بیتکوین به عنوان محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال، در سال 2009 توسط شخص یا اشخاصی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو توسعه داده شده است.
تکنولوژی پایه‌ی این رمزارز، بلاک‌چین نام دارد. تراکنش‌های بیتکوین در یک بلاک‌چین ثبت می‌شوند که تاریخچه تراکنش را برای هر واحد نشان می‌دهد و مالکیت را اثبات می‌کند.
مطلب مرتبط: تفاوت بیتکوین و بلاک‌چین چیست؟
عناوین مطلب:
سرمایه‌گذاری در بیتکوین برخلاف سرمایه‌گذاری در ارزهای سنتی است، زیرا صدور و پشتیبانی آن توسط بانک مرکزی انجام نمی‌گیرد.
در بیتکوین پشتوانه‌ای از سمت دولت وجود ندارد. همچنین از آن‌جا که بیتکوین یک شرکت نیست، خرید آن مثل خریداری سهام یا اوراق هم نخواهد بود. بنابراین خبری از صورت مالی و گزارش سود و زیان برای بیتکوین نیست که بخواهید آن را مطالعه و بررسی کنید.
مروری بر نکات مهم
- خرید سهام به‌معنی مالکیت شما در شرکت است؛ در حالی که خرید بیتکوین، باعث مالکیت آن رمزارز توسط شما می‌شود.
- بیتکوین توسط یک دولت یا حکومت مرکزی صادر نمی‌شود و توسط چنین قدرتی برای آن مقررات وضع نمی‌شود. بنابراین بیتکوین از سیاست‌های پولی دولت تاثیر نمی‌پذیرد.
- مهمترین عوامل موثر بر قیمت بیتکوین، عرضه آن، تقاضای بازار برای این رمزارز، در دسترس بودن و رمزارزهای رقیب هستند.
- تعداد محدودی بیتکوین وجود دارد و آخرین کوین‌های آن قرار است تا سال 2140 استخراج شوند.
درک عوامل تعیین‌کننده قیمت بیتکوین
برخلاف ارزهای سنتی، بیتکوین توسط یک بانک مرکزی صادر نمی‌شود و برای آن، پشتوانه‌ای از جانب یک دولت وجود ندارد. بنابراین، مسائلی مانند سیاست پولی، نرخ‌های تورم و شاخص‌های رشد اقتصادی که معمولاً ارزش پول ملی و نرخ ارز را تحت تاثیر قرار می‌دهند، اثری روی بیتکوین نمی‌گذارند.
در مقابل، قیمت بیتکوین تحت تاثیر این عوامل است:
- عرضه و تقاضای بازار برای بیتکوین
- هزینه تولید یک بیتکوین در فرآیند ماینینگ
- پاداش یا reward ماینرها در ازای تایید تراکنش‌های بلاک‌چین
- تعداد رمزارزهای رقیب
- مقررات وضع‌شده برای معاملات بیتکوین و استفاده از آن توسط کشورهای مختلف
- وضعیت اداره و نظارت داخلی آن
- اخبار مربوط به پیشرفت و توسعه آن
عرضه
عرضه یک دارایی، نقش مهمی در تعیین قیمت آن ایفا می‌کند.
معمولاً یک دارایی کمیاب از قیمت بالاتری برخوردار است و آن دارایی که به‌مقدار زیادی در دسترس باشد، قیمت کمی دارد.
عرضه بیتکوین از آغاز، رفته‌رفته کاهش یافته است. پروتکل این رمزارز، امکان ایجاد بیت‌کوین‌های جدید را از نظر تعداد، با نرخ ثابت و مشخصی ممکن کرده است و طراحی آن به‌گونه‌ای است که این نرخ به‌مرور زمان کاهش می‌یابد.
بنابراین، عرضه بیتکوین از 6.9% در سال 2016 به 4.4% در سال 2017 و 4% در سال 2018 کاهش یافته است.
معمولاً رویداد هاوینگ (halving) یا نصف‌شدن بیتکوین که هر چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد، باعث جهشی در قیمت آن می‌شود؛ چرا که به معنی کم‌شدن عرضه این رمزارز است.
مطلب مرتبط: هاوینگ بیتکوین چیست؟
تقاضا
با این که هنوز راه زیادی مانده است تا بیتکوین به‌عنوان واسطه مبادله استفاده شود و مورد قبول همه واقع گردد، این رمزارز توانسته است توجه سرمایه‌گذاران خرد و برخی از شرکت‌ها از جمله شرکت تسلا که سازنده خودروهای برقی است را جلب کند.
تقاضای بیتکوین بر اساس ملاحظات اقتصادی و ژئوپولتیک تغییر می‌کند و جابه‌جا می‌شود. برای مثال گفته می‌شود که ممکن است شهروندان چینی در سال 2020 از این رمزارز برای فرار از کنترل سرمایه استفاده کرده باشند.
همچنین بیتکوین در کشورهایی مثل ونزوئلا که تورم بالا دارند و ارزش پول ملی‌شان سقوط کرده است، محبوب شده است. گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد که این رمزارز در میان مجرم‌هایی که از آن به‌منظور جابه‌جایی حجم زیادی از پول برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌کنند هم به محبوبیت رسیده است. مورد آخر این که افزایش پوشش رسانه‌ها هم باعث بیشتر شدن تقاضا برای بیتکوین شده است.
همه این‌ها یعنی افت عرضه این رمزارز با افزایش تقاضای آن همراه شده و این دو، سوختِ حرکت قیمت بیتکوین شده‌اند.
افت‌وخیز قیمت در دوره‌های زمانی مختلف به یکی از ویژگی‌های اکوسیستم رمزارزها تبدیل شده است. برای مثال، افزایش قیمت بیتکوین در سال 2017، با یک دوره ریزش قیمت همراه شد. همچنین نوسانات قیمتی مشابه زیادی در سال‌های 2020 و 2021 در مقیاس کوچکتر رخ داد.
مطلب مرتبط: عرضه و تقاضا چگونه بر قیمت یک دارایی تاثیر می‌گذارد؟
هزینه تولید
در بیتکوین هم مثل بقیه کامودیتی‌ها، هزینه تولید، نقش مهمی در تعیین قیمت بازی می‌کند.
طبق تحقیقات، قیمت بیتکوین در بازارهای کریپتو، رابطه تنگاتنگی با هزینه نهایی تولید آن دارد.
به‌طور کلی، هزینه تولید بیتکوین، شامل هزینه ثابت مستقیم زیرساخت و برق مورد نیاز برای این رمزارز و هزینه غیرمستقیم مرتبط با سطح سختی الگوریتم آن می‌شود.
در ماینینگ بیتکوین، ماینرها بر سر حل یک مسئله پیچیده ریاضی رقابت می‌کنند. اولین ماینری که بتواند این مسئله را حل کند، به‌عنوان پاداش، برنده بیت‌کوین‌هایی می‌شود که به‌تازگی ایجاد شده‌اند. این ماینر همچنین هر کارمزد تراکنشی که از موقع پیدایش آخرین بلاک روی هم جمع شده است را به‌عنوان جایزه دریافت می‌کند.
مطلب مرتبط: استخراج بیتکوین چگونه انجام می‌شود؟
برای رسیدن به راه‌حل این مسئله ریاضی، برخورداری از قدرت پردازش بالا نیاز است. یعنی از نظر پولی نیاز است که ماینر برای دستگاه‌های پیشرفته ماینینگ که به پردازشگرهای گران‌قیمت مجهز شده‌اند، هزینه کند. پروسه ماینینگ بیتکوین همچنین باعث می‌شود که هزینه‌های سنگینی برای پرداخت قبض برق متحمل شوید.
طبق برآورد بعضی از سایت‌ها، مصرف برق پروسه ماینینگ بیتکوین برابر با کل مصرف برق کشورهاست یا از آن بیشتر است.
یک هزینه غیرمستقیم در ماینینگ بیتکوین، سطح سختی الگوریتم آن است. سطح سختی‌های مختلف الگوریتم بیتکوین می‌تواند باعث تسریع یا کندشدن نرخ تولید بیتکوین شود، روی عرضه کل آن اثر بگذارد و در نتیجه، قیمت آن را تحت تاثیر قرار دهد.
رقابت
با این که بیتکوین شناخته‌شده‌ترین کریپتوکارنسی است، صدها توکن دیگر هم هستند که برای جذب سرمایه‌گذاری با آن رقابت می‌کنند.
تا سال 2021، همچنان بیتکوین در ترید در بازارهای کریپتوکارنسی، بر باقی رمزارزها چیره بوده اما چیرگی آن به مرور زمان کاهش یافته است. در سال 2017، بیش از 80% کل ارزش بازار کریپتوکارنسی متعلق به بیتکوین بود اما تا سال 2021، سهم بیتکوین از این مقدار به کمتر از 50% کاهش پیدا کرده است.
دلیل اصلی این اتفاق این است که آگاهی از آلتکوین‌ها زیاد شده و قابلیت‌های آن‌ها افزایش یافته است.
مثلاً ارز اتر (ETH)، با ارائه توکن‌های امور مالی غیرمتمرکز یا به اختصار دیفای (Decentralized Finance)، به‌عنوان رقیبی سرسخت برای بیتکوین ظاهر شد.
سرمایه‌گذارانی که پتانسیل اتریوم را در تعریف زیرساخت مالی جدید و مدرن می‌بینند، در اتر سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
از اتر به‌عنوان گس (gas) تراکنش‌ها در شبکه اتریوم استفاده می‌شود. تا تاریخ 13 اکتبر سال 2021، تقریباً 18% کل ارزش بازارهای کریپتوکارنسی در اختیار اتریوم بوده است.
ارزهای XRP و ADA یا کاردانو هم خیلی محبوب شده‌اند.
همچنین رشد استیبل‌کوین‌ها و پیشرفت اکوسیستم بایننس باعث جلب توجه سرمایه‌گذاران به توکن BNB بایننس شده است.
با این که مسئله رقابت باعث شده است که پول سرمایه‌گذاران از اکوسیستم بیتکوین خارج شود و به سمت ارزهای دیگر برود، باعث جلب توجه سرمایه‌گذاران به این نوع دارایی هم شده است.
نتیجتاً شاهد افزایش تقاضا برای کریپتوکارنسی‌ها و آگاهی درباره آن‌ها بوده‌ایم. بیتکوین به‌عنوان سردسته کریپتوکارنسی‌ها، از این توجهی که به سمت این نوع دارایی روانه شده است، بهره‌مند شده و قیمتش افزایش یافته است.
پیشرفت‌ها در مقررات
بیتکوین به‌دنبال بحران مالی که در نتیجه آزادی و آسان‌گیری مقرراتی در بازار ابزار مشتقه به وجود آمد، آغازبه‌کار کرد.
این رمزارز تا حد زیادی بدون قانون‌گذاری بود و به‌خاطر برخورداری‌اش از یک اکوسیستم بدون مرز و مقررات، مشهور شد.
عدم وجود مقررات برای بیتکوین، خوبی‌ها و بدی‌هایی دارد.
از طرفی، نبودن مقررات باعث می‌شود که بیتکوین، فراتر از مرزها و به‌صورت آزادانه قابل استفاده باشد و مثل بقیه ارزها از کنترل و نظارت‌هایی که دولت تحمیل می‌کند، تاثیر نپذیرد.
از طرف دیگر، عدم تعیین قانون برای بیتکوین می‌توانست در صورت استفاده و معامله آن، باعث مجرم شناخته‌شدن در بیشتر دعواهای قضایی مالی شود که البته این موضوع به میزان زیادی تغییر کرده و قوانین و مقررات آن روزانه شفاف‌تر و بهتر می‌شود.
اکثر موسسات سرمایه‌گذاری هنوز هم در زمان سرمایه‌گذاری‌کردن در این نوع دارایی، محتاطانه عمل می‌کنند و این مسئله باعث کاهش نقدینگی و افزایش نوسان برای اکوسیستم بیتکوین و دیگر رمزارزها می‌شود.
یک حقیق جالب: کشور السالوادور در 9 ژوئن 2021، بیتکوین را به‌عنوان یک ارز قانونی اعلام کرد و این اولین کشوری است که چنین کاری می‌کند. برای هر تراکنشی با هر کسب‌وکاری که حاضر است بیتکوین بپذیرد، می‌توان از این رمزارز استفاده کرد. البته همچنان دلار آمریکا ارز اول و رایج السالوادور خواهد بود.
هر چقدر که دولت‌های بیشتری در جهان، بیتکوین را به اقتصاد و بازارهای خود وارد کنند، شانس این که بیتکوین به یک دارایی قانونی برای سرمایه‌گذاری تبدیل شود، افزایش می‌یابد.
سرمایه‌گذاران و تریدرهای کریپتوکارنسی، پیشرفت‌های بیتکوین را در زمینه مقررات، بادقت دنبال می‌کنند؛ چرا که این مسئله شاخصی برای نقدینگی در بازارهای کریپتو است. این پیشرفت‌ها، به‌علت تحت تاثیر قراردادن عرضه و تقاضای بیتکوین، باعث اعمال فشارهایی روی قیمت آن می‌شوند.
برای مثال، اقدامات چین در راستای ممنوعیت معامله بیتکوین و محدودکردن زیرساخت‌های ماینینگ آن، عرضه و تقاضای این رمزارز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در ایالات متحده، تصمیماتی که توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) گرفته می‌شوند، اغلب، تاثیر مستقیمی بر قیمت بیتکوین دارند. برای مثال در اکتبر 2021، فردای روزی که SEC اجازه معامله روی اولین ETF مرتبط با بیتکوین در آمریکا را صادر کرد، قیمت بیتکوین به بالاتر از 66,000 دلار رسید.
اخبار توسعه و افزایش پذیرش رمزارزها
نوظهور بودن اکوسیستم بیتکوین باعث می‌شود که اخبار پیشرفت‌ها، تاثیر مستقیمی روی قیمت آن بگذارند. این پیشرفت‌ها می‌توانند به انواع مختلفی باشند.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، اخبار مربوط به قوانین و مقررات، می‌توانند قیمت این رمزارز را جابه‌جا کنند.
هارد فورک (hard fork) و سافت فورک (soft fork) که تعداد بیت‌کوین‌های موجود را تغییر می‌دهد هم می‌تواند باعث تغییر احساس سرمایه‌گذار نسبت به این کریپتوکارنسی شود. مثلاً فورک‌کردن بلاک‌چین بیتکوین به بیت‌کوین‌کش (Bitcoin Cash) در آگوست 2017، باعث نوسان قیمتی و تحریک ارزش‌گذاری هر دوی این کوین‌ها شد.
سیاست‌های اداره بیتکوین که توسط گروهی از توسعه‌دهندگان اصلی (core developers) تعیین می‌شوند هم روی قیمت آن تاثیرگذارند. توسعه بیتکوین یا اختلافات فلسفی که بین توسعه‌دهندگان درباره سمت‌وسوی آینده این رمزارز در جریان است، شاخص‌هایی هستند که به‌دقت توسط سرمایه‌گذاران دنبال می‌شوند.
قیمت بیتکوین چقدر است؟
قیمت هر بیتکوین توسط چندین عامل از جمله عرضه و تقاضا، رقابت و مقررات‌گذاری آن مشخص می‌شود.
اخبار پیشرفت‌های آن هم دید سرمایه‌گذاران را نسبت به این رمزارز تحت تاثیر قرار می‌دهند.
در تاریخ 10 نوامبر 2021، بیتکوین رکورد بالاترین قیمت خود را شکست و به قیمت 68,790 دلار (نزدیک به 2 میلیارد تومان) رسید.
برای مشاهده قیمت بروز بیتکوین در حال حاضر، اینجا کلیک کنید.
آیا قیمت بیتکوین افزایش خواهد یافت؟
در حالی که عرضه بیتکوین به دلیل هاوینگ کاهش می‌یابد، انتظار می‌رود که به دلیل شفافیت بیشتر در قانون‌گذاری، روی آوردن بیشتر مردم به این رمزارز و استفاده از آن به عنوان ذخیره ارزش، تقاضا برای این رمزارز افزایش یابد.
افزایش تقاضا و محدودبودن عرضه، باعث افزایش قیمت هر بیتکوین می‌شود.
همچنین هر چه موسسات بیشتری روی بیتکوین سرمایه‌گذاری می‌کنند، باعث ثبات بازار و محبوبیت این رمزارز به‌عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری می‌شوند. اگر بیتکوین به‌عنوان ابزاری برای تراکنش‌های خرد، محبوب شود، کارآمدی و قیمت آن هم افزایش خواهد یافت.
چگونه عرضه بیتکوین روی قیمت آن اثر می‌گذارد؟
از زمان معرفی بیتکوین در سال 2009، عرضه آن به‌طور مرتب کاهش یافته است.
هر چهار سال یک بار، رویداد هاوینگ (halving) برای بیتکوین اتفاق می‌افتد که در طی آن، پاداش ماینرها (بیت‌کوین‌های جدید که تولید می‌شوند) به‌طور متوسط، نصف می‌شود.
کاهش عرضه بیتکوین با افزایش تقاضای آن با توجه به پوشش خبری رسانه‌ها و نوسان قیمتی این رمزارز همراه می‌شود. تاریخ نشان داده که ترکیب این دو مسئله، یعنی کاهش عرضه و افزایش تقاضا، باعث بیشترشدن قیمت بیتکوین شده است.
هزینه‌های تولید بیتکوین چه ارتباطی با قیمت آن دارند؟
طبق تحقیقات، قیمت بازاری بیتکوین، ارتباط تنگاتنگی با هزینه نهایی تولید آن دارد.
این که هزینه سربه‌سری برای ماینینگ بیتکوین چقدر باشد، به قیمت تجهیزات ماینینگ و همچنین قیمت برق بستگی دارد.
افراد چگونه از بیتکوین درآمد کسب می‌کنند؟
بیتکوین برخلاف سهام نشان‌دهنده مالکیت در یک شرکت یا نهاد نیست.
مالکیت بیتکوین معادل مالکیت یک دارایی دیجیتال است.
دارندگان و هولدرهای بیتکوین، از طریق افزایش قیمت هر کوین آن کسب درآمد می‌کنند.
برای مثال، اگر 100 کوین را در تاریخ 5 جولای سال 2013 به‌قیمت حدود 65 دلار می‌خریدید و آن را تا قیمت 68,790 دلار در تاریخ 10 نوامبر 2021 نگه می‌داشتید، در حال حاضر صاحب 6,872,448 دلار بودید.
حرف آخر
با این که بیتکوین بیش از یک دهه است که آغازبه‌کار کرده است، هنوز هم یک نوع دارایی نوظهور و تازه‌متولدشده به حساب می‌آید.
معنی این حرف این است که ترکیب پیچیده‌ای از عواملی مثل هزینه‌های تولید، رقابت و پیشرفت در زمینه مقررات و و مهمترین از همه، عرضه و تقاضا روی قیمت بیتکوین اثر می‌گذارد.
ریشه‌های این کریپتوکارنسی در تکنولوژی است و این یعنی فاکتورهای دیگری مثل سطوح سختی الگوریتم‌ها و فورک‌هایی که روی بلاک‌چین بیتکوین انجام می‌گیرند هم می‌توانند نقش مهمی در تعیین قیمت آن ایفا کنند.
برخی از متخصصان معتقدند کلیه فاکتورها و معیارها، همگی به عرضه و تقاضا منتهی می‌شود و اگر بتوان میزان عرضه و تقاضای ناشی از رویدادها را پیش‌بینی کرد، می‌توان حدس‌هایی در خصوص آینده قیمت بیتکوین ارائه داد.
برای مطالعه مقالات آموزشی بیشتر در حوزه ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای مالی، با بورسینس همراه باشید.
شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:
- می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
- در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید
برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: