رفتارشناسی حقوقی‌ها در بازار بورس تهران

رفتارشناسی بزرگ‌ترین بازیگران بورس تهران : «حقوقی‌ها» چگونه عمل می‌كنند؟

تفاوت اصلی دیدگاه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی در چیست؟

شاید این جملات را از خلال گفت‌وگوهای سرمایه‌گذاران حقیقی بورس شنیده‌ باشید كه «فلان سهم را بالا می‌برند» یا «سهامداران شركت «الف» را خسته می‌كنند تا سهام آن را جمع كنند» و…

 اشاره «حقیقی»ها در این جملات به پدرخوانده‌های بورس یا همان بازیگران حقوقی (شركتی) بازار است كه بیش از 80 درصد ارزش روز بازار سرمایه را در اختیار دارند و با منابع هنگفت مالی خود نقش اساسی در تعیین روند سهام ایفا می‌كنند.

اما تفاوت اصلی دیدگاه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی در چیست؟ سهامداران عمده چگونه تصمیم می‌گیرند و از چه روشی مانع افشای تصمیمات محرمانه خود قبل از اجرا در بازار می‌شوند؟ نگاه آینده آنها به بازار و گروه‌های پیش‌رو چیست؟ این سوالات و برخی پرسش‌های دیگر مواردی است كه دنیای اقتصاد در گزارش پیش‌رو به موشكافی آنها پرداخته است.

حقوقی‌های صبور؛ حقیقی‌های عجول

مدیر پرتفوی شركت سرمایه‌گذاری بوعلی در این باره به خبرنگار ما گفت: حقوقی‌ها به صورت بلندمدت و بنیادی خرید می‌كنند و به طور عمومی دید كوتاه‌مدت ندارند. این گروه با كلیت بازار پیش می‌روند مگر شرایطی كه به مقاصد خاص نظیر حمایت از یك سهم یا عرضه بلوكی، روشی غیر از این را برگزینند.

محمد ترابی افزود: این درحالی است كه حقیقی‌ها در معاملات بیشتر با تكیه بر شایعه‌های بازار و جو كوتاه‌مدت تصمیم‌گیری می‌كنند.

مدیر پرتفوی سرمایه‌گذاری بوعلی درباره ممانعت حقوقی‌ها از افزایش قیمت یك سهم معتقد است: این فرآیند در برخی سهام ممكن است انجام شود. در واقع وقتی 10 درصد سهمی شناور بوده و عمده آن دست یك یا دو شخص حقوقی باشد آنها با كنترل‌هایی كه روی سهم دارند به صورت عمده دخالت می‌كنند؛ اما این به معنی دستكاری یا تغییر منفی در بازار نیست.

مدیر مالی و اقتصادی شركت توسعه معادن و فلزات در این باره گفت: حقوقی‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری بیشتر و توان مالی بالاتر تاثیر بیشتری بر نوسانات قیمت دارند كه این خود ناشی از كم‌عمقی بازار بورس تهران است.

به گفته علی اكبری شناسایی و ثبت سود در راستای پوشش بودجه برای اشخاص حقوقی اهمیت دارد، بنابراین سرمایه‌گذاری در سهامی كه سود تقسیم شده خوبی (DPS) دارند، یكی از اولویت‌های آنهاست.

وی اضافه كرد: اشخاص حقوقی سود ناشی از رشد ارزش سهام خود (تفاوت بهای تمام شده و نرخ تابلوی بورس در پایان سال مالی) را نمی‌توانند شناسایی كنند. این درحالی است كه اشخاص حقیقی سودشان را هر لحظه می‌توانند محاسبه كنند و آن را جزو بازده سهام خود نشان دهند.
وی همین امر را دلیلی بر اهمیت یافتن NAV شركت‌های سرمایه‌گذاری به ویژه آنهایی كه پرتفویی متشكل از شركت‌های بورسی دارند، ذكر كرد.

رفتار معكوس سهامداران عمده

مدیر مالی و اقتصادی معادن و فلزات در ادامه با اشاره به اینكه اولویت سرمایه‌گذاران حقیقی افزایش بهای سهام است، اضافه كرد: در شرایط فعلی بازار اشخاص حقوقی تنها در زمان عرضه بلوكی، بازار را تحت تاثیر جدی معاملات خود قرار می‌دهند؛ در حالی كه معاملات اشخاص حقیقی روال عمومی بورس را تعیین می‌كند و از این دیدگاه تعداد حقیقی‌های فعال در بورس بسیار بااهمیت است.

وی در ادامه درباره نحوه تصمیم‌گیری سهامداران حقوقی برای خرید و فروش سهام گفت: سهامداران حقوقی اغلب به دلیل نگرش بلندمدت كمتر از جریانات زودگذر بازار متاثر می‌شوند، اما حقیقی‌ها مدام اسیر جریانات روانی بازار هستند كه البته طبیعی است. او تصریح كرد: به همین دلیل، حقوقی‌ها بیشتر در مواقع كاهش قیمت خریدار بوده و در مواقعی كه افزایش قیمت بیش از انتظار آنان است فروشنده می‌شوند و همین نشان می‌دهد كه حقوقی‌ها نیز تحت تاثیر جریانات بازار البته غالبا در خلاف جهت عمل می‌كنند.

وی یادآوری كرد كه هرگاه حقوقی‌ها مانند حقیقی‌ها در روزهای منفی فروشنده یا در روزهای مثبت خریدار می‌شوند مضرات زیادی برای بازار رقم می‌زنند. در همین رابطه مهندس شیرازی مدیرعامل هلدینگ اعتلا البرز معتقد است كه خرید و فروش سهام كوچك برای حقوقی‌ها مناسب نیست. به گفته وی، حقیقی‌ها به ماهی و حقوق‌ها به نهنگ شباهت دارند. وقتی هر دو به ساحل می‌رسند، ماهی می‌تواند به كمك موج به دریا برمی‌گردد؛ اما نهنگ در ساحل گیر می‌كند.

در همین راستا مدیرعامل شركت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی بانك‌ها ضمن اشاره به این مطلب كه یك شركت حقوقی باید در ابتدای هر سال استراتژی سرمایه‌گذاری خود را تدوین و براساس آن سقف ریسك‌پذیری در سرمایه‌گذاری را تعیین كند، گفت: سابقه بازار نشان می‌دهد كه روش سرمایه‌گذاری حقوقی‌ها در بازار سرمایه بر پایه دید بلندمدت آنهاست.

دكتر قلی‌پور افزود: زمانی كه بحث سطح ریسك‌پذیری سرمایه‌گذار در بازار مشخص شد، باید به این موضوع توجه كند كه بالاتر از بازده بازار برای پرتفوی خود سود كسب كند.

وی بر این اعتقاد است كه یك شخص حقوقی باید بر سطوح مختلف تحلیل‌های اقتصاد كلان در دنیا مسلط باشد و همواره آمارهای اقتصادی كشورهایی مانند چین، ایالات متحده، اروپا و … را مورد بررسی قرار دهد و در نهایت برآوردی از رشد اقتصادی دنیا در اختیار داشته باشد. وی افزود: این امر كمك می‌كند تا سرمایه‌گذاری حقوقی‌ها در شرایط باثبات‌تر و با مطالعه بیشتری انجام شود.

او تصریح كرد: به روز رسانی این قبیل اطلاعات در كنار پایش مكرر پرتفوی یك شركت حقوقی این امكان را ایجاد می‌كند تا در هنگام تصمیم‌گیری جلوتر از بازار عمل كند.

قلی‌پور گفت: اگر براساس تحلیل كارشناسی مبتنی بر تحلیل بنیادی در بازار سرمایه عمل شود و برای خروج از بازار تحلیل تكنیكال به كارگرفته شود این تلفیق می‌تواند روش موثرتری باشد؛ كما اینكه اكثر فعالان بزرگ در بازار سرمایه همین روش را به كار بسته‌اند. مهندس شیرازی، مدیرعامل اعتلا البرز ضمن تاكید بر نظر كارشناسی مزبور خاطرنشان كرد: تحلیل بنیادی برای خرید و تحلیل تكنیكال برای خروج روش مناسبی برای گرفتن بهترین نتیجه از سرمایه‌گذاری‌ها است.

اولویت، حمایت و به تعادل رساندن سهام زیرمجموعه‌ها است

مدیر مالی و اقتصادی توسعه معادن و فلزات در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر حقوقی‌ها بر جمع‌آوری سهم و خسته كردن سهامدارن جزء گفت: این اتفاقی است كه كمتر در بازار سرمایه رخ می‌دهد ولی در مواقعی برای اهدافی از قبل تعیین شده ممكن است روی دهد. وی سهامداران حقوقی فعال در بازار را شامل دو دسته شركت‌های هلدینگ و سرمایه‌گذاری‌ها دانست.علی اكبری درباره هلدینگ‌ها معتقد است: اگر این شركت‌ها تنها با وجه اضافه یا وجوهی كه برای مدت مشخصی قابل استفاده است، اقدام به معامله كنند به طور حتم اولویت اول آنان حمایت از سهم شركت‌های زیرمجموعه خود است.

وی در پاسخ به این پرسش كه حقوقی‌ها چه زمانی فروشنده می‌شوند، خاطرنشان كرد: در مواردی كه سهمی نوسانات غیرعادی دارد سهامدار عمده وارد عرضه سهام می‌شود. همچنین در مواقعی كه شركت نیاز به نقدینگی داشته باشد نیز فروش اتفاق می‌افتد؛ البته اكنون این امر به ندرت پیش می‌آید كه حقوقی‌ها جریان نقدی خود را از طریق عرضه فرسهام تامین كنند، زیرا در مواقع لزوم نیز با معاملات بلوكی از طریق بازاریابی وارد بازار می‌شوند.

البته وقتی قیمت سهم افزایش یا كاهش می‌یابد و یا صف‌های خرید و فروش برای آن تشكیل می‌شود سهامداران عمده بدون هیچ مذاكره یا مكاتبه‌ای احساس مسوولیت كرده، خود را تحت فشار افكار عمومی در بازار سرمایه حس كرده و تلاش می‌كنند سهم به شرایط تعادل نزدیك شود. البته گاهی فشار بازار بر تصمیمات اشخاص حقوقی غالب می‌شود.

علی اكبری شركت‌های سرمایه‌گذاری را جزء بخشی می‌داند كه عمده نقدینگی آنها درگیر معاملات در بورس است و خرید و فروش سهام یكی از وظایف آنهاست.

وی تصریح كرد: به دلیل اینكه عملكرد شركت‌های سرمایه‌گذاری ناشی از شناسایی درآمد حاصل از خرید و فروش سهام و سود تقسیمی شركت‌هاست، لذا نگاه آنان مانند شركت‌های هلدینگ (با حداقل فعالیت) یا اشخاص حقیقی (با حداكثر فعالیت) نبوده و می‌توان گفت رفتاری در بین این دو گروه از خود نشان می‌دهند.

علی اكبری ادامه داد: در همین حال اگر این شركت‌ها پوشش درآمد نداشته باشند و به پایان سال مالی نزدیك شوند تمایل به فروش سهام آنان در روزهای پایانی سال مالی افزایش می‌یابد.معاون مالی و اداری توسعه معادن و فلزات در ادامه اضافه كرد: بهتر است سازمان بورس از طریق ارائه پیشنهاد و یا دادن انگیزه به شركت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها آنها را ترغیب به داشتن پرتفولیو با سال‌های مالی متنوع كند تا بازار به تعادل بیشتری در خصوص عملكرد این شركت‌ها برسد.

محافظه‌كاری حقوقی‌ها

مدیر مالی و اقتصادی توسعه معادن و فلزات در پاسخ به سوالی درباره اینكه حقوقی‌ها چگونه كنترل‌های لازم برای عدم افشای اطلاعات در بازار را اجرا می‌كنند به نحوی كه جلوی سو‌ءاستفاده احتمالی ناشی از درز اطلاعات خرید و فروش توسط كارشناسان خود یا كارگزاران را بگیرند، گفت: اشخاص حقوقی برای اعمال رویه خود و برای جلوگیری از سوء‌استفاده تلاش می‌كنند سیاست خود را قبل از اقدام به صورت شفاف در اختیار كارشناسان و كارگزاران خود قرار ندهند، چون ممكن است با انتشار خبرها، عكس آنچه در انتظار است رخ دهد.

وی افزود: این امر اشكالی بر كارگزاران نیست زیرا ماهیت آنان كنكاش برای دریافت اطلاعات بیشتر و ارائه آن به مشتریان است كه خود یكی از ابزارهای فعال‌تر شدن بازار سرمایه است. این در حالی است كه هر چه اطلاعات تصمیم‌گیری در اختیار تعداد كمتری باشد، سوء‌استفاده كمتری صورت می‌گیرد.در همین حال براتی، مدیر پرتفوی سرمایه‌گذاری بوعلی در این باره معتقد است حقوقی‌ها از مرحله استخدام بر حسن انجام كارها كنترل‌هایی دارند.

وی بااشاره به اینكه در اكثر شركت‌هایی كه سهامداران آنها حقوقی‌ها هستند كارشناسان متعهدی استخدام می‌شوند، گفت: این درحالی است كه در صورت افشای اطلاعات مشخص می‌شود این اطلاعات چگونه افشا شده و با متخلفین برخورد می‌شود.

حقوقی‌ها سازمان امنیتی نیستند

ترابی در ادامه تصریح كرد: حقوقی‌ها یك سازمان امنیتی نیستند و نمی‌توانند كنترل‌های بیشتری را داشته باشند. بر همین اساس بخشی از اطلاعات آنها به طور طبیعی افشا می‌شود، همان‌طور كه آنها نیز می‌توانند از دیگران اطلاعات پنهانی را دریافت كنند.

در همین باره مدیرعامل شركت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی كاركنان بانك‌ها در خصوص نحوه كنترل اعمال تصمیمات خود در بازار و اجرای آن گفت: آنچه مسلم است جلوگیری از پراكندگی اطلاعات از سوی كارشناسان شركت‌های حقوقی بر عهده مسوولان این شركت‌ها نیست چرا كه آنها از این قضیه آسیبی نمی‌بینند.

اما در خصوص كنترل كه وظیفه سازمان ‌های نظارتی بر بازار سرمایه است، باید عنوان كرد كه اگر خبری در شركتی هست باید از سوی این مقامات شفاف‌سازی شود تا «سفته‌بازی» در بازار تقویت نشود. وی تاكید كرد: حقوقی‌ها باید سعی كنند سهامی را كه به صورت مدیریتی در اختیار دارند در سطح قیمت واقعی نگه دارند. دكتر قلی‌پور افزود: متاسفانه بسیاری از شركت‌های حقوقی روش حقیقی‌ها را در پیش می‌گیرند؛ در صورتی كه انتظار می‌رود این شركت‌ها هر خرید و فروشی را بدون تحلیل انجام ندهند و بر پایه شایعات یا نوسانات بازار حركت نكنند.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره