استخراج بیتکوین فرآیندی است که ماینر در طی آن، پروسه تایید تراکنش‌های بیتکوین و ایجاد بلاک‌های جدید را اجرا می‌کند و مقداری از این ارز دیجیتال را به‌دست می‌آورد.
این تراکنش‌ها باعث تامین امنیت شبکه بیتکوین می‌شوند و در ازای آن، به‌عنوان پاداش به ماینرها بیتکوین داده می‌شود.
ماینرها در صورتی می‌توانند از استخراج بیتکوین سود بدست آورند که قیمت این رمزارز از هزینه استخراج آن بیشتر باشد.
عناوین مطلب:
تغییرات اخیری که در دستگاه‌ها و تکنولوژی ماینینگ رخ داده است، ساخت مراکز حرفه‌ای ماینینگ با قدرت محاسبه بسیار بالا و تغییر قیمت خود بیتکوین، همگی باعث ایجاد تغییراتی در انگیزه‌های ماینینگ و چشم‌انداز آن شده‌اند.
این روزها بسیاری از ماینرها از خودشان می‌پرسند که آیا ماینینگ بیتکوین، هنوز هم سود دارد؟
چندین معیار وجود دارند که مشخص می‌کنند ماینینگ بیتکوین سودآور است یا نه.
این معیارها شامل هزینه برق مصرفی دستگاه‌های ماینینگ، در دسترس بودن و قیمت این دستگاه‌ها و همچنین سختی ماینینگ (mining difficulty) می‌شود.
سختی را با تعداد هش‌ها بر واحد ثانیه در تراکنش تایید بیتکوین اندازه می‌گیرند. نرخ هش (hash rate) شاخصی است که نرخ حل مسئله را اندازه می‌گیرد.
هر چه تعداد ماینرها بیشتر شود، سختی تغییر می‌کند؛ چرا که شبکه طوری طراحی شده است که در هر دقیقه، تعداد مشخصی بیتکوین تولید شود. وقتی که ماینرهای بیشتری وارد بازار می‌شوند، برای این که تعداد بیت‌کوین‌های تولیدشده ثابت بماند، سختی افزایش می‌یابد.
آخرین فاکتوری که سودآوربودن ماینینگ بیتکوین را مشخص می‌کند، قیمت بیتکوین در مقایسه با ارزهای پرمبادله یا یک ارز پایدار در یک کشور است.
مروری بر نکات مهم
- بیتکوین با استفاده از ریگ‌های ماینینگ (computing rigs) که شامل سخت‌افزارهای گران‌قیمت است، استخراج می‌شود.
- ماینرها به‌عنوان پاداش برای تایید بلاک‌های تراکنش در شبکه بلاک‌چین، بیتکوین دریافت می‌کنند.
- هر چه ماینرهای بیشتری بر سر پاداش‌های بیتکوین رقابت کنند، پروسه ماینینگ سخت‌تر می‌شود.
- برای این که ببینید ماینینگ بیتکوین برایتان به‌صرفه است یا نه، هزینه تجهیزات و برق موردنیاز برای ماینینگ را در نظر بگیرید. همچنین نیاز است که سختی ماینینگ و تاثیر قیمت بیتکوین بر ارزش پاداش‌های بالقوه ماینینگ را در نظر داشته باشید.
مطلب مرتبط: سایت وات تو ماین (WhatToMine) – محاسبه سودآوری استخراج ارزها
اجزای ماینینگ بیتکوین
قبل از آمدن نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای جدید ماینینگ بیتکوین در سال 2013، معمولاً ماینینگ با رایانه‌های شخصی انجام می‌شد.
اما معرفی تراشه‌های ASIC که از ظرفیت بیش از 100 میلیارد برابری در مقایسه با دستگاه‌های شخصی قدیمی‌تر برخوردار بودند، باعث شد که استفاده از رایانه شخصی برای استخراج بیتکوین، ناکارا و منسوخ شود.
ASIC مخفف «application-specific integrated circuit» به‌معنی «مدارهای مجتمع با کاربرد خاص» است. اگرچه هنوز هم ماینینگ بیتکوین با سخت‌افزارهای قدیمی‌تر در تئوری امکان‌پذیر است، شکی نیست که این کار از نظر اقتصادی فعالیت مفید و سودمندی نخواهد بود.
علت این مسئله در نحوه انجام پروسه ماینینگ است.
ماینرها بر سر این با هم رقابت می‌کنند که هر چه زودتر مسائل را حل کنند؛ بنابراین ماینرهایی که قدرت محاسباتی و پردازشی بسیار ضعیف‌تری در مقایسه با سایر ماینرها دارند، اساساً هیچ شانسی ندارند که زودتر از بقیه مسئله را حل کنند و پاداش استخراج (بیت‌کوین‌های جدید) را از آن خود نمایند.
زمانی که ماینرها از دستگاه‌های قدیمی استفاده می‌کردند، سختی ماینینگ بیتکوین حداکثر به‌اندازه قیمت آن بود. اما با این دستگاه‌های جدید، مشکلاتی مانند در دسترس نبودن این تجهیزات، هزینه بالای تهیه این دستگاه‌ها و استفاده از آن‌ها به‌وجود آمد.
سودآوری قبل و بعد از ASIC
کسانی که قدیم‌ترها (حول‌وحوش سال 2010-2009 را در نظر بگیرید) با استفاده از رایانه شخصی‌شان به استخراج بیتکوین می‌پرداختند، به چند دلیل می‌توانستند سود کنند.
دلیل اول این که این ماینرها از ابتدا از سیستم موردنیازشان برای ماینینگ برخوردار بودند و هیچ هزینه‌ای برای تجهیزات نمی‌کردند. این اشخاص می‌توانستند تنظیمات رایانه‌شان را تغییر دهند تا بهره‌ورتر شود و با فشار کمتری کار کند.
دوم این که این زمان، قبل از موقعی بود که مراکز ماینینگ بیتکوین با قدرت محاسبه و پردازش بسیار زیاد راه‌اندازی شوند.
ماینرهای اولیه فقط باید با بقیه اشخاصی رقابت می‌کردند که پشت رایانه شخصی‌شان در خانه نشسته بودند و به استخراج بیتکوین می‌پرداختند. رقابت در شرایط برابر اتفاق می‌افتاد. حتی با این که هزینه برق در مکان‌های جغرافیایی مختلف تفاوت داشت، این اختلاف به اندازه‌ای نبود که اشخاص را از انجام ماینینگ منصرف کند.
بعد این که ASIC وارد بازی شد، ماجرا تغییر پیدا کرد.
حالا اشخاص باید با ریگ‌های ماینینگ قدرتمندی رقابت می‌کردند که توانایی محاسباتی بالاتری داشتند. سودهایی که از ماینینگ حاصل می‌شد، به‌خاطر پرداخت هزینه‌های مختلف، آب می‌رفت و چیزی از آن باقی نمی‌ماند.
این هزینه‌ها شامل مواردی مثل خرید تجهیزات پردازشی و محاسباتی جدید، پرداخت هزینه‌های انرژی بالاتر برای استفاده از تجهیزات جدید و سختی ماینینگ بودند.
سختی استخراج بیتکوین
همان‌طور که بالاتر گفته شد، نرخ سختی ماینینگ بیتکوین متغیر است و حداکثر هر دو هفته تغییر می‌کند.
این تغییر به این دلیل اتفاق می‌افتد که تعداد بلاک‌های تاییدشده در بلاک‌چین ثابت نگه داشته شود و به‌دنبال آن، تعداد بیت‌کوین‌های جدیدی که وارد چرخه بلاک‌چین می‌شوند هم ثابت بماند. هر چه نرخ سختی بالاتر باشد، احتمال این که یک ماینر بتواند مسئله هش را حل کند و بیتکوین جایزه بگیرد، کاهش می‌یابد.
در سال‌های اخیر، نرخ سختی ماینینگ سر به فلک گذاشته است. وقتی که بیتکوین تازه راه‌اندازی شده بود، سختی برابر با 1 بود. در نوامبر 2021 سختی بیش از 22 تریلیون شده است. این ارقام به‌خوبی می‌توانند نشان دهند که استخراج بیتکوین در حال حاضر، چقدر نسبت به یک دهه پیش دشوارتر و سخت‌تر شده است.
تغییر پاداش استخراج
شبکه بیتکوین با رسیدن به 21 میلیون بیتکوین به بالاترین حد خود می‌رسد و بیشتر از آن افزایش نخواهد یافت.
این محدودیت از موقع پایه‌گذاری این اکوسیستم، یک شرط کلیدی و مهم بوده است و در تلاش است تا عرضه این کریپتوکارنسی را کنترل کند.
در حال حاضر بیش از 18 میلیون بیتکوین استخراج شده است. پروتکل شبکه بیتکوین، برای کنترل‌کردن بیت‌کوین‌های جدیدی که ایجاد می‌شوند، هر چهار سال یک بار رویداد هاوینگ (Halving) را اجرا می‌کند. در این رویداد، تعداد بیت‌کوین‌هایی که به‌عنوان پاداش (Reward) به ماینرهایی داده می‌شود که یک بلاک را با موفقیت کامل کرده‌اند، نصف می‌شود.
- در ابتدا، تعداد بیت‌کوین‌هایی که یک ماینر دریافت می‌کرد، برابر با 50 عدد بود.
- در سال 2012 این مقدار نصف شد و به 25 رسید.
- در سال 2016 دوباره نصف شد و به عدد 12.5 رسید.
- در ماه می سال 2020، باز هم پاداش نصف شده و با عدد 6.25 برابر شد که پاداش فعلی هم همین‌قدر است.
ماینرهای آینده باید از این مسئله آگاه باشند که اندازه پاداش در آینده هم به کم‌شدن خود ادامه خواهد داد و حتی سختی ماینینگ هم احتمالاً بیشتر خواهد شد.
سودآوری در وضعیت امروز
هنوز هم ماینینگ بیتکوین می‌تواند برای برخی اشخاص، منطقی و به‌صرفه باشد.
تجهیزات موردنیاز به‌راحتی قابل تهیه هستند؛ اگرچه هزینه ASICهای رقابتی از چندصد دلار تا حدود 10,000 دلار است.
برخی دستگاه‌ها در تلاش برای حفظ مزیت رقابتی، سازگارتر شده‌اند. برای مثال، بعضی سخت‌افزارها به کاربران اجازه می‌دهند که برای کاهش نیاز به انرژی، تنظیمات را تغییر دهند تا در نهایت، هزینه کلی کاهش یابد.
ماینرهای آینده باید تحلیل هزینه‌فایده (cost-benefit analysis) را انجام دهند تا قبل این که هزینه ثابت خرید تجهیزات را متحمل شوند، نقطه قیمت سربه‌سری را برای خودشان پیدا کنند.
متغیرهایی که برای انجام این محاسبه نیاز به بررسی دارند، عبارت‌اند از:
هزینه انرژی:
هزینه برق شما چقدر است؟ یادتان باشد که نرخ هزینه، بسته به فصل، زمان روز و معیارهای دیگر تغییر می‌کند. می‌توانید این اطلاعات را در قبض برق خود پیدا کنید (که به‌واحد kWh اندازه‌گیری شده‌اند). برق فقط برای کار کردن و انجام محاسبات توسط سیستم‌های ماینینگ نیاز نیست؛ بلکه برای خنک‌کردن و پیشگیری از گرم‌شدن بیش‌ازحد آن‌ها هم لازم است.
بهره‌وری:
این ارزش، تابعی از سطح سختی و بهره‌وری در تعداد محاسباتی است که سیستم ماینینگ شما برای برنده‌شدن در رقابت برای حل مسئله به آن نیاز دارد. به‌طور خلاصه، بهره‌وری را می‌توان به شکل فرمولی از میزان برقی مصرفی سیستم (با واحد وات یا W) درآورد.
زمان:
طول زمان مورد انتظاری که برای ماینینگ صرف خواهید کرد، چقدر است؟ بیشتر ماینرها برای این که شانس‌شان را برای پیدا کردن یک بلاک بیشینه کنند، سیستم‌های خود را برای زمان‌های طولانی روشن و درحال‌کار باقی می‌گذارند. اگر از پس هزینه قبض برق بربیایند، حتی سیستم‌های خود را به‌صورت 24 ساعته به کار می‌گیرند.
ارزش بیتکوین:
ارزش فعلی بیتکوین، میزان بازگشت هزینه‌هایی است که در استخراج این رمزارز سرمایه‌گذاری کرده‌اید. ارزش یک بیتکوین به دلار آمریکا یا هر ارز رسمی دیگری چقدر است؟
چندین ماشین‌حساب بر پایه وب وجود دارند که سودآوری را محاسبه می‌کنند. یکی از آن‌ها توسط سایت CryptoCompare ارائه شده است که با استفاده از آن، ماینرها می‌توانند معادله هزینه‌فایده ماینینگ بیتکوین را برای خودشان تحلیل کنند.
ماشین‌حساب‌های محاسبه سودآوری ماینینگ بیتکوین، کمی با هم تفاوت دارند و بعضی از آن‌ها پیچیده‌تر از بقیه هستند.
بهتر است تحلیل خود را چندین بار انجام دهید و در هر بار از قیمت‌های مختلفی برای هزینه برق و ارزش بیتکوین استفاده کنید. همچنین سطح سختی را تغییر دهید تا ببینید که چه تاثیری روی تحلیل شما می‌گذارد. تعیین کنید که در کدام سطح قیمتی، ماینینگ بیتکوین برای شما سودآور خواهد بود؛ این همان قیمت سربه‌سری (break-even price) شماست.
برای مثال در نوامبر سال 2021، قیمت بیتکوین در حول‌وحوش 55,000 دلار نوسان می‌کرد. با پاداش فعلی که 6.25 بیتکوین به‌ازای تکمیل یک بلاک است، ماینرها در ازای تکمیل موفقیت‌آمیز یک هش، پاداشی در حدود 344,000 دلار دریافت می‌کنند. البته از آنجا که قیمت بیتکوین بسیار متغیر و نوسانی است، مقدار این پاداش می‌تواند تغییر کند.
استخرهای ماینینگ
اشخاص برای این که بتوانند با مراکز بزرگ و پیشرفته ماینینگ رقابت کنند، می‌توانند به استخرهای ماینینگ ملحق شوند.
استخر ماینینگ از گروهی از ماینرها تشکیل می‌شود که همگی با هم کار می‌کنند و پاداش‌ها را هم با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. این کار می‌تواند سرعت ماینینگ را بالا ببرد و سختی آن را کاهش دهد؛ به‌دنبال این مسئله، سودآوری از طریق ماینینگ به امر در دسترس‌تری تبدیل می‌شود.
مطلب مرتبط: بررسی بهترین استخرهای استخراج بیتکوین
به دنبال افزایش سختی و هزینه ماینینگ، ماینرهای بیشتر و بیشتری وارد استخرهای ماینینگ شده‌اند. ا
گرچه پاداش کلی به‌علت تقسیم‌شدن بین شرکت‌کنندگان مختلف کاهش می‌یابد، اما با این حال، به‌هم‌پیوستن قدرت محاسباتی ماینرهای مختلف باعث می‌شود که استخرهای ماینینگ از شانس خیلی بالاتری برای حل مسئله هشینگ و کامل‌کردن آن برخوردار باشند.
در واقع در این روش، شانس دریافت پاداش بسیار بالاتر است و میزان آن پاداش کمتر خواهد بود؛ در حالی که با فعالیت انفرادی، پاداش بین اشخاص مختلف تقسیم نمی‌شود اما شانس دریافت پاداش از اساس بسیار پایین‌تر است.
درباره دو روش پرداختی که در استخرهای ماینینگ بیتکوین، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌طور خلاصه در ادامه توضیح داده می‌شود:
روش Proportional Mining یا ماینینگ متناسب:
در روش پرداخت متناسب، ماینرها به نسبت همان اندازه تلاشی که صرف پیداکردن یک بلاک کرده‌اند از پاداش حاصل‌شده سهم می‌برند. همچنین میزان پرداخت به یافتن یا نیافتن بلاک بستگی دارد. بنابراین چیزی نصیب ماینرها نمی‌شود؛ مگر این که یک بلاک را پیدا کنند.
در سناریوی مخالف، اگر ماینرها چند بلاک را پیدا کنند، سود حداکثری نصیبشان می‌شود. این روش پرداخت در زمان‌هایی که قیمت بیتکوین صعودی است، سودآور خواهد بود. اگرچه سطح سختی هم به همان نسبت افزایش می‌یابد، این روش پرداخت از طریق افزایش قیمت بیتکوین، سود ماینرها را تضمین می‌کند.
روش Pay-Per-Share Method یا پرداخت به‌ازای سهم:
همان‌طور که از اسمش مشخص است، روش پرداخت به‌ازای سهم، پرداخت‌ها را بر اساس قدرت ماینینگ کل استخر، توزیع و تقسیم می‌کند. این برعکس روش ماینینگ متناسب است.
در این روش، سهم ماینر با میزان تلاش او مشخص نمی‌شود؛ بلکه هر ماینر سهم مساوی از پاداش دریافت‌شده توسط استخر را برمی‌دارد. ماینر بدون توجه به این که استخر توانسته است بلاکی پیدا کند یا نه، پاداش خود را دریافت می‌کند.
از آنجا که این روش، پرداخت پاداش ثابتی را تضمین می‌نماید، برای دوره‌هایی که قیمت بیتکوین پایین است بسیار مناسب خواهد بود؛ چرا که در زمان‌های کسادی که سود زیادی در کار نیست، درآمد ثابتی عاید ماینرها می‌شود.
با توسعه و پیشرفت اکوسیستم بیتکوین، روش پرداخت جدیدی توسعه داده شده است که بر زیان ذاتی هر دو روش غلبه نماید.
برای مثال، روش پرداخت به‌ازای سهم می‌تواند انگیزه ماینرها از پیداکردن بلاک‌ها را به‌طور کلی از بین ببرد؛ چرا که پرداخت در این روش، تضمین‌شده است. روش ماینینگ متناسب هم در بازارهای خرسی یا مواقعی که پاداش‌های بیتکوین کاهش می‌یابند، مشکل‌زا خواهد بود.
برای حل این مشکل، خیلی از ماینرها منابع‌شان را بر اساس روش پرداخت و قیمت بیتکوین، بین استخرهای ماینینگ جابه‌جا می‌کنند. بعضی از استخرهای ماینینگ، برای مواقع کاهش پاداش‌های بیتکوین، استراتژی پاداش‌های خود را هم بین این دو روش پرداخت تعدیل کرده‌اند.
آیا ماینینگ بیتکوین برای ماینرهایی که به‌طور انفرادی کار می‌کنند سودآور است؟
برای پاسخ‌دادن به این پرسش که آیا ماینینگ بیتکوین هنوز سودآور است یا نه، باید از یک ماشین‌حساب محاسبه سودآوری ماینینگ که قبلاً معرفی شد استفاده کنید و تحلیل هزینه‌فایده را انجام دهید.
نمونه این ماشین حساب را در این صفحه ببینید.
این مسئله را مشخص کنید که آیا حاضرید که هزینه سرمایه اولیه ضروری برای سخت‌افزار را بپردازید یا خیر.
همچنین برآوردی از ارزش آینده بیتکوین و سطح سختی داشته باشید.
وقتی که قیمت بیتکوین و سطح سختی هر دو کاهش یابند، معمولاً نشان‌دهنده این است که تعداد ماینرها کمتر شده و دریافت بیتکوین، آسان‌تر شده است. وقتی که قیمت بیتکوین و سختی ماینینگ افزایش می‌یابد، باید برعکس چیزی که گفته شد را انتظار داشته باشید. در این موقع، تعداد بیشتری از ماینرها بر سر بیت‌کوین‌های کمتری رقابت می‌کنند.
طبق تحقیقات اخیر، استخراج بیتکوین، یک کسب‌وکار بسیار متمرکز است؛ چرا که حدود 10% ماینرهای بیتکوین، حدود 90% ظرفیت ماینینگ شبکه بیتکوین را در اختیار دارند و کنترل می‌کنند.
آمار دیگری که از تحقیقات به‌دست آمده می‌گوید که 0.1% ماینرها، مالک 50% ظرفیت ماینینگ شبکه هستند. این یعنی پاداش‌های بیتکوین به‌صورت غیرمتناسبی در شبکه این رمزارز توزیع می‌شوند. اگر می‌خواهید به‌طور مستقل به استخراج بیتکوین بپردازید، به‌خاطر داشته باشید که در حال رقابت با گروهی هستید که از ظرفیت بسیار زیاد در حد مگاوات برخوردارند.
سخن آخر
استخراج بیتکوین فرآیندی است که در آن، ماینرها تراکنش‌های شبکه را تایید می‌کنند و بیتکوین به‌دست می‌آورند. این کار با حل مسائل ریاضی انجام می‌شود و برای انجام آن به نیروی پردازشی و محاسباتی نیاز خواهید داشت.
در روزهای اول بیتکوین، ماینینگ می‌توانست برای ماینرهایی که به‌طور انفرادی کار می‌کردند، فعالیت سودمندی باشد.
با افزایش سطح سختی الگوریتم بیتکوین و ورود موسسات بزرگ به اکوسیستم ماینینگ بیتکوین، اقتصاد آن دچار تغییر شده است و در حال حاضر، این اکوسیستم تحت غلبه استخرهای ماینینگ است.
ماینرهایی که قصد دارند به‌طور انفرادی کار کنند، می‌توانند قبل از انجام این کار، یک تحلیل هزینه‌فایده داشته باشند. آن‌ها باید در این تحلیل، متغیرهایی مثل هزینه برق، بهره‌وری و قیمت بیتکوین را در نظر بگیرند.
سوالات پرتکرار
استخراج بیتکوین چیست؟
استخراج یا ماینینگ بیتکوین عبارت است از فرآیندی که در آن، ماینرها به اجرای پروسه تایید تراکنش‌های بیتکوین می‌پردازند و در ازای این کار، بیتکوین به‌دست می‌آورند. در واقع ماینرها به‌خاطر اجرای پروسه تایید تراکنش‌ها، پاداش‌هایی در قالب بیتکوین دریافت می‌کنند.
برای افزایش دانش‌تان در زمینه مانینگ، مطالب مرتبط با استخراج ارز دیجیتال را اینجا بخوانید.
آیا استخراج بیتکوین برای ماینرهایی که به‌طور انفرادی فعالیت می‌کنند سودآور است؟
در روزهای اول بیتکوین و موقعی که استخراج بیتکوین به‌وسیله CPUها انجام می‌شد و سطح سختی الگوریتم آن ساده و آسان بود، افزایش قیمت این رمزارز، سود ماینرهای انفرادی را تضمین می‌کرد.
افزایش سطح سختی الگوریتم این کریپتوکارنسی، هزینه برق موردنیاز برای اجرای عملیات ماینینگ را بسیار افزایش داده و این کار را برای ماینرهای انفرادی، غیراقتصادی و بدون‌صرفه کرده است.
برای تحلیل هزینه‌فایده بیتکوین، چه معیارهایی را باید در نظر گرفت؟
اصولاً سه متغیر هستند که باید برای محاسبه سودآوری بیتکوین در نظر گرفته شوند:
- هزینه برق
- بهره‌وری دستگاه‌های ماینینگ
- قیمت بیتکوین
دو فاکتور دیگری که سودآوری استخراج بیتکوین را تحت تاثیر قرار می‌دهند، عبارت‌اند از: سطح سختی الگوریتم ماینینگ بیتکوین و قیمت بیتکوین.
معمولاً از چه دستگاه‌هایی برای استخراج بیتکوین استفاده می‌شود؟
دستگاه‌های ASIC، دستگاه‌های پیش‌فرضی هستند که برای استخراج این رمزارز به‌کار می‌روند.
پرداخت استخرهای ماینینگ به ماینرهای داخل استخر چگونه انجام می‌گیرد؟
دو روش پرداخت رایج‌تر، عبارت‌اند از: روش پرداختْ به‌ازای سهم و روش ماینینگ متناسب. روش سومی هم وجود دارد که تلفیقی از دو روش قبلی است.
برای کسب آموزش‌های بیشتر در حوزه ارزهای دیجیتال، بازارهای مالی مختلف و سواد مالی، با بورسینس همراه باشید.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید: