سهام دلاری و غیردلاری چیست؟

سهام دلاری و غیردلاری از نظر بنیادی تفاوت‌های زیادی دارند. انتخاب صحیح این نوع سهام برای سرمایه‌گذاری می‌تواند نتایج متفاوتی برای ما به همراه داشته باشد.

بسیاری از سرمایه‌گذاران در هنگام معامله در بورس بر سر دو راهی سهام دلاری و غیردلاری دچار تردید هستند.

به طور کلی در هنگام انتخاب سهام بورسی، می‌بایست به عواملی مختلفی مانند نرخ دلار توجه شود، نرخ دلار نه تنها بر اقتصاد ایران بلکه بازار سهام نیز تاثیر گذار است.

در هنگام سرمایه‌گذاری در سهم‌های دلاری با آگاهی از وضعیت و روند قیمت دلار می‌توانیم به سود‌های بیشتری دست پیدا کنیم. 

در بازار سهام و بورس، به سهام غیر دلاری، سهام ریالی نیز گفته می‌شود که همانطور که از نام آن پیداست به شرکت‌هایی که درآمد آن‌ها به صورت ریالی است اطلاق می‌شود. 

نکات کلیدی

• به شرکت‌هایی که محصولات خود را به خارج از کشور صادر می‌کنند و درآمد دلاری دارند، سهم دلاری گویند.
• شرکت‌هایی که مواد اولیه خود را وارد می‌کنند و هزینه خرید آن را به صورت دلاری می‌پردازند، سهم غیردلاری یا سهم ریالی می‌گویند.
• روند قیمتی نزولی دلار، روند قیمتی صعودی دلار و روند بدون جهش یا خنثی، سه حالت مختلف برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام دلاری هستند.

سهام دلاری چیست؟

در یک تعریف ساده، شرکت‌هایی که درآمد آن‌ها به دلار است، سهم دلاری می‌گویند. این شرکت‌‌ها اغلب شامل صنایع مختلفی هستند که محصولات خود را به خارج از مرز‌های ایران صادر می‌کنند.

چنین شرکت‌هایی با فروش محصولات و خدمات خود در خارج از مرز‌های ایران، ارز خارجی مانند یورو و دلار دریافت می‌کنند. همانطور که واضح است با افزایش نرخ ارز‌های خارجی مانند دلار، درآمد این شرکت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند.

اکثر شرکت‌های با درآمد دلاری، هزینه‌های خود را به صورت ریالی پرداخت می‌کنند که در نتیجه، سود آن‌ها به شکل چشم‌گیری در نوسانات ارز متغیر می‌شود.

البته این مسئله همیشه صدق نمی‌کند، صنایعی که مواد اولیه خود را از خارج از کشور وارد می‌کنند معمولا با افزایش نرخ دلار، هزینه‌های آن‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. 

بیشتر بخوانید: 8 فاکتور کلیدی تاثیرگذار بر نرخ ارز

در ایران شرکت‌های سهام دلاری مهم اغلب در زمینه‌های پالایشی، معدنی، فلزی و پتروشیمی فعالیت می‌کنند. 

سهام غیر دلاری چیست؟

نقطه مقابل سهام شرکت‌های دلاری، شرکت‌های غیردلاری یا ریالی قرار دارند که تولیدات آن‌ها در داخل کشور توزیع می‌شود.

این شرکت‌ها اغلب می‌بایست مواد اولیه خود را وارد کنند در نتیجه می‌بایست هزینه خرید آن را به صورت دلاری بپردازند و دنبال آن هزینه‌های تولید نیز افزایش پیدا می‌کند.

زمانی که قیمت دلار افزایشی می‌شود، چنین شرکت‌هایی برای بقا و حفظ سود ناچار هستند یا تولید خود را افزایش دهند و یا قیمت تمام شده محصولات در بازار ایران را بالا ببرند که در هر حالت برای گسترش کسب‌و‌کار خود با محدودیت‌هایی مواجه خواهند بود.

در طرف دیگر، شرکت‌های ریالی نمی‌توانند به راحتی قیمت محصولات را افزایش دهند، زیرا به طور مستقیم بر اقتصاد کشور تاثیر گذار خواهد بود.

رابطه دلار و تورم در بورس ایران

ممکن است در این بازار، تاثیرات کوتاه مدت نوسانات قیمت دلار به راحتی قابل مشاهده نباشد اما در بلند مدت، همبستگی مثبتی بین ارز‌ دلار و بازار سهام وجود دارد.

دلیل این همبستگی را می‌توان در وجود تورم و حوزه فعالیت شرکت‌های سهام دلاری جستجو کرد.

با افزایش قیمت دلار، ارزش سهام شرکت‌های دلاری نیز افزایش پیدا می‌کند که در بخش‌هایی از بازار شاهد تاثیرات مثبت آن خواهیم بود اما نباید آن را با افزایش ارزش ذاتی سهام برابر دانست.

بیشتر بخوانید: چرا قیمت سهام کاهش یا افزایش می‌یابد ؟

چه سهامی بخریم؛ دلاری یا ریالی؟

مسلما هدف همه ما از ورود به بازار‌های مالی و سرمایه‌گذاری مانند بورس، فارکس و ارز‌های دیجیتال کسب سود و حفظ ارزش سرمایه از تورم است.

اگر سرمایه‌گذار بازار سهام ایران هستید، یافتن فرصت‌های سود‌آور می‌تواند موقعیت‌های بهتری نسبت به سرمایه‌گذاری روی ارز‌های خارجی مانند دلار و یورو به همراه داشته باشد.

اما سوال اصلی اینجا مطرح می‌شود، باید در کدام نوع سهام سرمایه‌گذاری کنیم؟ سهام دلاری یا ریالی؟

انتخاب و فیلتر سهام دلاری در بازار بورس کار چندان سختی نیست اما آگاهی از موقعیت‌های خرید و فروش برای ورود به این نوع سهام اهمیت زیادی دارد.

همانطور که قبل‌تر در مورد تفاوت سهام دلاری و غیردلاری عنوان کردیم، استراتژی معاملاتی سرمایه‌گذاری در بازار بورس نسبت به قیمت دلار متفاوت است.

به طور کلی سه حالت برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام دلاری پیش روی‌ ماست:

1. روند قیمتی صعودی دلار

با شناسایی و یا پیش‌بینی روند قیمت صعودی، می‌توانید سهام دلاری شرکت‌های صادراتی را خریداری و انتظار رشد درآمد و ارزش دارایی‌های آن‌ها را داشته باشید.

2. روند قیمتی نزولی دلار

با کاهش قیمت ارز‌های خارجی مانند دلار و یورو، ارزش سهام دلاری شرکت‌هایی که واردات محور هستند نیز کاهش می‌یابد.

از آنجایی که این شرکت‌ها اغلب مواد اولیه را از خارج از کشور وارد می‌کنند، کاهش قیمت ارز به معنای کاهش هزینه تولید و ارائه خدمات بهتر برای آن‌ها خواهد بود که این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز سود بیشتر شود.

3. روند بدون جهت یا خنثی

در وضعیت ثبات، انتخاب کسب‌وکار‌های غیردلاری که از نظر تجهیزات، مواد اولیه و میزان فروش محصولات بازدهی خوبی دارند می‌تواند انتخاب بهتری برای سرمایه‌گذاری باشد.

به طور خلاصه می‌توان گفت در شرایطی که قیمت دلار در حال افزایش قیمت است مسلماً سهام دلاری می‌تواند پتانسیل بالاتری برای رشد داشته باشد.

البته تجربه ثابت کرده است که به‌طورکلی شاخص بورس با تورم همبستگی دارد و نرخ رشد تورم روی تقریباً همه صنایع بورس تأثیرگذار است. ولی باید گفت که این اثرگذاری بر سهم‌های دلاری بیشتر خواهد بود.

بنابراین، می‌توان اینطور نتیجه گرفت در شرایطی که انتظار رشد قیمت ارز را داریم سهم‌های دلاری گزینه‌های بهتری خواهند بود.

ولی در شرایطی که نرخ ارز ثابت است سهم‌های ریالی پتانسیل رشد بالاتری دارند. و ذکر این نکته ضروری است که این قاعده کلی است و برای سرمایه‌گذاری باید هر سهم را به‌صورت مجزا و به‌دقت بررسی کرد.

نکته حائز اهمیت دیگر این است که برای همیشه باید سعی کنیم با متنوع‌سازی پرتفوی ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش دهیم.

پس استراتژی درست آن است که در زمان افزایش قیمت دلار وزن بیشتری به سهم های دلاری پرتفوی خود بدهیم و در زمان ریزش قیمت دلار وزن بیشتری به سهم های ریالی.

لیست شرکت‌های سهام دلاری بورس

در ادامه به معرفی شرکت‌های دلاری بورس ایران می‌پردازیم. این لیست در زمان نگارش این مقاله تهیه شده (اردیبهشت 1402) است:

• پالایش نفت بندر عباس (شبندر)
• فولاد خوزستان (فخوز)
• پتروشیمی جم (جم)
• آلومینیوم ایران (فایرا)
• کالسیمین (فاسمین)
• پتروشیمی مارون (مارون)
• تولید و صادرات ریشمک (ریشمک)
• معدنی و صنعتی صبانور (کنور)
• معادن بافق (کبافق)
• سرمایه گذاری غدیر (وغدیر)
• فولاد کاوه جنوب کیش (کاوه)
• فولاد هرمزگان جنوب (هرمز)
• پتروشیمی خارک (شخارک)
• پتروشیمی خلیج فارس (فارس)
• پتروشیمی زاگرس (زاگرس)
• نفت و گاز پارسیان (پارسان)
• صنایع شیمیایی ایران (شیران)
• پتروشیمی پردیس (شپدیس)
• فولاد مبارکه اصفهان (فولاد)
• گل گهر (کگل)
• چادر ملو (کچاد)
• ملی صنایع مس (فملی)
• ذوب آهن اصفهان (ذوب)
• پتروشیمی پارس (پارس) 

لیست شرکت‌های سهام غیردلاری بورس

• سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا)
• بیمه پاسارگاد (بپاس)
• سنگ آهن گهر زمین (کگهر)
• بانک پاسارگاد (وپاسار)
• ایران خودرو (خودرو)
• بانک تجارت (وتجارت)
• ارتباطات سیار (همراه)
• فرآوری معدنی اپال کانی پارس (اپال)

توجه: لیست‌های ارائه شده ممکن است کامل نباشد با این حال سهام اغلب شرکت‌های مهم را می‌توانید در این لیست‌ها پیدا کنید.

سوالات متداول

کلام آخر

در هنگام سرمایه‌گذاری در سهام‌ دلاری، توصیه می‌شود فقط به دلیل رشد ارز روی این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری نکنید. عوامل دیگر تکنیکال و بنیادی نیز در نوسانات و رشد قیمت این نوع سهام تاثیر گذار هستند.

از طرف دیگر، با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، گاهی کوچک‌ترین خدمات و محصولاتی که ارتباطی با نرخ دلار نیز ندارند، با افزایش قیمت دلار، قیمت آن‌ها نیز رشد می‌کند.

بنابراین نمی‌توان گفت فقط برخی سهم‌ها نسبت به افزایش قیمت دلار، واکنش نشان می‌دهند. به عبارت دیگر، همبستگی منفی با دلار در این بازار چندان مشاهده نمی‌شود.