اگر در بازار سرمایه و خصوصاً در بازار سهام فعالیت می‌کنید، احتمالاً عبارت ارزش تضمین به گوش‌تان خورده است.
ارزش تضمین با مسئله خرید اعتباری مطرح می‌شود. خرید اعتباری از امکانات کاربردی و مفید بازار سهام است که می‌تواند برای فعالان این بازار سودمند باشد.
وقتی که معامله‌گران بازار سهام قصد ورود به یک موقعیت معاملاتی را دارند اما از نقدینگی کافی برای این کار برخوردار نیستند، می‌توانند از امکان خرید اعتباری استفاده کنند.
عناوین مطلب:
این کار با دریافت اعتبار معاملاتی از کارگزاری مربوطه انجام می‌شود که تا حدودی شبیه دریافت وام است. همان‌طور که برای دریافت وام وجود وثیقه کافی و حضور ضامن ضروری است، برای دریافت اعتبار باید ارزش تضمین یا وجه تضمین کافی وجود داشته باشد.
در ادامه در این مورد بیشتر توضیح می‌دهیم و به نحوه دریافت اعتبار خواهیم پرداخت.
نحوه دریافت اعتبار
برای دریافت اعتبار باید در یکی از کارگزاری‌های معتبر و مورد تایید سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت‌نام کرده و کد معاملاتی دریافت کنید.
در ادامه می‌توانید با مراجعه به یکی از شعب یا نمایندگی‌های کارگزاری خود، قرارداد خرید اعتباری را دریافت و امضا کنید. اعتبار این قرارداد به مدت یک سال است.
مواد و شرایط این قرارداد، از قبل توسط دستورالعمل خرید اعتباری سازمان بورس مشخص شده است. پس از انعقاد این قرارداد امکان استفاده از اعتبار برای شما از نظر قانونی فراهم می‌شود.
سازمان بورس در این مورد سقف و محدودیت‌های اجرایی را تعیین کرده است اما درون این محدوده، کارگزاری‌های مختلف دارای شرایط و قوانین متفاوتی برای دریافت اعتبار معاملاتی هستند.
ارزش تضمین پورتفوی
یک شرط مهم دریافت اعتبار، برخورداری از ارزش تضمین کافی است.
بر اساس قوانین سازمان بورس اوراق بهادار، حداکثر تا 60% ارزش پورتفوی می‌توان اعتبار دریافت کرد. بنابراین چنین مبلغی به ارزش پورتفوی شخص اضافه می‌شود و می‌تواند وارد معاملاتی با ارزش بالاتر شود.
در واقع برای دریافت مبلغی که مورد نظر فرد است، باید ارزش تضمین سهام کافی در حساب معاملاتی او وجود داشته باشد. در غیر این صورت باید اعتبار کمتری دریافت کند که با ارزش تضمین او سازگار باشد یا ارزش تضمین خود را افزایش دهد.
همچنین ضریب تضمین اعتباری به درصدی از ارزش پورتفوی گفته می‌شود که مطابق قانون به عنوان اعتبار از کارگزاری قابل دریافت است. همان‌طور که گفته شد، سقف ضریب تضمین اعتباری توسط سازمان بورس تعیین می‌شود و کارگزاری‌ها اجازه ندارند که از آن تخطی کنند.
ارزش تضمین قانونی که برابر با 60% قیمت پایانی سهام است، به طور مرتب محاسبه می‌شود و اگر میزان اعتبار دریافتی فردی به هر دلیلی از 60% ارزش پورتفوی او بیشتر شود، توسط کارگزاری به او اخطار داده می‌شود. در این صورت فرد باید اعتبار دریافتی خود را تا سقف تعیین‌شده تسویه کند یا با واریز مبلغ لازم، ارزش پورتفوی خود را بالاتر ببرد.
اگر در مهلت تعیین‌شده یکی از این کارها انجام نشود، کارگزاری مجاز است طبق قرارداد، با فروش میزان لازم از سبد سهام فرد مورد نظر، سقف ارزش تضمین قانونی را برای او دوباره برقرار کند.
نکته دیگری که در این باره وجود دارد این است که این میزان، سقف مشخص‌شده توسط سازمان بورس است و کارگزاری‌های مختلف با توجه به شرایطی که دارند، ممکن است اعتبار کمتری از این میزان به مشتریان خود ارائه دهند.
بیشتر بخوانید: چگونه بهترین کارگزاری بورس را انتخاب کنیم؟
شرایط دریافت اعتبار از کارگزاری‌های آگاه و مفید
در اینجا به اختصار شرایط دریافت اعتبار از دو کارگزاری مهم ایران، یعنی کارگزاری‌های آگاه و مفید توضیح داده می‌شود:
کارگزاری آگاه در دو قالب بسته‌های اعتباری و وام قرض‌الحسنه به مشتریان خود اعتبارات را ارائه می‌دهد. بسته‌های اعتباری این کارگزاری بر اساس ریال موجود در باشگاه قابل فعال‌سازی هستند و وام قرض‌الحسنه بر اساس میزان رسوب پول در حساب معاملاتی اعطا می‌شود.
همچنین با توجه به فعالیت کاربران امتیازاتی به آن‌ها داده می‌شود که بر اساس میزان این امتیازات می‌توانند به سطوح بالاتری دست یابند. با ارتقا به سطوح بالاتر، امکان استفاده از تخفیف‌ها و تسهیلات بیشتر و جذاب‌تری برای هر کاربر فراهم می‌شود.
کارگزاری مفید هم در قالب باشگاه مشتریان یعنی سیستم پلکانی به مشتریان خود اعتبار می‌دهد. اعتبارات در قالب بسته‌های مختلفی داده می‌شوند که برای مشتریان با هر سطحی قابل استفاده هستند.
مبالغ این اعتبارات رایگان هستند و هزینه مالی یا کارمزدی از سوی کارگزاری مفید دریافت نمی‌شود. برای دریافت این اعتبارات، فرد باید به امتیاز مورد نظر برسد و همچنین سایر شرایط تعیین‌شده از سوی سازمان بورس، از جمله ارزش تضمین کافی را داشته باشد.
فواید استفاده از اعتبار و دلیل وجود قانون ارزش تضمین
استفاده از اعتبار برای معامله‌گران مثل اهرم در معاملات عمل می‌کند؛ یعنی این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که وارد موقعیت‌های معاملاتی با ارزشی بیشتر از ارزش دارایی خود شوند.
بدیهی است که استفاده از اهرم و در اینجا استفاده از این اعتبارات، علاوه بر مزیت‌های موجود، ریسک ضرر را هم افزایش می‌دهد. بنابراین لازم است که افراد برای استفاده از این امکان، از آگاهی و دانش کافی برخوردار باشند.
بیشتر بخوانید: صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
علت وجود قانون محدودیت ارزش تضمین هم همین است. به دلیل ریسکی که در استفاده از این اعتبارات و به طور کلی‌تر در بازارهای مالی وجود دارد، افراد نمی‌توانند از اعتبارات به طور نامحدود استفاده کنند.
در صورتی که معاملات فرد مورد نظر به نتیجه مطلوب منجر نشوند، اعتبارات دریافتی از بین می‌روند و در صورت عدم وجود ارزش تضمین کافی به عنوان نوعی وثیقه، این زیان به کارگزاری و بعد به مشتریان منتقل می‌شود. بنابراین لازم است که برای مدیریت چنین ریسکی، مبلغ قابل قبولی در حساب شخص وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید: مراحل مدیریت ریسک در بورس و بازارهای مالی
جمع‌بندی
ارزش تضمین به عنوان یکی از مفاهیم مهم بورس، در دل مفهوم دیگری به نام دریافت اعتبار مطرح می‌شود که قوانین آن توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است.
در ادامه، هر کارگزاری ضمن رعایت قوانین سازمان بورس، بسته‌های اعتباری خود را طراحی می‌کند که معمولاً بر اساس امتیاز مشتریان، امکان استفاده از این بسته‌ها را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
ارزش تضمین یکی از این محدودیت‌هاست که مبلغ مورد نیاز برای دریافت میزان خاصی از اعتبار، یا سقف اعتبار قابل دریافت بر اساس ارزش پورتفوی را مشخص می‌کند. سقف این میزان در حال حاضر برابر با 60% ارزش پورتفوی است که بر اساس قیمت پایانی سهام محاسبه می‌شود.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: