الگوهای قیمتی در تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال اصول و قواعد مخصوص به خودش را دارد که یکی از آن‌ها الگوهای قیمتی است.

الگوهای قیمتی برای افراد ناآشنا به تفسیر الگوها عجیب‌و‌غریب به نظر می‌رسد؛ اما تمامی تریدرهای بازار ارز به‌خوبی اهمیت الگوهای تحلیل تکنیکال را می‌دانند.

در این مقاله به آموزش الگوهای تحلیل تکنیکال می‌پردازیم؛ زیرا آشناشدن با آن‌ها امری ضروری است و می‌تواند به شما در کسب سود بیشتر کمک کند. همچنین می‌توانید با اتخاذ عکس‌العمل مناسب از ضرر و زیان جلوگیری کنید.

برای آموزش تحلیل تکنیکال (از مبتدی تا پیشرفته) کلیک کنید!

الگوهای قیمتی چیست؟

منظور از الگوهای قیمتی تحلیل تکنیکال، الگوهایی تکرارشونده در نمودار قیمت است که خط روند پایه اصلی ساخت آن را تشکیل می‌دهد.

از این الگوها در تحلیل تکنیکال برای تشخیص تغییر روند از نزولی به صعودی استفاده می‌شود و نشان می‌دهند بازگشت روند رخ می‌دهد یا روند ادامه پیدا می‌کند.

الگوهای قیمتی را می‌توان به‌طورکلی به دودسته تقسیم کرد:

1.  الگوهای ادامه‌دهنده (continuation patterns)
2. الگوهای بازگشتی (reversal patterns)

الگوهای ادامه‌دهنده

یک الگوی ادامه‌دهنده را که از الگوهای تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود، می‌توان مکثی در طول یک روند غالب در نظر گرفت.

به‌عبارت‌دیگر گاهی در یک روند، به مدت محدود، یک الگو شکل می‌گیرد و قیمت به طور موقت در این الگو نوسان می‌کند و سپس به حرکت خود طبق روند پیشین ادامه می‌دهد.

دلیل منطقی این رخداد این است که اگر روند صعودی باشد و ادامه یابد، خریداران طولانی‌مدت اقدام به فروش برای کسب سود می‌کنند و فشار فروش ایجاد می‌کنند که قیمت را به سمت پایین هدایت می‌کند و فشار فروش همراه با فشار خرید باعث ایجاد یک حرکت جانبی قیمت می‌شود‌.

زمانی که روند نزولی است هم همین اتفاق رخ می‌دهد، حرکت نزولی باعث فروش کوتاه‌مدت برای پوشش فشار خرید برای خنثی‌کردن روند نزولی می‌شود و مکث ایجاد می‌شود.

در حین تشکیل یک الگوی قیمت هیچ راهی برای تشخیص اینکه روند ادامه خواهد یافت یا معکوس می‌شود وجود ندارد به همین دلیل باید تا تکمیل‌شدن روند صبر کنیم.

تحلیل‌گران تکنیکال توصیه می‌کنند که فرض را بر ادامه‌یافتن روند بگذاریم مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

نکته آخر راجع به الگوهای ادامه‌دهنده این است که هرقدر زمان طولانی‌تری برای تکمیل یک الگو صرف شود و تحرکات قیمت در الگو بزرگ‌تر باشد، فارغ از نزولی یا صعودی بودن، حرکت بعدی قیمت در خارج از محدوده الگوی ادامه‌دار نیز شدیدتر خواهد بود.

مهم‌ترین الگوهای ادامه‌دهنده عبارت‌اند از:

•  پرچم سه‌گوش (Pennant)
•  پرچم (flag)
• کنج یا گُوِه (Wedge)
• مثلث (Triangle)
• فنجان و دسته (Cup and Handle)

پرچم سه‌گوش (Pennant)

یک پرچم سه‌گوش معمولاً با افزایش شدید قیمت پیش‌بینی می‌شود که این افزایش تقریباً عمودی‌ است و میله پرچم را تشکیل می‌دهد.

این الگو با دو خط روند ترسیم می‌شود که در نهایت همگرا شده و همدیگر را قطع می‌کنند.

یکی از کلیدی‌ترین ویژگی‌های پرچم سه‌گوش این است که خطوط روند در دو جهت حرکت می‌کنند، یکی از آن‌ها صعودی و دیگری نزولی است.

حجم معاملات حین شکل‌گیری الگوی پرچم سه‌گوش کاهش می‌یابد و در زمان خروج قیمت از الگو، حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند.

همچنین وجود میله برای پرچم سه‌گوش آن را از الگوی مثلث متقارن متمایز می‌کند. میله پرچم سه‌گوش صعودی سمت چپ پرچم قرار می‌گیرد و افزایش قیمت را نشان می‌دهد. میله پرچم سه‌گوش نزولی در سمت راست پرچم است و کاهش قیمت را نشان می‌دهد.

الگوی پرچم (Flag)

پرچم‌ها الگوهای ادامه‌دهنده‌ای هستند که با استفاده از دو خط موازی ساخته می‌شوند که می‌توانند شیبی به سمت بالا، پایین یا افقی داشته باشد.

شکل‌گیری پرچم با کاهش حجم همراه است که با خروج قیمت از الگوی پرچم، حجم‌افزایش می‌یابد.

نکته حائز اهمیت این است که الگوی پرچم با شیب روبه‌بالا به‌صورت مکث در یک بازار با روند نزولی و پرچم با شیب روبه‌پایین در بازار با روند صعودی ظاهر می‌شوند. پس از مکث، قیمت به روند سابق خود ادامه می‌دهد.

بیشتر بخوانید: لیست الگوهای کلاسیک و بررسی کلیات آن‌ها

کنج (Wedge)

الگوی کنج یا گُوِه ازاین‌جهت که با دو خط روند همگرا ترسیم می‌شود، بسیار شبیه به الگوی پرچم سه‌گوش است. بااین‌حال هر دو خط روند در الگوی گُوِه در یک‌جهت حرکت می‌کنند، یعنی یا هر دو صعودی هستند یا نزولی.

کنج نزولی نشان‌دهنده مکثی کوتاه در طول یک روند صعودی و کنج صعودی نمایانگر مکث در طول یک روند نزولی است.

مانند الگوی پرچم‌ سه‌گوش و پرچم حجم در طول شکل‌گیری الگو کاهش‌یافته و تنها زمانی افزایش می‌یابد که قیمت در بالا یا پایین الگوی کنج شکسته شود.

تفاوت دیگر الگوی کنج با مثلث و پرچم این است که فقط حرکت‌های قیمتی روبه‌پایین یا روبه‌ بالا را منعکس می‌کند و معمولاً زاویه‌دار به نظر می‌رسد.

بیشتر بخوانید: آموزش نمودار خوانی ارز دیجیتال و بورس

الگوی مثلث

به دلیل شکل‌گیری متعدد این الگو در نمودارهای مختلف، الگوی قیمتی مثلث از متداول‌ترین الگوهای قیمتی تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود و تکمیل آن مدت‌زمان زیادی می‌طلبد.

سه نوع الگوی مثلث در نمودارها پدیدار می‌شود:

•  الگوی مثلث متقارن

مثلث‌های متقارن زمانی شکل می‌گیرند که دو خط روند با جهت متفاوت به سمت یکدیگر همگرا شوند. ازآنجایی‌که شیب این دو خط تقریباً باهم یکسان است جهت مثلث روبه‌پایین یا بالا نیست و تنها وجود احتمال شکست را نشان می‌دهد.

این الگو از نظر ظاهری به الگوی پرچم سه‌گوش شبیه است با این تفاوت که مثلث متقارن میله ندارد.

همچنین این الگو نشان می‌دهد که روند موجود پیش از شکل‌گیری الگو، پس از خروج قیمت از مثلث، ادامه خواهد یافت.

•  مثلث صعودی

 این الگو از یک خط مسطح در بالا و یک خط روند صعودی با شیب تند تشکیل می‌شود. به عبارتی اوج‌ها ثابت می‌مانند درحالی‌که قیمت‌های پایین افزایش می‌یابند. خط مقاومت خط شکست را قطع می‌کند و این الگو نشان می‌دهد که فشار خرید از فشار فروش بیشتر است که اساساً منجر به شکست به سمت بالا و در جهت صعود می‌شود.

• مثلث نزولی

در این الگو خط روند پایین مسطح و صاف است و خط روند بالا با شیب تندی روبه‌پایین رسم می‌شود و همدیگر را قطع می‌کنند. الگوی مثلث نزولی مانند مثلث صعودی وارونه است و به سمت پایین اشاره می‌کند.

این الگو نشان می‌دهد که فروشندگان در حال پیشی‌گرفتن از خریداران هستند و قیمت‌ها را کاهش می‌یابد.

در الگوی مثلث نزولی یک شکست روبه‌پایین پس از شکسته‌شدن الگو رخ می‌دهد.

الگوی فنجان و دسته

یکی دیگر از الگوهای تحلیل تکنیکال ادامه‌دهنده، الگوی فنجان و دسته است که در آن روند صعودی به طور موقت، متوقف شده؛ اما پس از شکل‌گیری الگو به صعود ادامه می‌دهد.

قسمت فنجان باید به شکل U باشد و نباید به‌صورت V انتهای تیزی داشته باشد. قسمت دسته در سمت راست فنجان یک پولبک است که به الگوی پرچم یا پرچم سه‌گوش شبیه است.

باید دقت داشته باشیم که عمق دسته نباید بیشتر از نصف عمق فنجان باشد.

برای تأیید الگوی فنجان و دسته باید تا تکمیل‌شدن دسته فنجان صبر کنیم. پس از تکمیل‌شدن الگو، سهام ممکن است به بالاترین حد خود برسد و دارایی به سقف جدیدی دست یابد.

الگوهای بازگشتی

یکی دیگر از انواع الگوها در تحلیل تکنیکال، الگوهای بازگشتی هستند.

الگوهای قیمتی بازگشتی از معکوس شدن روند خبر می‌دهند. شکل‌گرفتن این الگوها به این معناست که روند پیشین متوقف شده و روند جدید در مسیری مخالف آن ادامه خواهد یافت.

الگوهای بازگشتی در سقف نشان‌دهندهٔ افزایش قدرت فروشندگان و تشکیل الگوهای بازگشتی در کف نشان‌دهندهٔ افزایش قدرت خریداران است.

بازگشت‌های قیمت که در سقف بازار روی می‌دهد با نام الگوهای توزیعی (distribution patterns) شناخته می‌شوند که در این شرایط دارایی مورد معامله در بازار به شکل هیجانی فروخته می‌شود.

در الگوهای بازگشتی نیز مانند الگوهای ادامه‌دهنده هرچقدر تشکیل الگوهای بازگشتی طولانی‌تر شود، حرکت بعدی قیمت پس از شکست حمایت یا مقاومت، بزرگ‌تر خواهد بود.

مهم‌ترین الگوهای بازگشتی عبارت‌اند از:

•  سر و شانه (Head & Shoulders)
•  کازیمودو
• سقف و کف دوقلو (Double Tops & Bottoms)
• سقف و کف سه‌قلو (Triple Tops & Bottoms)
• شکاف (Gaps)

الگوی سر و شانه

این الگوی قیمتی شامل سه موج است، دو موج اول و سوم هم‌اندازه و کوتاه‌تر از موج دوم هستند که می‌تواند در سقف یا کف بازار تشکیل شود.

با تشکیل الگوی سر و شانه در یک روند صعودی، ممکن است روند قیمت به نزولی تغییر کند و با تشکیل الگوی سر و شانه در روند نزولی، روند قیمت به صعودی تغییر جهت می‌دهد.

خط روندی که سه موج را به یکدیگر متصل می‌کند خط گردن نام دارد و هرچه زاویهٔ کمتری داشته باشد معتبرتر خواهد بود.

در حین تکمیل این الگوی قیمتی، حجم معاملات معمولاً کاهش می‌یابد و پس از شکسته‌شدن خط روند، حجم به روال سابق بر می‌گردد.

الگوی قیمتی کازیمودو (Quasimodo)

این الگوی تحلیل تکنیکال که کیوام (QM) نیز نامیده می‌شود شباهت بسیاری به الگوی سر و شانه دارد.

برخی تحلیل‌گران معتقدند که الگوی قیمتی کازیمودو نسخه پیشرفته‌تر از سر و شانه است و جز الگوهای مدرن تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود.

شکل‌گیری این الگو عمدتاً به بازیگران اصلی مانند بانک‌ها و مؤسسات بستگی دارد.

قلهٔ دوم در حالت صعودی الگوی قیمتی کازیمودو باید بالاتر از قله اول در این الگو قرار گیرد، در حالت نزولی نیز مهم است که حتماً دره دوم پایین‌تر از دره اول باشد.

سقف و کف دوقلو

الگوی کف و سقف دوقلو مناطقی را نشان می‌دهند که بازار دو تلاش ناموفق برای شکستن حمایت یا مقاومت داشته است.

الگوی سقف دوقلو مانند حرف M ظاهر می‌شود و چون بازار موفق به  شکستن مقاومت نمی‌شود روند تغییر می‌کند و نزولی می‌شود.

کف دوقلو شبیه حرف W است و در این الگو هم بازار توانایی شکستن حمایت را ندارد و این امر منجر به صعودی‌شدن روند می‌شود.

بیشتر بخوانید: روش تشخیص معکوس شدن روند قیمت‌ (با الگوی کف دوقلو)

الگوی سقف و کف سه‌قلو

گاهی به‌جای دو سقف یا کف سه کف یا سقف تشکیل می‌شود، البته این الگوها متداول نیستند و به‌ندرت در نمودارها پدیدار می‌شوند.

در این الگوها مشابه الگوی دوقلو، بازار حتی در سه تلاش نیز قادر به شکستن حمایت و مقاومت و عبور از آن نیست و روند معکوس می‌شود. پس از تکمیل‌شدن الگوی قیمتی سقف سه‌قلو روند نزولی می‌شود و بعد از الگوی کف سه‌قلو شاهد روندی صعودی خواهیم بود.

شکاف (Gap)

یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال شکاف‌ها هستند.

اگر گپ‌ها در میانهٔ روند مشاهده شوند الگوی ادامه‌دهنده محسوب می‌شوند؛ اما اگر در ابتدا و انتهای روند باشند الگوهای بازگشتی هستند و زمانی رخ می‌دهند که بین دو دوره معاملاتی شکاف وجود داشته باشد که ناشی از افزایش یا کاهش قابل‌توجه قیمت است.

برای مثال یک سهام ممکن است در قیمت 4 دلار بسته شود و در 7 دلار باز شود.

اخبار مثبت و منفی پیرامون سهام، سود و دیگر گزارش‌های مالی می‌توانند باعث ایجاد شکاف شوند.

به‌طورکلی شکاف‌ها به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• شکاف گسست (Breakaway gap)
• شکاف فرار (Runaway gap)
• شکاف خستگی (Exhaustion gap)

بیشتر بخوانید: گپ (Gap) چیست؟ + بررسی انوع گپ قیمتی مهم و تحلیل آن‌ها!

این گپ‌ها در نقاط مختلف روند دیده می‌شکند. شکاف‌های گسست در ابتدای یک روند، شکاف‌های فرار در میانه روند و شکاف‌های خستگی نیز در نزدیکی پایان یک روند تشکیل می‌شوند.

سؤالات متداول

سخن پایانی

الگوهای قیمت در تحلیل تکنیکال به ما کمک می‌کنند بتوانیم بیشترین سود را از معاملات خود ببریم و اگر درست بتوانیم آن‌ها را تحلیل کنیم قادر خواهیم بود از ضرر و زیان جلوگیری کنیم.

در این مقاله به بررسی تعدادی از انواع الگوهای تحلیل تکنیکال پرداختیم. برای تشخیص بهتر الگوها و تصمیم‌گیری درست استفاده از حجم معاملات توصیه می‌شود.

همچنین لازم است در امر شناسایی الگوهای قیمتی استمرار داشته باشید؛ زیرا این کار نیازمند تجربه و تمرین است.

مقالات مرتبط:

• خط روند چیست