تحلیل سطوح فیبوناچی اصلاحی در نمودار قیمت

در جریان‌های قیمتی دارای روند، قیمت قبل از حرکت به ناحیه بعدی، سطوح خاصی را در نمودار مورد هدف قرار می‌دهد. یکی از بهترین راه‌ها برای پیش‌بینی اهداف قیمت، تحلیل فیبوناچی اصلاحی (Retracement) است.

از تحلیل سطوح فیبوناچی اصلاحی یا ریترِیسمنت می‌توان برای تأیید نقاط ورودی، تعیین اهداف سود و همچنین حد ضرر استفاده کرد.

فیبوناچی اصلاحی

در ادامه بخش‌های مختلف یک ستاپ معاملاتی با فیبو اصلاحی بررسی می‌کنیم:

دنباله و نسبت‌ها

هدف ما در این مقاله پرداختن به ویژگی‌های ریاضی حاکم بر دنباله فیبوناچی و نسبت طلایی (Golden Ratio) نیست. منابع زیادی برای آشنایی با این جزئیات وجود دارد. با این حال، با مطالعه مطالب زیر زمینه لازم برای درک محبوب‌ترین اعداد دنباله فیبوناچی را کسب خواهید کرد.

لئوناردو پیزانو بوگولو (1170-1250)، ریاضیدان ایتالیایی اهل پیزا، به عنوان معرفی‌کننده دنباله فیبوناچی به غرب شناخته می‌شود. دنباله فیبوناچی به شرح زیر است:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610 و …

این دنباله تا بی‌نهایت ادامه پیدا می‌کند و ویژگی‌های ریاضی منحصر به‌فرد زیادی دارد.

• بعد از 0 و 1، هر عدد حاصل جمع دو عدد قبلی است (1+2=3, 2+3=5, 5+8=13 8+13=21 و غیره).
• هر عدد تقسیم بر عدد قبلی تقریباً برابر با 1.618 است (21/13=1.6153, 34/21=1.6190, 55/34=1.6176, 89/55=1.6181). با افزایش اعداد، حاصل تقسیم به 1.6180 نزدیک می‌شود.
• هر عدد تقسیم بر عدد بالاتر بعدی تقریباً برابر با 0.6180 است (13/21=0.619, 21/34=0.6176, 34/55=0.6181, 55/89=0.6179). با افزایش اعداد، حاصل تقسیم به 0.6180 نزدیک می‌شود. این مبنای مورد استفاده در سطح اصلاحی 61.8 درصد است.
• هر عدد تقسیم بر دو عدد بالاتر تقریباً برابر با 0.3820 است (13/34=0.382, 21/55=0.3818, 34/89=0.382, 55/=144=0.3819). با افزایش اعداد، حاصل تقسیم به عدد 0.3820 نزدیک می‌شود. این مبنای سطح اصلاحی 38.2 درصدی است. همچنین توجه داشته باشید که: 1 – 0.618 = 0.382
• هر عدد تقسیم بر سه عدد بالاتر تقریباً برابر با 0.2360 است (13/55=0.2363, 21/89=0.2359, 34/144=0.2361, 55/233=0.2361). با افزایش اعداد، حاصل تقسیم به عدد 0.2360 نزدیک می‌شود. این عدد مبنای سطح اصلاحی 23.6 درصدی است.

سطح 1.618 به نسبت طلایی یا میانگین طلایی اشاره دارد که فی نیز نامیده می‌شود. سطح معکوس 1.618 عدد 0.618 است. این نسبت‌ها را می‌توان در سراسر طبیعت، معماری، هنر و زیست شناسی یافت. 

بیشتر بخوانید: معرفی کتاب معامله با ابزار فیبوناچی; کارولین بوردن

سطوح اصلاحی فیبوناچی مجموعه‌ای از نسبت‌ها هستند که بر اساس اعداد دنباله فیبوناچی تعریف می‌شوند و معامله‌گران به کمک آن‌ها می‌توانند سطوح کلیدی حمایت و مقاومت قیمت را شناسایی کنند.

برخلاف میانگین‌های متحرک، سطوح اصلاحی فیبوناچی ثابت هستند و همین تفسیر آن‌ها را آسان می‌کند. از سطوح اصلاحی فیبوناچی می‌توان در کنار سایر اندیکاتورهای مومنتوم برای شناسایی نقاط ورود و خروج معاملات در نمودارهای قیمتی دارای روند استفاده کرد.

نوع اندیکاتور

از سطوح اصلاحی فیبوناچی برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت قیمت در نمودارهای فارکس، ارزهای دیجیتال یا بورس سهام استفاده می‌شود.

اگرچه سطوح فیبوناچی از این نظر مشابه میانگین‌های متحرک هستند اما این سطوح بر اساس اندازه روند صعودی یا نزولی قبلی تعیین می‌شوند و مانند میانگین‌های متحرک هر روز در روند فعلی تغییر نمی‌کنند. بنابراین، شناسایی و پیش‌بینی سطوح حمایت و مقاومت به کمک دنباله‌های فیبوناچی بسیار آسان‌تر است.

محاسبه سطوح اصلاحی فیبوناچی

درصدهای اصلاح فیبوناچی بر اساس دنباله فیبوناچی محاسبه می‌شود که در آن هر عدد از دنباله را می‌توان به عدد قبلی اضافه کرد تا عدد بعدی در دنباله به دست آید.

سطوح اصلاح قیمت یک دارایی بر اساس حرکت نزولی یا صعودی قبلی ترسیم می‌شود. برای رسم سطوح اصلاحی در نمودار کافی است یک خط روند از نقطه شروع یک حرکت مداوم قیمت به نقطه پایانی روند رسم کنید – خطوط اصلاحی فیبوناچی در فواصل 61.80، 38.20 و 23.60 درصدی از ارتفاع خط روند قرار می‌گیرند.

در یک حرکت صعودی، خطوط اصلاحی یا برگشتی از بالای حرکت شروع می‌شوند (یعنی خط 23.60 درصد نزدیک‌ترین سطح به بالای حرکت است)، در حالی که در حرکت نزولی، خطوط اصلاحی از پایین حرکت محاسبه می‌شوند (یعنی خط 23.60 درصد نزدیک‌ترین سطح به انتهای حرکت است).

نحوه معامله به کمک سطوح اصلاحی فیبوناچی

پس از آن که سطوح اصلاحی فیبوناچی را روی نمودار ترسیم کردید، می‌توان نقاط برگشت احتمالی قیمت را که در آن قیمت با حمایت یا مقاومت مواجه می‌شود، پیش بینی کرد.

اگر اصلاح‌ها بر اساس روند صعودی باشد، سطوح حاصل باید خطوط حمایتی بالقوه را نشان دهند که قیمت از آن‌ها به سمت بالا برمی‌گردد. اگر اصلاح‌ها بر اساس روند نزولی باشد، سطوح اصلاحی حاصل نشان دهنده خطوط مقاومت بالقوه هستند که قیمت ممکن است از آن‌ها به سمت پایین برگردد.

متداول‌ترین تغییر جهت‌های قیمت بر اساس سطوح اصلاحی فیبوناچی از سطوح 38.20، 50، و 61.80 درصد اتفاق می‌افتد (50 درصد از دنباله‌های فیبوناچی نیست، بلکه از این نظریه ناشی می‌شود که به طور متوسط قیمت نیمی از حرکت قبلی خود را اصلاح می‌کند).

اگرچه اصلاح قیمت در سطح 23.60 درصد ممکن است رخ دهد، اما این اتفاق کمتر رایج است و نیاز به توجه دقیق تحلیلگر دارد زیرا نسبتاً سریع و پس از شروع بازگشت رخ می‌دهد. به طور کلی، خطوط اصلاحی را زمانی می‌توان سطوح حمایت و مقاومت قوی‌تری در نظر گرفت که با یک میانگین متحرک کلیدی مانند میانگین متحرک ساده 50 یا 200 روزه تلاقی پیدا کند.

بیشتر بخوانید: روانشناسی سطوح حمایت و مقاومت؛ این نواحی چگونه شکل می‌گیرند؟

در هنگام استفاده از سطوح اصلاحی فیبوناچی به خاطر داشته باشید که آن‌ها فقط سطوح حمایت و مقاومت بالقوه را نشان می‌دهند – در واقع آن‌ها سطوح قیمتی را نشان می‌دهند که باید با دقت بیشتری به رفتار قیمت توجه کرد تا اینکه سیگنال‌های قطعی خرید یا فروش باشند.

هرچه نشانه‌های برگشت قیمت در این اندیکاتورها بیشتر باشد احتمال تغییر جهت روند بالاتر می‌رود. همچنین توجه داشته باشید که برگشت‌های ناموفق قیمت، به ویژه در سطوح اصلاحی 38.20 و 50 کاملاً رایج است.

مقایسه اندیکاتور

سطوح اصلاحی فیبوناچی تا حدودی شبیه به میانگین‌های متحرک هستند، چرا که می‌توان از آن‌ها برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده کرد. با این حال، تئوری‌های زیربنای این دو اندیکاتور کاملاً متفاوت است.

اصلاح‌های فیبوناچی بر اساس دنباله ریاضی فیبوناچی و تکرار آن در طبیعت، هنر و علم تعریف شده است، در حالی که میانگین‌های متحرک صرفاً دنباله‌رو حرکات قیمت دارایی‌ها هستند. در نتیجه، فیبو اصلاحی سطوح قیمت ثابتی هستند که پس از یک حرکت صعودی یا نزولی رسم می‌شوند، درحالی که میانگین متحرک در طول زمان و با نوسان قیمت به دنبال حرکت اولیه قیمت و تغییر جهت بعدی تغییر می‌کند.

نمونه‌های واقعی

در مثال اول می‌بینید که چگونه می‌توان از سطوح اصلاحی فیبوناچی برای شناسایی سطوح مختلف حمایت استفاده کرد و به کمک آن‌ها الگوی بازگشتی حرکت صعودی کلی را پیش بینی کرد.

در این مورد، قیمت سهام اپل (AAPL) یک جهش اولیه را در سطح 23.8 درصدی اصلاحی تجربه می‌کند – جهشی که آنقدر سریع اتفاق افتاد که اندیکاتور مکدی قادر به پیش‌بینی آن نبود و بدون این تاییدیه، معامله کردن در این سطح برای اکثر معامله‌گران ریسک زیادی خواهد داشت.

اما، در ادامه و پس از پولبک‌های عمیق‌تر، سطوح اصلاحی 50 و 61.80 درصدی بهتر قیمت را حمایت می‌کنند و برگشت قیمت از این سطوح را می‌توان در کنار کراس اوور صعودی مکدی تأیید کرد.

مثال دوم نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از سطوح اصلاحی فیبوناچی برای شناسایی نقاط خروج هنگام خرید در یک روند نزولی کلی استفاده کرد.

در نمودار Petmed Express (PETS) یک حرکت نزولی بزرگ را از ژانویه تا می مشاهده می‌کنید که در پایان آن قیمت سهام به طور قابل توجهی جهش کرد. معامله‌گرانی که در کف قیمت اقدام به خرید کردند – بر اساس سیگنال‌های کراس اوور صعودی مکدی و افزایش خط RSI به بالای عدد 30–، می‌توانند با رسیدن قیمت به سطوح مهم اصلاحی از معامله خارج شوند.

اگرچه قیمت در سطح اصلاحی 23.8 درصد با مقاومت مواجه شده است و RSI با رسیدن به بالای عدد 70 آن را تأیید می‌کند، اما برگشت قیمت از این سطح توسط مکدی تأیید نمی‌شود. بلکه، بازگشت قیمت به مسیر اصلی در سطح اصلاحی 61.8 درصد توسط افزایش خط RSI به بالای 70 و کراس اوور نزولی مکدی تأیید می‌شود – که در مجموع نشانه‌ای نسبتاً قوی برای خروج معامله‌گران از پوزیشن‌های خرید یا ورود به پوزیشن شورت است.

بیشتر بخوانید: استفاده همزمان از MACD و RSI برای شناسایی فرصت‌های معاملاتی

نحوه استفاده از فیبوناچی اصلاحی در شناسایی نقاط ورود و خروج

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در مورد ابزار فیبوناچی بدانید این است که بهترین کارایی آن زمانی است که بازار دارای روند است.

کاربرد فیبوناچی اصلاحی این است که زمانی که بازار روند صعودی دارد، در سطوح اصلاحی که به عنوان سطح حمایت عمل می‌کند و پس از گرفتن تاییدیه کافی وارد معامله خرید شد. و در زمانی که بازار روند نزولی دارد، در سطوح اصلاحی کلیدی که حالا نقش مقاومت دارند، وارد معامله فروش (شورت) شد.

فیبوناچی اصلاحی بر پایه این نظریه عمل می‌کند که پس از این که قیمت یک روند جدید را شروع کرد، در میانه راه متوقف شده و به اندازه‌های مشخص به سطوح قبلی برمی‌گردد سپس به حرکت اصلی خود ادامه می‌دهد.

یافتن سطوح اصلاح فیبوناچی

برای پیدا کردن این سطوح اصلاحی فیبوناچی، باید سوئینگ‌های سقف (Swing High) و کف (Swing Low) اخیر را پیدا کنید.

سپس، در روند نزولی، روی سوئینگ سقف کلیک کنید و مکان نمای ماوس را به سوئینگ کف اخیر بکشید. برای روند صعودی، باید برعکس عمل کنید. یعنی، روی یک سوئینگ کف اخیر کلیک کنید و مکان نما را به جدیدترین سوئینگ سقف بکشید.

در زیر چند نمونه از نحوه رسم سطوح اصلاح فیبوناچی در بازار فارکس را بررسی خواهیم کرد:

نمونه روند صعودی

شکل زیر نمودار قیمت روزانه جفت ارز AUD/USD است.

در این نمودار فیبو اصلاحی را با کلیک بر روی Swing Low در قیمت 0.6955 در 20 آوریل و کشیدن موس تا Swing High در قیمت 0.8264 در 3 ژوئن رسم کردیم.

با همین دو کلیک ساده نرم‌افزار به طور خودکار سطوح اصلاح را محاسبه و به شما نشان می‌دهد.

همان‌طور که در شکل بالا می‌بینید، سطوح اصلاح فیبوناچی 0.7955 (23.6%)، 0.7764 (38.2%)، 0.7609 (50.0%)، .7454 (61.8%) و 0.7263 (76.4%) بودند.

اما این سطوح چه کاربردی دارند؟ معامله‌گران انتظار دارند اگر نرخ AUD/USD از سقف اخیر عقب نشینی کند، در یکی از سطوح اصلاحی فیبوناچی حمایت شود چرا که معامله‌گران دیگر با کاهش قیمت، در این سطوح سفارش خرید قرار می‌دهند.

همان‌طور که گفتیم، نسبت 50.0 درصد رسماً جزو نسبت‌های فیبوناچی نیست، اما با توجه به اهمیت این نسبت در عقب نشینی قیمت توانسته جای خود را در تحلیل اصلاح قیمت باز کند.

حالا بیایید ببینیم پس از تشکیل Swing High چه اتفاقی افتاد:

قیمت به داخل سطح اصلاح 23.6 درصد نفوذ کرد و طی دو هفته آینده به کاهش خود ادامه داد. قیمت حتی سطح 38.2 درصد را آزمایش کرد اما نتوانست زیر آن بسته شود. بعداً، در حدود 14 جولای، بازار حرکت صعودی خود را از سر گرفت و در نهایت از سوئینگ سقف خود عبور کرد.

همان‌طور که مشخص است، خرید کردن در سطح اصلاح 38.2 درصد فیبوناچی می‌توانست در بلند مدت بسیار سودآور باشد.

نمونه روند نزولی

حالا بیایید نحوه استفاده از ابزار فیبو اصلاحی در طول یک روند نزولی را بررسی کنیم. در زیر نمودار 4 ساعته جفت ارز EUR/USD را مشاهده می‌کنید:

همان‌طور که می‌بینید، سوئینگ سقف نمودار بالا در نرخ 1.4195 در 25 ژانویه و سوئینگ کف در نرخ 1.3854 چند روز بعد در یکم فوریه شکل گرفته است.

سطوح اصلاحی نمودار بالا 1.3933 (23.6%)، 1.3983 (38.2%)، 1.4023 (50.0%)، 1.4064 (61.8%) و 1.4114 (76.4%) هستند.

در روند نزولی انتظار می‌رود اگر قیمت از این کف اخیر به سمت بالا بازگردد، احتمالاً در یکی از سطوح فیبوناچی با مقاومت روبرو شود چرا که معامله‌گرانی که منتظر وارد شدن به معاملات فروش هستند در این سطوح سفارش‌های فروش خود را ثبت کرده‌اند.

بیایید ببینیم در ادامه چه اتفاقی افتاده است:

قیمت تلاش کرد صعود کند اما برای مدتی زیر سطح 38.2 درصد متوقف شد، سپس تا سطح اصلاحی 50.0 درصد رشد و این سطح را آزمایش کرد. اما در نهایت این سطح به عنوان مقاومت عمل کرد و قیمت از آن بازگشت.

اگر سطح 38.2 یا 50.0 درصد سفارش فروش داشتید، می‌توانستید از کاهش قیمت سود خوبی کسب کنید.

در این دو مثال، دیدیم که قیمت با رسیدن به سطوح اصلاحی فیبوناچی به صورت موقت با حمایت و مقاومت روبرو شد.

به دلیل استفاده تعداد زیادی از معامله‌گران از ابزار فیبوناچی اصلاحی، این سطوح اصلاحی به صورت ناخودآگاه به سطوح حمایت و مقاومت تبدیل می‌شوند تا بار دیگر اصل پیش بینی خودشکوفا (self-fulfilling prophecy) در تحلیل تکنیکال محقق شود.

اگر تعداد زیادی از فعالان بازار بر این باور باشند که در نزدیکی یک سطح اصلاحی فیبوناچی اصلاح قیمت رخ خواهد داد و منتظر بمانند تا با رسیدن قیمت به این سطح پوزیشن معاملاتی باز کنند، آن‌گاه همه این سفارش‌ها می‌تواند بر قیمت بازار تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، استفاده از سیگنال‌های فیبو اصلاحی همیشه به این سادگی و اطمینان نیست. اگر سطوح اصلاحی فیبوناچی همیشه به درستی عمل می‌کردند، معامله‌گران همیشه سفارش‌های خود را در این سطوح قرار می‌دادند و بازار برای همیشه روند خود را حفظ می‌کرد.

فراموش نکنید که در تحلیل قیمت هیچ چیز قطعی نیست بلکه تحلیلگر صرفاً با احتمالات سروکار دارد.

سخن پایانی

معامله‌گران بازارهای مالی مختلف معمولاً از فیبوناچی اصلاحی یا Retracement به عنوان روشی آسان برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در بازارهای روند دار استفاده می‌کنند.

برخلاف میانگین‌های متحرک، سطوح اصلاحی فیبوناچی ثابت هستند و بر اساس نسبت‌های دنباله فیبوناچی تعریف می‌شوند. در هنگام استفاده از سطوح اصلاحی فیبوناچی، باید سطوح اصلاحی را با احتیاط تفسیر کرد و همیشه برای تأیید برگشت از اندیکاتورهای دیگر از جمله مکدی استفاده کرد.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره