بازاریابی شبکه‌ای در ایران: قایقی به گل‌نشسته یا فرصتی برای کسب ثروت؟

با شنیدن کلمه «بازاریابی شبکه ای» چند تصویر مرتبط به ذهن خطور می‌کند.

وقتی این کلمه را می‌شنویم، فکرمان به سمت مغازه، فروشگاه، مشاغل بزرگ و… می‌رود. از فروشگاه‌های مواد غذایی کوچک محله گرفته تا شرکت‌های فناوری اطلاعات که خدمات ارائه می‌دهند و نرم افزارهای جدید تولید می‌کنند و در نهایت بازاریابی اینترنتی، به همه چیز فکر می‌کنیم. همه چیزهایی که در بین این هزاران فکر متفاوت به ذهن می‌رسد، بخشی از بازاریابی شبکه ای است.

درست مثل هر چیز دیگر، بازاریابی هم با گذشت زمان بسیار تکامل یافته است. حالا بازاریابی فقط به خریداران، فروشندگان، و صاحبان مشاغل محدود نمی‌شود. این حوزه با گذشت زمان به سرعت تغییر کرده است. انواع جدیدی از بازاریابی به وجود آمده و قلمرو بازاریابی گسترش پیدا کرده است.

یکی از انواع بازاریابی، بازاریابی شبکه ای است. در این نوشته قصد داریم به همین موضوع بپردازیم. همچنین، در انتها وضعیت بازاریابی شبکه ای در ایران را بررسی خواهیم کرد.

بازاریابی شبکه‌ای (Network Marketing)

بازاریابی شبکه ای -بازاریابی شبکه- یا نتورک مارکتینگ یک مدل بازاریابی با قدمت چند ده ساله است که شامل فروش محصولات قانونی با قیمت‌های منصفانه به طور مستقیم به مصرف کنندگانی است که به آن‌ها نیاز دارند.

این مدل فروش برای شرکت‌ها یک روش سودآور برای فروش محصولات خود و گسترش حیطه دسترسی‌شان به مشتریان جدید با حداقل هزینه بازاریابی و بدون نیاز به پرداخت حقوق به نیروی کار است. برای توزیع کنندگان، که معمولاً به صورت دورکاری فعالیت می‌کنند، بازاریابی شبکه ای فرصتی برای راه‌اندازی کسب و کار کوچک خود با ساعات کاری منعطف است.

در بازاریابی شبکه ای سطوح مختلفی از توزیع و همچنین پرداخت در هر یک از این سطوح وجود دارد، به همین دلیل است که این مدل بازاریابی اغلب به عنوان بازاریابی چند سطحی (MLM) شناخته می‌شود.

MLM دقیقاً چگونه کار می‌کند؟

در بازاریابی چند سطحی، شرکت‌ها ابتدا گروهی از فروشندگان به محصولات آن‌ها علاقه‌مند هستند را جذب می‌کنند.

این شرکت‌ها به جای پرداخت حقوق به این افراد پیشنهاد می‌کند که محصول آن‌ها را با درصدی از تخفیف خریداری کرده و آن را به قیمت کامل بازار به دیگران بفروشند.

در عوض، فروشندگان هر چه از این فروش به دست بیاورند را مستقیماً برای خودشان بر می‌دارند. بسیاری از این فروشندگان یا توزیع کنندگان پولی را که به دست می‌آورند دوباره صرف خرید محصولات بیشتری می‌کنند تا با فروش آن‌ها به افراد بیشتر، درآمد بیشتری کسب کنند.

بیشتر بخوانید: تمام چیزهایی که باید درباره بازاریابی شفاهی بدانید

شرکت‌ها علاوه بر تشویق فروشندگان به خریداری و فروش محصولات آن‌ها، توزیع کنندگان را تشویق می‌کنند تا خودشان افراد جدیدی را به عنوان توزیع کننده جدید جذب کنند. به نوبه خود، آن‌ها درصد کمی از هر فروش انجام شده توسط افراد زیرمجموعه خود -که معمولاً به عنوان «downline» آن‌ها شناخته می‌شوند- را دریافت می‌کنند.

بازاریابی شبکه ای به عنوان بازاریابی ارجاعی (referral marketing) نیز شناخته می‌شود زیرا این افراد استخدام شده توسط توزیع کنندگان اصلی به شرکت ارجاع داده می‌شوند.

اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود، چرا که فروشندگان اولیه اعضای زیرمجموعه خودشان را هم تشویق می‌کنند تا یک «downline» برای خودشان جذب کنند. در نهایت، همه توزیع کنندگان تشویق می‌شوند تا مشتریان مشتاق را به توزیع کننده تبدیل کنند.

در نتیجه، هر توزیع کننده مستقل که در بازاریابی شبکه ای کار می‌کند، علاوه بر سود فروش خود از فروش‌هایی که توسط افراد زیرمجموعه‌اش انجام داده‌اند، درآمد کسب می‌کند. در همین حال، شرکت از طریق فروش محصولاتش به شبکه توزیع کننده در حال رشد خود و صرف هزینه بسیار کم در بازاریابی سود کسب می‌کند.

آیا بازاریابی شبکه‌ای همان طرح هرمی است؟

اگر بخواهید طرحی از مدل بازاریابی شبکه را بکشید که در آن شرکت در رأس، توزیع کنندگان اولیه در ردیف دوم و سایر افراد جذب شده در ردیف‌های زیر قرار داشته باشند، طرح نهایی در واقع شبیه یک هرم خواهد بود. به همین دلیل بازاریابی شبکه ای به فروش هرمی (pyramid selling) نیز معروف است.

میان بازاریابی چند لایه‌ای و طرح هرمی چند تفاوت مهم وجود دارد:

• مدل بازاریابی شبکه از نظر قانونی مشکلی ندارد، اما طرح‌های هرمی غیرقانونی هستند.
• بازاریابی چندلایه‌ای معمولاً شفاف و مبتنی بر محصولات قانونی است، در حالی که همه طرح‌های هرمی اساساً کلاهبرداری هستند.
• هدف هر دو ایجاد شبکه‌ای از توزیع کنندگان است، اما در حالی که در بازاریابی شبکه ای هر توزیع کننده فرصتی برای پیشرفت و کسب درآمد دارد، طرح‌های هرمی تنها با این هدف طراحی شده‌اند که شرکت بتواند سرمایه توزیع کنندگان و همه افراد زیرمجموعه آن‌ها را به اصطلاح بالا بکشد.
• شرکت‌های MLM توزیع کنندگان را مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین برای ثبت نام یا عضویت یا خرید مقادیر زیادی از محصول را از همان ابتدا نمی‌کنند – اما در شرکت‌هایی که پشت طرح هرمی پنهان شده‌اند این طور نیست.
• اگر یک توزیع کننده نتواند محصولات خود را بفروشد و بخواهد مقداری از آن را به شرکت برگرداند، اکثر شرکت‌های MLM قبول می‌کنند محصول را با کسر درصدی از مبلغی که توزیع کننده در ابتدا پرداخت کرده است، از او بخرند. اما در طرح‌های هرمی، هر فروشی نهایی و غیر قابل بازگشت است.
• در طرح‌های هرمی همیشه جذب افراد جدید بیش از فروش ارزش دارد، بنابراین اگر توزیع کننده‌ای با جذب کردن توزیع کنندگان جدید به شبکه درآمد بیشتری کسب کند تا از طریق فروش محصولات یا خدمات خود، احتمالاً با یک طرح هرمی سروکار دارد. اما از آنجا که شرکت‌های MLM از فروش محصولات درآمد کسب می‌کنند، به فروش بیش از جذب افراد بها می‌دهند.

آیا بازاریابی شبکه ای هنوز کار می‌کند؟

از دهه 1930 تا به حال چند شرکت جهانی موفق شده‌اند از بازاریابی شبکه به نفع خود استفاده کنند و برندهایی با شهرت جهانی بسازند.

بازاریابی شبکه ای با شرکت عطرسازی کالیفرنیا آغاز شد که هنوز با نام فعلی خود یعنی Avon با قدرت به کارش ادامه می‌دهد. از جمله شرکت‌های معروف که با موفقیت از این مدل استفاده کرده‌اند می‌توان به برندهای Tupperware، Mary Kay، Amway و Pampered Chef اشاره کرد.

همه این شرکت‌ها مدت‌ها قبل از روی کار آمدن اینترنت نامی برای خود دست و پا کردند، اما این بدان معنا نیست که بازاریابی چند سطحی دیگر کار نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: بازاریابی اینترنتی تکنیکی فوق العاده برای افزایش سود

در واقع، با وجود رسانه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های تجارت الکترونیک و وب‌سایت‌هایی که به آسانی ساخته می‌شوند، توزیع کنندگان مستقل فرصت‌های بیشتری برای بازاریابی و فروش محصولات‌شان در اختیار دارند. در عین حال، رقابت در این حوزه بیش از هر زمان دیگری بالا گرفته است.

از آنجا که موفقیت در بازاریابی چند سطحی بیشتر به فروش بستگی دارد تا «Downline» – اگرچه داشتن زیرمجموعه هم مفید است– توزیع کنندگان باید زمان و تلاش زیادی را به همراه سرمایه‌گذاری اولیه نه چندان زیاد را صرف پیدا کردن مشتری کنند و با فروش محصولات‌شان به آن‌ها کسب درآمد کنند.

اصطلاحات مرتبط با بازاریابی شبکه ای

• فروش مستقیم (Direct Sales): شرکت‌های بازاریابی شبکه ای محصولات خود را به جای استفاده از کانال‌های توزیع ساختاریافته، به صورت مستقیم به مشتریان تبلیغ کرده و به آن‌ها می‌فروشند. وظیفه شرکت کنندگان در این مدل بازاریابی فروش محصولات است و به ازای هر فروش که انجام می‌دهند درصد مشخصی از مبلغ کالا دریافت می‌کنند.
• کارآفرینانی که خودفرما هستند (IBO): شرکت‌کنندگان در مدل بازاریابی شبکه به عنوان IBO شناخته می‌شوند، چرا که نحوه فعالیتشان به گونه‌ای است که گویی خودشان صاحب شرکت هستند.
• توزیع کننده (Distributor): اکثر شرکت‌های بازاریابی چند سطحی، اعضای خود را به عنوان توزیع کننده و نه فروشنده معرفی می‌شناسند.
• زیرمجموعه (Downline): اعضای جذب شده توسط توزیع کننده اصلی یا افراد تازه جذب شده توسط این اعضا، زیرمجموعه توزیع کننده اصلی را تشکیل می‌دهند. همه توزیع کنندگان از فروش اعضای زیرمجموعه خود کسب سود می‌کنند.
• عضو بالادستی (Upline): به معنای همه توزیع کنندگان در سلسله مراتب بالاتر از حامی مالی یک عضو است. بالادست شامل تمام اعضای موجود بین یک عضو تا رئیس فروش اصلی است. تمام توزیع کنندگان بالادست از فروش انجام شده توسط اعضای زیرمجموعه پورسانت دریافت می‌کنند.
• پلن (Plan): پلن یا برنامه شامل فهرستی از تمام روش‌هایی کسب درآمد است. پلن همچنین نشان می‌دهد که پرداخت چگونه ممکن است بر اساس حجم فروش و تعداد زیرمجموعه‌های جذب شده متفاوت باشد. سازمان‌های شناخته‌شده تا حد امکان به اعضای خود در طراحی استراتژی فروش استقلال می‌دهند.
• حامی مالی (Sponsorship): شخصی که عضو جدیدی را به شرکت می‌آورد.
• عضو یا همکار (Recruit or collaborate): فردی که توسط حامی وارد شرکت می‌شود. حامی در ازای فروش‌های عضوی که جذب کرده، درصدی پاداش دریافت می‌کند.

انواع بازاریابی شبکه ای

بازاریابی شبکه سطوح مختلفی دارد. در ادامه با سه نوع از این سطوح آشنا می‌شویم:

• بازاریابی شبکه ای یک لایه‌ای
• بازاریابی شبکه ای دو لایه‌ای
• بازاریابی شبکه ای چند سطحی

بازاریابی شبکه‌ای یک لایه‌ای

در این طرح، شما به برنامه فروش افیلیت (affiliate program) یک شرکت ملحق می‌شوید تا محصولات یا خدمات آن را از طریق بازاریابی شبکه‌ای یک لایه‌ای بفروشید.

شما نیازی به جذب توزیع کنندگان دیگر ندارید و تنها منبع درآمدتان از فروش مستقیم محصولات شرکت است. شرکت معروف لوازم آرایشی Avon از شرکت‌هایی است که از نوع بازاریابی شبکه‌ای یک لایه‌ای استفاده می‌کند.

در برخی از طرح‌های افیلیت اینترنتی در ازای جذب ترافیک به وب‌سایت شرکت افیلیت به شما پول می‌دهند. بازاریابی شبکه ای یک لایه‌ای همچنین شامل طرح‌های افیلیت پرداخت به ازای کلیک (PPC) و پرداخت به ازای مشتری بالقوه (PPL) است.

بازاریابی شبکه ای دو لایه‌ای

در بازاریابی شبکه دو لایه‌ای، برخلاف بازاریابی شبکه‌ای یک لایه‌ای، شما تا حدودی نیاز به جذب افراد جدید دارید، اما پرداختی‌های شما کاملاً به این کار وابسته نیست.

شما در ازای فروش مستقیم محصول (یا جذب ترافیک به یک وب سایت) و همچنین فروش مستقیم یا ترافیک ایجاد شده توسط توزیع کنندگانی که برای شما کار می‌کنند، پاداش دریافت می‌کنید.

بازاریابی شبکه‌ای چند سطحی

برخی از سازمان‌های فروش مستقیم از بازاریابی چند سطحی (MLM) استفاده می‌کنند که در آن توزیع کنندگان موجود می‌توانند توزیع کنندگان جدید جذب کرده و درصدی از فروش آن‌ها را دریافت می‌کنند.

شرکت Amway، که یک سازمان بازاریابی چند سطحی معروف در زمینه لوازم بهداشتی، زیبایی و مراقبت از خانه است، نمونه‌ای معروف از یک سازمان فروش مستقیم است.

ساختار نتورک مارکتینگ

اولاً، تولیدکنندگان برای ایجاد ساختار بازاریابی شبکه ای، به چندین توزیع کننده، توزیع کننده فرعی و فروشنده نیاز دارند. ثانیاً، این توزیع کنندگان محصولات را از خود تولیدکننده به قیمت عمده خریداری می‌کنند.

توزیع کنندگان می‌توانند شخصاً از محصولات استفاده کنند یا آن‌ها را به قیمت خرده‌فروشی به توزیع کنندگان دیگر بفروشند و کسب سود کنند. این زنجیره به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند. بنابراین، توزیع کنندگان به بازاریابی کردن برای محصول ادامه می‌دهند تا زمانی که به مشتریان جدید برسند، در غیر این صورت ممکن است خودشان تبدیل به مشتری نهایی شوند.

علاوه بر این، این توزیع کنندگان می‌توانند از این شبکه بازاریابی کسب سود کنند. آن‌ها می‌توانند بر اساس حجم کل کالاهایی که خرید و فروش می‌کنند مقداری پورسانت از شرکت تولیدکننده دریافت کنند.

از این منظر، عملکرد این توزیع کنندگان مشابه عملکرد نمایندگان بیمه است.

مزایای بازاریابی شبکه‌ای

• اندازه ساختار بازاریابی شبکه‌ای هیچ محدودیتی ندارد. دلیل این هم کاملاً مشخص است: شرکت‌ها می‌توانند با افراد بی‌شماری ارتباط برقرار کنند و آن‌ها را به توزیع کننده خود تبدیل کنند. علاوه بر این، توزیع کنندگان می‌توانند توزیع کنندگان زیرمجموعه خود را تشویق به جذب افراد بیشتر کنند.
• با توجه به شبکه توزیع قابل اعتماد و قوی که مشتریان را به طور مستقیم درگیر می‌کند، شرکت‌ها برای بازاریابی کالاهای خود نیازی به تبلیغات گسترده ندارند.
• ساختار توزیع کنندگان همچنین موجب کاهش حاشیه سود خرده فروشانی می‌شود که شرکت‌ها به عنوان هزینه در نظر می‌گیرند. این حاشیه سودها به توزیع کنندگان محول می‌شود و شرکت‌ها مجبور نیستند آن را پرداخت کنند.
• مزیت دیگر بازاریابی شبکه این است که شرکت‌ها نیازی به صرف هزینه‌های کلان برای انبار کردن و توزیع محصولات ندارند. در این مورد هم این خود توزیع کنندگان هستند که این هزینه‌ها را متقبل می‌شوند.
• در نهایت، توزیع کنندگان از طریق این ساختار می‌توانند از معاملات خود با شرکت درآمد نامحدودی کسب کنند. آن‌ها می‌توانند از سود فروش خود و همچنین پورسانت فروش زیرمجموعه‌هایشان درآمد کسب کنند.

معایب بازاریابی شبکه ای

• از آنجا که تولیدکنندگان برای سنجیدن میزان تقاضای مصرف کننده به توزیع کنندگان وابسته هستند، پیش بینی اهداف تولید می‌تواند دشوار باشد. در نتیجه ممکن است شرکت‌ها در میزان عرضه محصولات خود افراط یا تفریط کنند.
• در این شکل از کسب‌وکار، اساساً این توزیع کنندگان هستند که محصول را به مشتریان نهایی تحویل می‌دهند. تولیدکنندگان نقش محدودی در این زمینه دارند. در نتیجه، ممکن است مدیریت توزیع و فروش برای آن‌ها دشوار باشد.
• رسیدن به درآمد قابل قبول برای توزیع کنندگان نیازمند صرف وقت و انرژی زیاد است. از این رو، بیشتر افرادی که در این شبکه‌ها فعالیت می‌کنند هرگز به درآمدهای نجومی که تعریفش را شنیده‌‌اند نخواهند رسید.
• از آنجا که فروش محصولات در این روش نیازمند فعالیت چهره به چهره و داشتن مهارت‌های ارتباط کلامی قوی است، ممکن است افراد دارای اعتماد به نفس پایین در فروش محصولات موفقیت چندانی کسب نکنند.

یک انتقاد اساسی به مدل بازاریابی شبکه‌ای

ماهیت بازاریابی شبکه‌ای باعث می‌شود این ماشین زیر وزن خودش له شود. اما چگونه؟

بازاریابی شبکه ای با وعده موفقیت و داشتن زیرمجموعه‌های هر چه بیشتر برای هر توزیع کننده کار می‌کند. فرض کنید همه چیز خوب پیش رود و فروشنده‌ها روز به روز بیشتر شوند. وقتی تعداد فروشنده‌ها به واسطه افزایش تصاعدی به حالت نهایی خود برسد دیگر بازاریابی برای استخدام وجود نخواهد داشت.

حالا شرکت با انبوهی از فروشندگان رو به رو است که قصد دارند محصولات را به خریداران عرضه کنند، اما کدام خریدار؟ خود خریداران تبدیل به فروشنده شده‌اند.

دیگر در سمت خریدار کسی نمانده و همه قصد فروش دارند. در این حالت، حجم مفرطی از عرضه و میل بالای فروشندگان به عرضه کالا و اشباع بازار باعث ضرر گسترده توزیع کنندگان در رده‌های پایین می‌شود.

در شرکت‌های به اصلاح سنتی (اصلاح مورد استفاده بازاریاب‌های شبکه‌ای برای اشاره به شرکت‌های غیر شبکه‌ای) یک نظام منطقی برای کنترل عرضه و تقاضا وجود دارد. شرکت به کانال‌های فروش خود دسترسی دارد و می‌تواند برای تنظیم عرضه و پاسخ به تقاضا آن‌ها را کنترل کند.

چند نکته مهم برای موفقیت در بازاریابی شبکه‌ای

• اگر در تلاش برای فروش محصول به اطرافیان‌تان یا جذب آن‌ها به عنوان توزیع کننده با پاسخ منفی روبرو شدید، بر روی خواسته‌هایتان پافشاری نکنید تا موجب آزار و اذیت کسی نشوید.
• فنون مذاکره، مهارت فروش و جذب افراد، زبان بدن، و مهارت‌های ارتباط کلامی از مهم‌ترین ابزارهای ضروری برای موفقیت در بازاریابی شبکه است. همیشه در حال یادگیری و تقویت این مهارت‌ها باشید.
• برای انگیزه دادن به زیرمجموعه‌ها و آموزش دادن آن‌ها زمان بگذارید. فراموش نکنید در این مدل، می‌توانید درآمد قابل توجهی را از فروش زیرمجموعه‌هایتان کسب کنید.
• برنامه‌ریزی داشته باشید. هدف‌گذاری کنید و در مورد نحوه رسیدن به اهدافتان فکر کنید. هدف‌های شما می‌تواند شامل فروش حجم مشخصی از یک محصول یا جذب تعداد مشخصی از توزیع کننده جدید باشد.
• رسانه‌های اجتماعی را فراموش نکنید. شبکه‌های اجتماعی، به ویژه در سال‌های اخیر، به فضای جذابی برای حضور افراد از سراسر نقاط تبدیل شده است. از ظرفیت این فضاها می‌توانید برای بازاریابی محصولات و جذب افراد جدید استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: تصمیم گرفتید مدیر موفقی باشید؟ این 10 اصل را بخوانید

بازاریابی شبکه‌ای در ایران

از سال 1390 در ایران شرکت‌های بازاریابی شبکه ای با مجوز رسمی وزارت صنعت شروع به کار کردند و هم اکنون چندین شرکت دارای مجوز در این زمینه کار می‌کنند.

در حال حاضر، شرکت‌هایی از جمله بادران، پنبه‌ریز و بیز ام‌ال‌ام از معروف‌ترین شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای در ایران هستند و افراد علاقه‌مند به فعالیت در نتورک مارکتینگ معمولاً کار خود را از یکی از این شرکت‌ها شروع می‌کنند.

فعالیت شرکت‌های هرمی در اکثر کشورهای جهان غیر قانونی است، اما فعالیت این شرکت‌ها به دلیل تفاوت رویکرد آن‌ها در بازاریابی با طرح‌های هرمی، در بیشتر کشورها از جمله ایران قانونی است.

با این حال، بازاریابی شبکه ای همواره محل انتقاد مراجع دینی، قانونی و اقتصادی بوده است.

حکم شرعی نتورک مارکتینگ در ایران

طبق نظر مراجع تقلید، انجام بازاریابی شبکه‌ای در ایران و فروش و گرفتن پورسانت بابت فروش مستقیم یک محصول اشکالی ندارد اما دریافت پورسانت بابت فروشی که زیرمجموعه‌ها و زیرشاخه‌های فرد انجام داده‌اند اشکال دارد.

به بیان دیگر، تنها سودی که بابت فروش کالا توسط خود شما دریافت می‌کنید حلال است و باقی سود (ناشی از فروش توسط زیرمجموعه شما) محل اشکال است.

چند نمونه از فتواهای مراجع تقلید را در ادامه مشاهده می‌کنید:

• آیت الله مکارم شیرازی: تنها در صورتی که بازاریابی به صورت شبکه ای و زیر مجموعه‌ای نباشد و سود حاصله فقط به بازاریاب اول تعلق گیرد اشکالی ندارد و غیر آن اشکال دارد.
• مقام معظم رهبری: اینگونه معامله وجه شرعی ندارد.
• آیت الله سیستانی: اگر به صورت زنجیره‌ای و هرمی ادامه یابد محل اشکال است.
• آیت الله نوری همدانی: بازاریابی شبکه‌ای جایز نیست.
• آیت الله وحید خراسانی: بازاریابی شبکه‌ای بنا بر احتیاط واجب صحیح نیست و در این احتیاط واجب نمی‌توانید به کسی دیگر رجوع نمایید.

ترفندهای جذب زیرمجموعه در نتورک مارکتینگ

شرایط نامناسب اقتصادی، عدم اشتغال، شکست در کسب‌وکارهای قبلی، رویای یک شبه پولدار شدن، وعده‌های شیرین و عوامل متعدد دیگری موجب شده تا افراد مختلف در ایران به راحتی به فعالیت در بازاریابی شبکه ای جذب شوند.

شاید شما هم تا به حال جملاتی مانند نمونه‌های زیر را شنیده باشید:

• اگه می‌خوای خیلی زود به آرزوهات برسی
• اگه می‌خواهی هر ماه فلان میلیون درآمد داشته باشی
• اگه دیگه نمی‌خوای برای دیگران کار کنی
• اگه از بی‌پولی خسته شدی

و… بیا زیرمجموعه من شو و همین الان کارت رو شروع کن.

اگرچه شاید نتوان درآمدهای نجومی برخی از فعالان این حوزه را انکار کرد، اما قطعاً آن‌ها کسانی بوده‌اند که خیلی زود جذب این شرکت‌ها شده‌اند و شبکه‌های بزرگی از توزیع کنندگان را برای خودشان تشکیل داده‌اند.

بدیهی است که هر چه تعداد اعضا و به دنبال آن فروش محصولات بیشتر شود، درآمد این افراد که در رأس هرم هستند نیز افزایش پیدا می‌کند. اما، افرادی که به تازگی عضو این شبکه‌ها می‌شوند کار، شاید غیرممکن نه، اما بسیار سختی در پیش دارند.

در واقع، درصد بسیار بزرگی از اعضا در یک سال اول ناامید شده و دست از تلاش برمی‌دارند.

سخن پایانی

اگر می‌خواهید از طریق بازاریابی شبکه ای یک شبه ثروتمند شوید، احتمال این اتفاق بسیار کم است.

مانند هر مدل کسب‌وکار دیگری، در این مدل فقط افراد خاصی موفق می‌شوند. یا اگر تصور می‌کنید در بازاریابی شبکه‌ای می‌توانید بدون کار کردن درآمد کسب کنید، باید قید این کار را بزنید.

در ظاهر، شرکت‌های بازاریابی چند سطحی به شما وعده می‌دهند که می‌توانید به راحتی صاحب کسب‌وکار خودتان شوید.

اما حقیقت این است که تحقیقات نشان داده که 99 درصد از افرادی که در شرکت‌های MLM شرکت می‌کنند در تلاش برای فروش محصولات و جذب اعضا برای شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای پول خود را از دست می‌دهند.

با این حال، فعالیت در بازاریابی شبکه‌ای شاید به اندازه یک کار اداری تمام وقت وقت‌گیر نباشد و از جهاتی بسیار راحت‌تر است. از آنجا که شما می‌توانید حتی کارتان را از خانه انجام دهید، انعطاف‌پذیری این کار بسیار زیاد است.

در نتیجه، می‌توانید ساعات کاری خود را طوری تنظیم کنید که زمان بیشتری را صرف خانواده و فعالیت‌های موردعلاقه‌تان کنید. حتی می‌توانید بازاریابی شبکه ای را به عنوان شغل دوم انجام دهید و درآمد آن را پس‌انداز کنید.

واکنش و نظرات مردم درباره نتورک مارکتینگ

مرکز امور اصناف و بازرگانان ایران در سایت دولتی networkmarketing.mimt.gov.ir برای نظارت روی این فعالیت‌ها راه‌اندازی شده است و در سایت ایران‌هشدار نیز شرکت‌های دارای مجوز فعالیت لیست شده‌اند.

با وجود تلاش بازاریابان شرکت‌های دارای مجوز بازاریابی شبکه‌ای، درصد زیادی از مردم به این شرکت‌ها و نوع فعالیت به دید یک کلاهبرداری جدید نگاه می‌کنند.

البته فعالیت غلط برخی بازاریاب‌ها، سوءاستفاده شرکت‌های هرمی از نام شرکت‌های بازاریابی شبکه ای نیز باعث ایجاد مشکلاتی شده است.

نظرات ذکرشده در ادامه از انجمن‌های گفتگو جمع آوری شده‌اند:

به نقل از rasana :

بازاریابی شبکه ای شیوه ای جدید از توزیع کالاست
جبهه گیری نکن
دایناسورها با اون همه عظمت منقرض شدن چون نتونستن خودشون رو با شرایط جدید وفق بدن
پیشنهاد میکنم در این زمینه اطلاعات تون رو بیشتر کنید(بخصوص راز بقا!!!!!!)
به امید بقای کسب و کار سنتی شما درآینده

من قبل از اینکه تو این تاپیک مطلب بزارم همه اینا رو خونده بودم
مطالب بسیار جالبیه
فرق من و شما اینه که شما فقط منفی ها رو دیدی و من مثبت ها
ببینید من کاملا به شما و به جامعه دلواپسان نتورک حق میدم که اینطوری فکر کنید، منم از بطن همین جامعه م ولی چشمامو شستم و یه کم بهترمیبینم، و همین یه کم بهتر دیدن فرق بین آدمای موفق و ناموفقه
یه مثال میزنم
یه شخص میره مرکز بهداشت،واکسیناتور یا مسئول واکسن، بهش واکسن رو اشتباه تزریق میکنه
الان سوالم اینه که آیا واکسن چیز بدیه؟
آیا بهداشت بده؟
آیا پیشگیری بده؟
مسلما نه
افرادی که دارن تو نتورک فعالیت میکنن و بعضی تیم ها عملکرد و نگرششون درست نیست و وعده های واهی و یه شبه پولدار شدن به افرادی که می خواند بدانند «چی بفروشم پولدار بشم»، میدن، وگرنه نتورک یه نوع شیوه زندگیست
نتورک بهترین شغل دنیاست اگه درست انجام بشه و یه تیم درست پشتت باشه
شما میتونی بخندی به این حرفا ولی واقعیت هیچوقت عوض نمیشه

به نقل از reza152 :

عزیز نتورک شیوه جدیدی برای فرو کردن جنس های بنجل و بی کیفیت به ملت و پول دراورن کاذب هست..
بهترین کار؟؟؟
بله از سیگار فروشی و دستفروشی به نظرم بهتره
متاسفانه اکثر نووجون‌ها و دبیرستانی‌ها جذبش شدن ، و وقتی رو که میتونن برای یاد گرفتن یه مهارت بزارن رو گذاشتن رو این کار کاذب

به نقل از Memberfa :

نکته جالبش این هست که اینجا هم مگه میشه سخنی از نتورک مارکتینگ بشه؟ 🙂
شما تصور کنید زیر مجموعه میگیرید و یه درصد پایین ، جنس میفروشید که تنوع نداره و یه درصد معمولی! خب برید همکاری در فروش عضو بشید و هزاران جنس مختلف روز دنیا رو داشته باشید که همگی به شدت پرطرفدار هستند و درب منزل تحویل داده می شوند و همچنین یک سایت عالی داشته باشید با 4 هزار 500 تومن خرج در عرض 1 ساعت هم شما ثبت کردید و کارهاش انجام شده.

زیر مجموعه هم که میتونید بگیرید پس نتورک مارکتینگ به دلیل عدم تخصص مردم عام شاید جواب بدهد اما در وب دوستان بیشتر راه دارن لذا خنده داره برام که حتی افر این کار وجود داره هنوز
کار با این همه حواشی هیچ وقت جواب نمیگیره. حتی اگر درست و حسابی باشه 🙂

به نقل از meisam1373 :

شما ک میگین همکاری در فروش کار کنیم ، تو در ماه خیلی سود خوبی از همکاری در فروش داشته باشی ماهی 500 هزار تومنه ک باید حدود 3 تا 4 میلیون فروش داشته باشی

راه اندازی سایت هم درسته خیلی اسونه خودم این کار رو انجام دادم ولی معروف کردن سایت خیلی زمان میبره و هزینه بالایی هم داره

حالا کاری ک ما توی بازاریابی شبکه ای انجام میدیم ، فروش خودت رو انجام میدی و تقریبا همون سود همکاری در فروش رو میبری
اگه بخوایم بد بینانه نگاه کنیم ک سه سطح زیرمجموعه بچینی ، ک هر نفر 6 نفر فقط بیاره 6*6*6 ی سازمان در حدود 250 نفر داری ، ک اگه هرکدوم در ماه حداقل 500 هزار تومن فروش داشته باشن درامدی در حدود 7 میلیون دارین ک اگه حجم فروش سازمان نصف یا دوبرابر بشه این مبلغ هم تغییر میکنه

نقل از Memberfa :

🙂 نوع نگاه اشتباست. شما صورت مسئله رو حل پاک میکنید. حل نمیکنید. من به شما بگم شما این سری 6تایی لیوان های شکسته رو بفروشی بهت 10 هزار تومن میدم در حالی که یکی دیگه اگر لیوان های برند و سالمش رو بفروشی بهت 1000 تومن میده.

شما میرید سمت لیوان های شکسته چون سودش زیاده ولی متریال بدرد نخوره. از طرفی اگر کسب 6 نفر توسط 6 نفر اینقدر ساده بود الان همه تو 12 ماه 10 هزار زیر مجموعه داشتن تو پیام قبلی هم گفتم که بازاری که توی ایران اسمش خراب بشه به این سادگیا به جایی نمیرسه. کل این کشور از آبروی مردم تا کار و زندگیشون روی حواشی میچرخه پس باید کمی در دنیای واقعی زندگی کنید.

نکته بعدی کسب درآمد از سیستم همکاری در فروش هست. بنده 5 سال پیش رولکس میفروختم نفر اول بودیم و از بازار تهران ورودی 15000 تایی بارهارو میگرفتیم. رولکس برام 6 تومن درمیومد 30 تومن میفروختم.
من قبلش 4 سال برای سوپربرندها برنامه نویسی کردم چه ایرانی چه خارجی وقتی وارد این کار شدم تازه فهمیدم پول درآوردن یعنی چی 🙂 فکر کن تخصص بنده حتی نزدیک به پولی که تو بازار هست هم در نمیاورد که باید اینو بگم من همون موقع 2تای یک مهندس پول درمیاوردم ولی فروشگاه و بازار مفت بودن. پول مفت و بدون زحمت. زیادش خوبه 🙂

فقط یه چیز برادر میگم برای شما و دیگر دوستان. نتورک مارکتینگ بد نیست. میتونه پولساز باشه ولی نیاز به کانکشن داره ، نیاز به درک از بیزینس داره ، نیاز به دید جدیدی در بیزینس داره و خلاقیت که شخصی با این ویژگی ها خییییییییییییلی کارای پرسودتر میتونه انجام بده

به نقل از meisam1373 :

در رابطه با کیفیت محصول اینکه شرکت با شرکت فرق میکنه من خودم سه تا شرکت بم پیشنهاد شد ک محصولات متفاوت داشتن شرکتی ک الان هستم محصولاتش کیفیت مناسب رو داره

در رابطه با سود خرده فروش ک شما میگی اونا سودش 10 تومنه ، توی بازار هزارتومن ، کاملا برعکسه چپن توی نتورک سود بین 10 تا 15 درصد قیمت اصلیه در صورتی ک توی بازار سود 400 درصد قیمت اصلیه

در رابطه با برندی ک فرمودید 6 تومن میاوردید 30 تومن میدادید ب ما هم پیشنهاد کنیم بریم کار کنیم ، همینحا جزئیات رو بذارین ، افرادی جویای کار توی ایران کم نیستن ، بذارین تا استفاده کنن

اینکه میگین محصولات شرکت بی کیفیت این بی انصافیه ک ب تمام شرکت ها نسبت بدین ، قبول دارم بعضی شرکتا ازین سیستم سو استفاده میکنن ولی این ب تحقیق و تحربه ناقص شما برمیگرده در استفاده از محصولات ، من الان توی شرکت پرشین وی هم محصول تغذیه ای داریم ب اسم نوشیدنی کومبوچا فقط کافیه خواصش رو توی نت سرچ کنین تا باهاش اشنا شین، ک برای بیماری های دیابت، چربی خون، فشار خون، درد مفاصل و 30 بیماری دیگ اعجاز میکنه، این حرف من نیست توی هر سایتی ک سرچ کنین این خواص ‌رو برای این نوشیدنی ک سابقه چند صد ساله توی جهان داره نوشته
تحریه فروش بچه ها توی فروش همین ی محصول
فردی بودی ک قندش 500 بوده ب 200 رسیده
فردی بوده ک از شدت بیماری شست پا رو میخواستن قطع کنن ولی با مصرف بهبود پیدا کرده
و تجربیات دیگ ک از حوصله این بحث خارجه

بحث نتورک هم فقط روی خرده فروش نیست ، بخش عمده درامد از تیمی ک تشکیل میدیم ساخته میشه

نقل از seul

جا داره داستانی از اولین تلاش دوستان برای گول زدن و وارد کردن ما به این قضیه تعریف کنم براتون. طولانیه آقا. فکر نکنید داستان کوتاهه:D اگه دوست ندارید نخونید!
یه بار یکی از دوستان به من زنگ زد گفت یه کار تابلو برق هست تو تهران! تعداد تابلو خیلی زیاده دست تنها نمیتونم تو هم پاشو بیا با هم انجامش بدیم! ما هم ساده (هنوز راه راه نشده بودم) گفتم باشه داداش دمت هم گرم به فکر ما بودی. (قضیه مال خیلی سال پیشه.
شاید باورتون نشه ولی نمیدونستم نتورک مارکتینگ چیه فقط میدونستم یکی دو سال قبلش این قضیه هرمی ها پیش اومده بود و 2-3 تا از آشناهامون کلی پول از دست داده بودن) پا شدم رفتم تهران.

سه روز در مجموع اونجا بودم. 1 روزش با رفیق صمیمیش (که بعدا فهمیدم بالا سریش هست) و 2 روز هم توی خونه ای که گرفته بودن به اسم دفتر کار!

روز اول که به طور کامل ما رو توی خیابونا گردوندن و هی ازمون سوالای مسخره پرسیدن که خب چه خبر چیکار میکنی چقدر درآمد داری با این کار الانت؟ و هی گردوندنمون تو پارک و پاساژ و جنس‌های گرون نشونمون دادن که مغزمون آماده شسته شدن بشه. دیگه فهمیده بودم قضیه همون هرمی و اینا هست ولی تصمیم گرفتم بذارم گول خورده حساب شم ببینم این رفیقم هم دونسته میخواد من رو به این قضیه بکشونه یا خودش هم گول خورده.

شب هم رفتیم مهمون خونه که به گفته خودشون “هر کسی رو به تیم راه نمیدن برای همین یه روز باهاش وقت میگذرونن ببینن آدم درستی هست یا نه (همون احمق خودمون)”

فردای اون روز که ظاهرا تصمیم گرفته بودن به اندازه ی کافی احمق هستم من رو بردن دفتر کار (یه آپارتمان مسکونی 20-30 متری. شاید کمتر) و اونجا با همه‌شون ملاقات کردم.

8 نفر بودن در کل (جالبه همشون هم همشهری بودن جز این دوست من) به گفته خودشون هم همگی از ورزشکاران بنام و کاردرست (مثلا من هم خیلی عشق ورزش هستم احساس همزادی میکنم:D نمیدونستن که مسابقات کبدی رو که توی تلویزیون میبینم نفسم بند میاد:p)

اسم شرکتشون فلان نت بود. از روندشون میگم. از اول ورود که گوشی ما رو گرفتن گذاشتن تو اون اتاق (گوشی های همه رو روی یه میز گذاشته بودن اصلا نمیذاشتن کسی بره نزدیکشون! مسلما به این خاطر بود که تازه وارد سرچ نکنه و با متقلب بودن شرکتشون آشنا نشه) البته رمز کلفتی گذاشتم روی گوشیم که خودم هم به زور بازش میکردم. بعد اینکه اینا هر 2-3 ساعت یه میتینگ میذاشتن با هم مینشستن از آرزوهاشون میگفتن

یکی میگفت میخوام برا بابام بی ام و ام3 بخرم. یکی میگفت برا مامانم خونه بخرم. یکی میگفت وقتی برگشتم شهرم میخوام با ماشین خفن برم جلو خونه که بابام نونش بسوزه:D خلاصه که همه جور عقده ای رو داشتن برا خودشون برطرف میکردن. به من هم گیر داده بودن که تو هم بگو. حالا منو میگی فقط داشتم میسوختم از اون پولی که هزینه کرده بودم رفته بودم تا تهران:D

در طی این مدت هم به طرز حقیرانه و تهوع آوری پاچه خاری همدیگه رو میکردن و کم مونده بود به مراحل خطری برسه! یعنی حالم داشت به هم میخورد از حرف ها و رفتارهاشون.

خلاصه در انتهای روز هم ما رو برداشتن بردن یه پارک بزرگ دیگه هی بصورت “اتفاقی” مدیران و بالاسری های خودشون رو اونجا میدیدن و اونا هم بصورت “ناخواسته و یهویی” شروع میکردن به تعریف برا ما که آقا این کیفو میبینی؟ خریدم 500 هزار تومن. این کفشو میبینی؟ خریدم یه میلیون. میخواستم بگم بدبخت این کفشو سر کوچه ما میدن کیلویی هزار تومن. کردن تو پاچت افتخار هم میکنی؟:D

خلاصه شب هم رفتیم خونه شون دوباره. در طی این مدت چیزی که بیشتر از همه رو مخ من بود این بود که یه دستگاه پخش نداشتن و با استفاده از یه گوشی نوکیای عهد قلقله میرزا هی آهنگای جواد میذاشتن

قسمت جالب ماجرا اینجاست که از همون شب من گفتم خوب دیگه من برگردم خونمون کار و زندگی دارم. اینا نمیذاشتنo_O هی میگفتن بشین بابا داریم حرف میزنیم. اون سر دسته شون که توی یه رشته ورزشی نمیدونم چی چی بود هم یه حرکات تهدید آمیزی میکرد آقا من هم بچه! گفتم زنده در نمیرم:D یه سری محاسبات پشمکی هم برام انجام دادن که هر بچه‌ای میفهمه مسخره ست.

اما از اونجایی که حدس میزدم همشون تا دبیرستان رو بیشتر نخوندن بهشون سخت نگرفتم و گذاشتم فکر کنن گول خوردم:D بعد میگفتن اگه خوشت اومده بگو. من هم گفتم آره خیلی خوشم اومده اصلا عاشق این شغل شدم چقدر خوبه. ولی مشکل اینجاست که اصلا پول ندارم که بخوام بیارم تو کار. بنابراین اگه کاری ندارید من برم خونمون دیگه:D

ولی گیر داده بودن که تو نگران پولش نباش. اینجا نگهت میداریم نمیذاریم بری! بعد زنگ میزنی به خانواده‌ت میگی برات پول بفرستن. بعد اونا هم میفرستن و تو میای از این محصولات ما میخری. بعد سر 6 ماه خرپول میشی

خلاصه اون شب هم نذاشتن برم و دوباره تا فردا شب نگهم داشتن و از خزعبلاتشون به ما قالب کردن. آخر سر اینقدر اعصابم خرد شده بود که نزدیک بود دعوام بشه با اصل کاریشون. آخر خیلی واضح گفتم آقا اصلا من مامانم گفته تو کارای هرمی شرکت نکن:D بعد این یارو در نهایت برگشت به این رفیق ما گفت فلانی جان ما این رفیقت رو تایید نمیکنیم که بخواد عضو تیم بشه:)

منم گفتم باشه تو راست میگی من رفتم.:) جا داره همینجا عنوان کنم که همین دوست اسکل بنده اونجا فهمید که من خودم نمیخوام و برگشت بهم گفت 6 ماه دیگه من با کامارو میام جلوی محل کارت تا بفهمی چه چیزی رو از دست دادی

خلاصه که قصر در رفتیم و گول نخوردیم. بعدا که برگشتم خونه سرچ کردم شرکتشون رو و دیدم حسابی کلاه برداره و چند باری هم همشون دستگیر شدن. الان هم چند سال میگذره هنوز اون دوست گرامی رو ندیدم ولی حدس میزنم کارش به کجا کشیده:)

شما هم گول پول بادآورده رو نخورید همینطوری که به شما میگن پولش اینجوریه و اونجوری، همینجوری و همونجوری پولتون رو میکشن بالا و جنس بنجل بهتون میدن و آخر کار فقط خفت و خاری فروش محصولات دست هشتم به خانواده براتون میمونه.;)

ویرایش: یه نکته ای که یادم رفت بگم. توی کل این مدت سه روز نمیذاشتن به خانواده بگم که قضیه چیه و این به اصطلاح رفیق ما نشسته بود بغل دستمون و هی میگفت اونا ذهنشون بسته هست تا بگی قضیه اینه برات دردسر میشه و فلان. منم برا اینکه بیخیال بشه چیزی نگفتم.

ولی دیگه اینقدر پررو بود که آخر شب که میخواستم دو تا اس بدم به یار هم مینشست بغل دستم میگفت به خاطر خودت میگم میخوام برات مشکل پیش نیاد. البته نذاشتم. توی مسیر رفت و برگشت به خونشون هم انقدر کوچه پس کوچه کردن که راه رو گم کنم (حالا من اصلا تهران رو بلد نبودما. مطمئنا میترسیدن برم کلانتری محل لوشون بدم) این دو نکته کنکوری بود که از متن جا مونده بود. تا درودی دیگر شما را به همدیگه میسپارم.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بازاریابی شبکه ای در ایران می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده کنید:

• صفحه سایت ایران هشدار درباره بازاریابی شبکه‌ای
• بازاریابی شبکه‌ای – مرکز امور اصناف و بازرگانان
• سایت اطلاع رسانی فروش مستقیم – بازاریابی شبکه ای

نظر و تجربه شما درباره بازاریابی شبکه ای برای ما و خوانندگان سایت بورسینس می‌تواند مفید باشد. نظرات خود را در بخش دیدگاه بنویسید.

شما در بورس، علاوه بر خرید و فروش سهام:

• می‌توانید در دارایی‌هایی مانند طلا و مسکن سرمایه‌گذاری کنید
• در صندوق‌های سرمایه گذاری بدون ریسک، سود ثابت بگیرید

برای شروع سرمایه‌گذاری، افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

نام شرکت	ویژگی‌ها	امتیاز	لینک ثبت‌نام
کارگزاری آگاه	باشگاه مشتریان با جایزه نرم‌افزار معاملاتی پیشرفته دریافت اعتبار معاملاتی خرید آنلاین صندوق‌ سرمایه‌گذاری ثبت‌نام آنلاین برای کد بورسی

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نام خدمات	ویژگی‌ها	لینک ثبت‌نام
دوره‌های آموزش تحلیل تکنیکال	دوره‌های حضوری + غیرحضوری شناخته‌شده‌ترین اساتید در سطح مقدماتی، متوسط و پیشرفته ارائه مدرک معتبر گذراندن دوره