبتا بالاست یا نسبتا پایین است.

بیشتر بخوانید: چگونه از سرمایه گذاری احساسی در بازارهای مالی پرهیز کنیم؟

اندیکاتور High-Low

اندیکاتور High-Low تعداد دارایی‌هایی را که در 52 هفته گذشته در بالاترین قیمت خود بوده‌اند با دارایی‌هایی که در این مدت در کمترین قیمت خود بوده‌اند مقایسه می‌کند.

وقتی این اندیکاتور به زیر 30 برسد یعنی دارایی‌ها با کمترین قیمت معامله می‌شوند و احساسات بازار نزولی است.

اما زمانی که اندیکاتور به بالای 70 برسد نشان‌دهنده رسیدن قیمت به بالاترین حد و تمایل بازار به حرکت صعودی است.

معمولا تریدرها این اندیکاتور را همراه اندیکاتورهای مهمی مثل S&P 500 ،Nasdaq 100 یا NYSE Composite به کار می‌برند.

شاخص درصد صعودی (BPI)

این شاخص تعداد سهام‌هایی را مشخص می‌کند که براساس نمودارهای نقطه‌ای و چارت‌ها دارای الگوی صعودی هستند.

وقتی بازار خنثی باشد این شاخص عددی حدود 50 درصد را نشان می‌دهد. زمانی که به حدود 80 درصد برسد نشان‌دهنده احساسات بسیار مثبت و خوش‌بینانه نسبت به یک دارایی و خرید بیش از حد آن است.

زمانی که به زیر 20 برسد بازار معکوس و در احساسات منفی است که نشان‌دهنده ریزش بیش از حد قیمت دارایی خواهد بود.

میانگین متحرک

استفاده از میانگین متحرک ساده (SMA) 50 روزه و SMA 200 روزه در تعیین احساسات بازار کارایی بیشتری دارد.

وقتی SMA 50 روزه از 200 روزه عبور کند که با عنوان تقاطع طلایی شناخته می‌شود نشان می‌دهد که حرکت صعودی شروع شده و قیمت‌ها افزایش می‌یابند.

برعکس زمانی که SMA 50 روزه به زیر 200 روزه برسد که به آن تقاطع مرگ میگویند، نشان‌دهنده کاهش قیمت و احساسات نزولی است.

بیشتر بخوانید: تفاوت بین میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی چیست؟

مثالی از احساسات بازار سهام آمریکا

احساسات بازار در دسامبر 2018 زمانی که عوامل مختلفی برای عصبی کردن معامله‌گران دست‌به‌دست هم دادند، نزولی شد.

در این تاریخ ترس از کاهش درآمد شرکت‌ها بیشتر شد. چندین سال بود که شرکت‌های شاخص S&P 500 رشد دو رقمی را تجربه می‌کردند و تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده بودند که درآمد آن‌ها به 3 تا 4 درصد در سال 2019 کاهش یابد.

جروم پاول رییس فدرال رزرو نیز زمانی که در کنفرانس مطبوعاتی ماهانه‌اش درباره انجام خودکار ترازنامه بانک مرکزی صحبت کرد این نگرانی‌ها را افزایش داد.

بازار، این اظهارات را برای ایجاد سیاست‌های مالی سختگیرانه تلقی کرد، نه برای کاهش سرعت اقتصاد. این موضوع باعث تضعیف بیشتر احساسات بازار شد.

در نهایت تنش‌های تجاری حل نشده بین ایالات‌متحده و چین، اعمال تعرفه‌های جدید و تعطیلی دولت ایالات متحده باعث آسیب زیادی به احساسات بازار شد.

به‌این‌ترتیب اعتماد سرمایه‌گذاران ضربه دید و بازار در ماه دسامبر به بدترین عملکرد خود از سال 1931 دست یافت که نتیجه آن سقوط 8.7 درصدی بود.

اندیکاتور S&P 500 High-Low نیز در ماه دسامبر به زیر 30 رسید و تا اواسط ژانویه نزدیک صفر شد که نشان‌دهنده احساسات نزولی وسیع بازار بود.

احساسات بازار چقدر قابل اعتماد است؟

شناخت احساسات بازار یکی از ابزارهای مفید برای معامله‌گران بازار است.

اما ازآنجایی‌که فعالان بازار را طیف گسترده‌ای از افراد با افکار، روحیات و احساسات گسترده تشکیل می‌دهند بررسی و پیگیری همه آن‌ها غیرممکن به نظر می‌رسد.

به‌همین‌دلیل هیچ مدل کامل و دقیقی برای سنجش احساسات بازار وجود ندارد.

با‌این‌حال زمانی که تحلیل احساسات را با روش‌های تحلیل تکنیکال و فاندامنتال ترکیب کنیم می‌توانیم تصویر واضح‌تری از وضعیت کنونی و آتی بازار به دست آوریم.

سوالات متداول

جمع‌بندی

تحلیل احساسات بازار و شناخت آن به تریدرها بینش گسترده‌تری داده و آن‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاری بهتری انجام دهند.

در هر سرمایه‌گذاری، هرچه اطلاعات تریدرها درباره وضعیت آن دارایی و وضعیت کلی بازار بیشتر باشد شانس موفقیت آن‌ها بیشتر می‌شود.

بازارهایی مثل بازار بورس و ارز دیجیتال که مبتنی بر عرضه‌وتقاضا هستند تحت تاثیر شدید احساسات فعالان قرار دارند. سنتیمنت بازار فارکس کمی با این‌ها متفاوت است.

احساسات در بازارهایی مثل بازار کریپتو شدیدتر و در بازارهایی مثل فارکس کمتر است اما هرگز تاثیر آن به صفر نمی‌رسد. پیروی از احساسات بازار به تریدرها کمک می‌کند همیشه آماده انجام بهترین معامله باشند.