با توجه به اینکه نسبت به سال‌های گذشته، تمایل افراد به سرمایه‌گذاری در بازار بورس و سهام بیشتر شده است، سوالاتی در خصوص نحوه انحصار وراثت بعد از فوت سهامدار مطرح می‌شود که در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و ابهامات موجود در این زمینه را رفع کنیم؛ بنابراین تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
فرض کنید که شخصی دارایی‌های خود را در یک کارگزاری، به 4 حالت مختلف نگهداری می‌کند؛ به صورت وجه نقد، سهام عدالت، اوراق بهادار و صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت مدیریت کارگزاری.
با توجه به اینکه دارایی‌های این شخص در حالت‌های مختلفی نگهداری می‌شوند، بنابراین پس از فوت او، تعیین ارزش دارایی‌های تحت مالکیت او و نحوه انحصار وراثت نیز به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد.
عناوین مطلب:
در ادامه به بررسی هریک می‌پردازیم.
متوفی در حساب کاربری خود در سامانه معاملاتی کارگزاری، وجه نقد دارد
در این حالت، یکی از وراث باید به همراه مدارک هویتی خود، مستندات فوت متوفی و برگه انحصار وراثت، به یکی از شعب کارگزاری مراجعه کند.
بعد از مراجعه، کارگزاری طی نامه‌ای رسمی، موجودی حساب متوفی را به اداره دارایی اعلام می‌کند و نامه را در اختیار شخص مراجعه‌کننده قرار می‌دهد تا وی نیز آن را به اداره دارایی تحویل دهد.
در ادامه، اداره دارایی نیز پس از کسر مالیات و عوارض از مانده حساب، موجودی قابل تقسیم بین وراث را طی نامه‌ای رسمی به کارگزاری اعلام می‌کند و نامه را در اختیار مراجعه‌کننده قرار می‌دهد.
به دنبال آن، وارث نیز باید با همراه داشتن این نامه، گواهی فوت متوفی، برگه انحصار وراثت، شناسنامه، کارت ملی و مشخصات حساب بانکی تمام وراث شامل شماره حساب و شماره شبا، مجددا به همان شعبه کارگزاری مراجعه کند.
در آخر، کارگزاری مبالغ مشخص شده توسط اداره دارایی را بررسی کرده و به حساب بانکی وراث واریز می‌کند.
متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری خود، سهام عدالت یا وجه نقد دارد
پیش از هر چیز، وراث باید برای اطمینان از وضعیت سهام عدالت فرد متوفی به سامانه الکترونیکی سهام عدالت مراجعه کرده و وضعیت دارایی سهام عدالت متوفی را مشاهده کنند.
تنها وراث می‌توانند در این سامانه و در قسمت میز خدمت الکترونیک، درخواست مشاهده دارایی‌های متوفی را داشته باشند. با توجه به وضعیت سهام عدالت متوفی در سامانه، یکی از حالات زیر قابل اجرا است:
متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری، فقط وجه نقد دارد
اقدامات لازم برای دریافت وجه نقد دقیقا مشابه حالت قبل است.
یعنی یکی از وراث باید به همراه مدارک هویتی خود، مستندات فوت متوفی و برگه انحصار وراثت، به یکی از شعب کارگزاری مراجعه کند و بعد از ارائه نامه به اداره دارایی، باقی کارها را همانند حالت قبلی که بررسی کردیم، پیش ببرد.
متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری، فقط سهام عدالت دارد
در این صورت برای تقسیم سهام عدالت فرد متوفی، وراث قانونی او و یا وکلای قانونی وراث، باید به یکی از دفاتر پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه نموده و با ارائه مدارک لازم و امضای تقسیم‌نامه سهام عدالت، نسبت به انحصار آن اقدام نمایند.
لازم به ذکر است که برای انجام این مرحله حضور همه وراث قانونی و یا وکلایشان در دفتر پیشخوان ضروری است.
جهت تقسیم سهام عدالت فرد متوفی، به مدارک زیر برای ارائه به دفتر پیشخوان نیاز است:
- اصل کارت ملی وراث قانونی
- اصل گواهی حصر وراثت شخص متوفی
- کدملی و تاریخ تولد متوفی
- شماره شبای بانکی وراث
- نشانی و کدپستی محل اقامت یکی از وراث
متوفی در سامانه سهام عدالت کارگزاری هم وجه نقد دارد و هم سهام عدالت
در این حالت، جهت انحصار وراثت باید کلیه مراحل دو مورد قبلی که هم مربوط به سهام عدالت و هم وجه نقد در حساب کارگزاری شخص متوفی است، انجام شود.
متوفی در پرتفوی سپرده‌گذاری خود در کارگزاری، دارای اوراق بهادار است
در این حالت تمامی وراث و یا وکیل قانونی آن‌ها، باید به یکی از دفاتر پیشخوان دولت منتخب که در سایت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق و تسویه وجوه (سامانه سمات) قابل مشاهده هستند، مراجعه کنند.
توجه داشته باشید که وکیل باید از همه وراث جهت پیگیری امور انحصار وراثت، وکالت رسمی داشته باشد.
مدارکی که در این مرحله باید ارائه شود شامل وکالتنامه، مدارک هویتی وکیل، گواهی فوت متوفی، برگه انحصار وراثت، گواهی واريز ماليات بر ارث كه اسم سهام شركت در آن درج شده باشد، مدارک هویتی متوفی و کلیه ورثه و برگه سهام است.
متوفی مالک واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت مدیریت شرکت کارگزاری است
ممکن است متوفی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر صدور و ابطال تحت مدیریت کارگزاری، سرمایه‌گذاری کرده باشد و مالک واحدهایی از این صندوق‌ها باشد.
در این حالت، مراحل دریافت وجه نقد و انحصار وراثت نیز مانند روش انحصار وراثت در حالت اول(حالت وجه نقد) است.
دلیل این تشابه در عملیات این است که براساس قانون، تنها وجوه نقد مربوط به ارزش واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری تحت تملک فرد فوت شده، بین وارثان قابل تقسیم است و خود واحدهای مرتبط با صندوق قابل تقسیم نیستند؛ بنابراین ماهیتی مشابه با وجه نقد دارد.
وارثان قانونی سهام متوفی چه کسانی هستند؟
وارثان قانونی هر فرد، به ترتیب درجه به صورت زیر است:
- پدر و مادر، اولاد و اولاد اولاد (نوه)
- پدر و مادر و اولاد متوفی
- اولاد اولاد (نوه‌ها)
- اولاد اولاد اولاد (نتیجه‌ها)
- اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ) و برادر و خواهر و اولاد آن‌ها
- جد (پدر پدر و پدر مادر) و جده (مادر پدر و مادر مادر) و برادر و خواهر
- پدر جد و مادر جد و پدر جده و مادر جده و فرزندان برادر و خواهر
- عمه، عمو، دایی، خاله و اولاد آن‌ها
سهام متوفی چگونه به فروش می‌رسد؟
پس از آن که انتقال سهام متوفی به وارثان انجام شد، آن‌ها باید برای فروش سهام خود مراحل زیر را طی کنند:
- ثبت‌نام در سامانه سجام
- احراز هویت
- دریافت کد بورسی
- مراجعه به یکی از کارگزاری‌های بورس با در دست داشتن شناسنامه و کارت ملی و برگ سهم
سخن پایانی
سهام، همانند سایر دارایی‌های متوفی، قابل تقسیم بین وارثان او است.
به منظور تقسیم و فروش سهام فرد فوت شده، ابتدا باید نسبت به انحصار وراثت و پرداخت مالیات بر ارث اقدام کنید. سپس با مدارک لازم و با توجه به نوع دارایی و سهام متوفی، به یکی از دفاتر پیشخوان منتخب دولت مراجعه کنید.
در این مقاله چگونگی انتقال سهام متوفی را با توجه به نوع دارایی متوفی در کارگزاری، مورد بررسی قرار دادیم. امیدواریم که موارد ذکر شده برای شما مفید و کاربردی باشد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: