در دنیای امروزی که به راحتی می‌توان گفت اقتصاد یکی از مهم‌ترین ارکان آن برای آحاد جامعه محسوب می‌شود، داشتن اطلاعات مالی و آگاهی از اصطلاحات این علم گسترده کارآمد خواهد بود.
یکی از پرکاربردترین اصطلاحات به کار رفته در بازارهای مالی و به صورت کلی اقتصاد، سود و یا زیان انباشته است.
اگرچه به صورت کلی تعریف این مفهوم ساده به نظر می‌رسد اما ریزه کاری‌هایی نیز دارد که برای علاقه مندان به اقتصاد، حسابداران و یا مدیران شرکت‌های خرد و کلان، یادگیری تمام نکات مرتبط با این نوع سود و زیان ضروری است.
عناوین مطلب:
در ادامه با ما همراه باشید تا با سود و زیان انباشته، نحوه محاسبه آن، اشاره به آن در ترازنامه و مالیات مرتبط با آن بیشتر آشنا شویم.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع صورت‌های مالی و اهمیت آن در حسابرسی شرکت‌ها
سود و زیان انباشته چیست؟
سود و زیان انباشته همان طور که قبلاً نیز اشاره کردیم تعریف ساده‌ای دارد.
در انتهای یک سال مالی پس از محاسبه هزینه‌های مستقیم و غیر مستقیم، مالیات و پرداخت سود به سهامداران، در صورتی که مبلغی اضافه باقی بماند به آن سود انباشته و در صورتی که شرکت دچار ضرر شده باشد به آن زیان انباشته گفته می‌شود.
حساب انباشته از سایر حساب‌های شرکت مجزا است و در صورتی که در هر سال باقی بماند، خود به خود به سال بعد منتقل می‌شود.
به دلیل این که حساب سود و زیان انباشته ماهیت خنثی دارد ممکن است شرکت در انتهای سال مالی بدهکار یا بستانکار شود یا حتی در طول یک سال مالی دچار تغییراتی بین این دو حالت شود.
از آن جایی که اساساً فعالیت شرکت‌ها برای کسب سود بوده و غالباً در این امر موفق هستند، شرکت در غالب موارد بستانکار است یعنی شرکت توانسته علاوه بر پرداخت هزینه‌ها و سود سهامداران، سود بیشتری نیز در قالب سود انباشته کسب کند.
در صورتی که شرکت در انتهای سال مالی نتوانسته باشد به اهداف مالی مد نظر برسد و با ضرر مواجه شود، دچار زیان انباشته شده و حساب آن بدهکار تلقی می‌شود.
بیشتر بخوانید: 5 فاکتور مهم در ترازنامه شرکت‌ها
نحوه محاسبه سود و زیان انباشته
برای محاسبه سود و زیان انباشته باید ابتدا تمامی سود خالص یک شرکت در یک سال مالی را به دست آورده و آن را به حساب انباشته سال قبل اضافه کنیم.
سپس از این مبلغ باید سهم سهامداران و سود سهام نقدی پرداخت شود؛ یعنی:
برای درک بهتر بگذارید با یک مثال توضیح دهیم:
فرض کنید فروش کلی یک شرکت طی یک سال، 10 میلیارد تومان بوده است. پس از پرداخت هزینه‌ها اعم از حقوق کارکنان، ماشین آلات و منبع انرژی اعم از برق یا سوخت و مالیات شرکت، 500 میلیون تومان باقی بماند.
از این مقدار مثلاً در صورتی که سهم سهامداران 300 میلیون باشد، این شرکت همچنان 200 میلیون تومان سود انباشته دارد. این میزان به حساب انباشته سال‌های قبل افزوده می‌شود.
این سود انباشته در پایان سال مالی در ترازنامه به دارایی شرکا افزوده شده و در غالب موارد از آن برای توسعه کسب و کار استفاده می‌شود.
جایگاه سود و زیان انباشته در ترازنامه
از آن جایی که حساب انباشته در ترازنامه و به صورت کلی حساب‌های یک شرکت جایگاه ویژه‌ای دارد، با اعمال تغییراتی در صورت‌های مالی، این حساب‌ها نیز دچار تغییر می‌شوند.
سود و زیان انباشته در ترازنامه زیر گروه سود و زیان دوره است که از سایر متغیر‌های یک شرکت تأثیر پذیرفته و در صوتی که تغییراتی در صورت‌های مالی صورت پذیرد، شرکت موظف است نسبت به اعمال این تغییرات در یادداشت‌های شفاف سازی نیز اقدام کند.
همان طور که قبلاً نیز اشاره کردیم، حساب انباشته جزوی از دارایی خود شرکت محسوب می‌شود و از آنجایی که این دارایی متعلق به شرکا است، باید در حقوق صاحبان سهام ثبت شود.
با مراجعه به ترازنامه هر شرکتی برای پیدا کردن کافی است به سمت چپ ترازنامه و زیر ستون حقوق صاحبان مراجعه کنید.
حالا که با سود و زیان انباشته بیشتر آشنا شدیم، بهتر است با انواع نمونه‌های گزارش آن آشنا شویم.
مالیات حساب انباشته
در پایان هر سال جاری محاسبات اشخاص حقیقی و حقوقی توسط سازمان امور مالیاتی صورت می‌پذیرد.
در صورتی که عملکرد شرکتی در جهت منفی بوده و حساب انباشته آن بدهکار باشد، مقدار آن در جدولی به نام استهلاک زیان سنواتی قید می‌شود که در صورت تائید ممیز مالیاتی، از سود سالانه شرکت کسر می‌شود و به آن مالیات تعلق نمی‌گیرد.
در صورتی که حساب سود و زیان شرکتی بستانکار باشد، شرکت علناً در روند سود دهی قرار داشته و دارایی‌های آن پس از بررسی صورت حساب‌های آن توسط سازمان امور مالیاتی، مطابق قوانین مربوطه شامل پرداخت مالیات خواهد بود.
سخن آخر
به صورت کلی حساب سود و زیان انباشته یکی از مهم‌ترین عوامل اشاره شده در ترازنامه‌ها هستند که نباید از دید افراد فعال در حوزه اقتصاد دور بماند. حساب سود و زیان اگرچه به ظاهر تعریف ساده‌ای دارد اما از تغییرات بسیاری تأثیر پذیرفته و ممکن است در مواردی دچار پیچیدگی شود.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: