اعتراض به بورس چگونه است؟ نحوه ثبت شکایات بورسی

آیا اعتراض به بورس امکان‌پذیر است؟ نحوه ثبت شکایات بورسی چگونه است؟ آیا اعتراضات به بورس نتیجه‌ای دارد؟

این‌ها رایج‌ترین سؤالاتی است که در جریان ریزش شدید بازار بورس از سال 1399 تا کنون و ناکارآمدی آن برای بسیاری از سهامداران مطرح شده است.

طرح شکایت از کسب و کارها

بسیاری از کسب و کارها برای آگاه شدن از شکایات مشتریان خود راه‌های ارتباطی طراحی کرده‌اند تا از اعتراضات آن‌ها مطلع شوند. اما آیا طرح شکایت و اعتراض برای کسب و کارها مفید است؟

در جواب این سؤال باید گفت بله صد در صد این‌طور است. طبق بررسی‌های انجام شده، از هر 25 مشتری شاکی تنها یک نفر اقدام به ثبت شکایت می‌کند. همچنین، افراد ناراضی دلایل عدم رضایت خود را با بسیاری از افراد دیگر به اشتراک می‌گذارد.

به این ترتیب، مشتریان معترض راه از دست رفتن اعتماد و سایر مشتریان را به کسب و کارها نشان می‌دهند و جوانب ناکارآمد کسب و کارها را به متولیان آن‌ها معرفی می‌کنند که این امر بسیار مهم است.

در هیاهوی نارضایتی مردم از عملکرد سازمان بورس و اوراق بهادار در سه سال گذشته این سؤال که «چگونه از بورس شکایت کنم؟» و «اعتراض به بورس چگونه است؟» بسیار شنیده می‌شود.

در این مقاله از بورسینس نحوه ثبت شکایت از بورس و پیگیری شکایات سهامداران بورس را توضیح خواهیم داد.

ثبت شکایت بورسی

به دنبال بازدهی بسیار مطلوب بازار بورس و دعوت دولت‌مردان از عموم مردم به سرمایه گذاری در بورس، ریزش سنگین و بی‌سابقه شاخص کل از مرداد 1399 تاکنون موجب متضرر شدن بسیاری از فعالان بازار سرمایه شده است. در نهایت ضررهای سنگین و ادامه‌دار موجب ایجاد موجی از نارضایتی و اعتراض در میان سهامداران شد.

این دسته از افراد، دلایل ریزش بورس را عدم مدیریت صحیح و هماهنگ، اظهارات متضاد مسئولان، اقدامات کارشناسی نشده و عدم حمایت کافی دولت از بورس می‌دانند.

در حال حاضر، امکان ثبت شکایت از بورس جدی‌ترین مطالبه بیشتر افراد است تا شاید بتوانند از این طریق به خواسته‌های خود برسند. اما آیا به جز راه‌اندازی کمپین‌های مردمی راه‌های قانونی و رسمی برای اعتراض به بورس وجود دارد یا خیر؟ در ادامه راه‌های ثبت شکایت از بورس را بررسی خواهیم کرد.

اعتراض به کارگزاران بورس

یکی از نهادهایی که ممکن است موجب نارضایتی فعالان بازار شود، کارگزاری‌ها هستند. شرکت‌های کارگزاری، به عنوان شخصیتی حقوقی نقش واسطه بین سهامداران و بازار بورس را ایفا می‌کنند.

این شرکت‌ها با دریافت مبلغی به عنوان کارمزد، اقدام به ارائه خدمات به مشتریان خود می‌کنند. مانند همه ارکان قانونی دیگر، فعالیت کارگزاران نیز باید مطابق مقررات تعریف شده باشد.

ممکن است برخی از کارگزاران بر خلاف قوانین عمل نموده و مشتریان را ناراضی نمایند و یا منجر به زیان آنان گردند. آشنایی سهامداران با حیطه اختیارات و تخلفات کارگزاران می‌تواند به آن‌ها در شناخت حقوق خود کمک کرده تا در صورت مشاهده تخلف این نهادها بتوانند به مراجع ذیصلاح شکایت کنند.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل نحوه شکایت از کارگزاری‌های بازار سرمایه

مهم‌ترین اختیارات و خدمات کارگزاران

• ارائه مشاوره مالی به مشتریان و شرکت‌های بورسی در زمینه عرضه و تقاضا
• انجام معاملات در بازار فلزات، کشاورزی، سیمان، نفتی و پتروشیمی، اوراق بهادار
• اعطای اعتبار معاملاتی
• پردازش اطلاعات مالی

تخلفات

• اقدام به انجام معاملات سهام از جانب مشتری بدون اطلاع و رضایت وی
• خرید و یا فروش بیشتر یا کمتر از سفارش مشتری
• عدم انجام به موقع خرید یا فروش سهام برای مشتری
• عدم رعایت اولویت نوبت مشتریان
• سوءاستفاده از مشخصات و کد بورسی اشخاص به نفع خود یا دیگران
• عدم رعایت برخورد مناسب با ارباب رجوع
• پرداخت وجه مشتری به شخص دیگر
• عدم پذیرش مشتری جدید با وجود کامل بودن مدارک وی
• عدم پذیرش مشتریان در عرضه‌های اولیه، اوراق وام مسکن و معاملات بازار توافقی
• تعطیلی دفتر کارگزاری در روزها و ساعات اداری

نحوه ثبت شکایت و اعتراض به بورس

چند راه مختلف برای ثبت اعتراض و شکایت از کارگزاران و دیگر نهاد‌های مالی بازار سرمایه وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

1. ثبت شکایت در سامانه ثبت تخلفات بورس
2. اعلام شکایت در کمیته سازش کانون کارگزاران بورس
3. ثبت اعتراض در هیئت داوری بازار سرمایه
4. ثبت اعتراض به بورس در شرکت فرابورس ایران

در ادامه نحوه ثبت شکایت در هر یک از سامانه‌های بالا را شرح خواهیم داد:

سامانه ثبت تخلفات بورس

سامانه ثبت تخلفات بورس به منظور رسیدگی به اعتراض سهامداران بورس، جلوگیری از فساد و مقابله با آن ایجاد شده و از طریق آن اعتراض اشخاص به معاونت حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار ارجاع داده می‌شود.

برای طرح شکایت در این سامانه کافی است به نشانی اینترنتی shekayat.seo.ir/Shekayat.aspx وارد سایت مربوطه شوید.

در صورتی که شخص حقیقی هستید بر روی ثبت شکایت اشخاص حقیقی و در صورتی‌که شخصیت حقوقی دارید بر روی ثبت شکایت اشخاص حقوقی کلیک کنید.

آشنایی با نکات و قواعد طرح شکایت استاندارد برای ثبت صحیح شکایت ضروری است. در هنگام ثبت شکایت، تکمیل کردن تمام فیلد‌های ستاره‌دار اجباری است. همچنین، حجم فایل‌های بارگذاری شده نباید از 5 مگابایت بیشتر باشد.

بیشتر بخوانید: تعارض منافع در بورس چیست؟ + نمونه‌های آن

طرح شکواییه در این سامانه قوانینی دارد که شامل موارد زیر است و در صورت عدم رعایت آنان، شکایت شما پیگیری نمی‌شود:

• متن اعتراض باید کاملاً شفاف، دقیق و واضح باشد. همچنین، در صورت گزارش تخلف، تاریخ و محل دقیق وقوع تخلف الزامی است.
• در صورتی که شاکی ادعایی داشته باشد باید در قسمت پیوست، مدارک مربوطه را جهت اثبات ادعای خود بارگذاری کند.
• ثبت اطلاعات هویتی مربوط به شخص شاکی در این سامانه الزامی است.
• اطلاعات ثبت شده راستی‌آزمایی می‌شود و در صورت عدم احراز هویت شخص شاکی، به شکایت فرد رسیدگی نمی‌شود.
• ثبت چند شکایت با موضوع تکراری هیچ تاثیری در فرایند رسیدگی ندارد و بلااثر است.
• مسئولیت کلیه مطالب و شکایت ارائه شده با شخص شاکی است.
• فحاشی کردن یا استفاده از الفاظ رکیک در متن شکایت خلاف مقررات است و با متخلف طبق قانون مجازات اسلامی برخورد خواهد شد.

ثبت شکایت در کمیته سازش کانون کارگزاران بورس

برای طرح شکایت در این سامانه ابتدا باید اقدام به دریافت و تکمیل فرم رسیدگی به اختلافات کنید. این فرم را می‌توانید از طریق نشانی seba.ir دریافت کنید. همچنین، می‌توانید با مراجعه حضوری به این نهاد اقدام به دریافت و تکمیل فرم دادخواست کنید. پس از تکمیل فرم، باید مبلغ 545000 ریال را به حساب اعلام شده واریز کرده و مدارک را به دبیرخانه کانون تحویل دهید.

در صورتی که دادخواست شما با اصول اولیه طرح شکایت مطابقت داشته باشد، کانون آن را ثبت کرده و به شخص متخلف ارسال می‌کند. سایر مراحل رسیدگی به شکایت را به طور کامل در تصویر زیر مشاهده می‌کنید:

آمار پرونده‌های مختومه از ابتدا 99 تا آبان 99 به شرح زیر است:

تاریخ	سازش	عدم سازش	جمع	درصد سازش
فروردین	5	0	5	100
اردیبهشت	8	3	11	73
خرداد	23	11	34	68
تیر	22	45	67	33
مرداد	24	27	51	47
شهریور	20	32	52	38
مهر	162	30	192	84
آبان	12	15	27	44
فروردین تا آبان	276	163	439	63

همان‌طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، پرونده‌هایی که به سازش ختم نشوند به هیئت داوری ارجاع داده می‌شوند. در جدول بالا تعداد کل پرونده‌های ثبت شده در سامانه مذکور از ابتدای سال 99 تا انتهای آبان 439 پرونده بوده که 163 مورد آن‌ها به سازش ختم نشده است. این پرونده‌ها به مرجع بالاتری به نام هیئت داوری ارسال می‌شوند تا در آنجا در مورد شکایت‌های اشخاص تصمیم‌گیری شود.

ثبت شکایت در هیئت داوری بورس

هیئت داوری بورس یکی دیگر از مسیرهای ثبت اعتراض به بورس است که از سه عضو تشکیل شده است. دو نفر از اعضای این  هیئت از کارشناسان و صاحب نظران بازارهای مالی و حوزه اقتصاد است که به پیشنهاد سازمان بورس و با تأیید شورای عالی بورس انتخاب می‌شوند. سومین عضو این هیئت از قضات کاردان و با تجربه است که توسط رئیس قوه قضاییه انتخاب می‌شود.

علاوه بر این اعضا، سازمان و قوه قضاییه می‌بایست شخص دومی را برای این هیئت معرفی کنند تا در صورت غیبت عضو اصلی در جلسه حضور یابد. این هیئت مرجع رسیدگی به اختلافات بین کارگزاران، سرمایه‌گذاران، ناشران، مشاوران سرمایه‌گذاران و به طور کلی همه فعالین بازار سرمایه است.

همچنین، رسیدگی به شکایات مربوط به عدم پرداخت سود توسط ناشران و شکایاتی که در کمیته سازش کانون کارگزاران به نتیجه نرسد در نهایت به هیئت داوری محول می‌شود. (طبق ماده 36 قانون بازار اوراق بهادار)

تکمیل فرم دادخواست الکترونیکی برای اعتراض به بورس

تکمیل فرم دادخواست توسط شخص شاکی انجام می‌شود. شخص خواهان یا وکیل او، یا خوانده یا وکیل او باید مشخصات لازم را که شامل متن خواسته، مستندات، تقویم، دلایل و شرح کامل از ادعای خواهان است را ثبت کنند.

برای انجام این مرحله از طرح شکایت باید به سایت seo.davari.ir مراجعه کنید. این سایت همه روزه از ساعت 8 صبح تا ساعت 21 شب به جز روزهای تعطیل فعال است. پس از ثبت دادخواست در سامانه و گرفتن کد رهگیری، می‌بایست کپی دادخواست و ضمایم دیگر را به صورت حضوری به دبیرخانه هیئت داوری در بورس تحویل دهید.

ثبت اعتراض به بورس در شرکت فرابورس ایران

شرکت فرابورس نیز به منظور اطلاع از اعتراضات سهامداران و جلب رضایت تمامی فعالین بازار سرمایه از جمله ناشران، کارگزاران، سهامداران و مراجعه‌کنندگان حضوری به شرکت اقدام به طراحی فرم رسیدگی به شکایت مشتری به نشانی اینترنتی ifb.ir/Forms/CustomerComplaint.aspx کرده است.

پس از ثبت شکایت در سایت فرابورس، کارشناسان در کوتاه‌ترین زمان ممکن به درخواست شما پاسخ خواهند داد.

در قسمتی از سایت شرکت فرابورس، سهامدارانی که نسبت به کارگزاران خود اعتراض دارند می‌توانند شکایت خود را ثبت کنند. در این قسمت از سایت به نشانی www.ifb.ir/Forms/Complaint.aspx که صدای سرمایه‌گذار نام دارد، فعالان بازار می‌توانند با ثبت شکایت خود خواهان پیگیری و تنبیه کارگزاری مربوطه شوند. این شرکت تنها به شکایاتی رسیدگی می‌کند که مدعی عدم رعایت قوانین و مقررات توسط کارگزاران هستند.

ثبت اطلاعات هویتی شاکی شامل نام و نیز مشخصات شعبه کارگزاری و تاریخ تخلف در این فرم الزامی است. رسیدگی به اختلافات مالی بین سرمایه‌گذاران و کارگزاران تنها در حیطه اختیارات کانون کارگزاران می‌باشد که در تصویر بالا مراحل ثبت دادخواست را به طور کامل شرح دادیم.

آشنایی با معاونت حقوقی سازمان بورس

یکی از وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار کشور نظارت بر اجرای صحیح قوانین و مقررات بازار بورس است. یکی از نهادهای مهم سازمان بورس معاونت حقوقی است که عهده‌دار انجام این وظیفه است.

همچنین، یکی دیگر از وظایف این سازمان نظارت بر روند رسیدگی به تخلفات و در صورت نیاز تجدید نظر در مورد رأی‌های صادره است.

معاونت حقوقی سازمان بورس همچنین وظیفه نظارت بر روند رسیدگی به تخلفات ثبت شده در مراجع دیگر را بر عهده دارد. از دیگر نقش‌های این معاونت می‌توان به اداره دبیرخانه هیئت داوری و ارائه مشاوره حقوقی به بخش‌های دیگر سازمان بورس اشاره کرد.

نحوه پیگیری شکایات اعتراض به بورس

سهامداران شاکی پس از ثبت شکایت در سامانه‌های اعلام شده یک کد رهگیری دریافت می‌کنند که می‌توانند با آن مراحل رسیدگی به شکایت خود را دنبال کنند.

برای این کار کافی است وارد سامانه رسیدگی به شکایات و حمایت‌های حقوقی سازمان بورس شوید و دعوی خود را پیگیری کنید. در این سامانه، با وارد کردن کد ملی و کد پیگیری می‌توانید از مراحل رسیدگی به شکایت خود اطلاع پیدا کنید.

سؤالات متداول

سخن پایانی

در این مقاله از بورسینس سعی کردیم با معرفی چهار روش مختلف ثبت اعتراض به بورس به سؤال «اعتراض به بورس چگونه است؟» پاسخ دهیم. ثبت اعتراض به وضعیت بورس سازوکار و قواعد مشخصی دارد که بدون رعایت آنان امکان رسیدگی به دعوی شاکیان وجود ندارد. بنابراین، با مطالعه مقررات کارگزاری‌ها و سازمان بورس و آشنایی با حقوق خود در بازار سرمایه می‌توانید امیدوار به احقاق حقوق از دست رفته خود باشید.