همه چیز درباره فرانک؛ ارزی که فرانسه آن را کنار گذاشت!

فرانک یا CHF واحد پول کشور سوییس است. این ارز که به اصطلاح به آن سوئیسی هم گفته می‌شود توسط بانک مرکزی کشور سوئیس عرضه شده و ارزش تقریبی آن در بازارهای جهانی تقریبا برابر با یک دلار آمریکاست.

فرانک یکی از واحدهای پولی رایج در دنیاست که بیشتر در کشورهای سوئیس و لیختن‌اشتاین استفاده می‌شود. نماد پول فرانک CHF است.

به واحدهای کوچک‌تر این ارز سنتیم (centime) گفته می‌شود. سنتیم معادل فرانسوی سنت (cent) و به معنای یک‌صدم است؛ بنابراین هر فرانک به 100 سنتیم تقسیم می‌شود.

همان‌طور که بالاتر اشاره شد، نماد این واحد پولی CHF (مخفف Confoederatio Helvetica Franc) است.

این واحد پولی به نام‌های دیگری مانند Stutz, Stei, Amiese, Frankler, Liber  هم شناخته می‌شود.

در گذشته، یعنی تا پیش از سال 1999 و قبل از تبدیل یورو به ارز رایج کشور فرانسه، Franc واحد پول این کشور بود. فرانک در زمانی که به عنوان واحد پول فرانسه شناخته می‌شد، به دلیل قدرت بالای این کشور، از اهمیت بیشتری برخوردار بود.

همچنین تا پیش از سال 1999 واحد پول کشورهای بلژیک و لوکزامبورگ هم Franc بود. در آن زمان برای هر کدام از آن‌ها از عبارت مخفف خاصی استفاده می‌شد؛ برای مثال فرانک فرانسه را با FF، بلژیک را با FB و لوکزامبورگ را با FL نشان می‌دادند.

تاریخچه فرانک سوئیس

کشور سوئیس برای مقابله با جنگ‌های داخلی در دهه 1840 قانون اساسی فدرال سوئیس را تصویب کرد. در این قانون مصوب شد به ایجاد یک پول ملی توجه ویژه شود.

در سال 1850 قانونی تصویب شد که در پی آن ضرب سکه فدرال و فرانک سوئیس را به رسمیت شناخت. ارزش این ارز نیز بر اساس قیمت نقره تعیین شد.

در سال‌های نخست تصویب این قانون، این پول در سطح ملی رواج پیدا نکرد که دلیل اصلی آن این بود که ضرابخانه ملی سوئیس نمی‌توانست تعداد قابل توجهی سکه تولید و در سطح کشور توزیع کند. 

در سال‌های بعد به تدریج اشکال دیگر سکه هم گسترش پیدا کرد و طلا و نقره هر دو فلز مورد استفاده در سکه‌های این کشور شدند.

در سال 1960 بر اساس قانونی که مجلس تصویب کرد، نقره و نیکل در ضرب سکه‌های این کشور استفاده شدند. در سال 1988 و بعد از آن به تدریج سکه عملکرد خود را از دست داد و اسکناس‌های کاغذی رواج بیشتری پیدا کرد.

اقتصاد سوئیس و ارزش فرانک

جالب است بدانید که سوئیس با وجود عضویت در انجمن تجارت آزاد اروپا یعنی EFTA، عضو اتحادیه اروپا نیست. این کشور همچنان یکی از کشورهای ثروتمند در جهان است.

از عوامل تأثیرگذار بر ارزش واحد پولی کشور سوئیس وجود بانکداری قوی و صنعت گردشگری است. شرکت‌های بیمه هم نقش مهمی در اقتصاد این کشور دارند.

جالب است بدانید بانک‌های سوئیس به سپرده‌های فرانک نه تنها سود نمی‌دهند، بلکه مبلغی هم بابت نگهداری سپرده‌ها دریافت می‌کنند.

ثبات سیاسی بالا در کشور سوئیس و جریان مداوم تجارت در این کشور، باعث حفظ ارزش ارز این کشور شده است و به همین دلیل، آن را به گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است.

نرخ کم تورم هم عامل موثری بر حفظ ارزش Franc سوئیس بوده است.

ارزش این ارز در سال‌های گذشته در حال افزایش بوده و با بحران مالی اروپا و سیاست‌های پولی آمریکا، این روند ادامه یافته است. Franc سوئیس از ارزهای پرکاربرد جهان است و معاملات بسیاری با استفاده از آن انجام می‌شود.

قیمت فرانک

برای مشاهده قیمت فرانک سوئیس کلیک کنید. همچنین در ادامه نمودار تغییر قیمت فرانک سوئیس در شش ماه گذشته را می‌توانید ببینید:

سوئیس؛ ناجی فرانک

به جرات می‌توان گفت که اگر سوئیس هم به پیمان مالی یورو پیوسته بود، اثری از این ارز نبود و تنها کشورهای کوچک و ناشناخته‌ای در دنیا از این واحد پول استفاده می‌کردند.

در واقع در حال حاضر به علت وجود فرانک سوئیس است که همچنان نام و نشانی از واحد پولی که زمانی فرانسوی‌ها آن را ایجاد کردند، وجود دارد.

به نظر می‌رسد با توجه به موقعیت بسیار مناسب سوئیس ارزش واحد پولی این کشور به شرایط بهتری هم دست پیدا کند یا دست‌کم وضعیت موجود حفظ شود.

فرانک در کشورهای مختلف

فرانک در کشورهای مختلف ظهور پیدا کرده و در برخی کشورها ماندگار شده است. در ادامه به بعضی از این موارد اشاره می‌کنیم:

فرانسه

جالب است که بدانید در سال 1360 میلادی، برای نخستین بار در فرانسه به مناسبت آزادی ژان دوم از دست انگلیس‌ها، سکه طلایی را با نام فرانک ضرب کردند.

این سکه تا سال 1380 میلادی رواج داشت و پس از آن ضرب آن را با نقره آغاز کردند. این سکه در نهایت در سال 1641 میلادی از چرخه اقتصاد خارج شد. با این حال برای مناطقی از جمله الجزایر و مراکش که در آن زمان مستعمره فرانسه بودند هم ضرب می‌شد.

در سال 1998 ارزش هر یورو معادل 6.5595 فرانک شد و با ثابت شدن این نرخ و ورود اسکناس‌ها و سکه‌های یورویی در سال 1999، واحد پول رسمی کشور به یورو تغییر یافت.

در واقع می‌توان گفت که فرانسه با توجه به شرایط ایجاد شده با ایجاد یورو، با وجود مخالفت‌های بسیار برای تغییر واحد پولی این کشور، پیوستن به معاهده پولی یورو را به نفع خود دید.

ارزش بسیار پایین فرانک فرانسه نسبت به یورو دلیل اصلی موافقان تغییر واحد پولی بود. مخالفان در مقابل معتقد بودند دخالت های اتحادیه اروپا در فرانسه افزایش پیدا خواهد کرد. با این حال فرانسه تصمیم نهایی را برای تغییر واحد پولی گرفت.

هنوز هم تعدادی از کشورهای آفریقایی فرانسوی‌زبان از این واحد پولی استفاده می‌کنند. اما فرانک سوئیس به دلیل اعتبار مؤسسات مالی و بانک‌های این کشور از ارزش نسبتاً بهتری برخوردار است.

آفریقا و اقیانوسیه

در حال حاضر فرانک پول رایج 14 کشور آفریقایی است (با نماد CFE) که ارزش آن در سال 1945 برابر با 1.5 فرانک فرانسه بود. از سال 1994 به بعد CFE ارزش خود را از دست داد و این نسبت به 0.01 رسید. همچنین در سال 1999 ارزش آن معادل 0.0015244 یورو شد.

بلژیک و لوکزامبورگ

یکی از دلایل گستردگی استفاده از این ارز در گذشته، جنگ‌های ناپلئون و فتح بخش‌هایی از اروپای غربی بود. این اتفاقات باعث رواج این واحد پولی در آن مناطق شد.

در سال 1832 فرانک پول رسمی کشور بلژیک شد. پس‌ از آن هم به ترتیب در سال‌های 1848 و 1850 در کشورهای لوکزامبورگ و سوئیس، واحد پولی به همین ارز تغییر یافت.

با این حال، در نهایت در سال 1999 لوکزامبورگ و بلژیک واحد پولی خود را به یورو تغییر دادند.

سوئیس و لیختن‌اشتاین

امروزه فرانک سوئیس توانسته است ارزش خود را حفظ کند و همچنان یکی از با ارزش ترین پول دنیا باقی بماند.

بانک مرکزی سوئیس شش اسکناس چاپ می‌کند که ارزش آنها از 10 تا 1000 فرانکی است.

این اسکناس‌ها هر کدام طرح و رنگ متفاوتی دارند. روی هر اسکناس تصویر یک شخصیت برجسته چاپ شده و هر چه ارزش آن بیشتر باشد، ابعاد اسکناس نیز بزرگتر است.

کشورهایی که در گذشته از این واحد پولی استفاده می‌کردند

در ادامه به کشورهایی اشاره می‌کنیم که زمانی Franc را به عنوان ارز اصلی خود استفاده می‌کردند و امروزه ارز دیگری را به عنوان واحد پول رسمی جایگزین کرده‌اند.

• الجزایر: تا سال 1964 فرانک الجزایر واحد اصلی پول در این کشور بوده است. در این سال دینار الجزایر با واحد پول قبلی جایگزین شد.
• آندورا: در آندورا دو واحد پولی رایج بود که یکی از آن‌ها Franc فرانسه و دیگری پزوتا بود. در سال 2002، یورو به صورت رسمی یورو جایگزین این دو ارز شد.
• بلژیک: همان‌طور که گفته شد Franc بلژیک هم به یورو تغییر پیدا کرد.
• فرانسه: فرانسه به عنوان پدیدآورنده ارز Franc، واحد پولی خود را از این ارز به یورو تغییر داد.
• لوکزامبورگ: لوکزامبورگ هم یکی دیگر از کشورهای اروپایی با ارز رایج Franc بود. این کشور هم در سال 1999 به پیمان پولی یورو پیوست.
• ماداگاسکار: در سال 2005 ماداگاسکار تصمیم گرفت تا فرانک مالاگاسی که سال‌ها به عنوان واحد اصلی پول در این کشور بود را تغییر دهد. در حال حاضر واحد پول این کشور آریاری است.
• موریتانی: موریتانی در سال 1973 با کنار گذاشتن ارز CFE، واحد پول خود را به اوگویای موریتانی تغییر داد.
• موناکو: در سال 1999 همزمان با فرانسه، واحد پول موناکو که تا پیش از این Franc فرانسه بود به یورو تغییر پیدا کرد.
• مراکش: یکی از تصمیمات ناگهانی برای تغییر واحد پول Franc در مراکش صورت گرفت. این کشور در سال 1960 به صورت کاملاً ناگهانی ارز رسمی خود را از فرانک مراکش به درهم مراکش تغییر داد.
• زارلند: زارلند از جمله مناطقی است که از Franc سار استفاده می کرد. البته این واحد پولی تنها 12 سال در این کشور رواج داشت و سپس به مارک آلمان تغییر پیدا کرد.
• تونس: تا سال 1958 ارز اصلی این کشور Franc تونس بود اما امروزه، ارز رسمی این کشور دینار تونس است.

کشورهایی که در حال حاضر فرانک واحد پول آن‌هاست

در حال حاضر انواع مختلف Franc در کشورهای گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به معرفی این کشورها و نوع فرانک آن‌ها می‌پردازیم:

• فرانک سوئیس: کشور سوئیس و لیختن‌اشتاین در حال حاضر از فرانک سوئیس استفاده می‌کنند. این نوع از Franc قدرتمندترین فرانک در دنیا محسوب می‌شود و ارزش نسبتاً خوبی در مقایسه با دیگر فرانک‌های رایج دارد.
• فرانک CFE: کشورهای زیادی در آفریقا از این ارز استفاده می‌کنند. این کشورها عبارتند از بنین، بورکینافاسو، چاد، ساحل عاج، سنگال، کامرون، جمهوری کنگو، گابن، گینه استوایی، گینه بیسائو، مالی و نیجر.
• فرانک اقیانوسیه: سه کشور «کالدونیای جدید»، «والیس و فوتونا» و «پلی‌نزی فرانسه» از این واحد پولی استفاده می کنند.
• آفریقای مرکزی، گینه، جیبوتی، کومور، رواندا و کنگو، هر یک فرانک مخصوص به خود را دارند که به عنوان ارز رسمی استفاده می‌شود.

جفت‌ارزهای مرتبط با فرانک

جفت‌ارزهای مهمی وجود دارند که یک طرف آن‌ها فرانک سوئیس است.

اما از این موارد تنها یکی از آن‌ها یعنی USD/CHF در رده جفت‌ارزهای اصلی (جفت‌ارزهایی که بسیار معامله می‌شوند و نقدینگی زیادی در آن‌ها در جریان است) قرار می‌گیرد.

در این جفت‌ارز، دلار آمریکا در برابر Franc سوئیس سنجیده می‌شود.

دیگر جفت‌ارزهای مهمی که یک طرف آن‌ها Franc سوئیس است، در طرف دیگر خود، ارزهای یورو (EUR/CHF)، پوند انگلیس (GBP/CHF) و ین ژاپن (CHF/JPY) را دارند.

سوالات متداول

جمع‌بندی

فرانک سوئیس از پرکاربردترین و قدرتمندترین ارزهای جهان است که با حمایت کشور باثبات و قدرتمندی مثل سوئیس، ارزش خود را حفظ می‌کند و به عنوان گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری مطرح می‌شود.

در واقع فرانک دارای سابقه‌ای طولانی به عنوان ارز کشورهای مختلف است که امروزه بسیاری از آن‌ها، مخصوصاً فرانسه، ارز رسمی خود را تغییر داده‌اند. امروزه این ارز با وجود کشوری مثل سوئیس به حیات خود ادامه می‌دهد.