در صورتی که با بلاک‌چین و فضای آن آشنایی داشته باشید، احتمالا با عباراتی مثل داده‌های درون زنجیره‌ای، تراکنش‌های درون زنجیره‌ای و تحلیل درون زنجیره‌ای برخورد کرده‌اید.
اگر هم تازه با این فضا آشنا شده باشید، درک داده‌های درون زنجیره‌ای و تحلیل درون زنجیره‌ای ممکن است کمی برای شما سخت باشد.
اما نگران نباشید؛ با مطالعه این مقاله به خوبی با این مفاهیم آشنا شده و درک خوبی از آن‌ها خواهید داشت.
عناوین مطلب:
سوال مهم: بلاک‌چین چیست؟
قبل از اینکه سراغ مبحث تحلیل درون زنجیره‌ای برویم بهتر است یک بررسی کلی از مفهوم بلاک‌چین داشته باشیم و به این سوال پاسخ دهیم که بلاک‌چین چیست؟
با وجود اینکه در باور عموم ابداع و کشف بلاک‌چین معمولا به ساتوشی ناکاموتو و بیت‌کوین اختصاص دارد اما ایده زنجیره‌ای از اطلاعات رمزنگاری شده مربوط به دو نفر به اسم‌های استوارت هابر و اسکات استورنتا است.
این دو نفر در سال 1991 از یک سیستم مبتنی بر برچسب‌های زمانی رونمایی کردند که هدف آن این بود که اسناد منتشر شده در سطح اینترنت را دائمی و غیرقابل دستکاری کنند. یک پروتکل اثبات نیز برای اثبات و تایید اسنادی که در زمان مشخص منتشر شده‌اند در این سیستم وجود داشت.
اکثر بلاک‌چین‌های امروزی نیز همان مشخصه‌های طرح اصلی را دارند. به بیان ساده بلاک‌چین یک زنجیره دیجیتالی متشکل از بلاک‌های متفاوت است که داخل هر کدام از آن‌ها اطلاعات با ارزشی به همراه یک کد متنی-عددی به عنوان هش (Hash) وجود دارد.
هر بلاک از اطلاعات علاوه بر اینکه دارای کد هش اختصاصی خودش است، کد هش بلاک قبلی را نیز به همراه خود دارد. با توجه به این ساختار، زمانی که بلاک‌چین به یک طول مشخص برسد، هک کردن و دستکاری کردن آن تقریبا غیرممکن خواهد بود.
بیشتر بخوانید: آیا هک بیت‌کوین امکان‌پذیر است؟
در واقع بلاک‌چین یک دفتر ثبت است که اطلاعات داخل آن در شبکه گسترده‌ای پخش شده و هیچ کسی از جمله سازمان‌های دولتی، هکرها یا حتی اعضای شبکه هم نمی‌توانند به تنهایی اطلاعات آن را دستکاری کنند و در جریان اطلاعات آن دخالتی داشته باشند.
دیتای درون زنجیره‌ای چیست؟
دیتای درون زنجیره‌ای (On-chain Data) شامل اطلاعات تمامی تراکنش‌هایی است که بر روی یک شبکه بلاک‌چین مشخص اتفاق افتاده‌اند.
به بیان دیگر به تمامی اطلاعات ثبت شده داخل بلاک‌های بلاک‌چین، دیتای درون زنجیره‌ای گفته می‌شود. در بلاک‌چین‌های عمومی این اطلاعات در اختیار همه قرار دارد و همه کاربران می‌توانند آن را ببینند.
می‌توان این اطلاعات را در سه دسته‌بندی جداگانه قرار داد:
- اطلاعات تراکنش: آدرس‌های ارسال کننده و گیرنده شامل مقدار ارز ارسالی، مقدار باقیمانده در کیف پول و…
- اطلاعات بلاک: برچسب زمانی، کارمزد ماینر، پاداش و…
- کد قرارداد هوشمند
تفاوت داده‌های آنچین و آف‌چین چیست؟
داده‌های آف‌چین (Off-chain Data) به اطلاعاتی گفته می‌شود که تمام آن‌ها یا حداقل بخشی از آن‌ها بر روی بلاک‌چین اجرا و ثبت نمی‌شود. اما در مقابل داده‌های آن چین کاملا بر روی بلاک‌چین اتفاق می‌افتند و می‌توانید تاریخچه آن‌ها را به راحتی مشاهده کنید.
برای مثال تصور کنید که می‌خواهید برای کسی پول بفرستید. روش سنتی این است که به بانک مراجعه کنید و مقدار پول مدنظر را از حساب خودتان به حساب او منتقل کنید، اما می‌توانید برای او کارت هدیه بخرید یا حتی کارت بانکی خودتان را در اختیار او قرار دهید.
در روش اول بانک یا نهاد واسط برای انجام تراکنش از شما کارمزد می‌گیرد اما در روش دوم هیچ نیازی به کارمزد نیست و در واقع بانک را دور زده‌اید.
در فضای بلاک‌چین هم چنین مفهومی وجود دارد و می‌توانید تراکنش‌های خارج زنجیره‌ای را به اشکال مختلفی انجام دهید. برای مثال می‌توانید کلیدهای خصوصی و عمومی کیف پول خودتان را در اختیار فرد مورد نظر قرار دهید تا به کیف پول شما دسترسی کاملی داشته باشد.
دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد که کاربران، تراکنش‌های خارج زنجیره‌ای را به تراکنش‌های درون زنجیره‌ای ترجیح دهد. برای مثال برای تراکنش‌های کوچک در شبکه‌هایی مثل اتریوم و بیت‌کوین که ممکن است کارمزد تراکنش از خود تراکنش بیشتر باشد، خیلی از کاربران تراکنش آف‌چین را ترجیح می‌دهند.
بیشتر بخوانید: استفاده بی‌سابقه از شبکه اتریوم و رکوردشکنی هزینه گس خطری جدی برای رشد دیفای
موضوع دیگر هم مربوط به عملکرد است. تراکنش‌های آنچین علاوه بر اینکه از لحاظ سرعت محدود هستند، از لحاظ اندازه هم با محدودیت زیادی روبرو هستند.
به همین دلیل نگهداری مبلغ زیادی ارز دیجیتال به صورت آنچین هزینه زیادی برای کاربر به دنبال دارد. همچنین خیلی از کاربران هم به دلایل امنیتی ترجیح می‌دهند تراکنش‌های خودشان را به صورت خارج از زنجیره انجام دهند.
درباره تحلیل درون زنجیره‌ای بیشتر بدانید
تحلیل درون زنجیره ای به استخراج و بررسی دقیق داده‌های موجود در مورد تراکنش‌های عمومی بلاک‌چین با هدف تسهیل nv تصمیم‌گیری گفته می‌شود.
از این ابزار معمولا برای معامله و سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین معیارهای مورد استفاده در تحلیل درون زنجیره ای Coin Days Destroyed است که در سال 2011 و با هدف ردیابی تراکنش‌های شبکه بیت‌کوین معرفی شد.
بیشتر بخوانید: روش ردیابی و خواندن تراکنش‌ها در بلاک‌چین
رونمایی از «نسبت ارزش به تراکنش شبکه» یا به انگلیسی Network Value-to-Transaction (NVT) Ratio در سال 2017 باعث محبوبیت هر چه بیشتر تحلیل درون زنجیره‌ای شد. این معیار سهم بازار بیت‌کوین و همینطور میزان استفاده از آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
در حال حاضر از اندیکاتورهای درون زنجیره‌ای متعدد و معمولا پیچیده‌تری استفاده می‌شود که در بخش بعدی مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.
مهم‌ترین تامین کنندگان اطلاعات و ابزارهای تحلیل درون زنجیره‌ای
میزان انرژی، زمان و هزینه‌ای که برای اجرای یک نود شبکه و نگهداری از تمامی اطلاعات بلاک‌چین باید وجود داشته باشد خیلی زیاد است و هر کسی نمی‌تواند این هزینه را پرداخت کند.
از لحاظ منطقی هم جمع‌آوری و آنالیز این اطلاعات کار خیلی سختی است.
خوشبختانه در سال‌های اخیر، شرکت‌ها و ابزارهای مختلفی به وجود آمده‌اند که اطلاعات درون زنجیره‌ای و خارج زنجیره‌ای را برای کاربران تحلیل می‌کنند.
در ادامه چند مورد از این شرکت‌ها را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد:
1. Coin Metrics
سایت کوین متریکس در سال 2017 تاسیس شد و هدف آن این است که اطلاعات کاملی در مورد انواع ارزهای مهم در اختیار تمامی سرمایه‌گذارها قرار دهد.
ابزارهایی که توسط این وبسایت تامین شده‌اند به شرح زیر است:
- اطلاعات شبکه مانند ابزارهای تصویرسازی، جریان پولی صرافی‌های درون زنجیره‌ای، تاریخچه تراکنش‌ها و …
- اطلاعات بازار مربوط به 20 صرافی برتر دنیا
- شاخص‌های مختلف
- سایر اطلاعات مانند احساسات کاربران ارز دیجیتال در توییتر!
2. GlassNode
گلس نود یک شرکت سوئیسی شناخته شده در فضای بلاک‌چین است. بیشترین شهرت این شرکت به خاطر اندیکاتورهای درون زنجیره‌ای آن است.
بیشتر بخوانید: معرفی، ثبت نام و آموزش کار با سایت گلس نود (Glassnode)
استفاده از پلتفرم طراحی شده توسط گلس نود خیلی راحت است و رابط کاربری آن نیز از طراحی چشمگیری برخوردار است. شما حتی در صورت استفاده از پلن رایگان این شرکت نیز می‌توانید به اطلاعات بسیار زیادی دسترسی پیدا کنید.
همچنین در بخش آکادمی این سایت هم می‌توانید به صورت رایگان با انواع مفاهیم و اندیکاتورهای درون زنجیره‌ای آشنا شوید و اطلاعات مناسبی در مورد این مفاهیم به دست بیاورید.
3. dappradar
سایت دپ رادار به صورت بلادرنگ بیش از سه هزار اپلیکیشن غیرمتمرکز (dapp) را مورد بررسی قرار می‌دهد. این سایت در واقع یک هاب برای دسترسی به لیست رده بندی محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است.
همچنین توسعه دهنده‌ها و برنامه‌نویس‌ها نیز می‌توانند در این سایت برنامه‌های خودشان را به دنیا معرفی کنند.
4. Dune Analytics
این سایت، اطلاعات درون زنجیره‌ای اتریوم را در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید از طریق آن قراردادهای اتریوم را رمزگشایی کرده و به صورت گراف و گزارش مشاهده کنید.
Dune Analytics همچنین تحلیل‌ها و گزارش‌های عملی متعددی را با بررسی اطلاعات درون زنجیره‌ای در اختیار شما قرار می‌دهد.
5. IntoTheBlock
این وبسایت نیز یکی دیگر از وبسایت‌های مختص تحلیل درون زنجیره‌ای است که چهار نوع اندیکاتور مختلف در اختیار شما قرار می‌دهد:
- اندیکاتورهای مالکیت (اطلاعات مربوط به تمرکز مالکیت ارزهای دیجیتال)
- اندیکاتورهای مالی (دربرگیرنده اطلاعات مالی برای اطلاع از سود‌دهی/ارزش تراکنش)
- اندیکاتورهای شبکه (رشد کاربران، الگوهای مربوط به فعالیت تراکنش‌ها، هزینه‌ها و…)
- شبکه‌های اجتماعی (معیارهای گیت‌هاب و تلگرام)
6. Xangle
Xangle تامین کننده اطلاعات 360 درجه (کامل) در مورد طیف وسیعی از دارایی‌ها و پروژه‌های بلاک‌چین است که از طریق ترکیب اطلاعات درون زنجیره و خارج زنجیره‌ای این کار را انجام می‌دهد.
این اطلاعات به صورت عمومی در صفحه داشبورد هر پروژه قابل دسترسی است.
7. کریپتو کوانت
کریپتو کوانت نیز یک شرکت مستقر در سئول است که تمرکز اصلی آن بر روی بیت‌کوین، اتریم و استیبل کوین‌ها می‌باشد.
بیشتر بخوانید: راهنمای کامل کار با سایت کریپتو کوانت (Cryptoquant)
داده‌های تامین شده توسط این شرکت هم به صورت API و هم به صورت اکسل، پایتون و R قابل دسترسی است و می‌توان آن‌ها را در چهار دسته‌بندی مختلف قرار داد:
- داده‌های درون زنجیره‌ای
- داده‌های مربوط به صرافی
- داده‌های مربوط به ماینر
- داده‌های مربوط به شبکه
سخن نهایی
در دنیایی که اطلاعات ارزش خیلی زیادی دارد و مفهوم بلاک‌چین نیز نحوه نگهداری و تبادل ارزش را به صورت کامل تغییر داده است، تحلیل درون زنجیره‌ای از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
در طی این سال‌ها شرکت‌ها و سایت‌های مختلفی در زمینه تحلیل درون زنجیره‌ای تاسیس شده‌اند که اندیکاتورها و دیتاست‌های مختلفی را در اختیار کاربر قرار می‌دهند.
البته ممکن است برخی از این اندیکاتورها در آینده کاربرد فعلی خودشان را نداشته باشند با این وجود تحلیل درون زنجیره‌ای مفهوم بسیار مهمی است که باید با آن آشنایی داشته باشید، چرا که با پذیرش بیشتر ارزهای دیجیتال، نقش این تحلیل نیز پررنگ‌تر خواهد شد.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: