الگوی پروانه؛ شناسایی تغییر روند با فیبوناچی!

شناسایی الگوهای نموداری کارآمد برای انجام معاملات موفق ضروری است. الگوی پروانه (Butterfly Pattern) یکی از شناخته شده ترین الگوهای نموداری است.

الگوی باترفلای ممکن است پیچیده به نظر برسد، اما می‌توانید آن را به عنوان 4 خط با 5 نقطه پایانی تصور کنید که بیانگر یک الگوی صعودی یا نزولی است.

اگر الگوی پروانه صعودی باشد، می‌توانیم یک معامله لانگ یا خرید بر روی دارایی موردنظر باز کنیم. اگر این الگو نزولی باشند، می‌توانیم وارد معامله شورت (فروش) شویم و از کاهش قیمت سود کسب کنیم. این استراتژی معاملاتی به عنوان استراتژی معاملاتی تغییر روند شناخته می‌شود.

الگوهای هارمونیک مبتنی بر علم ریاضیات هستند و نزدیک به 100 سال از قدمت آن‌ها می‌گذرد. در واقع، اچ. ام. گارتلی اولین بار آن‌ها را در سال 1935 معرفی کرد. الگوی گارتلی به عنوان یکی از شناخته شده ترین نام‌ها در معاملات، قبل از معرفی کامپیوتر در بازارهای سهام استفاده می‌شد!

در این راهنما، به معرفی الگو پروانه در معاملات ارزهای دیجیتال، نحوه تفسیر و اندازه‌گیری آن‌ها، مزایا/معایب و طریقه انجام معاملات بر اساس آن‌ها خواهیم پرداخت.

برای آموزش نمودار خوانی ارز دیجیتال، بورس و فارکس کلیک کنید!

نکات کلیدی

• الگوی پروانه، خطوط فیبوناچی اصلاحی هستند که با حرف X شروع و با D ختم می‌شوند. از این خطوط در معاملات خلاف روند برای پیش‌بینی تغییر روند قیمت استفاده می‌شود.
• الگوی باترفلای تنها می‌تواند یکی از دو حالت صعودی یا نزولی باشد. اگر تشخیص دهیم روند صعودی است، می‌توانیم وارد معامله لانگ (خرید) شویم و بالعکس. خط D نهایی نشان دهنده نتیجه تغییر روند است.
• الگوهای هارمونیک توسط اچ. ام. گارتلی در سال 1935 و الگوی پروانه توسط برایس گیلمور اختراع شد. به گفته گیلمور، معامله‌گران زمانی وارد معامله می‌شوند که الگوی Butterfly با توجه به موقعیت خط D نسبت به خط X کامل شود.

الگوی پروانه چیست؟

الگوی پروانه یک الگوی تغییر روند است که بر اساس چهار خط با پنج نقطه انتهایی شکل می‌گیرد.

خط چهارم، به نام «CD»، دربرگیرنده پنجمین نقطه پایانی است که نتیجه تغییر روند را نشان می‌دهد. نام «پروانه» در این الگو از شکل ظاهری بال‌های یک پروانه و نحوه تشکیل خطوط در نمودار گرفته شده است.

چهار خط موجود در الگوی باترفلای به شرح زیر است:

• XA
• AB
• BC
• CD

این خطوط پنج نقطه پایانی ایجاد می‌کنند:

• X
• A
• B
• C
• D

اگرچه اندازه‌‌های خاص این الگو به دلیل پیچیدگی اندازه‌گیری‌ها ممکن است معامله‌گران را به اشتباه بیندازد، اما تنها کاری که برای درک الگوی پروانه باید انجام دهید این است که الگوی نمودار دارایی مورد نظر را با این الگو مقایسه کنید و روی خط «CD» یا نقطه پایانی «D» تمرکز کنید.

بسته به صعودی یا نزولی بودن الگوی هارمونیک پروانه، می‌توانیم وارد معاملات خرید یا فروش شویم. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که معاملات سهام یا جفت ارزهای فارکس بر اساس الگوی پروانه با معاملات ارزهای دیجیتال متفاوت است زیرا بازار کریپتوکارنسی بسیار غیرقابل پیش بینی بوده و نوسانات شدید این بازار موجب غیر قابل اعتماد شدن این الگو در بسیاری از موارد می‌شود.

آشنایی با نحوه شناسایی الگوی پروانه نزولی یا الگوی هارمونیک پروانه صعودی می‌تواند به عنوان یک تاکتیک معاملاتی مکمل، کمک شایانی به معامله‌گر کند. اگر از آر اس آی (RSI)، استوکاستیک آر اس آی (StochRSI) یا سایر اندیکاتورهای تغییر روند استفاده می‌کنید، الگوی باترفلای می‌تواند به عنوان یک تاییدیه بیشتر به کمکتان بیاید.

چگونه الگوی پروانه را شناسایی کنیم؟

الگوی پروانه را می‌توان متشکل از چهار خط محور در نظر گرفت، اما ساختار الگو را می‌توان به روش‌های مختلف تفسیر کرد. این الگو شامل دو نوع صعودی و نزولی است. خط روند همیشه از نقطه X شروع می‌شود.

در نیمه بالایی این تصویر شاهد دو روند نزولی و در نیمه پایینی شاهد دو روند صعودی هستیم. معامله‌گر باید این روندها را روی نمودار کریپتو رسم کند تا حرکت خط D در آینده را کشف کند.

فرض کنید روند از خط X به A یک روند نزولی است که در دو مثال بالا نشان داده شده است. در این تصویر می‌توانیم ببینیم که چگونه الگو به شکل یک پروانه شکل می‌گیرد، و نتیجه نهایی تغییر روند نزولی خواهد بود. اگر روند از X به A یک روند صعودی باشد برعکس موقعیت قبل اتفاق می‌افتد. سپس این الگوی پروانه در پایان باعث بازگشت صعودی قیمت می‌شود.

الگوی هارمونیک پروانه صعودی

الگوی هارمونیک پروانه صعودی شبیه یک پروانه وارونه است و تشکیل این الگو اغلب منجر به صعودی شدن روند در پایان می‌شود.

پروانه صعودی دو رالی در مسیر صعود داشته است که با اصلاح قیمت در پایان همراه شد. پس از اصلاح قیمت نهایی، به خط D می‌رسیم و این مرحله اغلب با رالی صعودی بعدی همراه خواهد بود. معامله‌گر باید در خط D الگوی پروانه صعودی موقعیت خرید باز کند.

این پروانه صعودی شبیه نمودار روزانه بیت‌کوین از آخرین رالی تا قیمت 69000 دلار و تا سقوط نهایی قیمت به سطح 18000 دلار است. بیت‌کوین دو قیمت تاریخی داشت که هر دو با اصلاح همراه شدند. توجه داشته باشید که این الگو در تمام تایم فریم‌ها کار می‌کند.

اگر یک الگوی پروانه صعودی را شناسایی کردیم و شرایط بازار حاکی از سقوط قیمت بیت‌کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر باشد، می‌توانیم معامله‌ای را در خلاف جهت روند باز کنیم و انتظار برگشت قیمت را داشته باشیم.

الگوی پروانه نزولی

الگوی پروانه نزولی شبیه یک پروانه ایستاده است که ممکن است معامله‌گران را سردرگم کند چرا که بازار ارز دیجیتال در خط D در یک روند صعودی قرار دارد. با این حال، اگر قیمت در حال رسیدن به سطوح اشباع خرید باشد و در همان حال روند رو به بالا باشد، این احتمال وجود دارد که به زودی روند متوقف شده و قیمت اصلاح شود.

الگوی پروانه نزولی حاکی از این است که قیمت نمی‌تواند به سیر صعودی خود ادامه دهد و به احتمال زیاد به زودی اصلاح می‌شود. با این حال، خط D باید در بالاترین حد خود در مقایسه با سقف‌های قبلی در خطوط X و B باشد. اگر خط D به اوج نرسیده باشد و از آن نقاط بالاتر نرفته باشد، الگو می‌تواند به روند صعودی خود ادامه دهد.

الگوی Butterfly نزولی برای معاملات کریپتوکارنسی در طول دوره صعودی خطرناک است زیرا رالی‌های صعودی می‌توانند چندین ماه ادامه داشته باشند. با این حال، این الگو کاملاً با ساختار دو قله‌ای که بیت‌کوین در رالی نوامبر 2021 داشت، مطابقت دارد؛ در این دوره، قیمت بیت‌کوین به سقف تاریخی 69000 دلار رسید و طی شش ماه آینده سقوط کرد.

الگوی پروانه در بازار سهام و ارزهای دیجیتال

از این الگو می‌توان برای انجام معاملات در بازارهای فارکس، سهام و کریپتوکارنسی استفاده کرد. استفاده از الگوی پروانه بیش از هر بازار دیگری در بازار سهام رایج است که در مقایسه با ارزهای دیجیتال نوسانات کمتری را تجربه می‌کنند.

یکی از نکات مثبت این الگوها امکان استفاده از آن‌ها در تایم فریم‌های مختلف هفته‌ای، روزانه، چهار ساعته، یک ساعته، 15 دقیقه‌ای و… است. در تمام تایم فریم‌ها همان الگوها تشکیل می‌شوند و معامله‌گری بر اساس آن‌ها به یک اندازه مؤثر است. با این حال، برای کاهش تأثیر نوسانات در کوتاه مدت، بهتر است از الگوهای تشکیل شده در نمودار روزانه استفاده کنید.

الگوهای پروانه بسیار شبیه به الگوی گارتلی هستند زیرا ظاهر «W» یا «M» شکل دارند. تفاوت اصلی (برای معامله‌گرانی که به الگوی گارتلی عادت دارند) این است که الگوی پروانه به دو فیبوناچی اکستنشن جداگانه نیاز دارد در حالی که الگوی گارتلی به یک فیبوناچی اکستنشن نیاز دارد.

الگوی پروانه را می‌توان کمی مؤثرتر از الگوی گارتلی دانست چرا که داده‌های تاریخی را در خود لحاظ می‌کند و تأییدیه بیشتری برای ورود به معاملات به دست می‌دهد.

نحوه رسم سطوح فیبوناچی اکستنشن

اینجاست که ممکن است کار برای معامله‌گر کمی سخت شود. البته ابزار فیبوناچی اکستنشن که در پلتفرم‌های نموداری پیشرفته مانند تریدینگ ویو تعبیه شده است می‌تواند به معامله‌گر کمک کند تا الگوی باترفلای را رسم کند.

اگر نمودار BTC/USDT را در یکی از پلتفرم‌های نموداری باز کنید، از ابزار زیر (هایلایت شده) می‌توان برای رسم نقاط پایانی از X به D استفاده کنید:

بر روی ابزار «XABCD Pattern» کلیک چپ کرده و مکانی را در نمودار مشخص کنید. با انتخاب این ابزار پس از پنج کلیک به طور خودکار الگوی باترفلای برای شما رسم می‌شود.

نمودار روزانه بیت‌کوین نشان می‌دهد که یک الگوی پروانه صعودی بر اساس سطوح فیبوناچی قبلی در حال شکل‌گیری است:

با این حال، نباید از این الگو به عنوان یک ابزار مستقل استفاده کنید چرا که این الگو ممکن است در نمودار دارایی‌های مختلف به اشکال متفاوت تشکیل شود. برای گرفتن تاییدیه بیشتر می‌توانید از اندیکاتورهایی مانند آر اس آی و استوکاستیک آر اس آی برای تأیید سطوح اشباع خرید و فروش برای معاملات تغییر روند استفاده کنید.

برایس گیلمور در مقدمه معرفی الگوی پروانه دستورالعمل‌های زیر را ارائه کرده است:

• محور X-A: خط اول زمانی تشکیل می‌شود که قیمت از نقطه X به A در الگوی صعودی افزایش یابد. این خط در الگوی نزولی از X به A در حرکت می‌کند.
• محور A-B: محور A-B به سمت بالا یا پایین تغییر جهت می‌دهد و دقیقاً به اندازه 78.6 درصد از اولین خط X-A حرکت می‌کند.
• محور B-C: در خط سوم، جهت قیمت برعکس خط A-B حرکت می‌کند و بین 38.2 تا 88.6 درصد از خط A-B حرکت می‌کند.
• محور C-D: خط چهارم همیشه بزرگترین خط است و می‌توانیم معامله خود را خلاف جهت این محور قرار دهیم. این خط مهمترین بخش الگو است. فیبوناچی اکستنشن به خط A-B متصل می‌شود و باید 27 تا 61 درصد از خط A-B طولانی‌تر باشد.

نحوه معامله بر اساس الگوی پروانه

در ادامه نحوه معامله بر اساس این الگو را د دو حالت صعودی و نزولی بررسی می‌کنیم:

ورود به معامله در پروانه صعودی

ابتدا از یک الگوی صعودی به عنوان مثال استفاده می‌کنیم.

محل تکمیل الگو در نقطه D را مشخص کنید؛ این نقطه در سطح اکستنشن 127 درصدی گام X-A خواهد بود.

طبق تصویر زیر، سفارش خرید را در این نقطه (نقطه 1) قرار دهید:

استاپ لاس خود را درست زیر اکستنشن 161.8 درصد فیبوناچی گام X-A قرار دهید (نقطه 2)؛ به تصویر زیر دقت کنید:

محل قرار دادن سفارش حد سود در الگوی پروانه تا حدود زیادی شخصی بوده و به هدف معاملاتی افراد و همچنین شرایط بازار بستگی دارد.

با این حال، اگر هدف سود شما بسیار تهاجمی است، می‌توانید حد سودتان را در نقطه A الگو قرار دهید (نقطه 4). اما اگر می‌خواهید محافظه‌کارتر باشید، آن را در نقطه B قرار دهید (نقطه 3).

بیشتر بخوانید: حد سود و ضرر (SL & TP) چیست و چگونه آن‌ها را تعیین کنیم؟

تمام نکات بالا را می‌توانید در نمودار زیر مشاهده کنید:

ورود به معامله در پروانه نزولی

برای انجام معامله شورت بر اساس الگوی پروانه نزولی، سفارش فروش خود را در نقطه D یا 1 (اکستنشن 127 درصد فیبوناچی گام X-A)، استاپ لاس را درست بالای اکستنشن 161.8 درصد گام X-A (نقطه 2) و حد سود خود را نقطه A یا 4 (تهاجمی) یا نقطه B یا 3 (محافظه‌کارانه) قرار دهید.

برای آشنایی با نمونه معامله نزولی به نمودار زیر توجه کنید:

سؤالات متداول

سخن پایانی

یکی از مزایای الگوی پروانه این است که با تشخیص درست آن می‌توانیم جهت روندهای صعودی یا نزولی را به راحتی پیش‌بینی کنیم. در این الگو، اگر نقطه D نهایی بالاتر از نقطه X اولیه باشد، یک الگوی نزولی داریم. و اگر نقطه D نهایی پایین‌تر از نقطه X اولیه باشد، الگوی ما صعودی خواهد بود.

الگوی باترفلای به سختی به صورت کامل تشکیل می‌شود، اما معامله‌گر مجبور نیست الگو را به طور کامل ترسیم کند چرا که نباید از این الگو به عنوان یک ابزار مستقل استفاده کرد. هیچ الگویی به تنهایی بی‌نقص نیست و همیشه باید برای اطمینان از وضعیت بازار چند تأییدیه از ابزارها و اندیکاتورهای دیگر تحلیل تکنیکال دریافت کرد.

به شما توصیه می‌کنیم کارتان را با ارزیابی یک معامله بر اساس الگوی پروانه شروع کنید و به کمک اندیکاتورهای دیگر از تحلیل خود مطمئن شوید. برای به حداقل رساندن ریسک معاملات حتماً از استاپ لاس استفاده کنید و استراتژی معاملاتی خود را در حساب‌های آزمایشی تست کنید.