رشد بورس و عوامل موثر بر آن؛ بورس کی رشد می‌کند؟

سرمایه‌گذاران بسیاری در کشورهای مختلف از جمله کشور ما، به دنبال بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری هستند تا بتوانند پول، ثروت و رفاه خود را افزایش دهند تا زندگی بهتری داشته باشند.

یکی از مهم‌ترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در همه کشورها، بورس است؛ بنابراین سرمایه‌گذاران به دوره‌های رشد بورس توجه زیادی نشان می‌دهند.

رشد بورس در نتیجه عوامل و موارد مختلفی اتفاق می‌افتد که در این مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم و هر یک را توضیح می‌دهیم.

نکات کلیدی

• تورم، نرخ بهره بین بانکی، رویکرد دولت، قیمت‌های جهانی و قیمت ارز، وضعیت اقتصادی کشور و نسبت P/E گروه‌های بورسی از مهمترین مواردی هستند که در سقوط یا رشد بورس موثرند.
• برای انتخاب سهام مناسب برای سرمایه گذاری بهتر است به حجم معاملات، میانگین‌های متحرک، نوسان سهم، وضعیت شاخص و عوامل بنیادی سهم توجه کنید.
• دخالت دولت در بورس یکی از مهمترین موارد در کشور ما برای رشد یا نزول بورس است. قیمت‌گذاری دستوری برای شرکت‌ها، مقررات بورسی و فروش سهام دولت موضوعاتی هستند که نباید نادیده بگیرید.

رشد بورس و تورم

تورم یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث رشد بورس می‌شود.

به طور کلی باید در نظر گرفت که شرکت‌های مختلف از دو جنبه می‌توانند رشد را تجربه کنند. یکی، رشد همراه با تورم و دیگری رشد مربوط به فعالیت‌ها و فروش خود شرکت مورد نظر است.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که در صورت وجود تورم بالا، بورس هم به طور کلی رشد را تجربه کند.

بیشتر بخوانید: منظور از تورم چیست؟ + نحوه محاسبه تورم در ایران

دلایل ایجاد تورم

دلایل مختلفی می‌تواند برای وجود تورم وجود داشته باشد. به طور کلی، تورم از سمت تقاضا یا عرضه است.

تورم ناشی از فشار تقاضا، به دلیل افزایش تقاضا برای خرید کالاهای معدود و محدود (با وجود همان میزان تولید و عرضه قبلی) است. تورم سمت عرضه به دلایل شوک‌های واردشده به فرایند تولید و عرضه محصول است.

برای مثال، در ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از شرکت‌ها عرضه خود را کاهش دادند و با ایجاد اختلال در زنجیره تامین محصولات مختلف، افزایش قابل ملاحظه‌ای در قیمت آن‌ها مشاهده شد.

یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد تورم، رشد نقدینگی است.

در کشور ما رشد نقدینگی بیشتر به دو دلیل کسری بودجه مزمن و قابل توجه دولت است و دیگری، بی‌انضباطی بانک‌های مختلف در خلق نقدینگی و عدم نظارت قانونمند و موثر بر فعالیت آن‌هاست.

بیشتر بخوانید: چاپ پول یا خلق نقدینگی چیست؟

تاثیر تورم بر رشد بورس

با رشد و افزایش نقدینگی موجود در جامعه، تقاضا برای کالاها و خدمات افزایش می‌یابد.

در صورتی که میزان تولید ثابت بماند، کاهش یابد یا کمتر از میزان افزایش نقدینگی افزایش یابد، این افزایش تقاضا باعث افزایش سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات یا همان تورم می‌شود.

وقتی اقتصادی دچار تورم است، بازار بورس یا سهام به سه دلیل رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند.

دلیل اول و دوم به تعریف خود مفهوم تورم برمی‌گردد. تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌هاست.

شرکت‌های بورسی، همگی دارایی‌های مختلفی از قبیل ساختمان، زمین، ماشین‌آلات و محصولات موجود در انبار دارند.

وقتی سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات موجود در اقتصاد یک کشور افزایش می‌یابد، بدیهی است که قیمت دارایی‌های شرکت‌ها هم زیاد می‌شود؛ بنابراین قیمت سهام آن‌ها هم بالا خواهد رفت.

بنابراین دلیل اول رشد بورس در نتیجه تورم، افزایش قیمت دارایی‌های شرکت‌های بورسی و در نتیجه، افزایش قیمت سهام آن‌هاست.

بیشتر بخوانید: اثر تورم بر بورس؛ بورس و تورم چه رابطه‌ای دارند؟

در شرایط تورمی، هزینه تولید شرکت‌ها هم مانند بقیه قیمت‌ها افزایش می‌یابد. به همین دلیل، شرکت‌ها فروش محصولات خود را افزایش می‌دهند.

در نتیجه این موضوع، سود شرکت‌ها نسبت به قبل زیاد می‌شود؛ یعنی عدد آن افزایش می‌یابد، در حالی که ممکن است سود حقیقی ثابت مانده یا کاهش یافته باشد.

با افزایش سود شرکت‌ها، قیمت سهام آن‌ها در بازار بورس هم بیشتر خواهد شد.

دلیل سوم رشد بورس در نتیجه تورم، به کاهش ارزش پول نقد برمی‌گردد. در واقع در شرایط تورمی، قیمت کالاها و خدمات افزایش می‌یابد و بنابراین قدرت خرید پول، به طور مداوم کاهش می‌یابد.

به همین دلیل است که اگر افراد در شرایط تورمی پول نقد نگهداری کنند، در هر دوره زمانی به میزان تورم موجود در اقتصاد، ارزش پول‌شان از دست می‌رود.

در چنین شرایطی، خصوصاً در حالی که سود پرداختی بانک‌ها به سپرده مشتریان بسیار کمتر از میزان تورم است، افراد تصمیم می‌گیرند پول نقد خود را به دارایی‌های مختلفی تبدیل کنند تا ارزش آن در برابر تورم حفظ شود.

در این شرایط، افراد به سمت خرید ارز، مسکن، خودرو، طلا و سکه، سهام و دارایی‌های دیگر هجوم می‌برند. بنابراین طبیعی است که بورس رشد بیشتری را تجربه کند.

بیشتر بخوانید: 7 روش برای حفظ ارزش پول در برابر تورم ایران!

انتظارات تورمی

انتظارات تورمی هم یکی از مهم‌ترین متغیرهای مرتبط با تورم است که روی وضعیت بازار و رشد بورس تاثیر قابل توجهی دارد.

افراد فعال در بازار و اقتصاد ریسک‌گریزند و بنابراین صبر نمی‌کنند تا نتیجه هر اتفاقی کاملاً مشهود و مشخص اتفاق بیفتد تا بر اساس آن تصمیم بگیرند.

خانوارها و بنگاه‌ها طبق انتظارات و پیش‌بینی خود از وضعیت آینده اقتصاد و بازار به رفتارهای خود جهت می‌دهند و بر اساس آن عمل می‌کنند.

برای مثال وقتی افراد انتظار رکود اقتصادی ناشی از همه‌گیری یک بیماری مانند ویروس کرونا را داشته باشند، رفتارهای خود را طبق همین پیش‌بینی تنظیم می‌کنند.

وقتی افراد انتظار دارند که به دلیل وجود تورم، نرخ بهره افزایش یابد، سرمایه خود را از بازار سهام یا ارزهای دیجیتال خارج می‌کنند.

یکی از نمودهای انتظارات هم خودِ انتظارات مربوط به تورم است.

اگر افراد و فعالان بازار بورس انتظار افزایش تورم را داشته باشند، طبق دلایلی که توضیح داده شد، انتظار رشد بورس و کاهش ارزش پول خود را دارند، بنابراین تقاضای آن‌ها برای خرید سهام و سایر دارایی‌هایی که در بازار بورس خرید و فروش می‌شوند، افزایش خواهد یافت.

نرخ بهره بین بانکی

نرخ بهره بین بانکی و به طور کلی، نرخ بهره یکی از مهم‌ترین عواملی است که روی بازار بورس و رشد یا افت آن اثر می‌گذارد.

برای مثال، در دوره همه‌گیری ویروس کرونا، رکود اقتصادی گسترده باعث شد که بسیاری از کشورها سیاست‌های پولی انبساطی در پیش بگیرند و به شهروندان خود، کمک‌های حمایتی نمایند.

در نتیجه این اتفاق و افزایش تقاضا، تورم در جامعه پدیدار شد و در ادامه، سیاست‌گذاران پولی این کشورها مجبور شدند برای تعدیل و کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش دهند.

با افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی آمریکا و اروپا، دیدیم که بازارهای مختلف مالی، از جمله بورس آمریکا یا بازار ارزهای دیجیتال دچار ریزش شدند.

در ایران هم چنین عاملی تاثیر به‌سزایی در رشد و افت بازار بورس می‌گذارد. بانک مرکزی می‌تواند نرخ بهره بین بانکی را تغییر دهد.

نرخ بهره بین بانکی، نرخ بهره‌ای است که به تبادل منابع بانک‌ها به صورت کوتاه‌مدت تعلق دارد. در واقع بانک‌ها منابع مازاد خود را به صورت روزانه با نرخ مشخصی در اختیار بانک‌هایی که کسری نقدینگی دارند قرار می‌دهند.

در صورت افزایش نرخ بهره بین بانکی توسط بانک مرکزی، ارزش منابع پولی بیشتر شده و به عبارتی، پول گران می‌شود.

بانک‌ها برای جذب سپرده و نقدینگی، نرخ سود سپرده خود را افزایش می‌دهند. چنین اقدامی، باعث می‌شود که نرخ بهره بدون ریسک در جامعه افزایش یابد و تمایل مردم به سپرده‌گذاری در بانک‌ها افزایش یابد.

اغلب مردم ریسک‌گریزند و با افزایش نرخ سود بدون ریسک، قسمتی از منابع خود را از بازارهای مالی و کالایی مختلف به سمت بانک‌ها روانه می‌کنند.

بنابراین، در صورت افزایش نرخ بهره بین بانکی، نرخ سود سپرده بانک‌ها افزایش می‌یابد و در نتیجه چنین اقدامی، مردم قسمتی از دارایی خود در بازار سهام و دیگر بازارهای دارای ریسک را به عنوان سپرده وارد بانک می‌کنند.

پس افزایش نرخ بهره بین بانکی با رشد بورس رابطه عکس دارد.

درباره کاهش این نرخ هم همین توضیح قابل تصور است.

وقتی نرخ بهره بین بانکی کاهش می‌یابد، منابع ارزان می‌شوند و به سمت بازارهای مختلف از جمله بورس روانه می‌شوند. بنابراین، در صورت کاهش نرخ بهره بین بانکی، بازار بورس رشد می‌کند.

بیشتر بخوانید: تغییر نرخ بهره بین بانکی چه تاثیری بر بازارهای مختلف دارد؟

رویکرد دولت

به طور کلی دولت یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد محسوب می‌شود و هر یک از تصمیمات یا فعالیت‌های اقتصادی، قانون‌گذاری یا تنظیم‌گری دولت می‌تواند تاثیرات بسیار قابل توجهی روی بازارهای مختلف از جمله رشد بورس داشته باشد.

بنابراین این مسئله می‌تواند خود را در تمام عوامل مرتبط با رشد بورس یا افت آن نشان دهد اما در این بخش به بعضی عوامل خاصی که به طور مستقیم‌تر و جزئی‌تری به رفتارهای دولت برمی‌گردد اشاره می‌کنیم.

قیمت‌گذاری دستوری و مقررات‌گذاری

از آنجا که بورس آیینه وضعیت اقتصادی یک کشور است، رشد واقعی بورس در نتیجه رشد اقتصاد و بنگاه‌های اقتصادی ایجاد می‌شود.

بنابراین در صورتی که هر گونه اختلالی در روند طبیعی و آزادانه اقتصاد ایجاد شود، خود را در توقف رشد بورس یا افت آن نشان می‌دهد.

وظیفه دولت این است که جلوی انحصار را بگیرد و شرایط رقابت کامل را در بازارها فراهم کند. به عبارتی، دولت در نقش بازی‌ساز اقتصاد ظاهر می‌شود و اگر عملی جز این انجام دهد می‌تواند روند طبیعی اقتصاد را مختل کند.

از جمله این فعالیت‌ها، قیمت‌گذاری دستوری برای حمایت از مصرف‌کننده یا تولیدکننده است.

معمولاً قیمت‌گذاری دستوری برای جلوگیری از افزایش قیمت انجام می‌گیرد و شرکت‌های مختلف را که با افزایش هزینه‌ها مواجه‌اند، دچار مشکلات جدی می‌کند.

با قیمت‌گذاری دستوری، سودآوری شرکت‌های مختلف از جمله شرکت‌های بورسی با مشکل روبه‌رو می‌شود و در نتیجه، بازار بورس دچار افت می‌شود.

برای مثال، شرکت‌های گروه خودرو و دارویی با این مشکل روبه‌رو هستند و در چنین شرایطی به‌سختی می‌توانند سودآور باشند و رشد کنند. پس قیمت‌گذاری دستوری و مقررات محدودکننده و اختلال‌زا مانع رشد بورس هستند.

بیشتر بخوانید: «اقتصاد دستوری» چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

مقررات بورسی

هر چه قوانین و مقررات بورسی آزادانه‌تر باشد و معامله‌گر و فعالان این بازار بتوانند به‌راحتی و بدون مزاحمت یا دخالت نیروهای بیرونی با هم رقابت کنند، کارایی این بازار افزایش می‌یابد و عملکرد آن بهتر می‌شود.

بسیاری از قوانینی که به‌ظاهر برای حمایت از سرمایه‌گذاران یا شرکت‌ها وضع می‌شوند، در نهایت به رشد و گسترش واقعی بورس لطمه می‌زنند و آن را دچار مشکلات فراوان می‌کنند.

یکی از این مقررات، دامنه نوسان است که بسیاری از معامله‌گران از آن گلایه دارند.

در پی اعتراض و درخواست معامله‌گران، دامنه نوسان رفته‌رفته افزایش می‌یابد و اجازه تغییرات قیمتی بیشتر و بزرگ‌تر را فراهم می‌کند. چنین اقداماتی می‌توانند باعث رشد بورس شوند.

قوانین مربوط به فعالیت‌های اقتصادی، مالیات شرکت‌ها و حقوق مالکیت، از دیگر قوانین و مقرراتی هستند که باعث رشد بورس یا افت آن می‌شوند.

با وضع مالیات‌های سنگین بر فعالیت شرکت‌ها، ضعف حقوق مالکیت و ایجاد موانع بسیار برای شروع یا ادامه فعالیت شرکت‌ها، افراد به دنبال سرمایه‌گذاری روی فعالیت‌های سودآور اقتصادی نخواهند رفت و بنابراین سفته‌بازی اوج می‌گیرد.

در این صورت، بازار بورس هم رشد واقعی را تجربه نخواهد کرد و رشد آن تنها مقطعی و اسمی خواهد بود.

در صورتی که در هر یک از این عوامل اصلاحی صورت گیرد و مشکلات مربوط به آن تعدیل شود، شاهد رشد بورس خواهیم بود.

فروش سهام دولت در بورس

در کشور ما بسیاری از شرکت‌های بزرگ دولتی هستند یا دست‌کم، یکی از مهم‌ترین مالکان آن‌ها دولت است.

بنابراین دولت برای جبران کسری بودجه و هزینه‌های خود، اقدام به فروش بخشی از سهام خود در بازار بورس می‌کند.

اگر این اقدام به صورت حساب‌شده انجام نشود، فشار فروش سهام دولت در بازار بورس می‌تواند مانع از رشد آن شود و باعث افت و ریزش این بازار گردد.

در عین حال، دولت برای این که امکان فروش سهام خود در بازار بورس را داشته باشد، این بازار باید از رونق کافی برخوردار باشد.

در غیر این صورت، سهام فروش نخواهد رفت و دولت نمی‌تواند منابع مورد نظر خود را تامین کند؛ بنابراین نحوه اثرگذاری این عامل بر رشد بورس، به رویکرد دولت و نحوه اجرای این تصمیم بستگی دارد.

قیمت ارز و قیمت‌های جهانی

بعضی از شرکت‌های بورسی، شرکت‌های صادراتی محسوب می‌شوند که در صورت افزایش قیمت ارز یا افزایش قیمت محصولاتشان در بازارهای جهانی، سودآوری بیشتری خواهند داشت.

بنابراین، قیمت ارز و قیمت جهانی کالای تولیدی این شرکت‌ها، مانند شرکت‌های گروه فولادی و نفتی، با رشد آن‌ها رابطه مستقیم دارد.

در مقابل، اگر قیمت ارز کاهش یابد یا کالای تولیدی آن‌ها در بازارهای جهانی ارزان‌تر شود، دچار افت و کاهش سودآوری خواهند شد. به این سهم‌ها، «سهام دلاری» گفته می‌شود.

بعضی دیگر از شرکت‌ها در بازار بورس، وارداتی هستند و از افزایش قیمت ارز، آسیب می‌بینند.

به دلیل نوسانات گسترده و شدید نرخ ارز، این شرکت‌ها معمولاً در داخل با قیمت‌گذاری دستوری هم مواجه هستند که باعث افت و زیان آن‌ها می‌شود.

یکی از نمونه‌های این گروه شرکت‌ها، گروه شرکت‌های دارویی است. به جنین سهم‌هایی، «سهام ریالی» گفته می‌شود.

البته همه شرکت‌ها لزوماً در یکی از دو سر این طیف قرار نمی‌گیرند؛ یعنی ارتباط آن‌ها با قیمت ارز و قیمت محصولات در بازارهای جهانی کمتر است و از تغییرات آن، تاثیر قابل توجهی نمی‌پذیرند.

بیشتر بخوانید: خرید سهام صادرات محور؛ همگام شدن با رشد دلار!

نسبت P/E

نسبت قیمت به درآمد یا P/E، یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مالی است که توسط فعالان بازار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بسیاری از سرمایه‌گذاران برای این که پتانسیل رشد بورس را بررسی کنند، این نسبت را به کار می‌برند. در صورت این کسر، قیمت دارایی مورد نظر و در مخرج آن، درآمد حاصل از آن قرار می‌گیرد.

در واقع با این نسبت می‌توان تشخیص داد که در صورت خرید دارایی مورد نظر که در اینجا سهام است، به ازای کسب هر واحد درآمد، چند واحد پرداخت می‌شود.

برای مثال فرض کنید که P/E یک دارایی 10 و دیگری 5 باشد. در واقع به ازای هر واحد درآمد دارایی اول، 10 واحد پول و برای دارایی دوم 5 واحد پرداخته می‌شود. بنابراین دارایی دوم ارزان‌تر در نظر گرفته می‌شود.

نسبت P/E هم برای مقایسه سهم‌های مختلف با یکدیگر استفاده می‌شود و هم برای مقایسه وضعیت بازدهی کلی رشد بورس با بازارهای دیگر به کار می‌رود.

در صورت استفاده از P/E برای مقایسه سهام مختلف در نظر داشته باشید که استفاده از این عامل به‌تنهایی نمی‌تواند برای تشخیص سهم بهتر کافی باشد.

به عنوان مثال، ممکن است سهمی دارای P/E بالاتری باشد اما به دلیل انتظار رشد آن در آینده، سهامداران باز هم حاضر به پرداخت قیمت‌های بالاتری برای خرید آن شوند و P/E آن باز هم افزایش یابد.

وقتی P/E بازار بورس به طور کلی در مقایسه با بازارها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و کسب سود دیگر کمتر باشد، جذابیت بازار بورس برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران افزایش می‌یابد.

بنابراین پول و سرمایه خود را وارد بورس می‌کنند تا از فرصت کسب بازدهی بالاتر در بورس استفاده کنند. بنابراین چنین عاملی، می‌تواند یکی از نشانه‌های مهم رشد بورس باشد.

بورس و اقتصاد

توجه کنید که در واقع بازار بورس، آیینه وضعیت بخش حقیقی و تولیدی اقتصاد است.

اگر اقتصاد در وضعیت رونق قرار داشته باشد، شرکت‌های بورسی هم سودآور هستند و شاهد رشد بورس خواهیم بود.

در عوض، وقتی اقتصاد در وضعیت رکود است و رشد اقتصادی منفی است، طبیعی است که بورس هم وضعیت چندان مساعدی نداشته باشد.

بنابراین مهم‌ترین متغیری که وضعیت رشد بورس یا افت آن را مشخص می‌کند، وضعیت بخش حقیقی و کلان اقتصاد است.

با این حال، در کشور ما دوره‌های رشد بورس و ریزش آن با عوامل غیرحقیقی مختلفی درهم‌آمیخته است.

به همین دلیل در دوره‌های مختلف، افراد زیادی به سمت بازار بورس هجوم می‌آورند و برای مدتی شاخص بورس را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.

بنابراین توجه به چنین عواملی که در قسمت‌های قبلی مهم‌ترین موارد آن توضیح داده شد، اهمیت بسیار زیادی دارد.

بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه گذاری در دوران رکود اقتصادی چیست؟

نحوه تشخیص و انتخاب سهام مناسب

در واقع این اصلی‌ترین سوالی است که هر تحلیلگر و معامله‌گری در بازار سهام می‌خواهد پاسخ آن را پیدا کند و از این طریق ثروت خود را افزایش دهد. بنابراین نمی‌توان به‌راحتی پاسخ جامع و مشخصی به این سوال داد.

همه فعالان بازار به دنبال سهمی هستند که در زمان ریزش بازار، دچار ریزش نشود (یا افت کمتری را تجربه کند) و در عین حال در زمان رشد بازار، از بقیه سهم‌ها رشد بیشتری داشته باشد.

ما در این قسمت تنها به چند عاملی اشاره می‌کنیم که می‌تواند ما را در شناسایی سهمی که می‌تواند افزایش قیمت را تجربه کند، یاری نماید:

حجم معاملات

یکی از مهم‌ترین نشانگرهایی که نحوه عملکرد یک سهم در آینده را نشان می‌دهد، میزان حجم معاملات است.

وقتی حجم معاملات یک سهم افزایش می‌یابد، حداقل نتیجه‌ای که می‌توانیم از آن بگیریم این است که جذابیت آن سهم برای فعالان بازار در حال افزایش است.

این عامل اغلب با وقایعی که قیمت سهم را در آینده بالا می‌برند، هم‌بستگی دارد؛ بنابراین نشانه خوبی محسوب می‌شود.

با این حال، برای این که پیش‌بینی‌های دقیقی درباره آینده قیمت سهم داشته باشیم، باید مبحث حجم را درک کنیم و از آن به‌درستی استفاده نماییم.

استفاده از عامل حجم به‌تنهایی برای گرفتن یک تصمیم مطمئن درباره وضعیت قیمت یک سهم کافی نیست.

اما در عین حال، حجم می‌تواند یک تایید بسیار قوی برای بریک‌اوت آینده نمودار قیمت سهم باشد؛ به خصوص وقتی که اندیکاتورهای دیگری هم این موضوع را تایید می‌کنند و نشان از حرکت صعودی سهم دارند.

همچنین می‌توانید برای انتخاب بین چند سهم مختلف، از عامل حجم استفاده کنید.

اگر حرکات قیمت یک سهم رو به صعود بود، بالا بودن حجم معاملات به شما نشان می‌دهد که آن سهم برای معامله‌گران و سهامداران جذابیت خاصی دارد و افزایش قیمت آن، یک صعود جعلی (false rally) نبوده است.

میانگین متحرک

میانگین‌های متحرک راهی عالی برای دیدن تصویری واضح از عملکرد یک سهم هستند.

استفاده از این ابزار به خصوص در مواقعی مفید است که می‌خواهیم نوسانات و حرکات زائد کوتاه‌مدت قیمت سهم را کنار بزنیم و روند اصلی را در تاریخچه قیمت آن شناسایی کنیم تا دید بهتری از روند بلندمدت آن به دست آوریم.

میانگین متحرک در واقع راهی است که به کمک آن می‌توانیم دید نرم‌تر و ثابت‌تری از قیمت یک سهم در طول زمان به دست آوریم.

این اندیکاتور، یک بازه زمانی مثلاً ده روزه، سی روزه یا حتی 200 روزه و بیشتر را می‌گیرد و از میانگین متحرک آن بازه زمانی استفاده می‌کند تا برای هر زمان مورد نظر، یک قیمت میانگین ارائه نماید.

بنابراین برای مثال می‌توانید به اطلاعات مربوط به 200 روز گذشته نگاه کنید و ببینید که میانگین 200 روزه چه عملکردی داشته است.

در این صورت می‌توانید از دست نوسانات کوتاه‌مدت که مزاحم تحلیل و تصمیم‌گیری شما هستند و اطلاعات بی‌مورد و بدون استفاده به شما می‌دهند، آسوده شوید.

بیشتر بخوانید: مووینگ اوریج‌ها (میانگین متحرک) و استراتژی‌های آن

در عین حال، به این خاطر که میانگین‌های متحرک بسیار نرم‌تر و ملایم‌تر از تغییرات واقعی قیمت حرکت می‌کنند و در مقایسه با آن‌ها نوسان کمتری دارند، روندهایی که در آن‌ها مشاهده می‌کنید از وزن بیشتری برخوردارند.

به بیان دیگر، اگر روندی را در میانگین‌های متحرک شناسایی کردید، می‌توانید اطمینان خاطر بیشتری داشته باشید که تغییری در حال وقوع است.

بنابراین وضوح و اطمینان بیشتری برای گرفتن تصمیم درست در آن موقعیت خواهید داشت.

یک راه بسیار خوب برای استفاده از میانگین متحرک این است که یک میانگین متحرک کوتاه‌مدت و بلندمدت (مثلاً 10 روزه و 100 روزه) انتخاب کرده و نحوه همبستگی آن‌ها با یکدیگر را مشاهده نمایید.

با این کار می‌توانید بفهمید که روندهای کوتاه‌مدت نشانه‌ای از تغییر روند کلی هستند یا روند رشد قبلی در حال ادامه یافتن است.

نوسان

معمولاً کلمه «نوسان» با بار معنایی منفی استفاده می‌شود؛ زیرا به همراه خود نااطمینانی زیادی دارد و می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و کل اقتصاد هزینه‌زا باشد.

با این حال، برای معامله‌گر باهوش و زیرکی که علت این نوسانات را درک می‌کند و می‌تواند نتایج آن را پیش‌بینی نماید، ماجرا طور دیگری رقم می‌خورد.

برای چنین کسی، نوسان می‌تواند فرصتی طلایی برای کسب سود از سهامی باشد که قرار است به‌زودی افزایش قیمت زیادی را تجربه کند.

در واقع در بازارهایی که شرایط نسبتاً باثبات است و اتفاق خاصی در جریان نیست، پیدا کردن سهام برای سرمایه‌گذاری یا پیش‌بینی سهامی که افزایش قیمت خواهد داشت، کار بسیار دشوارتری خواهد بود.

اما برای این که بتوانید از نوسانات قیمت سهم یا کل بازار به نفع خود استفاده کنید، حتماً ابتدا باید درک کنید که آن نوسانات در چهارچوب مورد نظر شما چه معنایی دارند.

یکی از جنبه‌های کلیدی سهام که آن را به طور ذاتی نوسانی‌تر می‌کند، تعداد سهام در دسترس برای معامله در هر زمان است.

برای مثال، سهام شرکت‌های بزرگ شاخص‌ساز بورس را در نظر بگیرید. تعداد بسیار زیادی از سهام این شرکت‌ها در هر لحظه قابل معامله است.

بیشتر بخوانید: ویژگی‌های سهام شاخص ساز بورس چیست؟ + لیست سهام شاخص ساز

برای این که سهام این شرکت‌ها نوسان بیشتری کند، شخص باید درصد قابل توجهی از سهام در دسترس را بخرد یا بفروشد.

چنین چیزی، کار آسانی نیست و تنها سرمایه‌گذاران و معامله‌گران بسیار بزرگ می‌توانند چنین کاری کنند. به همین دلیل، میزان نوسان این سهم‌ها معمولاً کمتر است.

در عین حال، در سمت دیگر این طیف، شرکت‌های کوچک قرار می‌گیرند.

این شرکت‌ها نسبتاً سهام در دسترس کمتری برای معامله دارند. در چنین مواردی، عرضه سهام در دسترس بسیار کمتر است و به همین دلیل، در صورت افزایش تقاضا، سهام در معرض نوسان بیشتری قرار دارد.

معمولاً شرکت‌هایی که سهام شناور پایینی دارند، شرکت‌هایی هستند که در مراحل اولیه رشد بورس هستند و هنوز به شرکت‌های چندان بزرگ و سودآوری تبدیل نشده‌اند.

افرادی که به دنبال شناسایی و یافتن شرکت‌هایی هستند که پتانسیل رشد دارند، سریعاً دست به کار می‌شوند و تا جایی که می‌توانند، در پایین‌ترین قیمت سهام شرکت مورد نظر را خریداری می‌کنند.

از آنجا که سهام خیلی زیادی برای معامله وجود ندارد، در این زمان، افزایش قیمت زیادی برای این سهام اتفاق می‌افتد.

ممکن است با دنبال کردن میزان نوسان قیمت این شرکت‌ها بتوانید سهمی را پیدا کنید که معاملات زیادی برای آن در جریان است و در یک روند جدید قرار گرفته است.

در این صورت، گاهی ممکن است سودهای بی‌نظیری نصیب‌تان شود.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل نوسان گیری در بورس؛ هر آنچه باید درباره نوسانگیری بدانید

سهام در کف را پیدا کنید

بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در یک سهم، وقتی است که قیمت آن به پایین‌ترین حد خود رسیده باشد.

عبارت معروف «در کف بخر، در سقف بفروش» از همینجا آمده و به همین دلیل اینقدر شناخته‌شده است.

با این حال، قسمت مهم ماجرا تنها در پیش‌بینی این نکته نیست که قیمت سهم بیش از این قرار نیست سقوط کند؛ بلکه در این مسئله است که قیمت آن اصلاً قرار است دوباره بالا برود یا خیر.

وقتی قیمت سهمی در حال سقوط است، به این معناست که سرمایه‌گذاران باور دارند که آن سهم به ریسک‌اش نمی‌ارزد.

در این صورت، بسیاری از افراد ضررهای قابل توجهی را تحمل می‌کنند تا تنها بتوانند با کمترین آسیب از پوزیشن معاملاتی خود خارج شوند.

در نتیجه، همیشه موقع سرمایه‌گذاری در سهامی که در وضعیت سقوط قیمت است، ریسک زیادی وجود دارد.

خبر خوب این است که اگر بدانید دنبال چه چیزی باشید، می‌توانید بسیاری از ریسک‌ها را کاهش دهید و سهام مورد نظر خود را با قیمت بسیار کم و مناسبی بخرید.

یکی از راه‌هایی که می‌تواند راه حل مناسبی برای این موضوع باشد این است که کل صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت می‌کند را بررسی نمایید.

اگر در آن حوزه بحرانی وجود دارد که باعث شده است کل صنعت در یک چرخه نزولی قرار بگیرد، حتی اگر قیمت سهام شرکت بسیار کم و مناسب است، در خرید سهام شرکت دست نگه دارید.

زیرا ممکن است تا مدت زمان طولانی، قیمت آن به وضعیت قبل برنگردد.

در عین حال، اگر دلیل ریزش قیمت سهام شرکت مورد نظر به مسائل مربوط به صنعت آن ارتباط نداشت و همچنین دلیل خوبی داشتید که سهم قرار است در آینده دوباره افزایش قیمت را تجربه کند، می‌توانید با قیمت کمی آن را خریداری کنید تا قیمت آن به طور نسبتاً سریعی به حالت قبلی برگردد.

همچنین، مسئله حجم معاملات که در قسمت‌های قبلی به آن اشاره شد، یک نشانگر خوب دیگر برای تصمیم‌گیری درباره رسیدن قیمت یک سهم به کف است.

وقتی حجم معاملات کاهش می‌یابد، به این معناست که فروشندگان زیادی باقی نمانده‌اند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سهم در حال رسیدن به وضعیت ثبات است و پتانسیل این را دارد که دوباره به قیمت‌های قبلی برگردد.

در نهایت، وقتی سهامی که در حال سقوط قیمت هستند را دنبال می‌کنید، توجه بسیار زیادی به دید عموم و اخبار درباره آن سهم داشته باشید.

بیشتر سرمایه‌گذاران معمولاً نسبت به اخبار بیش از حد واکنش نشان می‌دهند؛ این مسئله می‌تواند باعث بروز نوسانات قیمتی شود.

با این حال در طی زمان، ارزش واقعی سهام بر هر روند یا جار و جنجال رسانه‌ای که حول آن شکل گرفته باشد، غلبه خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: نحوه معامله کردن یک دارایی در سقف‌ها و کف‌های تاریخی جدید!

عوامل بنیادی

برای شناسایی شرکت‌هایی که رشد بیشتری می‌کنند و به قیمت‌های بالاتری می‌رسند، می‌توانید از عوامل و تحلیل بنیادی استفاده کنید.

با تحلیل بنیادی می‌توانید «ارزش ذاتی» یک سهم را پیدا کنید. با روش‌های مختلفی که برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها ارائه شده است، می‌توان ارزش واقعی آن را پیدا کرده و سپس با قیمت فعلی سهم در بازار مقایسه کرد.

عوامل مخلتفی می‌توانند باعث شوند قیمت سهام شرکت‌ها از ارزش واقعی آن‌ها فاصله بگیرد اما اعتقاد بر این است که همیشه قیمت سهم در بازار، به ارزش واقعی آن نزدیک می‌شود.

بنابراین با استفاده از تحلیل بنیادی و نسبت‌های مالی مختلف می‌توانید شرکت‌هایی را که قیمت سهام‌شان کمتر از ارزش واقعی آن‌هاست، پیدا کرده و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری نمایید.

بیشتر بخوانید: 7 فاکتوری که برای خرید سهام با تحلیل بنیادی باید لحاظ کنید!

شاخص

یکی دیگر از عواملی که می‌توان از آن برای تشخیص رشد بورس استفاده کرد، شاخص است.

شاخص‌ها برای نشان دادن وضعیت کلی بازار مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته شاخص‌های مختلفی وجود دارند که هر یک هدف خاص خود را دنبال می‌کنند.

شاخص اصلی بورس ایران، شاخص کل است. شاخص کل که به عنوان شاخص بورس تهران یا شاخص قیمت و بازده هم شناخته می‌شود، سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های بورسی را نشان می‌دهد.

در واقع این شاخص میانگین بازدهی کل بورس را نشان می‌دهد.

در شاخص کل، شرکت‌های مختلف بر اساس بزرگی و سرمایه‌شان وزن متفاوتی در شاخص دارند و تاثیرگذاری آن‌ها در شاخص با هم فرق دارد.

یعنی تفاوت قیمت سهم یک شرکت بزرگ، نسبت به شرکت‌های کوچک، تاثیر بسیار بیشتری روی شاخص می‌گذارد.

شاخص معروف دیگری که توسط فعالان بازار بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد، شاخص هم‌وزن است. در این شاخص، به شرکت‌های مختلف وزن یکسانی داده می‌شود و همه به یک اندازه در تغییرات شاخص موثرند.

شاخص‌های مختلف دیگری هم برای سنجش وضعیت شرکت‌های بورسی وجود دارد اما مهم‌ترین آن‌ها، شاخص کل و هم‌وزن هستند.

با استفاده از شاخص‌ها می‌توانید وضعیت کلی بازار بورس را بسنجید و عملکرد آن را ارزیابی کنید. همچنین می‌توانید تغییرات شاخص را به عنوان یکی از عوامل تحلیل و تصمیم‌گیری خود لحاظ کنید.

شاخص‌ها می‌توانند به شما نشان دهند که بازار به طور کلی در روند رشد قرار دارد، در حال ریزش است یا وضعیت ثبات را تجربه می‌کند. بنابراین رشد بورس را می‌توان با استفاده از شاخص‌های پرکاربرد بورس بررسی کرد.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع شاخص‌های بورس (شاخص کل، هم‌وزن و…)

سوالات متداول

جمع‌بندی

رشد بورس از عوامل مختلف و بسیار گسترده‌ای که اغلب اقتصادی و سیاسی هستند تاثیر می‌گیرد. از جمله این عوامل، می‌توان به تورم، نرخ بهره بین بانکی، رویکرد دولت، نرخ ارز و قیمت‌های جهانی اشاره کرد.

با شناسایی مهم‌ترین این عوامل و نحوه اثرگذاری آن‌ها بر بازار بورس، می‌توان نسبت به آینده این بازار، پیش‌بینی درست‌تر و بهتری داشت.

همچنین با استفاده از شاخص‌های مهم بورسی، می‌توان روند رشد بورس را ارزیابی کرد و در صورت مساعد بودن وضعیت بازار، در فرصت‌های مناسب سرمایه‌گذاری کرد.

مهم‌ترین شاخص‌های بورس تهران، شاخص کل و شاخص هم‌وزن هستند.